Przemysł i przedsiębiorczość
Klastry
Klastry
Niemal 40 proc. europejskich pracowników jest zatrudnionych w przedsiębiorstwach, które są częścią klastra – klaster można zdefiniować jako grupę firm zajmujących się konkretnym rodzajem produkcji, których zakłady położone są blisko siebie i które potrzebują do swojej działalności specjalistycznych usług, zasobów, wiedzy i kwalifikacji oraz współpracują z wyspecjalizowanymi dostawcami. Europejskie Centrum Monitorowania Klastrów wyłoniło w Europie ponad 2 tys. klastrów ważnych z punktu widzenia statystyk – nieustannie przyczyniają się one do pobudzania innowacyjności i wzrostu gospodarczego oraz zwiększania zatrudnienia w Europie.
Jasne jest zatem, że klastry są fundamentem europejskiego zaplecza przemysłowego i źródłem wielu nowatorskich produktów, które ukształtowały historię gospodarczą Europy, począwszy od wyrobów ze stali z Lotaryngii i Zagłębia Saary czy słynnych sztućców z Sheffield, po ośrodek produkcji jedwabiu w Północnych Włoszech (teraz przeobrażony w awangardowe zakłady farbowania tkanin) czy wyroby z metalu z regionu Alp.
„Klastry to pierwszorzędny czynnik rozwoju regionalnego. Pozwalają na optymalne wykorzystanie lokalnych atutów, zasobów i pomysłów. Są filarem europejskiej bazy przemysłowej i muszą nim pozostać. Rolę tę odgrywają już od stuleci. Aby zapewnić im silną pozycję w przyszłości, musimy stawiać sobie ambitne cele i wzbogacać nasze światowej klasy klastry o efekty bliskiej współpracy międzynarodowej i przepływu wiedzy.”
Tego rodzaju zespoły przemysłowe to zjawisko, które kształtują przede wszystkim potrzeby rynku. Wiele klastrów powstaje spontanicznie, ponieważ dany region dysponuje naturalną przewagą konkurencyjną, taką jak występowanie konkretnych zasobów. Kiedy już utworzy się klaster, siły rynkowe sprzyjają często rozwojowi związanego z nim łańcucha dostaw. I tak na przykład dobrze funkcjonujący klaster produkcji zaawansowanych technologicznie części samochodowych rozwinął się wokół Stuttgartu, gdzie części te są dostarczane lokalnym producentom samochodów takim jak Daimler czy Porsche.
Ale klastry nie zawsze powstają spontanicznie. W ostatnich latach w tworzeniu silnych klastrów ogromnie ważną rolę odgrywały dalekowzroczna polityka, inicjatywy biznesowe, najlepsze uniwersytety czy instytuty badawcze. Komisja Europejska jest zdecydowana wspierać umacnianie się pozycji istniejących klastrów i sprzyjać tworzeniu kolejnych, działających w nowych dziedzinach biznesu.
Nadrzędnym celem jest poszerzenie zakresu działalności europejskich klastrów i zacieśnienie współpracy międzynarodowej. Klastry najlepiej rozwijają się w środowisku, które charakteryzuje silny duch przedsiębiorczości i różnego rodzaju współdziałanie między lokalnymi firmami. Jednak w dzisiejszym zglobalizowanym świecie nastawionym na konkurencyjność ważnymi czynnikami są również bycie częścią globalnego łańcucha wartości i stały przepływ innowacji.
Dobrym przykładem przetrwania mimo zmieniających się warunków jest Sassuolo, miasteczko w Środkowych Włoszech, które od wieków było ważnym ośrodkiem produkcji wyrobów ceramicznych. Klaster takiej produkcji powstał dzięki wysokiej jakości gliny dostępnej w okolicy. Jednak w wyniku kilkusetletniej eksploatacji zasoby gliny w znacznym stopniu się wyczerpały. Mimo to dzięki innowacyjności i stałemu podnoszeniu umiejętności nabytych przez stulecia miasteczka Sassuolo i Faenza (od którego pochodzi nazwa „fajans”) pozostają dzisiaj ważnym ośrodkiem referencyjnym dla firm produkujących ceramikę, z tą różnicą, że dzisiaj nie dostarczają surowców, ale fachową wiedzę.
Dodatkowe informacje 