Βιομηχανία και επιχειρηματικότητα
κλάστερ
κλάστερ
Το 40% σχεδόν των εργαζομένων στην Ευρώπη απασχολούνται σε εταιρείες που αποτελούν μέρος συνεργατικών σχηματισμών, των λεγόμενων «κλάστερ». Ως συνεργατικός σχηματισμός ορίζεται μια ομάδα επιχειρήσεων, εγκατεστημένων σε μικρή απόσταση μεταξύ τους, η οποία εστιάζει στην παραγωγή ειδικών προϊόντων και στηρίζεται σε εξειδικευμένες γνώσεις, υπηρεσίες, πόρους, προμηθευτές και δεξιότητες. Το European Cluster Observatory (Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για τους Συνεργατικούς Σχηματισμούς) έχει εντοπίσει στην Ευρώπη γύρω στα 2.000 σημαντικά κλάστερ από στατιστική άποψη, τα οποία συμβάλλουν σταθερά στην προώθηση της καινοτομίας, της ανάπτυξης και της απασχόλησης στην Ευρώπη.
Είναι λοιπόν σαφές ότι οι συνεργατικοί σχηματισμοί βρίσκονται στον πυρήνα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας και αποτελούν πηγή πολλών από τα καινοτόμα προϊόντα που έχουν παίξει καθοριστικό ρόλο στην οικονομική ιστορία της Ευρώπης: από τα χαλυβουργεία της Λορένης και του Σάαρλαντ μέχρι τις μονάδες μαχαιροποιίας του Σέφιλντ, και από τη «γειτονιά του μεταξιού» της Βόρειας Ιταλίας (που σήμερα φημίζεται για την προηγμένη βαφή υφασμάτων) μέχρι τα μεταλλουργεία της περιοχής των Άλπεων.
«Τα κλάστερ αποτελούν σημαντικό μοχλό περιφερειακής ανάπτυξης. Αξιοποιούν τα τοπικά πλεονεκτήματα που υπάρχουν σε πόρους και ιδέες. Εδώ και αιώνες στηρίζουν την ευρωπαϊκή βιομηχανία και αυτό χρειαζόμαστε να το κάνουν και στο μέλλον. Πρέπει να αναπτύξουμε φιλόδοξα σχέδια και να πολλαπλασιάσουμε τα κλάστερ παγκοσμίου εμβέλειας, προωθώντας την ευρωπαϊκή διασυνοριακή συνεργασία και αριστεία.»
Αυτοί οι συνεργατικοί σχηματισμοί είναι κατά κύριο λόγο ένα φαινόμενο που οφείλεται στις δυνάμεις της αγοράς. Πολλοί από αυτούς δημιουργούνται από μόνοι τους, ως αποτέλεσμα φυσικών ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων, όπως η ύπαρξη μιας συγκεκριμένης πρώτης ύλης στην περιοχή. Μόλις δημιουργηθεί ένας τέτοιος σχηματισμός, οι δυνάμεις της αγοράς ευνοούν τη δημιουργία αλυσίδων εφοδιασμού σε κοντινή απόσταση. Για παράδειγμα, ένα επιτυχημένο κλάστερ για ανταλλακτικά αυτοκινήτων προηγμένης τεχνολογίας δημιουργήθηκε γύρω από τη Στουτγκάρδη, προκειμένου να εφοδιάζει τις τοπικές αυτοκινητοβιομηχανίες, όπως η Daimler και η Porsche.
Τα κλάστερ όμως δεν δημιουργούνται πάντα από μόνα τους. Τα τελευταία χρόνια, κρατικές πολιτικές με όραμα για το μέλλον, επιχειρηματικές πρωτοβουλίες, πανεπιστήμια και ερευνητικά ινστιτούτα υψηλού επιπέδου συμβάλλουν με ουσιαστικό τρόπο στη δημιουργία ισχυρών κλάστερ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι ακλόνητη στη δέσμευσή της να ενισχύσει τα υπάρχοντα κλάστερ και να ενθαρρύνει τη δημιουργία καινούριων σε νέους επιχειρηματικούς τομείς.
Βασικός στόχος είναι να διευρυνθεί το πεδίο των ευρωπαϊκών κλάστερ και να προωθηθεί η ευρωπαϊκή διασυνοριακή συνεργασία. Τα κλάστερ αναπτύσσονται καλύτερα σε περιβάλλοντα που χαρακτηρίζονται από επιχειρηματικό πνεύμα και συνέργειες μεταξύ των τοπικών επιχειρήσεων. Ωστόσο, στο σημερινό έντονα ανταγωνιστικό και παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον εξίσου σημαντική είναι η ένταξη σε παγκόσμιες αλυσίδες και σε ένα σταθερό πλαίσιο καινοτομίας.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα κλάστερ που άντεξε στον χρόνο μπορεί κανείς να βρει στο Σασουόλο, μια μικρή πόλη της κεντρικής Ιταλίας, η οποία για αιώνες αποτελούσε σημαντικό κέντρο παραγωγής πλακιδίων. Το κλάστερ αυτό δημιουργήθηκε χάρη στον υψηλής ποιότητας άργιλο που βρέθηκε κοντά στην πόλη. Με την πάροδο των αιώνων, όμως, τα αποθέματα αργίλου στέρεψαν. Παρ’ όλα αυτά, χάρη στην καινοτομία και τη συνεχή βελτίωση των δεξιοτήτων που αναπτύχθηκαν με την πάροδο του χρόνου, το Σασουόλο και η Φαέντσα (από την οποία πήρε το όνομά της η βιομηχανία πλακιδίων, γνωστή ως «faience» στα γαλλικά) εξακολουθούν να αποτελούν σήμερα σημαντικό σημείο αναφοράς, προμηθεύοντας πλέον εμπειρογνωσία αντί για πρώτες ύλες.
Περισσότερες πληροφορίες 