W tym rozdziale przeczytasz o świadczeniach, które mogą Ci przysługiwać, jeśli zrezygnowałeś z pracy, aby opiekować się osobą niepełnosprawną.

Omawiane świadczenia to:

• świadczenie pielęgnacyjne
• specjalny zasiłek opiekuńczy
• zasiłek dla opiekuna

W jakiej sytuacji mam prawo do świadczenia?

Świadczenie pielęgnacyjne jest wypłacane osobom opiekującym się niepełnosprawnym dzieckiem, które w celu sprawowania opieki są zmuszone zrezygnować z pracy. Prawo do tego świadczenia ma każdy opiekun niezależnie od dochodów rodziny.

Osobom, które pobierają świadczenie pielęgnacyjne i mają niskie dochody, nieprzekraczające ustalonego progu, może także przysługiwać dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka. Więcej na ten temat czytaj w rozdziale Świadczenia rodzinne.

Specjalny zasiłek opiekuńczy jest świadczeniem dla osób opiekujących się niepełnosprawnymi dziećmi lub dorosłymi. W przypadku tego zasiłku bierze się pod uwagę wysokość dochodów rodziny sprawującej opiekę oraz osoby wymagającej opieki. Dochód ten nie może przekraczać określonej kwoty.

Zasiłek dla opiekuna to zasiłek dla osób opiekujących się niepełnosprawnymi dziećmi lub dorosłymi, które w dniu 1 lipca 2013 r. z mocy prawa straciły prawo do świadczenia pielęgnacyjnego i nie spełniły kryterium dochodowego przewidzianego dla specjalnego zasiłku opiekuńczego.

O świadczeniach, które przysługują samym osobom niepełnosprawnym, możesz przeczytać w rozdziale Świadczenia opieki długoterminowej.

O świadczeniach dla pracowników, którzy utracili zdolność do pracy, przeczytasz w rozdziale Renty inwalidzkie.

Jakie warunki muszę spełnić?

Świadczenie pielęgnacyjne jest wypłacane matce, ojcu, rzeczywistemu opiekunowi dziecka lub innej osobie, na której ciąży obowiązek alimentacyjny, czyli obowiązek utrzymywania dziecka lub innych krewnych.

Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeżeli osoba wymagająca opieki stała się niepełnosprawna przed ukończeniem 18 lat lub w trakcie nauki w szkole albo na uczelni wyższej (nie później niż do ukończenia 25 lat).

Ponadto, dziecko powinno spełnić jeden z warunków:

• posiadać orzeczenie o niepełnosprawności, w którym wskazano konieczność stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy drugiej osoby;
• posiadać orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Orzeczenie o niepełnosprawności wydaje zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności, który jest powoływany przy ośrodkach pomocy społecznej.

Świadczenie jest przyznawane bezterminowo. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności zostało wydane na czas określony. W takim przypadku prawo do świadczenia pielęgnacyjnego ustala się do ostatniego dnia miesiąca, w którym upływa termin ważności orzeczenia.

W czasie otrzymywania świadczenia osoba sprawująca opiekę nie może mieć innych źródeł dochodu, np. pobierać emerytury, renty lub innych podobnych świadczeń.

Specjalny zasiłek opiekuńczy jest świadczeniem dla opiekunów niepełnosprawnych dzieci lub dorosłych. Przysługuje opiekunom, jeżeli rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością sprawowania stałej opieki nad osobą, która legitymuje się jednym z poniższych orzeczeń:

• orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
• orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniem konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji.

Specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje, jeśli zsumowane dochody rodziny osoby sprawującej opiekę oraz rodziny osoby wymagającej opieki nie przekraczają 764 PLN netto na osobę miesięcznie.

Specjalnego zasiłku opiekuńczego nie można pobierać z niektórymi innymi świadczeniami, między innymi emeryturą, rentą, świadczeniem pielęgnacyjnym.

Zasiłek dla opiekuna to śwadczenie dla opiekunów niepełnosprawnych dzieci lub dorosłych. Przyznawane jest opiekunom, jeżeli rezygnują oni z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, aby zapewnić stałą opiekę osobie, której:

• wydano orzeczenie o stopniu niepełnosprawności;
• wydano orzeczenie o niepełnosprawności ze wskazaniem na potrzebę zapewnienia ciągłej lub długoterminowej opieki lub pomocy innej osoby w związku z bardzo ograniczoną możliwością do samodzielnego życia.

a od 1 stycznia 2013 r. straciły z mocy prawa prawo do zasiłku pielęgnacyjnego i nie spełniają kryterium dochodowego przewidzianego dla specjalnego zasiłku opiekuńczego.Świadczenie nie jest ograniczone w czasie. Wyjątkiem jest sytuacja, w której orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności wydano na czas określony. Wówczas prawo do zasiłku dla opiekuna ustala się na okres do ostatniego dnia miesiąca, w którym orzeczenie traci ważność.

O zasiłek dla opiekuna nie można ubiegać się w połączeniu z innymi świadczeniami, w tym świadczeniami emerytalnymi i świadczeniem pielęgnacyjnym.

Do czego mam prawo i jak się ubiegać?

Świadczenie pielęgnacyjne

Świadczenie pielęgnacyjne jest wypłacane niezależnie od dochodów rodziny.

Osoby otrzymujące świadczenie pielęgnacyjne mają opłacane ubezpieczenie emerytalne, rentowe i zdrowotne.

Wniosek o świadczenie należy złożyć w regionalnym oddziale ośrodka pomocy społecznej, w niektórych przypadkach (np. w Warszawie) w urzędzie dzielnicy.

Specjalny zasiłek opiekuńczy

Specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje, jeśli zsumowane dochody rodziny sprawującej opiekę oraz wymagającej opieki nie przekraczają 764 PLN netto na osobę.

Dodatkowo osoby otrzymujące zasiłek mają opłacaną składkę na ubezpieczenie zdrowotne, emerytalne i rentowe.

Wniosek o zasiłek należy złożyć, podobnie jak w przypadku świadczenia pielęgnacyjnego, w regionalnym oddziale ośrodka pomocy społecznej, w niektórych przypadkach (np. w Warszawie) w urzędzie dzielnicy.

Zasiłek jest przyznawany na jeden rok. Aby przedłużyć go na kolejny, należy ponownie złożyć wniosek o przyznanie zasiłku.

Zasiłek dla opiekuna przyznawany jest niezależnie od dochodu rodziny.

Wysokość zasiłku dla opiekuna to 620 PLN na miesiąc.

Ponadto osoba otrzymująca zasiłek jest objęta składkami na ubezpieczenie zdrowotne, emerytalne i rentowe. Wniosek o świadczenie musi zostać złożony w regionalnym oddziale ośrodka pomocy społecznej, a w niektórych przypadkach (np. w Warszawie) w urzędzie dzielnicy.

Dokumenty do wypełnienia

• Wniosek o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego
• Wzór wypełnionego wniosku o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego
• Wniosek o specjalny zasiłek opiekuńczy
• Wniosek o zasiłek dla opiekuna

Poznaj swoje prawa

Linki poniżej przedstawiają Twoje prawa, nie są to strony Komisji Europejskiej, ani nie reprezentują jej poglądów:

• Świadczenie pielęgnacyjne – opis procedury ubiegania się o świadczenie
• Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej – opis świadczenia pielęgnacyjnego
• Specjalny zasiłek opiekuńczy – opis procedury składania wniosku
• Zasiłek dla opiekuna – opis procedury składania wniosku

Strony i publikacje Komisji Europejskiej:

• Świadczenia społeczne: Twoje prawa za granicą jako obywatela UE

Z kim się kontaktować?

Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej – Departament Polityki Rodzinnej
ul. Nowogrodzka 1/3/5
00-513 Warszawa
tel. +48 22 538117230
e-mail: info@mrips.gov.pl
Internet: www.gov.pl/rodzina