door Michel Van Hoegaerden, manager van de Joint Action Health Workforce Planning and Forecasting, Belgische Federale overheidsdienst Volksgezondheid
Een zorgstelsel kan niet bestaan zonder voldoende en goed opgeleide gezondheidswerkers. Om aan de vraag naar gezondheidswerkers te kunnen blijven voldoen, moeten er tijdig nieuwe mensen worden opgeleid. Maar veel landen vinden het lastig om gegevens te verzamelen waarmee zij een kader en een toekomstmodel te kunnen opstellen waarmee de nodige politieke debatten aangezwengeld kunnen worden. Die zijn nodig om maatregelen te kunnen treffen om de zorgstelsels duurzamer te maken, met behulp van opleidingen, wervingscampagnes, voortdurende professionele ontwikkeling en strategieën om mensen aan het werk te houden.
In alle EU-landen zijn maatregelen nodig. In Centraal- en Oost-Europa is het probleem dat veel jonge gezondheidswerkers emigreren. In andere EU-landen zijn er vooral in landelijke en afgelegen regio's tekorten aan gezondheidswerkers, hebben mensen niet de juiste vaardigheden, vergrijst het personeel doordat er te weinig nieuw personeel kan worden aangenomen en moet er een beroep worden gedaan op personeel uit het buitenland. De EU-landen erkennen dat onderlinge samenwerking en het uitwisselen van kennis en ervaringen kunnen bijdragen tot een oplossing. De Europese Commissie ondersteunt deze samenwerking via haar Actieplan voor gezondheidswerkers in de EU en een aantal onderzoeken en projecten.
De "Joint Action Health Workforce Planning and Forecasting" wordt gecoördineerd door België en gefinancierd uit het derde EU-gezondheidsprogramma en houdt in dat er kennis en ervaring uit heel Europa wordt verzameld (van zo'n 90 partners uit 28 landen). Hieruit zijn handboeken en richtsnoeren voortgekomen, waarin de meest geavanceerde planningsmethodes van zeven landen beschreven staan. Op basis hiervan lopen er nu proefprojecten in Italië en Portugal en wordt er in Duitsland een haalbaarheidsstudie gedaan.
Ook wordt er een analyse gemaakt van vaardigheden die in de toekomst in de zorgsector nodig zullen zijn, en die moeten worden opgenomen in de opleidingen van gezondheidswerkers.
Uiterlijk in 2016 komen er aanbevelingen en praktische voorstellen. Dankzij de financiering vanuit het Gezondheidsprogramma, de steun van de Europese Commissie en de investering van veel landen, beroepsorganisaties en andere belanghebbenden, is er een nieuwe dialoog ontstaan over oplossingen voor het huidige personeel in de zorg, wat cruciaal is voor de houdbaarheid van de zorgstelsels in Europa.
