Τον Μάρτιο του 2021 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε τη στρατηγική για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία για την περίοδο 2021-2030. Με αυτή τη δεκαετή στρατηγική, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιθυμεί να βελτιώσει τη ζωή των ατόμων με αναπηρία στην Ευρώπη και σε ολόκληρο τον κόσμο.

Η στρατηγική βασίζεται στα αποτελέσματα της προηγούμενης ευρωπαϊκής στρατηγικής για την αναπηρία 2010-2020, η οποία άνοιξε τον δρόμο για μια Ευρώπη χωρίς φραγμούς και για την ενδυνάμωση των ατόμων με αναπηρία ώστε να μπορούν να απολαμβάνουν τα δικαιώματά τους και να συμμετέχουν πλήρως στην κοινωνία και την οικονομία. Παρά την πρόοδο που σημειώθηκε την τελευταία δεκαετία, τα άτομα με αναπηρία εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν σημαντικά εμπόδια και διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού.

Στόχος της στρατηγικής είναι να διασφαλιστεί ακόμη περισσότερο ότι όλα τα άτομα με αναπηρία στην Ευρώπη, ανεξαρτήτως φύλου, φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκείας ή πεποιθήσεων, ηλικίας ή σεξουαλικού προσανατολισμού

• απολαμβάνουν τα ανθρώπινα δικαιώματά τους
• έχουν ίσες ευκαιρίες, ίση πρόσβαση για συμμετοχή στην κοινωνία και την οικονομία
• είναι σε θέση να αποφασίζουν πού, πώς και με ποιον ζουν
• μετακινούνται ελεύθερα στην ΕΕ, ανεξάρτητα από τις ανάγκες υποστήριξής τους, και
• δεν υφίστανται πλέον διακρίσεις

Αυτή η νέα και ενισχυμένη στρατηγική λαμβάνει υπόψη όλες τις μορφές αναπηρίας, μεταξύ άλλων, τις μακροχρόνιες σωματικές, νοητικές, πνευματικές ή αισθητηριακές βλάβες (σύμφωνα με το άρθρο 1 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία), οι οποίες συχνά είναι αόρατες.

Για να αντιμετωπιστεί ο κίνδυνος της μειονεκτικής θέσης στην οποία βρίσκονται πολλές φορές οι γυναίκες, τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι, οι πρόσφυγες με αναπηρίες και τα άτομα με κοινωνικοοικονομικές δυσκολίες, η στρατηγική προωθεί μια διατομεακή προοπτική σύμφωνα με το Θεματολόγιο των Ηνωμένων Εθνών για τη βιώσιμη ανάπτυξη με ορίζοντα το 2030 και με τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης (ΣΒΑ).

Ως εκ τούτου, η νέα στρατηγική περιλαμβάνει ένα φιλόδοξο σύνολο δράσεων και εμβληματικών πρωτοβουλιών σε διάφορους τομείς και θέτει πολλές προτεραιότητες, όπως,

• η προσβασιμότητα: η δυνατότητα ελεύθερης κυκλοφορίας και διαμονής, αλλά και συμμετοχής στη δημοκρατική διαδικασία
• η αξιοπρεπής ποιότητα ζωής και ανεξάρτητη διαβίωση, με επίκεντρο κυρίως τη διαδικασία αποϊδρυματοποίησης, την κοινωνική προστασία και την απαγόρευση των διακρίσεων στην εργασία
• η ισότιμη συμμετοχή, με στόχο την αποτελεσματική προστασία των ατόμων με αναπηρία από κάθε μορφή διακρίσεων και βίας, τη διασφάλιση ίσων ευκαιριών και πρόσβασης στη δικαιοσύνη, στην εκπαίδευση, στον πολιτισμό, στον αθλητισμό και στον τουρισμό, αλλά και την ισότιμη πρόσβαση σε όλες τις υπηρεσίες υγείας
• η ανάληψη παραδειγματικού ρόλου από την ΕΕ
• η πρόθεση της ΕΕ να υλοποιήσει την εν λόγω στρατηγική
• η προώθηση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία παγκοσμίως

Εμβληματικές πρωτοβουλίες

1. AccessibleEU: βάση γνώσεων που παρέχει πληροφορίες και ορθές πρακτικές σχετικά με την προσβασιμότητα σε όλους τους τομείς (έως το τέλος του 2022)
2. Eυρωπαϊκή κάρτα αναπηρίας: η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προτείνει μια ευρωπαϊκή κάρτα αναπηρίας που θα ισχύει για όλες τις χώρες της ΕΕ. Η κάρτα θα διευκολύνει τα άτομα με αναπηρία να λαμβάνουν την κατάλληλη υποστήριξη όταν ταξιδεύουν ή μετακινούνται σε άλλη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. (έως το τέλος του 2023)
3. Οδηγίες για βελτιώσεις σχετικά με την ανεξάρτητη διαβίωση και την ένταξη στην κοινότητα. Αυτό θα συμβάλει στο να δοθεί η δυνατότητα στα άτομα με αναπηρία να ζουν σε προσβάσιμη, υποστηριζόμενη στέγαση στην κοινότητα ή να συνεχίσουν να ζουν στο σπίτι (2023).
4. Πλαίσιο για κοινωνικές υπηρεσίες αριστείας για άτομα με αναπηρία (2024)
5. Δέσμη μέτρων για τη βελτίωση των αποτελεσμάτων των ατόμων με αναπηρία στην αγορά εργασίας (θα δρομολογηθεί το δεύτερο εξάμηνο του 2022)
6. Πλατφόρμα για την αναπηρία: Η πλατφόρμα για την αναπηρία φέρνει σε επαφή τις εθνικές αρχές που είναι αρμόδιες για την εφαρμογή της σύμβασης, τις οργανώσεις των ατόμων με αναπηρία και την Επιτροπή. Υποστηρίζει την εφαρμογή της στρατηγικής και ενισχύει τη συνεργασία και τις ανταλλαγές για την εφαρμογή της σύμβασης.
7. Ανανεωμένη στρατηγική ανθρώπινων πόρων για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, συμπεριλαμβανομένων δράσεων για την προώθηση της πολυμορφίας και της ένταξης των ατόμων με αναπηρία.

Υλοποίηση της στρατηγικής: στενή συνεργασία με τις χώρες της ΕΕ

Η Επιτροπή θα στηρίξει τα κράτη μέλη στη διαμόρφωση των εθνικών τους στρατηγικών και σχεδίων δράσης με στόχο την ευρύτερη εφαρμογή της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία και της σχετικής νομοθεσίας της ΕΕ.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη να συμβάλουν σε αυτή τη νέα και ενισχυμένη στρατηγική ως πλαίσιο για τις δράσεις της ΕΕ και για την εφαρμογή της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία.