Europese steden boeken succes met een groene aanpak

  • 22 Sep 2021
Er is een reeks van tools en financiële steun beschikbaar om Europese steden te helpen bij de transitie naar groenere, duurzamere stedelijke ontwikkeling. Zo zijn er onder meer richtlijnen voor groene aanbestedingen. Sommige steden maken al gebruik van de mogelijkheden die er zijn om hun strategieën voor stedelijke ontwikkeling te verbeteren en innovatieve projecten te lanceren.
Europese steden boeken succes met een groene aanpak

De Europese Unie ondersteunt steden om groener en duurzamer te worden via beleid en financiering. Dit helpt stadsplanologen bij het bereiken van de EU-doelstellingen: de groene transitie maken naar een circulaire economie.

 

Zo bevat de EU-biodiversiteitsstrategie voor 2030 een natuurherstelplan om stedelijke autoriteiten te helpen met de invoering van op natuur gebaseerde oplossingen die de kwaliteit van leven verbeteren.

 

Intussen ondersteunt de EU-strategie voor aanpassing aan de klimaatverandering steden bij het nemen van maatregelen om de gevolgen van de opwarming van de aarde tegen te gaan.

 

Als onderdeel van de Europese Green Deal werd in 2020 een nieuw actieplan voor een circulaire economie goedgekeurd. Door concepten van de circulaire economie te omarmen in grondstoffenbeheer kunnen steden de weg naar meer duurzaamheid inslaan.

 

De EU heeft ook criteria ontwikkeld voor overheidsopdrachten, die autoriteiten een leidraad moeten bieden voor de invoering van ‘groene’ openbare aanbestedingen. Daarnaast biedt het nieuwe Handvest van Leipzig een document voor het beleidskader voor duurzame stedelijke ontwikkeling in Europa.

  

In het kader van de stedelijke agenda voor de EU zijn er drie partnerschappen opgezet waarin meerdere belanghebbenden vertegenwoordigd zijn om voorlichting te geven en de gebruikte methoden voor duurzame stedelijke ontwikkeling te verbeteren:

  • het Partnerschap Circulaire Economie;
  • het Partnerschap Innovatief en Verantwoord Openbaar Aanbesteden; en
  • het Partnerschap voor Duurzaam Landgebruik en op Natuur Gebaseerde Oplossingen.

Een aantal steden heeft via een of meerdere van deze partnerschappen specifieke maatregelen genomen met een sterke focus op duurzame stedelijke ontwikkeling. Daarnaast zijn er met steun van het EFRO geïntegreerde strategieën voor steden ontwikkeld. En ook de programma's URBACT en Urban Innovative Actions helpen steden met de ontwikkeling van specifieke initiatieven.

 

Baanbrekende duurzame oplossingen

 

Geïnspireerd door het werk van het Partnerschap voor Duurzaam Landgebruik en op Natuur Gebaseerde Oplossingen startte de Italiaanse stad Bologna in 2018 met de herziening van haar algemene stadsontwikkelingsplan. In het nieuwe plan worden de principes van de circulaire economie omarmd en wordt tegelijkertijd de regeneratie van bodems en de vermindering van stedelijk wildgroei bevorderd.

Ruimtebeslag, de hoeveelheid ruimte die wordt besteed aan stedelijke ontwikkeling, is nu de belangrijkste referentie-indicator voor de beoordeling van nieuwe stadsontwikkelingsprojecten in de stad. Het nieuwe kader voor stadsplanning heeft ook de restauratie en regeneratie van ongebruikte ruimten en oude gebouwen gestimuleerd.

 

Intussen is de Nederlandse stad Haarlem coördinator van het Partnerschap Innovatief en Verantwoord Openbaar Aanbesteden. De stad heeft ook lokale samenwerkingscentra gecreëerd, die zich richten op de ontwikkeling van duurzame aanbestedingsstrategieën.

 

Gemeenten die verantwoordelijk zijn voor planning en openbare aanbestedingen beschikken niet altijd over voldoende deskundige inkopers, en hun competentieniveau kan variëren. De centra helpen deze problemen op te lossen: ze bundelen middelen en expertise om goede aanbestedingspraktijken te waarborgen.

 

De tweede stad van Slovenië, Maribor, heeft een manier ontwikkeld om krachtige stedelijke interventies te selecteren die rekening houden met economische, milieu- en sociale behoeften.

De stad begon met de ontwikkeling van een strategie voor een circulaire economie, een initiatief dat financiering heeft ontvangen van het door de EFRO gesteunde project Greencycle.

 

Naast andere activiteiten implementeert Maribor het project Urban Soil 4 Food, dat de hoeveelheid biologisch en bouwafval dat op de stortplaats eindigt, moet verminderen. Daarbij wordt het afval verwerkt tot grond voor tuinen, groene ruimten en bouwplaatsen.

 

De stadsjungle temmen

 

De stad Prato in Italië neemt een aantal initiatieven om duurzaamheid te stimuleren. Zo helpt het project Piu' Prato bijvoorbeeld met de herontwikkeling van de wijk Macrolotto Zero in een poging de wijk leefbaarder en economisch sterker te maken.

 

De maatregelen in het project omvatten onder meer het weer in gebruik nemen van verlaten gebouwen, het creëren van groene ruimten en de bevordering van duurzame mobiliteit. Intussen heeft het project Prato Urban Jungle tot doel natuur in bepaalde wijken terug te brengen via de ontwikkeling van groene ruimten.

 

De Noorse hoofdstad Oslo is coördinator van het Partnerschap Circulaire Economie. Een van de belangrijkste resultaten van het partnerschap is de ontwikkeling van een reeks van 29 prestatie-indicatoren om de vooruitgang die een stad heeft geboekt richting een circulaire economie, te meten.

 

De stad heeft een aantal initiatieven ontwikkeld om afval te verminderen. Ze heeft negen mini-recyclingstations opgezet om het voor inwoners eenvoudiger te maken om kleine hoeveelheden groot en gevaarlijk afval af te danken zonder dat ze daarvoor zelf een auto nodig hebben.

 

MEER INFO

Gebruikmaken van circulaire aanbestedingen en specifieke doelen en indicatoren