W tym rozdziale opisujemy, jakie świadczenia przysługują osobom z ograniczoną zdolnością do samodzielnego życia lub całkowicie niezdolnym do pracy.

Omawiane świadczenia to:

• renta socjalna
• zasiłek pielęgnacyjny
• dodatek pielęgnacyjny
• świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji

W jakiej sytuacji mam prawo do świadczenia?

O rentę socjalną mogą ubiegać się osoby, mające ukończone 18 lat i uznane za całkowicie niezdolne do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:

• przed ukończeniem 18 lat;
• w trakcie nauki w szkole lub na studiach (ale przed ukończeniem 25 lat);
• w trakcie studiów doktoranckich.

Renta socjalna przysługuje osobom mieszkającym w Polsce.

Zasiłek pielęgnacyjny jest przyznawany niepełnosprawnym dzieciom, młodzieży ze znacznym stopniem niepełnosprawności, a także ludziom starszym.

Dodatek pielęgnacyjny to dodatek do emerytury lub renty, który ma częściowo pokryć koszty ograniczonej zdolności do samodzielnego życia osób niepełnosprawnych oraz osób powyżej 75. roku życia (nie można go pobierać wraz z zasiłkiem pielęgnacyjnym).

Świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji udzielane jest osobom, które nie są zdolne do samodzielnej egzystencji ze względu na ograniczenia w funkcjonowaniu spowodowane istotnymi niepełnosprawnościami oraz ponoszą nadmierne koszty związane z codziennym funkcjonowaniem.

O świadczeniach dla pracowników, którzy utracili zdolność do pracy, czytaj w rozdziale Renty inwalidzkie.

Jeśli szukasz informacji nt. świadczeń dla opiekunów niepełnosprawnych dzieci lub dorosłych, zobacz rozdział Świadczenia dla opiekunów.

Jakie warunki muszę spełnić?

Renta socjalna: mogą ubiegać się o nią osoby pełnoletnie (mające ukończone 18 lat), które uznano za całkowicie niezdolne do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu.

Prawo do renty socjalnej jest zawieszane, jeśli w danym miesiącu osoba uzyskała przychód w łącznej kwocie przekraczającej 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za ostatni kwartał. Do tego przychodu wlicza się większość innych świadczeń i zasiłków, a także np. dochód z wynajmu mieszkania.

Zasiłek pielęgnacyjny jest przyznawany niepełnosprawnym dzieciom, młodzieży ze znacznym stopniem niepełnosprawności, a także ludziom starszym.

Do zasiłku pielęgnacyjnego uprawnione są:

• dzieci niepełnosprawne do lat 16;
• osoby powyżej 16. roku życia z orzeczoną niepełnosprawnością w stopniu znacznym lub umiarkowanym, jeżeli niepełnosprawność powstała przed ukończeniem 21. roku życia;
• osoby powyżej 75. roku życia.

Dodatek pielęgnacyjny to dodatek do emerytury lub renty, który ma częściowo pokryć koszty ograniczonej zdolności do samodzielnego życia.

Aby być uprawnionym do tego dodatku, osoba musi być uprawniona do pobierania emerytury lub renty oraz spełnić jeden z poniższych warunków:

• zostać uznana za całkowicie niezdolną do pracy i samodzielnego życia;
• być w wieku powyżej 75 lat.

Osoby, które wymagają opieki długoterminowej i znajdują się w trudnej sytuacji finansowej, mogą również otrzymać pomoc finansową w ramach systemu pomocy społecznej.

Świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji udzielane jest pod warunkiem spełnienia następujących kryteriów:

• ukończony 18 rok życia;
• zaświadczenie o niepełnosprawnści stwierdzające niezdolność do samodzielnej egzystencji;
• brak wcześniejszych świadczeń socjalnych finansowanych ze środków publicznych lub świadczenia w kwocie nieprzekraczającej 1896,13 PLN;
• miejsce zamieszkania w Polsce.

Do czego mam prawo i jak się o nie ubiegać?

Renta socjalna

Renta socjalna jest przyznawana w stałej kwocie i odpowiada 100% minimalnej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

Z kwoty renty odlicza się zaliczkę na podatek dochodowy, a także potrąca składkę na ubezpieczenie zdrowotne.

Ustalenia całkowitej niezdolności do pracy i przewidywanego okresu jej trwania dokonuje lekarz orzecznik ZUS. Za całkowicie niezdolną do pracy uważa się osobę, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy.

Zasiłek pielęgnacyjny

Zasiłek pielęgnacyjny jest wypłacany niezależnie od dochodów rodziny.

Aby ubiegać się o zasiłek, należy złożyć wniosek do lokalnego ośrodka pomocy społecznej wraz z dokumentami potwierdzającymi niepełnosprawność.

Dodatek pielęgnacyjny

Kwota dodatku pielęgnacyjnego nie jest opodatkowana. Dodatek pielęgnacyjny jest wypłacany niezależnie od dochodów rodziny.

W przypadku osób, które ukończyły 75 lat, dodatek pielęgnacyjny przyznawany jest automatycznie.

W innych przypadkach należy złożyć odpowiednie zaświadczenie od lekarza do oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji

Maksymalna kwota wynosi 500 PLN miesięcznie. W przypadku otrzymywania innych świadczeń socjalnych, łączna kwota nie może przekraczać 1896,13 PLN.

Słownik pojęć

Ośrodki pomocy społecznej to lokalne instytucje wykonujące zadania z zakresu pomocy społecznej, np. poprzez kwalifikowanie do zasiłków pomocy społecznej. Ośrodki znajdują się w każdej gminie.

Dokumenty do wypełnienia

• Renta socjalna
• Przyznanie zasiłku pielęgnacyjnego krok po kroku –przewodnik i formularz;
• Podstawowe informacje dot. dodatku pielęgnacyjnego
• Świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji
• Świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji – formularz wniosku ESUN

Poznaj swoje prawa

Linki poniżej przedstawiają Twoje prawa, nie są to strony Komisji Europejskiej, ani nie reprezentują jej poglądów:

• Renta socjalna – podstawowe informacje na stronie ZUS

Strony i publikacje Komisji Europejskiej:

• Świadczenia społeczne: Twoje prawa za granicą jako obywatela UE

Z kim się kontaktować?

Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej – Departament Ubezpieczeń Społecznych (w związku z rentą socjalną,dodatkiem pielęgnacyjnym i świadczeniem dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji)

ul. Nowogrodzka 1/3/5
00-513 Warszawa
tel.: +48 538117390
Internet: www.gov.pl/rodzina
e-mail: info@mrips.gov.pl

Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej - Departament Polityki Rodzinnej (w związku z zasiłkiem pielęgnacyjnym)

ul. Nowogrodzka 1/3/5
00-513 Warszawa
tel. +48 22 539117230
Internet: www.gov.pl/rodzina
e-mail: info@mrips.gov.pl

Centrala Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (w związku z rentą socjalną, dodatkiem pielęgnacyjnym i świadczeniem dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji)

ul. Szamocka 3, 5
01-748 Warszawa
Internet: www.zus.pl

Centrum Obsługi Telefonicznej ZUS

Konsultanci są dostępni w dni robocze w godzinach 7.00-18.00. Automatyczny System Informacyjny jest dostępny 24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu.

• numer przeznaczony do obsługi połączeń z telefonów komórkowych oraz stacjonarnych krajowych i zagranicznych: +48 225601600;
• skype: zus_centrum_obslugi_tel;
• adres e-mail do zapytań ogólnych: cot@zus.pl.

Wyszukiwarka oddziałów ZUS wg nazwy miasta lub gminy oraz kodu pocztowego.