Tijdens de persconferentie naar aanleiding van de 21e Europese Week van Regio's en Steden hebben Elisa Ferreira, commissaris voor Cohesie en Hervormingen, en Vasco Alves Cordeiro, voorzitter van het Comité van de Regio's, vandaag de cruciale rol benadrukt die het cohesiebeleid heeft gespeeld bij het verlichten van de effecten van de energiecrisis en bij de hulpverlening aan de vluchtelingen voor de Russische aanvalsoorlog tegen Oekraïne en aan de mensen en regio's die de vluchtelingen hebben opgevangen.
- 09 October 2023
Dankzij het initiatief Support Affordable Energy (SAFE) kunnen de lidstaten kleine en middelgrote ondernemingen (kmo's) en kwetsbare huishoudens helpen om de stijgende energieprijzen het hoofd te bieden. Er is hiervoor al meer dan 725 miljoen euro uit de fondsen van het cohesiebeleid geprogrammeerd en geherprogrammeerd. Samen met de plannen van de lidstaten zou de totale waarde van de SAFE-maatregelen kunnen oplopen tot 4 miljard euro.
Via de pakketten van het cohesiebeleid ten behoeve van vluchtelingen in Europa (CARE) ter waarde van 17 miljard euro hebben de lidstaten tot dusver ongeveer 1,3 miljard euro geherprogrammeerd voor accommodatie, gezondheidszorg, huisvesting, werkgelegenheid, onderwijs en medische, sociale en psychologische bijstand voor vluchtelingen. Ook in de programmeringsperiode 2021-2027 zal CARE voor flexibiliteit zorgen, onder meer via voorschotten van 5 % voor hogere liquiditeit en de volledige EU-medefinanciering van maatregelen om de integratie van onderdanen van derde landen tot 30 juni 2024 te vergemakkelijken. Ten minste 30 % van de uitgaven in het kader van deze maatregelen moet worden toegewezen aan concrete acties van lokale overheden en maatschappelijke organisaties.
Voorbeelden van EU-solidariteit met Oekraïne
- In Polen hebben het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling (EFRO) en het cohesiebeleid ten behoeve van vluchtelingen in Europa (CARE) de bouw ondersteund van tien afzonderlijke wooneenheden in de stad Zamość bij de Pools-Oekraïense grens. Een gebouw werd aangepast om als geschikte woning te dienen voor vluchtelingen uit Oekraïne (vooral vrouwen met kinderen) na de Russische agressie.
- In Nedersaksen (Duitsland) is 15 miljoen euro uit het EFRO en het Europees Sociaal Fonds (ESF) gebruikt voor steunprogramma's voor vluchtelingen. In het kader van het CARE-project zijn taalcursussen Duits voor vluchtelingen gefinancierd om de sociale integratie te bevorderen en de deelnemers klaar te stomen voor opleidingen, studies en banen.
Voorbeelden van EU-steun om kmo's en kwetsbare huishoudens te helpen het hoofd te bieden aan hoge energieprijzen
- Slowakije heeft al meer dan 650 miljoen euro financiële middelen van het cohesiebeleid gebruikt om de nationale steunregeling voor energie te ondersteunen en kwetsbare huishoudens te helpen hun energierekeningen te betalen. De regeling verleent financiële steun aan huishoudens en kleine afnemers van elektriciteit en gas om de stijgende kosten voor gas en verwarming het hoofd te bieden.
- Bulgarije heeft reeds 24,3 miljoen euro financiële middelen van het cohesiebeleid toegewezen aan SAFE-maatregelen ter ondersteuning van kwetsbare huishoudens.
- Roemenië heeft meer dan 50 miljoen euro uit het ESF overgeheveld om huishoudens te helpen hun energierekeningen te betalen.
Ook de burgers denken dat door de EU gefinancierde projecten een positief effect hebben!
Uit de resultaten van de vandaag door de Commissie gepubliceerde nieuwe Eurobarometer-enquête blijkt dat 39 % van de respondenten weet heeft van door de EU gefinancierde projecten, een stijging met vijf procentpunten ten opzichte van 12 jaar geleden. Van de personen die op de hoogte zijn van door de EU gefinancierde projecten, denkt 79 % dat deze een positief effect hebben op de regio's.
Achtergrondinformatie
Het cohesiebeleid is het belangrijkste investeringsbeleid van de EU: het is goed voor ongeveer een derde van de EU-begroting (meerjarig financieel kader). Doel van het cohesiebeleid is de economische, sociale en territoriale verschillen binnen de EU te verkleinen.
Tijdens de COVID-pandemie konden de lidstaten in het kader van het Investeringsinitiatief Coronavirusrespons (CRII) niet-bestede middelen voor de periode 2014-2020 gebruiken voor nooduitgaven, zoals regelingen voor tijdelijk werk, digitale apparatuur voor onlineklassen, maskers, beschermingsmiddelen, beademingstoestellen en zelfs vaccins. Dankzij deze maatregelen is meer dan 24 miljard euro geherprogrammeerd.
Mede dankzij de CARE-pakketten van 17 miljard euro konden landen en regio's de druk op de nationale begrotingen verlichten door middelen van het cohesiebeleid voor de programmeringsperiode 2014-2020 te programmeren en te herprogrammeren ter ondersteuning van vluchtelingen en de mensen en regio's die vluchtelingen opvangen. Ook in de programmeringsperiode 2021-2027 zal CARE voor flexibiliteit zorgen, onder meer via voorschotten van 5 % voor hogere liquiditeit en de volledige EU-medefinanciering van maatregelen om de integratie van onderdanen van derde landen tot 30 juni 2024 te vergemakkelijken. Ten minste 30 % van de uitgaven in het kader van deze maatregelen moet worden toegewezen aan concrete acties van lokale overheden en maatschappelijke organisaties.
Dankzij het SAFE-initiatief kunnen niet-bestede middelen worden gebruikt om steun te verlenen aan kmo's en kwetsbare huishoudens die bijzonder onder hoge energieprijzen te lijden hebben, en om regelingen voor werktijdverkorting te financieren en mensen aan het werk te houden. De lidstaten kunnen tot 10 % van hun toewijzing voor het cohesiebeleid gebruiken om de scherpe stijging van de energieprijzen het hoofd te bieden.
Van 9 tot en met 12 oktober wordt in Brussel de 21e Europese Week van Regio's en Steden georganiseerd. Meer dan 7000 deelnemers zullen in Brussel aan het evenement deelnemen. Er zullen meer dan 300 sessies worden gehouden met meer dan 1000 sprekers van binnen en buiten de EU. Dit zijn de thema's van de Europese Week van Regio's en Steden: obstakels voor grensoverschrijdende samenwerking uit de weg ruimen; lokale energietransities voor veiligheid en duurzaamheid; sociale innovatie promoten; regio's in post-industriële transitie; talent voor regionale groei behouden; en kleine en middelgrote stedelijke centra als aanjagers van groei.
Na de ongekende en snelle aanpassing van de financieringsregels om de lidstaten en de regio’s tijdens de COVID-19-pandemie te ondersteunen, staat het cohesiebeleid opnieuw in de frontlinie bij de respons van Europa op recente crises. Het beleid heeft niet alleen de vluchtelingen voor de oorlog in Oekraïne vanaf de allereerste dag ondersteund, maar ook kwetsbare huishoudens en kmo’s geholpen hun energierekeningen te betalen dankzij ons SAFE-initiatief. Dit is een duidelijke uiting van de solidariteit die de kern van het cohesiebeleid vormt. Het is ook een concreet bewijs van onze belofte niemand en geen enkele regio aan zijn lot over te laten.
Elisa Ferreira, commissaris voor Cohesie en Hervormingen - 09/10/2023
Lokale en regionale vertegenwoordigers zijn managers van crises: van de gevolgen van de Russische oorlog tegen Oekraïne en de steeds frequentere klimaatrampen tot de energiecrisis en de sociale ongelijkheid. Zoals blijkt uit ons verslag over de staat van de regio’s en steden, is het van cruciaal belang nieuwe ongelijkheden als gevolg van de structurele veranderingen te voorkomen en zich op de toekomst voor te bereiden. Het cohesiebeleid moet worden versterkt om de territoriale kloof te dichten, de digitale en de groene transitie in het veld in goede banen te leiden en mensen overal in Europa te ondersteunen.
Vasco Alves Cordeiro, President of the European Committee of the Regions - 09/10/2023