Hier kunt u lezen over vergoedingen voor ouderschap in Nederland. Deze vergoedingen omvatten:

• Kraamhulp
• Zwangerschaps- en bevallingsverlof/ adoptie en pleegzorg
• Geboorteverlof
• De regeling Zelfstandige en Zwanger (ZEZ)
• Ouderschapsverlof

In welke situatie heb ik recht op toelagen?

• Kraamhulp: U krijgt een kind, woont of werkt legaal in Nederland en bent verzekerd onder de Zorgverzekeringswet (Zvw).
• Zwangerschaps- en bevallingsverlof: (Regeling zelfstandige en zwanger): De uitkering wordt verstrekt voor de periode dat u verlof neemt om te bevallen.
• Adoptie- en pleegzorgverlof: de uitkering wordt verstrekt voor de periode dat een ouder verlof opneemt om een adoptie- of pleegkind in hun gezin te verwelkomen.
• Geboorteverlof: U bent echtgenoot of echtgenote, geregistreerd of niet-geregistreerd partner van de moeder of de juridische vader.
• Ouderschapsverlof: U bent de ouder van een kind jonger dan 8 jaar of u zorgt structureel voor een kind jonger dan 8 jaar.

Aan welke voorwaarden moet ik voldoen?

• Kraamhulp: u krijgt een kind, u woont of werkt legaal in Nederland en u bent verzekerd onder de Zorgverzekeringswet. (Zvw).
• Zwangerschaps- en bevallingsverlof: u moet betaald werk hebben en zwanger zijn.
• Regeling zelfstandige en zwanger: u moet zelfstandige zijn en zwanger.
• Zwangerschapsuitkering voor mensen die een op het inkomen gebaseerde uitkering ontvangen: zwangeren die een op het inkomen gebaseerde uitkering van het UWV ontvangen.
• Adoptie- en pleegzorgverlof: u moet betaald werk hebben of een op het inkomen gebaseerde uitkering van het UWV ontvangen en een kind in uw gezin verwelkomen via adoptie of pleegzorg.
• Geboorteverlof: wanneer uw partner is bevallen, komt u in aanmerking voor geboorteverlof. Het moet binnen de vier weken na de geboorte worden opgenomen.
• Ouderschapsverlof: U heeft recht op ouderschapsverlof als:

• u de officiële ouder van uw kind of kinderen bent; of een adoptie- of pleegouder en uw kind of pleegkind op hetzelfde adres woont als u; of u woont op hetzelfde adres als het kind en bent duurzaam betrokken bij de zorg en opvoeding van het kind;
• uw kind / pleegkind jonger dan 8 jaar oud is. 

Voor meer informatie, zie hierboven “In welke situatie heb ik recht op toelagen?”

Waar heb ik recht op en hoe kan ik daar aanspraak op maken?

Verloskundige zorg

Verloskundige zorg (kraamhulp) valt onder het basispakket van uw zorgverzekering. De zorg geldt vanaf het begin van de zwangerschap tot en met 6 weken na de bevalling.

Via de website van de Vereniging van Verloskundigen (KNOV) kunt u een verloskundige in uw buurt zoeken.

Controles door een gynaecoloog in het ziekenhuis worden vergoed voor vrouwen van 36 jaar of ouder en vrouwen met een medische aandoening.

Bevalling en kraamzorg

Uw zorgverzekering dekt de verloskundige kosten en de vergoeding van postnatale zorgkosten. Als u thuis met hulp van een vroedvrouw bevalt of omwille van medische redenen in het ziekenhuis bevalt, betaalt de basisverzekering alle kosten.

Wilt u in het ziekenhuis bevallen zonder dat dat medisch geadviseerd werd, dan betaalt u de kosten gedeeltelijk zelf. Sommige aanvullende verzekeringen vergoeden een ziekenhuisbevalling.

Als u gebruik wil maken van kraamzorg, dient u uiterlijk 5 maanden voor de geboorte contact op te nemen met een kraamzorginstelling. Kraamzorg duurt maximaal 10 dagen en valt onder het basispakket van de zorgverzekering. Er geldt wel een verplichte eigen bijdrage van 4,10 EUR per uur. Vraag uw zorgverzekeraar of u zelf een kraamzorginstelling kunt kiezen.

Daarnaast dekt de Wet Langdurige Zorg (Wlz.) gewone controles voor het kind bij het Consultatiebureau.

Zwangerschaps- en bevallingsverlof

U heeft recht op zwangerschapsverlof vanaf 6 tot 4 weken voor de dag na de uitgerekende bevallingsdatum (10 tot 8 weken bij meerlingen). U mag deze datum zelf bepalen. Dit verlof duurt tot en met de dag van de bevalling.

Na de bevalling, heeft u recht op minstens 10 weken bevallingsverlof.

Het zwangerschapsverlof en bevallingsverlof moeten samen minstens 16 weken zijn (20 weken bij twee- of meerlingen).

Bij adoptie of pleegzorg hebben beide ouders recht op 6 weken betaald adoptie- en pleegzorgverlof.

U moet uiterlijk 3 weken voordat u met zwangerschapsverlof wilt gaan een Zwangerschapsverklaring aan uw werkgever geven.

Uitkering bij zwangerschap en bevalling

Het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) betaalt u 100 procent van uw loon door gedurende de het verlof. Er geldt een maximum dagelijks belastbaar salaris van 256,54 EUR.

Als uw dagelijks inkomen lager is dan het minimuminkomen (sociaal minimum), kunt u recht hebben op een toeslag op basis van de Toeslagenwet.

Als u ziek wordt als gevolg van uw zwangerschap voordat uw verlof begint, dan krijgt u een ziekte-uitkering die even hoog is als uw salaris. Als u na uw verlof niet kunt werken vanwege uw zwangerschap of bevalling, krijgt u hetzelfde salaris tot 104 weken doorbetaald.

Tijdens uw zwangerschapsverlof en bevallingsverlof bouwt u vakantiedagen op. Uw werkgever mag u niet vragen om vakantiedagen op te nemen voor uw verlof.

Als u als zelfstandige werkt, dan kunt via UWV een uitkering op basis van de Regeling Zelfstandige en Zwanger (ZEZ) krijgen. Hoeveel u krijgt, is afhankelijk van uw inkomen in het jaar voorafgaand aan de uitkering en kan het minimumloon niet overstijgen (1934,40 EUR/maand).

Geboorteverlof
Vaders of partners (ook partners van hetzelfde geslacht) hebben het recht op één week geboorteverlof binnen de eerste vier weken na de geboorte. Na het geboorteverlof kunt u maximaal vijf weken extra geboorteverlof opnemen (d.w.z. vijf keer het aantal uren dat u per week werkt) binnen de eerste zes maanden na de geboorte. U moet extra geboorteverlof/partnerverlof vier weken van tevoren aanvragen.

De eerste week geboorteverlof wordt betaald door de werkgever. Tijdens het aanvullend verlof heeft u recht op een uitkering van 70% van uw loon (maximumdagloon: 179,58 EUR (=70% van het maximumdagloon).

Als het dagelijks inkomen lager is dan het sociaal minimum, kunt u recht hebben op een toeslag op grond van de Toeslagenwet.

Ouderschapsverlof

In Nederland bestaat er ouderschapsverlof voor ouders/hoofdverzorgers in loondienst van kinderen (ook geadopteerde of pleegkinderen) tot acht jaar. Het kan gedeeltelijk worden opgenomen als betaald verlof. Voor elk kind kan elke ouder die recht heeft op ouderschapsverlof verlof van maximaal 26 keer het aantal werkuren per week opnemen waarvan negen weken worden uitbetaald als ze in het eerste jaar na de bevalling worden opgenomen. De hoogte van de ouderschapsuitkering bedraagt 70% van het loon met een maximum van €179,58 per dag. Het verlof kan parttime of fulltime worden opgenomen. Als het dagelijks inkomen lager is dan het sociaal minimum, kunt u recht hebben op een toeslag op grond van de Toeslagenwet.

Verklarende woordenlijst

• Zorgverzekeringswet (Zvw): Wet die een zorgverzekering verplicht stelt voor iedereen die in Nederland woont of werkt.
• Wet langdurige zorgverzekering (Wlz): Wet die een verzekering voor algemene langdurige zorg voorziet in geval van individueel onverzekerbare gezondheidsrisico's voor mensen die wonen of werken in Nederland en ernstige, langdurige zorgbehoeften hebben, in een instelling of thuis verblijven (kwetsbare ouderen en mensen met een ernstige handicap, chronische ziekte of handicap die de hele dag intensieve zorg of begeleiding nodig hebben).
• Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV): Een Nederlandse uitvoeringsinstelling die verantwoordelijk is voor het uitvoeren van de werknemersverzekeringen (werkloosheid, ziekte, arbeidsongeschiktheid).
• Zwangerschaps-, moederschaps-, vaderschaps- en ouderschapsuitkering (of WAZO, Wet Arbeid en Zorg): Wet waarin de regelingen voor zwangerschaps- en bevallingsverlof, vaderschapsverlof en ouderschapsverlof zijn vastgesteld
• Zelfstandig en Zwanger-regeling (ZEZ): Uitkering van 16 weken voor zelfstandigen maximaal gelijk aan het minimumloon.
• Zwangerschapsverklaring: Als u zwanger bent, moet u een ‘zwangerschapsverklaring’ van de arts aan uw werkgever bezorgen. De verklaring bevat o.a. de uitgerekende datum.
• Kraamzorg/ kraamhulp: De zorg voor moeder en kind tijdens en na de bevalling. Kraamzorg wordt gegeven door een kraamverzorgster.
• Consultatiebureau: Een instelling waar men terecht kan voor preventieve gezondheidszorg voor kinderen van 0 tot 4 jaar.
• Toeslagenwet: een Nederlandse wet die door UWV wordt uitgevoerd. De toeslag op basis van deze wet verhoogt het inkomen van uitkeringsgerechtigden tot het niveau van het sociaal minimum.

Formulieren

• Verloskundige zorg: U kunt verloskundige zorg aanvragen via uw ziektekostenverzekering.
• Zwangerschaps- en moederschapsverlof: Bent u in loondienst, dan vraagt uw werkgever de uitkering voor u aan via het UWV. Neem uiterlijk drie weken voor het begin van uw verlof contact op met uw werkgever. Als u zelfstandige bent of een op het inkomen gebaseerde uitkering ontvangt, kunt u een zwangerschapsuitkering (in het Nederlands) aanvragen bij het UWV.
• Adoptie- en pleegzorgverlof: als u in loondienst bent, vraagt uw werkgever de uitkering voor u aan via het UWV. Als u een op het inkomen gebaseerde uitkering ontvangt, kunt u de adoptie- en pleegzorguitkering aanvragen bij het UWV. De aanvraag moet 2 weken voor aanvang van uw verlof worden gedaan.
• Geboorteverlof: uw werkgever vraagt de uitkering voor u aan via het UWV.
• Ouderschapsverlof: Om ouderschapsverlof aan te vragen, moet u uw werkgever ten minste twee maanden van tevoren aanschrijven (in het Nederlands). In uw aanvraag moet u het aantal uren en de werkdag(en) vermelden waarop u verlof wilt opnemen, alsmede de begin- en einddatum van uw ouderschapsverlof.

Meer informatie

Op de websites hieronder wordt beschreven wat uw rechten zijn (dit zijn geen websites van de Europese Commissie en geven niet de standpunten van de EC weer):

• Zwangerschaps- en bevallingsverlof

Publicatie en website van de Europese Commissie:

• Gezinstoelagen: uw rechten als EU-burger in het buitenland

Met wie moet ik contact opnemen?

• Met een verloskundige of gynaecoloog en eventueel uw huisarts.
• Met uw werkgever, of als u als zelfstandige werkt met UWV, om de betaling van uw zwangerschapsuitkering of geboorteverlof te regelen.
• Uw zorgverzekeraar voor meer informatie over de vergoeding van verloskundige, gynaecologische en kraamzorg.
• Met een kraaminstelling om kraamhulp te regelen voor na de geboorte.
• Als u een vraag heeft met betrekking tot uw EU-rechten, vraag dan hulp aan de EU.