door John F. Ryan, Europese Commissie, waarnemend directeur volksgezondheid
Twee jaar geleden werd Besluit 1082/2013/EU over ernstige grensoverschrijdende bedreigingen van de gezondheid aangenomen. Hierin werd o.a. bepaald dat uiterlijk in november 2015 een verslag over de uitvoering van het besluit aan het Europees Parlement en de Raad moest worden voorgelegd, en nadien om de drie jaar.
Het eerste verslag kwam er op 7 december 2015. Het beschrijft zowel sterke als zwakke punten, maar in het algemeen wordt geconstateerd dat de uitvoering van het besluit ertoe heeft geleid dat de bevolking van de EU beter beschermd is tegen besmettelijke ziekten en andere biologische, chemische en ecologische bedreigingen.
De EU-landen moeten regelmatig verslag uitbrengen over hun paraatheid, wat leidt tot betere coördinatie van het risicobeheer in de hele EU.
In het besluit wordt ook aangedrongen op risicobeoordeling en beheersing van andere grensoverschrijdende gezondheidsbedreigingen dan overdraagbare ziekten en op de gezamenlijke aankoop van medische tegenmaatregelen. Het Gezondheidsbeveiligingscomité krijgt in dat verband een stevig juridisch mandaat.
Soms is een dergelijke vooruitgang alleen mogelijk door te leren van slechte ervaringen. Zo was de gezamenlijke aanbestedingsovereenkomst voor medische tegenmaatregelen en vaccins het gevolg van een tekort aan vaccins tijdens de epidemie van vogelgriep (H5N1) in 2005/2006. En het Europees medisch korps, dat op 15 februari 2016 zal worden opgestart, is er pas gekomen na de moeilijkheden om medisch personeel op te trommelen voor de door Ebola getroffen landen.
Maar er komen altijd nieuwe dreigingen, soms totaal onverwacht, soms sluimerend op de achtergrond. De huidige uitbraak van het zika-virus is een goed voorbeeld van een onverwachte dreiging. Antimicrobiële resistentie wordt daarentegen al jarenlang in de gaten gehouden en het is een van de grootste bedreigingen ooit op het gebied van de volksgezondheid. Dit jaar loopt het vijfjarenactieplan van de Commissie tegen antimicrobiële resistentie af, maar hoewel er vooruitgang is geboekt, is er nog heel veel te doen .
Daarom heeft de Commissie geholpen bij de organisatie van de eerste trans-Atlantische workshop over netwerken voor klinische proeven op het gebied van antimicrobiële resistentie (22 januari 2016) en verheugen we ons over de ministeriële conferentie over antimicrobiële resistentie die het Nederlands voorzitterschap heeft georganiseerd op 9 en 10 februari 2016.
Ondertussen plant de Commissie haar strategie voor antimicrobiële resistentie voor de komende jaren, die het mondiale actieplan van de Wereldgezondheidsorganisatie zal aanvullen.
Het volgende verslag over de uitvoering van Besluit 1082/2013/EU wordt eind 2018 opgesteld. De inhoud van dat verslag — hoe we het hebben gedaan bij de bestrijding van antimicrobiële resistentie en andere ernstige grensoverschrijdende bedreigingen van de gezondheid — hangt vooral af van onze paraatheid voor en onze reactie op deze bedreigingen, niet alleen op EU-niveau, maar ook internationaal.
