Tá oideachas maith ina bhealach chun fostaíochta agus saol sásúil. Cuidíonn sé freisin le cosaint a thabhairt ar an mbochtaineacht agus ar an eisiamh. Tá an ceart ag gach duine chun oideachas a chuirtear in oiriúint dá riachtanais agus modh chun rochtain a fháil ar an margadh fostaíochta chun a scileanna a úsáid. Oibríonn Straitéis deich mbliana maidir le cearta daoine faoi mhíchumas an Choimisiúin chun oideachas a dhéanamh níos cuimsithí agus níos éifeachtaí – ar gach leibhéal ó na luathbhlianta go dtí an ollscoil – agus fostaíocht a dhéanamh níos inrochtana agus níos cuimsithí.

Tá leagan Éasca le léamh den téacs seo ar fáil anseo.

Níos mó post agus poist níos fearr a chruthú in ionaid oibre chuimsitheacha

Cosnaítear daoine faoi mhíchumas ar idirdhealú ag an obair le dlí AE. Ina ainneoin sin is minic a bhíonn sé deacair dóibh poist a fháil agus fanacht i bhfostaíocht. Tá go leor cúiseanna leis sin, lena n-áirítear easpa saoráidí inrochtana san ionad oibre, ach is é an toradh air sin go bhfuil 50.8% de dhaoine faoi mhíchumas i bhfostaíocht i gcomparáid le 75% díobh siúd nach bhfuil faoi mhíchumas. Tá an ceart ag daoine faoi mhíchumas oibriú agus a mbeatha a shaothrú, díreach mar atá ag gach duine eile. D'fhéadfadh an obair a bheith mar bhealach chuig neamhspleáchas níos fearr agus saol níos sásúla.

Tá fostaíocht ar cheann de na príomhthosaíochtaí sa Straitéis.

Mhol an Coimisiún pacáiste beart le déanaí chun cuidiú le tíortha AE dul i ngleic le steiréitíopaí ar an margadh fostaíochta, gníomh dearfach a chur chun feidhme agus a chinntiú go gcuirfear ionaid oibre in oiriúint do riachtanais fostaithe faoi mhíchumas. Áirítear leis, mar shampla, catalóg de ghníomhaíochtaí dearfacha chun fostú daoine faoi mhíchumas a éascú.

Déanann an Coimisiún Eorpach an méid seo a leanas freisin, mar shampla:

• A chinntiú go mbainfear úsáid cheart as dlí AE chun daoine faoi mhíchumas a chosaint ag an obair.
• Úsáideann sé tionscnaimh de chuid AE amhail an Scéim Ráthaíochta don Aos Óg chun cuidiú le daoine óga faoi mhíchumas faoi 30 bliain d’aois obair a fháil.
• Cuidíonn sé leis an ngeilleagar sóisialta a neartú.

D’iarr an Coimisiún Eorpach freisin ar thíortha AE rudaí sonracha a dhéanamh, amhail spriocanna a leagan síos do 2024 maidir le:

• Líon na ndaoine faoi mhíchumas san obair a mhéadú.
• Bearnaí sa ráta fostaíochta idir daoine atá faoi mhíchumas agus daoine nach bhfuil faoi mhíchumas a laghdú.

An bhearna san oideachas a dhúnadh

Fágann breis agus 20% de dhaoine óga faoi mhíchumas an scoil go luath i gcomparáid le díreach faoi bhun 10% de dhaoine óga nach bhfuil faoi mhíchumas. Agus faigheann líon níos lú daoine atá faoi mhíchumas céim ollscoile. Cuirtear oideachas ar go leor daoine óga i scoileanna speisialta nach soláthraíonn bealach soiléir oibre i gcónaí.

Tugann an tAontas Eorpach tús áite d’oideachas cuimsitheach agus faoin Straitéis oibreoidh sé le tíortha AE chun, mar shampla:

• Glacadh dlí AE maidir le caitheamh comhionann san oideachas a spreagadh.
• Feabhas a chur ar oiliúint múinteoirí chun dul i ngleic leis an nganntanas múinteoirí in Oideachas Riachtanas Speisialta agus lena chinntiú go mbeidh gach duine a oibríonn san oideachas oilte chun tacú le leanaí a bhfuil riachtanais speisialta acu.
• Scoileanna príomhshrutha a dhéanamh níos cuimsithí le cuidiú breise do leanaí faoi mhíchumas, lena n-áirítear scoláirí néara-éagsúla.

Tá an ceart againn go léir oideachas maith ar feadh an tsaoil agus bealach isteach i bpost nó chuig gairm a fháil gan idirdhealú.