Het Alpengebied is een van de rijkste gebieden ter wereld. Het behoort tot de economisch gezien meest dynamische, innovatieve en concurrerende regio's in Europa en beschikt over unieke geografische en natuurlijke kenmerken. Het Alpengebied wordt echter ook geconfronteerd met belangrijke uitdagingen, die gezamenlijk moeten worden aangepakt:
- de economische globalisering, waardoor de regio concurrerend en innovatief uit de hoek moet komen;
- demografische trends, die in het bijzonder worden gekenmerkt door de gecombineerde effecten van een verouderende bevolking, een lage bevolkingsdichtheid in berggebieden en nieuwe migratiemodellen;
- grote kwetsbaarheid voor de klimaatverandering en de voorzienbare gevolgen voor het milieu, de biodiversiteit en de leefomstandigheden van de inwoners;
- de energie-uitdaging, die bestaat in een duurzame, veilige en betaalbare beheersing van en voldoening aan de vraag;
- zijn specifieke geografische positie in Europa als transitregio;
- een sterke seizoensgebondenheid, vooral in een aantal toeristische gebieden.
Er blijven ook aanzienlijke verschillen bestaan tussen de verschillende gebieden in het Alpengebied (bijvoorbeeld tussen de berggebieden en de Voor-Alpen).
Tijdens de vergadering van 19 en 20 december 2013 heeft de Europese Raad de Commissie verzocht om tegen juni 2015 in samenwerking met de lidstaten een EU-strategie voor het Alpengebied (EUSALP) op te stellen, steunend op de stevige samenwerkingsbasis in het Alpengebied. De strategie betreft ongeveer 80 miljoen mensen in 48 regio's (zie de kaart in de bijlage) in zeven landen, waaronder vijf EU-lidstaten (Oostenrijk, Frankrijk, Duitsland, Italië en Slovenië) en twee niet-EU-lidstaten (Liechtenstein en Zwitserland). Het voorgestelde geografische gebied voor de macroregionale strategie is bijzonder goed geschikt voor de duurzame ontwikkeling van het Alpengebied, aangezien het de groei in heel Europa en de wederzijdse solidariteit tussen berggebieden en perialpiene gebieden bevordert.
De strategie zal de volgende thematische beleidsgebieden omvatten: 1) economische groei en innovatie; 2) mobiliteit en connectiviteit; en 3) milieu en energie.
De strategie zal voordeel trekken uit de actieve rol van de Alpenregio's, die door de lidstaten wordt ondersteund, en uit de ervaring met een groot aantal samenwerkingsstructuren die in de regio reeds operationeel zijn. Zij zal tevens voortbouwen op de werkzaamheden die reeds hebben plaatsgevonden alvorens de Commissie de strategie is beginnen uit te tekenen.