door Martin Seychell, adjunct-directeur-generaal, directoraat Gezondheid en voedselveiligheid, Europese Commissie
Hoe kan de Europese Commissie helpen om de zorgstelsels doeltreffender, veerkrachtiger en toegankelijker te maken? Het is een complexe uitdaging: elk EU-land heeft immers zijn eigen nationale zorgstelsel, zijn eigen netwerk van mensen, instellingen en middelen voor volksgezondheid. Hoe kan de EU daar dan een toegevoegde waarde aan leveren?
De Commissie probeert al sinds 2014 door samenwerking op EU-niveau de Europese gezondheidsstelsels doeltreffender, toegankelijker en veerkrachtiger te maken.
Zo bevordert de EU de doeltreffendheid door aan te dringen op patiëntveiligheid, integratie van de zorg en evaluatie van de prestaties van de zorgstelsels. Om de veerkracht te vergroten, stimuleert zij de samenwerking bij e-gezondheidszorg en de evaluatie van gezondheidstechnologie. En om de toegankelijkheid te verbeteren, bevordert de EU passende gezondheidszorg, toegang tot innovatieve geneesmiddelen en de toepassing van de richtlijn van 2011 over internationale gezondheidszorg.
Deze drie doelstellingen zijn ook de drijfveren voor eventuele hervormingen van de zorgstelsels in het kader van het Europees semester. Dat is de jaarlijks terugkerende EU-cyclus voor de coördinatie van het macro-economisch en begrotingsbeleid en voor structurele hervormingen, waarbinnen de EU-landen specifieke aanbevelingen krijgen en hun vooruitgang in het kader van de hervormingsagenda wordt beoordeeld.
Uit het "semesterproces" is gebleken dat de volgende elementen van de zorgstelsels beter kunnen: het bieden van en de toegang tot doeltreffende eerstelijnsgezondheidszorg, een kosteneffectief gebruik van geneesmiddelen, betere integratie van de zorg, de beoordeling van de relatieve doeltreffendheid van gezondheidstechnologieën en het stimuleren van gezondheidsbevordering en ziektepreventie.
In juni 2016 heeft de Raad landenspecifieke aanbevelingen aan de EU-landen gedaan. Hoewel het aantal landenspecifieke aanbevelingen is gedaald, is het aantal aanbevelingen over de hervorming van zorgstelsels gestegen van 11 in 2015 tot 13 in 2016. In 2016 waren deze aanbevelingen nog steeds gericht op de noodzaak van meer efficiëntie en duurzaamheid van de zorg, maar deze budgettaire doelstelling wordt vaak gecombineerd met andere, zoals doeltreffendheid, kwaliteit en toegankelijkheid van de zorg. Toegang tot hoogwaardige gezondheidszorg is dit jaar een expliciete beleidsdoelstelling in 6 landenspecifieke aanbevelingen. Verder wordt in veel van de aanbevelingen opgeroepen tot concrete, gerichte hervormingen om de ziekenhuizen te optimaliseren en de eerstelijnszorg te versterken.
Het beginsel van tijdige toegang tot hoogwaardige en betaalbare gezondheidszorg voor iedereen is ook opgenomen in de Europese pijler van sociale rechten. Alle belanghebbenden worden uitgenodigd mee te werken aan de vormgeving van de Europese pijler van sociale rechten. Zij kunnen dit doen door deel te nemen aan de raadpleging die loopt tot 31 december 2016.
Meer dan ooit is het van belang erop te wijzen dat een goede volksgezondheid onmisbaar is voor economische voorspoed en sociale cohesie.
