Η ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων αποτελεί θεμελιώδη αρχή που περιέχεται στο άρθρο 45 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αναπτύσσεται στο παράγωγο δίκαιο της ΕΕ και τη νομολογία του Δικαστηρίου. Οι πολίτες της ΕΕ έχουν το δικαίωμα:

• να αναζητούν εργασία σε άλλη χώρα της ΕΕ
• να εργάζονται εκεί χωρίς να χρειάζονται άδεια εργασίας
• να ζουν εκεί γι' αυτόν τον σκοπό
• να παραμένουν σ' αυτή τη χώρα ακόμη και μετά το πέρας της εργασιακής τους σχέσης
• να έχουν την ίδια μεταχείριση με τους υπηκόους αυτής της χώρας όσον αφορά την πρόσβαση στην απασχόληση, τις συνθήκες εργασίας, καθώς και όλα τα κοινωνικά και φορολογικά πλεονεκτήματα

Οι υπήκοοι της ΕΕ μπορούν επίσης να μεταφέρουν ορισμένα δικαιώματα υγειονομικής και κοινωνικής ασφάλισης στη χώρα στην οποία αναζητούν εργασία (βλέπε συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης).

Η ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων ισχύει επίσης, γενικά, για τις χώρες του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου: Ισλανδία, Λιχτενστάιν και Νορβηγία.

Οι εργαζόμενοι ορισμένων ειδικοτήτων μπορούν επίσης να επιτυγχάνουν αναγνώριση των επαγγελματικών τους προσόντων στο εξωτερικό (βλέπε αμοιβαία αναγνώριση επαγγελματικών προσόντων).

Ο συντονισμός της κοινωνικής ασφάλισης στην ΕΕ προβλέπει κανόνες για την προστασία των δικαιωμάτων των ατόμων που μετακινούνται στο εσωτερικό της ΕΕ, στην Ισλανδία, το Λιχτενστάιν, τη Νορβηγία και την Ελβετία.

Ποιος ωφελείται από την αρχή της ελεύθερης κυκλοφορίας;

• Όσοι αναζητούν εργασία, δηλαδή οι υπήκοοι της ΕΕ που μετακινούνται σε άλλη χώρα της ΕΕ για να αναζητήσουν εργασία, υπό ορισμένες προϋποθέσεις.
• Οι υπήκοοι της ΕΕ που εργάζονται σε άλλη χώρα της ΕΕ
• Οι υπήκοοι της ΕΕ που επιστρέφουν στη χώρα καταγωγής τους αφού έχουν εργαστεί στο εξωτερικό.
• Τα μέλη της οικογένειας των παραπάνω ατόμων.

Τα δικαιώματα μπορεί να διαφέρουν σε κάποιο βαθμό για αυτοαπασχολούμενους, σπουδαστές και συνταξιούχους ή για άτομα που δεν συμμετέχουν σε οικονομική δραστηριότητα. Περισσότερες πληροφορίες γι’ αυτές τις ομάδες θα βρείτε στο Your Europe.

Τι περιορισμοί υπάρχουν;

• Τα δικαιώματα που περιγράφονται εδώ ισχύουν για άτομα που ασκούν το δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας για λόγους εργασίας.
• Εφαρμόζονται περιορισμοί για λόγους δημόσιας ασφάλειας, δημόσιας τάξης, δημόσιας υγείας και απασχόλησης στον δημόσιο τομέα.