Οι συμπληρωματικές συντάξεις είναι μια σημαντική πηγή εισοδήματος για πολλούς Ευρωπαίους. Δεδομένου ότι στα περισσότερα καθεστώτα συμπληρωματικών συντάξεων δεν εφαρμόζεται ο συντονισμός της κοινωνικής ασφάλισης, η ΕΕ συμφώνησε στη θέσπιση ειδικών κανόνων για την προστασία του δικαιώματος συμπληρωματικής σύνταξης των μετακινούμενων εργαζομένων. Οι κανόνες αυτοί εφαρμόζονται στα συνταξιοδοτικά καθεστώτα που συνδέονται με την απασχόληση ("επαγγελματικές συντάξεις").

Γιατί είναι σημαντική η προστασία του δικαιώματος συμπληρωματικής σύνταξης;

Ορισμένοι κανόνες των καθεστώτων συμπληρωματικής σύνταξης μπορεί να προκαλούν απώλειες όσον αφορά τα συνταξιοδοτικά δικαιώματα των εργαζομένων όταν αυτοί μετακινούνται από μια χώρα της ΕΕ σε άλλη.

Ορισμένα καθεστώτα μπορεί να υποχρεώνουν τους ενδιαφερομένους να πληρούν ορισμένες προϋποθέσεις ώστε να μπορούν να "θεμελιώσουν" συνταξιοδοτικό δικαίωμα. Για παράδειγμα, ένας υπάλληλος που αφήνει τη δουλειά του και μεταβαίνει σε άλλο κράτος μέλος μπορεί να μην εξασφαλίζει κανένα συνταξιοδοτικό δικαίωμα εάν δεν έχει εργαστεί αρκετό χρονικό διάστημα στη δουλειά αυτή.

Ακόμα κι αν ο εργαζόμενος έχει θεμελιώσει συνταξιοδοτικά δικαιώματα τη στιγμή που αφήνει το συνταξιοδοτικό του καθεστώς, η μελλοντική αξία των δικαιωμάτων αυτών ενδέχεται να μειωθεί λόγω πληθωρισμού, εκτός αν αυτά προστατεύονται κατάλληλα με συνεχή αναπροσαρμογή της αξίας τους.

Ίση μεταχείριση και διασυνοριακές πληρωμές

Η οδηγία 98/49/EΚ για την προστασία των δικαιωμάτων συμπληρωματικής συνταξιοδότησης των μισθωτών και των αυτοαπασχολουμένων αποτέλεσε ένα πρώτο βήμα για την άρση των εμποδίων στην ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων όσον αφορά τις συμπληρωματικές συντάξεις. Οι κυριότερες διατάξεις συνοψίζονται ως εξής:

• Τα θεμελιωμένα συνταξιοδοτικά δικαιώματα κάποιου ο οποίος αφήνει ένα συνταξιοδοτικό καθεστώς λόγω μετάβασής του σε άλλο κράτος μέλος πρέπει να προστατεύονται με τον ίδιο τρόπο που προστατεύονται και τα αντίστοιχα δικαιώματα αυτών που παραμένουν στο ίδιο κράτος μέλος.
• Οι δικαιούχοι συμπληρωματικού συνταξιοδοτικού συστήματος δικαιούνται να λαμβάνουν τις παροχές σε οποιοδήποτε κράτος μέλος.

Απόκτηση και διατήρηση δικαιωμάτων συμπληρωματικής συνταξιοδότησης

Η οδηγία 2014/50/EΕ για την απόκτηση και διατήρηση των δικαιωμάτων συμπληρωματικής συνταξιοδότησης εκδόθηκε στις 16 Απριλίου 2014. Θεσπίζει τα ακόλουθα ελάχιστα όρια για την προστασία των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων των μετακινούμενων εργαζομένων, τα οποία τα κράτη μέλη όφειλαν να μεταφέρουν στο εθνικό τους δίκαιο μέχρι τις 21 Μαΐου 2018:

1. Απόκτηση
2. Τα συνταξιοδοτικά δικαιώματα αποκτώνται αμετάκλητα ("θεμελιώνονται") από τη στιγμή που συμπληρώνονται τρία χρόνια απασχόλησης.
3. Οι εισφορές των εργαζομένων δεν χάνονται ποτέ. Για παράδειγμα, αν ένας εργαζόμενος αφήσει ένα συνταξιοδοτικό καθεστώς προτού θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα, οι εισφορές του επιστρέφονται.
4. Τα διάφορα καθεστώτα δεν επιτρέπεται να ορίζουν όριο ηλικίας υψηλότερο από τα 21 έτη για τη θεμελίωση δικαιώματος.
2. Διατήρηση
3. Ο εργαζόμενος που αφήνει ένα συνταξιοδοτικό καθεστώς έχει το δικαίωμα να διατηρεί σ' αυτό τα κεκτημένα του δικαιώματα, εκτός αν συμφωνήσει να του δοθούν ως καταβολή κεφαλαίου.
4. Τα συνταξιοδοτικά δικαιώματα του αποχωρούντος εργαζομένου πρέπει να κατοχυρώνονται επαρκώς όπως και τα δικαιώματα αυτών που εξακολουθούν να εργάζονται. Η μέθοδος κατοχύρωσης των δικαιωμάτων μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με τη φύση του καθεστώτος. Για παράδειγμα, η αξία των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων μπορεί να αναπροσαρμόζεται σε συνάρτηση με τα εξής:
   • το ποσοστό πληθωρισμού ή το μισθολογικό επίπεδο (κατά κανόνα, στα καθεστώτα καθορισμένων παροχών)
   • την απόδοση των επενδύσεων που προκύπτουν από το συγκεκριμένο καθεστώς (κατά κανόνα, στα καθεστώτα καθορισμένων παροχών).
3. Πληροφόρηση
4. Οι εργαζόμενοι έχουν δικαίωμα σε πληροφορίες για το πόσο μπορεί να επηρεάσει τα συνταξιοδοτικά τους δικαιώματα μια πιθανή μετακίνησή τους σε άλλο κράτος μέλος.
5. Οι αποχωρούντες εργαζόμενοι και οι επιζώντες τους (εφόσον το συγκεκριμένο καθεστώς προβλέπει παροχές επιζώντων) δικαιούνται να λαμβάνουν πληροφόρηση σχετικά με την αξία και την αναγνώριση των δικαιωμάτων τους.

Η οδηγία ισχύει για τους εργαζομένους που μετακινούνται από ένα κράτος μέλος σε άλλο. Ωστόσο, τα κράτη μέλη μπορούν να επεκτείνουν τους ίδιους κανόνες και στους εργαζομένους που αλλάζουν δουλειά εντός της χώρας.

Η οδηγία δεν καλύπτει τη δυνατότητα μεταφοράς συμπληρωματικών συντάξεων, δηλαδή τη δυνατότητα να μεταφέρει κάποιος τα συνταξιοδοτικά του δικαιώματα σε ένα νέο καθεστώς σε περίπτωση μετακίνησής του για επαγγελματικούς λόγους.

Στις 6 Ιουλίου 2020 η Επιτροπή ενέκρινε έκθεση σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας 2014/50/ΕΕ.