EU-wetgeving
Verordeningen betreffende de coördinatie van de sociale zekerheid
Er zijn al EU-regels voor de coördinatie van de socialezekerheidsstelsels, namelijk de Verordeningen 3 en 4 uit 1958. Sindsdien zijn die vaak bijgewerkt en uitgebreid.
De laatste versie is sinds 1 mei 2010 in de EU van toepassing. Het gaat om de volgende geconsolideerde verordeningen:
In deze teksten zijn de wijzigingen van Verordening (EG) nr. 883/2004 en Verordening (EG) nr. 987/2009 bij Verordening (EG) nr. 988/2009, Verordening (EU) nr. 1244/2010, Verordening (EU) nr. 465/2012 en Verordening (EU) nr. 1224/2012 van de Commissie opgenomen.
Het is de eerste belangrijke hervorming van de verordeningen sinds de jaren zeventig:
Deze verordeningen, maar ook de rechtspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie op dit gebied, kunt u inzien in de databank van de verordeningen betreffende de coördinatie van de sociale zekerheid raadplegen.
Onderdanen van niet-EU-landen
Sinds 1 januari 2011 zijn dankzij Verordening (EU) 1231/2010 de regels voor de coördinatie van de sociale zekerheid in de EU ook van toepassing op onderdanen van niet-EU-landen die legaal in de EU verblijven en zich in een grensoverschrijdende situatie bevinden. Hun gezinsleden en nabestaanden zijn nu ook verzekerd als zij zich in de EU bevinden.
De verordening is niet van toepassing op Denemarken.
Een onderdaan van een niet-EU-land die voor een baan van het ene naar het andere EU-land verhuist, maar wiens kinderen in het eerste EU-land blijven wonen, geniet bepaalde rechten, bv. op grond van Verordening (EU) nr. 1231/2010.
Zwitserland
De EU-regels voor de coördinatie van de sociale zekerheid gelden sinds 1 april 2012 ook voor Zwitserland.
- Bijlage II bij de Overeenkomst tussen de Europese Gemeenschap en haar lidstaten, enerzijds, en de Zwitserse Bondsstaat, anderzijds, over het vrije verkeer van personen, zoals gewijzigd bij Besluit nr. 1/2012 van het Gemengd Comité dat bij die overeenkomst is opgericht.
De EER (Europese Economische Ruimte)
De EU-regels voor de coördinatie van de sociale zekerheid gelden sinds 1 juni 2012 voor de EER-landen Noorwegen, IJsland en Liechtenstein.
- Besluit van het Gemengd Comité van de EER nr. 165/2012 van 28 september 2012 tot wijziging van bijlage VI (Sociale zekerheid) bij de EER-Overeenkomst
Verenigd Koninkrijk
De EU-regels inzake de coördinatie van de sociale zekerheid zijn vanaf 1 januari 2021 niet langer van toepassing op en in het Verenigd Koninkrijk. De rechten van personen die onder het terugtrekkingsakkoord tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk vallen, blijven echter beschermd.
Voor personen die niet onder het terugtrekkingsakkoord vallen, wordt de coördinatie van de sociale zekerheid tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk geregeld bij het desbetreffende protocol bij de handels- en samenwerkingsovereenkomst. Hoewel het protocol vergelijkbaar is met de EU-regels en een breed toepassingsgebied heeft, voorziet het niet in een beschermingsniveau dat identiek is aan dat van de EU-verordeningen.
Europese Arbeidsautoriteit (ELA)
Sinds juli 2019 helpt de Europese Arbeidsautoriteit (ELA) de lidstaten en de Europese Commissie ervoor te zorgen dat de EU-regels voor arbeidsmobiliteit en de coördinatie van de sociale zekerheid eerlijk en doeltreffend worden gehandhaafd. De ELA werkt er ook aan arbeidsmobiliteit in Europa effectief mogelijk te maken en zo soepel mogelijk te doen verlopen.