Industrie en ondernemerschap
Clusters
Clusters
Bijna 40% van de werknemers in de EU is in dienst van een bedrijf dat deel uitmaakt van een cluster. Een cluster is een groep van bedrijven die zich richten op soortgelijke producten, dicht bij elkaar liggen en die afhankelijk zijn van gespecialiseerde kennis, diensten, bronnen, leveranciers en/of vaardigheden. Het European Cluster Observatory heeft in Europa zo'n 2000 statistisch relevante clusters gevonden, die voortdurend bijdragen tot de innovatie, groei en werkgelegenheid in Europa.
Hieruit blijkt dat clusters de industriële basis van Europa vormen waaruit innovatieve producten voortkomen die de Europese economie in het verleden hebben vormgegeven: van de staalfabrieken in Lotharingen en het Saarland tot bestek uit Sheffield, van het zijdedistrict in Noord-Italië (tegenwoordig de avant-garde van textielkleuring) tot de metaalindustrie in de Alpenregio.
"Clusters zijn essentieel voor regionale ontwikkeling. Zij brengen lokale krachten, grondstoffen en ideeën tot leven. Zij zijn al eeuwenlang een pijler van de Europese industriële basis en moeten dat blijven. Om onze clusters van wereldklasse in de toekomst te behouden, moeten we ambitieus zijn en internationaal samenwerken en uitblinken in wat we doen."
Zulke bedrijvenclusters zijn voornamelijk een marktgestuurd fenomeen. Zij ontstaan spontaan door natuurlijke concurrentievoordelen, zoals de aanwezigheid van een bepaalde grondstof in een regio. Zodra er een cluster ontstaan is, ontwikkelen zich toeleveringsketens. Zo is er een gezond cluster voor hightechauto-onderdelen ontstaan rondom Stuttgart, die levert aan lokale autofabrikanten zoals Daimler en Porsche.
Maar clusters ontstaan niet altijd spontaan. In de afgelopen jaren hebben vooruitziend overheidsbeleid, zakelijke initiatieven en topuniversiteiten bijgedragen tot de opbouw van sterke clusters. De Europese Commissie zet zich ook in voor het versterken van bestaande clusters en de vorming van clusters op nieuwe zakelijke terreinen.
Centrale doelstellingen daarbij zijn o.a. uitbreiding van het werkterrein van Europese clusters en het bevorderen van transnationale samenwerking. Clusters ontwikkelen zich het best in een omgeving waar een gezond ondernemingsklimaat heerst en er synergie tussen bedrijven is. Maar in deze wereld van hoge concurrentiedruk en globalisering is het ook van levensbelang om deel uit te maken van wereldwijde waardeketens en een constante innovatiestroom.
Een goed voorbeeld van de veerkracht van een cluster is het Italiaanse stadje Sassuolo, eeuwenlang een centrum van tegelproductie. Het cluster ontstond door de klei van hoge kwaliteit die rondom het standje gevonden werd. Maar na enkele eeuwen raakte de klei op. Dankzij innovatie en het eeuwenlang aanscherpen van de vaardigheden zijn Sassuolo en Faenza (dat zijn naam aan een soort aardewerk heeft gegeven: faience) nog steeds een referentiepunt voor tegelfabrikanten. Tegenwoordig leveren zij geen grondstoffen meer, maar expertise.
Voor meer informatie 