Vandaag heeft de Commissie een gewijzigd voorstel voor een “Verordening betreffende het vergemakkelijken van grensoverschrijdende oplossingen” aangenomen. Doel is de lidstaten te helpen de belemmeringen weg te nemen die invloed hebben op het leven van de 150 miljoen Europese burgers die in grensoverschrijdende regio's wonen.
- 12 December 2023
De belemmeringen voor burgers, bedrijven en overheidsinstanties in deze regio's zijn onder meer verschillende technische normen of nationale administratieve en wettelijke bepalingen waarin geen rekening wordt gehouden met grensoverschrijdende aspecten. Deze kunnen de ontwikkeling van infrastructuur en de exploitatie van grensoverschrijdende overheidsdiensten aantasten. Dergelijke belemmeringen bemoeilijken het leven in grensoverschrijdende gemeenschappen: ze staan onder andere de toegang tot gezondheidsdiensten (ook in noodsituaties), een gecoördineerde respons op rampen en samenwerking aan gezamenlijke infrastructuurprojecten in de weg.
Het wegnemen van deze belemmeringen zou de werking van de eengemaakte markt van de EU aanzienlijk verbeteren. Als 20 % van de huidige wettelijke en administratieve belemmeringen zou worden weggenomen, zou dat volgens een studie in opdracht van de Commissie leiden tot een stijging van het bbp met 2 % in grensoverschrijdende regio's en meer dan één miljoen extra banen.
Wat betekent de verordening in de praktijk?
De Commissie stelt voor dat de lidstaten grensoverschrijdende coördinatiepunten opzetten die de verzoeken van belanghebbenden bij grensoverschrijdende kwesties zullen beoordelen en als schakel tussen hen en de nationale autoriteiten zullen fungeren. De verordening zorgt ervoor dat belanghebbenden altijd antwoord krijgen op hun verzoek en uitleg krijgen over hoe het wordt behandeld.
Als er inderdaad sprake is van een belemmering en er geen bilaterale of internationale samenwerkingsovereenkomst bestaat waarmee een oplossing kan worden bereikt, kunnen de lidstaten het instrument voor een vlottere grensoverschrijdende samenwerking inzetten. Dat is een vrijwillige standaardprocedure die speciaal bedoeld is om administratieve en juridische belemmeringen in grensregio's op te lossen. Weliswaar moet elk verzoek worden beantwoord, maar het blijft uiteindelijk aan de bevoegde nationale autoriteiten om te beslissen de belemmering al dan niet weg te nemen.
De verordening stelt ook voor om samen met de Commissie een netwerk van grensoverschrijdende coördinatiepunten op te richten als forum voor het uitwisselen van beste praktijken en het delen van kennis.
Achtergrond
In mei 2018 heeft de Commissie een voorstel ingediend voor een verordening betreffende een mechanisme om juridische en administratieve belemmeringen in een grensoverschrijdende context uit de weg te ruimen (het ECBM-voorstel). Het Parlement en de Raad hebben daar echter geen overeenstemming over bereikt. In september 2023 heeft het Parlement op eigen initiatief een wetgevingsresolutie aangenomen, waarin de Commissie werd aanbevolen om de impasse over het ECBM-voorstel te doorbreken. Met de nieuwe verordening betreffende het vergemakkelijken van grensoverschrijdende oplossingen wijzigt de Commissie haar voorstel uit 2018: zij heeft daarbij rekening gehouden met de zorgen en aanbevelingen van de twee medewetgevers, maar is nog steeds vooral gericht op het wegnemen van de belemmeringen die het leven in grensoverschrijdende gemeenschappen bemoeilijken. Het voorstel van de Commissie zal nu worden besproken door het Parlement en de Raad.
Het voorstel is een aanvulling op een aantal initiatieven van de Commissie ter ondersteuning van de grensregio's zoals “b-solutions”, dat in 2018 is gelanceerd om juridische ondersteuning te bieden aan overheidsinstanties bij het in kaart brengen van de onderliggende oorzaken van wettelijke en administratieve belemmeringen en het zoeken naar mogelijke oplossingen. Uit de ervaring die is opgedaan met meer dan 150 gevallen blijkt dat een Europees rechtsinstrument, zoals hetgeen dat vandaag wordt voorgesteld, meer dan een derde van de gevallen zou helpen oplossen.
In 2021 heeft de Commissie ook een verslag gepubliceerd met de titel EU-grensregio's: levende laboratoria van de Europese integratie, waarin de positieve effecten – zowel voor grensregio's als voor de EU als geheel – van het aanpakken van grensoverschrijdende belemmeringen worden aangetoond. Hierin worden ook enkele lessen besproken die uit de COVID-19-pandemie zijn getrokken en de grensoverschrijdende belemmeringen die ontstonden als gevolg van de beperkende maatregelen.
Vandaag zet de Europese Commissie een nieuwe stap om weer een aantal lang bestaande belemmeringen voor de eengemaakte markt van de EU weg te nemen. Onze vele grensoverschrijdende regio’s hebben nog steeds te maken met wettelijke en administratieve belemmeringen die niet alleen de bedrijfsactiviteit en de economische prestaties belemmeren, maar ook de grensoverschrijdende hulpverlening hinderen, zoals het bestrijden van bosbranden en het verlenen van medische noodhulp. Ons voorstel heeft tot doel een soepele samenwerking tussen mensen, overheidsinstanties en bedrijven in deze vitale regio’s te bevorderen en gebruik te maken van hun potentieel om meer groei en welvaart te creëren om de eengemaakte markt verder te versterken.
Valdis Dombrovskis, uitvoerend vicevoorzitter voor een economie die werkt voor de mensen - 12/12/2023
Dertig jaar na de totstandbrenging van de eengemaakte markt zijn er nog veel belemmeringen die de grensregio’s ervan weerhouden ten volle te profiteren van de voordelen van de EU-integratie. Met het voorstel voor het vergemakkelijken van grensoverschrijdende oplossingen bieden we de nationale autoriteiten een flexibel en simpel instrument om deze belemmeringen weg te nemen. Een derde van de bevolking van de EU woont in grensregio’s; het voorstel van vandaag biedt een mogelijkheid om hun dagelijks leven concreet te verbeteren.
Elisa Ferreira, commissaris voor Cohesie en Hervormingen - 12/12/2023
Meer informatie
- Verordening betreffende het vergemakkelijken van grensoverschrijdende oplossingen
- Voorstel voor een Europees grensoverschrijdend mechanisme uit 2018
- Verslag over EU-grensregio's: levende laboratoria van de Europese integratie
- Rapport “Quantification of the effects of legal and administrative border obstacles in land border regions”