W tym rozdziale opisujemy świadczenia pomocy społecznej w Polsce. Są to świadczenia pieniężne i rzeczowe, które pomagają przetrwać trudne sytuacje życiowe, np. rodzinne i finansowe.

W jakiej sytuacji mam prawo do świadczenia?

Głównym celem pomocy społecznej jest wsparcie osób i rodzin w przezwyciężeniu trudnej sytuacji życiowej, doprowadzenie do ich życiowego usamodzielnienia i umożliwienie im życia w godnych warunkach.

Świadczenia pomocy społecznej są nieskładkowe, a więc, aby z nich korzystać, nie musisz mieć historii odprowadzania składek na jakiekolwiek ubezpieczenie. Przysługują one osobom i rodzinom, których dochód nie przekracza pewnego ustalonego progu.

Pomoc społeczna obejmuje świadczenia pieniężne i świadczenia rzeczowe (niepieniężne). Są wśród nich zasiłki, pomoc rodzinom dotkniętym skutkami takich zjawisk, jak np. przemoc w rodzinie, ubóstwo, bezdomność, śmierć rodziców czy pomoc w razie sytuacji losowych lub klęsk żywiołowych.

Jakie warunki muszę spełnić?

Prawo do świadczeń z pomocy społecznej przysługuje osobom i rodzinom, których dochód nie przekracza progu tzw. kryterium dochodowego. Ze świadczeń mogą korzystać obywatele Polski, Unii Europejskiej i inni cudzoziemcy, których miejscem zamieszkania jest Polska.

Próg kryterium dochodowego oznacza, że dochód netto osoby ubiegającej się o świadczenia nie może być wyższy niż:

Obliczając dochód, bierze się pod uwagę sumę dochodów netto rodziny z ostatniego miesiąca. Rada gminy, w drodze uchwały, może podwyższyć kwoty uprawniające do zasiłków okresowego i celowego.

Osoba lub rodzina ubiegająca się o pomoc społeczną może zgłosić się do ośrodka pomocy społecznej w miejscu zamieszkania (ośrodki te znajdują się w każdej gminie).

Podstawą przyznania świadczenia z pomocy społecznej jest wywiad środowiskowy, który ma na celu ustalenie sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej osób wnioskujących o pomoc społeczną. Przeprowadza go pracownik socjalny w terminie 14 dni od złożenia wniosku.

Od każdej decyzji pracownika socjalnego mamy prawo się odwołać.

Do czego mam prawo i jak się o nie ubiegać?

Pomoc społeczna obejmuje świadczenia pieniężne i świadczenia rzeczowe.

Podstawowe świadczenia pieniężne pomocy społecznej są następujące:

• zasiłek stały stanowiący uzupełnienie dochodów osób całkowicie niezdolnych do pracy z powodu wieku lub niepełnosprawności. Takim osobom mogą także przysługiwać świadczenia opieki długoterminowej;
• zasiłek okresowy dla osób i rodzin bez dochodów lub o dochodach niższych, niż ustawowy próg oraz o zasobach pieniężnych niewystarczających na zaspokojenie ich potrzeb życiowych. Jeśli zła sytuacja finansowa wynika z utraty pracy, osoba może mieć prawo do świadczeń z tytułu bezrobocia;
• zasiłek celowy i specjalny zasiłek celowy są jednorazowymi świadczeniami przyznawanymi osobom i rodzinom w celu umożliwienia im zaspokojenia niezbędnych potrzeb życiowych (np. zakup leków, opału);
• zasiłek i pożyczka na ekonomiczne usamodzielnienie;
• pomoc na usamodzielnienie oraz kontynuowanie nauki;
• świadczenie pieniężne na utrzymanie i pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego dla cudzoziemców
• rodzicielskie świadczenie uzupełniające, Mama 4 Plus.

Kwoty zasiłków:

Z pomocy społecznej można również uzyskać świadczenia rzeczowe (niepieniężne), takie jak:

• bilety kredytowane;
• składki na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne;
• sprawienie pogrzebu;
• poradnictwo specjalistyczne;
• praca socjalna;
• w nagłych przypadkach schronienie, posiłek i niezbędne ubranie;
• usługi opiekuńcze;
• pobyt i usługi w domu pomocy społecznej;
• szkolenia, poradnictwo rodzinne i terapia rodzinna.

Rodzicielskie świadczenie uzupełniające udzielane jest:

• matce, która urodziła lub wychowała co najmniej czworo dzieci;
• ojcu, który wychował co najmniej czworo dzieci w przypadku śmierci matki, porzucenia przez nią dzieci bądź długotrwałego zaprzestania ich wychowania przez matkę.

Rodzicielskie świadczenie uzupełniające może zostać przyznane na wniosek osoby zainteresowanej pod warunkiem spełnienia następujących kryteriów:

• matka lub ojciec osignęli wymagany wiek, tj. odpowiednio 60 i 65 lat;
• osoba zainteresowana urodziła lub wychowała co najmniej czworo dzieci;
• rodzic nie ma dostatecznego źródła dochodu, by zapewnić sobie niezbędne utrzymanie (w tym nie posiada prawa do świadczenia emerytalnego równego co najmniej emeryturze minimalnej w Polsce);
• osoba zainteresowana mieszka w Polsce i od 16 roku życia miała ośrodek swoich interesów osobistych lub ekonomicznych w Polsce przez co najmniej 10 lat.

Dokumenty do wypełnienia

Aby ubiegać się o świadczenia pomocy społecznej, należy złożyć wniosek w odpowiednim ośrodku pomocy społecznej. Tutaj znajdziesz wykaz przykładowych wniosków na stronie Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Szemudzie.

Poznaj swoje prawa

Linki poniżej przedstawiają Twoje prawa, nie są to strony Komisji Europejskiej, ani nie reprezentują jej poglądów:

• Informacje o systemie pomocy społecznej w Polsce – Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej
• Rodzicielskie świadczenie uzupełniające – informacje podstawowe
• Rodzicielskie świadczenie uzupełniające – formularz wniosku ERSU

Strony i publikacje Komisji Europejskiej:

• http://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=849&langId=pl

Z kim się kontaktować?

Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej – Departament Pomocy i Integracji Społecznej (w związku z zasiłkami)
ul. Nowogrodzka 1/3/5
00-513 Warszawa
tel. +48 538117280
Internet: www.gov.pl/rodzina
e-mail: info@mrips.gov.pl

Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej - Departament Ubezpieczeń Społecznych (w związku z uzupełniającym świadczeniem rodzicielskim)
ul. Nowogrodzka 1/3/5
00-513 Warszawa
tel.: +48 538117390
Internet: www.gov.pl/rodzina
e-mail: info@mrips.gov.pl

Centrala Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (w związku z uzupełniającym świadczeniem rodzicielskim)
ul. Szamocka 3, 5
01-748 Warszawa
Internet: www.zus.pl

Infolinia ZUS
Infolinia działa w dni robocze od 7:00 do 18:00. Zautomatyzowany system informacji jest dostępny 24/7.

numer do połączeń z telefonów komórkowych oraz telefonów stacjonarnych i numerów zagranicznych: +48 225601600

Skype: zus_centrum_obslugi_tel

Adres e-mail do zapytań ogólnych: cot@zus.pl