Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie

België - Langetermijnzorg

Dit hoofdstuk bevat nuttige informatie over het recht op uitkeringen voor langetermijnzorg in België.

In welke situatie heb ik recht op een uitkering voor langetermijnzorg?

In België bestaat er geen specifieke wetgeving op het gebied van langdurige zorg, maar federale en gefedereerde regelgevingen voorzien in bepaalde uitkeringen voor zorgbehoevende personen met een handicap of ouderen die specifieke apparatuur of langdurige zorg nodig hebben. Het gaat dan met name om:

  • integratietegemoetkoming (IT): federale sociale bijstand voor personen met een handicap ter compensatie van de extra kosten die voortvloeien uit het gebrek aan of de vermindering van de zelfredzaamheid;
  • prestaties die door de verplichte federale verzekering worden verleend en vergoedingen voor mensen die de dagelijkse handelingen niet alleen kunnen uitvoeren (bv. verpleging thuis, hulp van een derde persoon);
  • tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden (THAB) in het Waalse Gewest, het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en de Duitstalige Gemeenschap: toeslag voor personen met een handicap ter compensatie van de extra kosten die voortvloeien uit het gebrek aan of de vermindering van de zelfredzaamheid;
  • uitkeringen die door het Vlaamse sociale beschermingsstelsel (Vlaamse Sociale Bescherming) worden verstrekt:

o zorgbudget voor zwaar zorgbehoevenden: niet-medische hulp en bijstand van niet-medische aard door derden aan een persoon met een beperkte autonomie in een residentiële, semi-residentiële of ambulante omgeving;

o zorgbudget voor mensen met een handicap: de toelage die wordt toegekend aan personen met een erkende handicap en een beperkte behoefte aan bijstand. Het budget kan vrij worden gebruikt voor hulpbehoeften: thuiszorg, dagopvang, begeleiding, aankoop van dienstencheques, gemeenschapszorg;

  • o zorgbudget voor ouderen met een zorgnood: tegemoetkoming in de extra kosten door gebrek aan of vermindering van de zelfredzaamheid. Dit budget vervangt de THAB voor personen woonachtig in het Vlaamse Gewest;
  • budget voor persoonlijke bijstand aan personen met een handicap, voorzien door het Waalse stelsel van sociale bescherming ;
  • prestaties die worden verleend door de sociale bescherming van elk van de gefedereerde entiteiten voor ouderen en personen met een geestelijke of lichamelijke handicap (bijvoorbeeld: opvang en huisvesting in rusthuizen, dagverblijven, verblijf in psychiatrische verzorgingstehuizen en initiatieven op het gebied van sociale huisvesting).  

Aan welke voorwaarden moet ik voldoen?

Verplichte federale verzekering voor geneeskundige verzorging

en uitkeringen

Om in aanmerking te komen voor de verplichte federale verzekering:

  • moet u zijn aangesloten bij een verzekeringsorgaan (mutualiteit), die op zijn beurt is aangesloten bij een erkende nationale mutualiteit, of u moet zich inschrijven bij de HZIV;
  • uw bijdragen kunnen niet lager zijn dan een bepaald minimumbedrag. Als dit niet het geval is, moet een extra bijdrage worden betaald om het recht op gezondheidszorg te behouden;
  • uw lidmaatschap van de verzekeraar blijft geldig tot uiterlijk het einde van het tweede jaar volgend op het laatste jaar waarin u verzekerd was;
  • u bent beperkt in uw zelfredzaamheid.

Integratietegemoetkoming

 Om het dagelijks leven van een persoon met een handicap te verbeteren, zijn vaak dure aanpassingen noodzakelijk (zoals een gemotoriseerde rolstoel, ergonomisch keukengerei of speciale uitrusting voor de badkamer). Om deze extra kosten te helpen dragen, kunt u een integratietegemoetkoming (IT) aanvragen als aan de volgende voorwaarden is voldaan:

  • uw handicap is vastgesteld door een erkende controlearts;
  • uw inkomen ligt niet hoger dan een bepaald maximum;
  • u bent minstens 18 jaar oud en niet ouder dan 65;
  • u bent ingeschreven in het bevolkingsregister;
  • u hebt uw verblijfplaats in België en verblijft daar ook daadwerkelijk.

 

Kijk voor meer informatie over de IT op https://www.socialsecurity.be

 

Tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden

Bent u 65 jaar of ouder en hebt u moeite met uw dagelijkse activiteiten, dan hebt u mogelijk recht op een tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden (THAB). Deze uitkering is identiek aan de integratietegemoetkoming, maar is bedoeld voor personen van 65 jaar en ouder. U kunt de uitkering ten vroegste aanvragen op de dag van uw 65ste verjaardag. Naast deze leeftijdseis moet ook aan de volgende criteria worden voldaan:

- u woont in Wallonië, Brussel of de Duitstalige Gemeenschap en verblijft daar ook daadwerkelijk;

- uw handicap wordt erkend door een erkende controlearts (arts van verzekeringsinstellingen in Wallonië, arts of multidisciplinair team aangesteld door de administratie in Brussel);

- uw inkomen en dat van uw partner bepaalde grenzen niet overschrijdt , behalve in de Duitstalige Gemeenschap, waar het inkomen niet in aanmerking wordt genomen.

- u staat ingeschreven in het bevolkingsregister.

 Meer informatie over de THAB vindt u op https://www.socialsecurity.be. en https://www.vlaamsesocialebescherming.be en https://www.iriscare.brussels

 

De Vlaamse Sociale Bescherming in het Vlaamse Gewest

De Vlaamse sociale bescherming is een pakket van tegemoetkomingen en financieringssystemen in de langdurige zorg binnen de Vlaamse Gemeenschap.

Het lidmaatschap is verplicht in Vlaanderen en vrijwillig in het tweetalige gebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Van elke verzekerde wordt een bijdrage van €29 of €58 (in 2023) gevraagd, dit maakt het mogelijk om de zorgbudgetten te financieren.

Om in aanmerking te komen voor een zorgbudget voor zwaar zorgbehoevenden of een zorgbudget voor ouderen met een zorgnood moet de verzekerde minimaal 10 jaar (waarvan 5 ononderbroken) in het Vlaamse Gewest of het Brussels Hoofdstedelijk Gewest hebben gewoond en lid zijn van een erkend verzekeringsfonds. Om in aanmerking te komen voor een zorgbudget voor zwaar zorgbehoevenden, moeten personen met een verplicht statuut over een integratieattest beschikken (van 18 tot 65 jaar).  De begunstigde moet daarnaast, afhankelijk van de tegemoetkoming, ofwel een verminderde capaciteit inzake autonomie hebben in een residentiële, semi-residentiële of ambulante setting of een erkende handicap hebben, minimaal 65 jaar  zijn of verminderd zelfredzaam zijn (vanaf 7 punten op de schaal van zelfredzaamheid). De medische onderzoeken betreffende het zorgbudget voor zorgbehoevende ouderen worden nog steeds op federaal niveau uitgevoerd..

Meer informatie op https://www.vlaamsesocialebescherming.be

Sociale bescherming in het Waalse Gewest

Om in aanmerking te komen voor de Waalse sociale bescherming (verstrekkingen), moet u op het grondgebied van het Franstalig Waals Gewest wonen. Om te kunnen profiteren van het budget voor persoonlijke hulpverlening aan mensen met een handicap, moet u aan verschillende criteria voldoen:

  • de Belgische nationaliteit hebben of worden gelijkgesteld met een persoon met de Belgische nationaliteit of gedurende 5 jaar onafgebroken in België hebben verbleven;
  • gevestigd zijn op het grondgebied van Franstalig Wallonië (d.w.z. in een van de Waalse gemeenten met uitzondering van de 9 gemeenten van de Duitstalige Gemeenschap);
  • minder dan 65 jaar zijn wanneer u uw eerste verzoek om bijstand indient;
  • een handicap hebben.

Meer informatie: https://www.aviq.be

Brusselse sociale bescherming in het tweetalig Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Om voor de Brusselse sociale bescherming in aanmerking te komen, moet u op het grondgebied van het tweetalige Brussels Hoofdstedelijk Gewest wonen.

Meer informatie: http://www.iriscare.brussels

Sociale bescherming in de Duitstalige Gemeenschap

Om voor het budget voor persoonlijke hulpverlening aan mensen met een handicap in aanmerking te komen, moet u aan verschillende criteria voldoen:

  • gevestigd zijn op het grondgebied van de Duitstalige Gemeenschap; hoofdzakelijk verzekerd in België
  • onder de 65 jaar te zijn wanneer u uw eerste verzoek om assistentie indient;
  • een hulpvraag hebben.

Het gemiddelde toegekende bedrag is € 266,71 /maand als u een BIM-statuut heeft.

Meer informatie: http://www.ostbelgienlive.be

Waar heb ik recht op en hoe vraag ik de uitkering aan?

Verplichte verzekering voor geneeskundige verzorgingen uitkeringen

Thuisverpleging: de beoordeling wordt bepaald aan de hand van de beoordelingsschaal van Katz (wassen, aankleden, verplaatsen, toiletbezoek, incontinentie, eten).

Bijstand aan derden: de beoordeling van de mate van behoefte aan bijstand van derden is gebaseerd op het totale aantal punten dat bij de beoordeling van de mate van onafhankelijkheid is toegekend.

Om een aanvraag in te dienen: www.socialsecurity.belgium.be.

Integratietegemoetkoming

De mate van zelfredzaamheid wordt meestal vastgesteld aan de hand van een medisch onderzoek. Op basis daarvan wordt het bedrag van de tegemoetkoming berekend waarop u aanspraak kunt maken. Deze uitkering kan worden gecombineerd met een inkomensvervangende tegemoetkoming. Voor de berekening van de bijdragesom wordt rekening gehouden met het inkomen van de aanvrager en diens partner wanneer zij een gezin vormen.

Een aanvraag hiervoor kunt u indienen op https://handicap.belgium.be/nl/onze-dienstverlening/integratietegemoetkoming.htm

Tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden

De mate van zelfredzaamheid wordt meestal vastgesteld aan de hand van een medisch onderzoek. Op basis daarvan wordt het bedrag van de tegemoetkoming berekend waarop u aanspraak kunt maken. Voor het vaststellen van de tegemoetkoming wordt rekening gehouden met het inkomen van de aanvrager en diens partner wanneer zij een gezin vormen.

De Duitstalige Gemeenschap neemt in 2023 de volledige bevoegdheid over over (zie: Ostbelgien Live - Pflegegeld )

De Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is verantwoordelijk voor de THAB sinds 1 juli 2014, maar het beheer hiervan wordt tijdens een overgangsperiode verzekerd door de FOD Sociale Zekerheid. Dit beheer wordt sinds 1 januari 2021 uitgevoerd door het bicommunautaire Dienst voor Gezondheid, Bijstand aan Personen en Gezinsbijslag (Iriscare), met uitzondering van het bepalen van de mate van vermindering van de autonomie die weer in fases wordt opgepakt door de FOD Sociale Zekerheid.

Om een aanvraag in te dienen: https://www.iriscare.brussels/nl/burgers/ouderen/tegemoetkoming-voor-hulp-aan-bejaarden-met-een-handicap/

De Vlaamse Sociale Bescherming

De zorgverzekering voor zwaar zorgbehoevenden die worden erkend als sterk afhankelijk van thuiszorg bedraagt € 135 per maand.
Personen die in een rust- en verzorgingstehuis, een woonzorgcentrum of een psychiatrisch verzorgingstehuis verblijven, kunnen dezelfde som ontvangen. Om van deze tegemoetkoming gebruik te kunnen maken, moet een online aanvraag worden ingediend https://www.vlaamsesocialebescherming.be/zorgbudget-voor-zwaar-zorgbehoevenden.

De zorgverzekering voor personen met een handicap, ook wel het basisondersteuningsbudget (BOB) genoemd is een Vlaamse tegemoetkoming voor mensen met een erkende handicap en een beperkte zorgbehoefte. Het gaat om een vast bedrag van € 300 per maand dat vrij mag worden besteed aan de ondersteuning waar behoefte aan is: thuiszorg, dagopvang, begeleiding, aankoop van dienstencheques, mantelzorg enz. Het is niet mogelijk  om hiervoor een aanvraag in te dienen, de toekenning geschiedt automatisch.

Meer info: https://www.vlaamsesocialebescherming.be/zorgbudget-voor-mensen-met-een-handicap

Het zorgbudget voor ouderen met een zorgnood (ouder dan 65 jaar) kan oplopen tot maximaal €  683 per maand, afhankelijk van het inkomen en de ernst van de zorg.

Aanvragen hiervoor kunt u indienen op: https://www.vlaamsesocialebescherming.be/zorgbudget-voor-ouderen-met-een-zorgnood

Waalse sociale bescherming

Voor meer informatie over de diensten voor langdurige zorg in het Franstalig Waalse Gewest en de bijbehorende aanvraagprocedures: https://www.aviq.be/.

Brusselse sociale bescherming

Voor meer informatie over de dienstverlening op het gebied van langdurige zorg in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en de bijbehorende aanvraagprocedures: http://www.iriscare.brussels/nl/burgers/

Sociale bescherming in de Duitstalige Gemeenschap

Voor meer informatie over de langdurige zorg in de Duitstalige Gemeenschap en de bijbehorende aanvraagprocedures: https://ostbelgienlive.be/desktopdefault.aspx/tabid-3132/5785_read-35691/

Nuttige termen

  • IT: integratietegemoetkoming
  • THAB: tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden.
  • BOB: Basisondersteuningsbudget
  • HZIV: Hulpkas voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering
  • FOD Sociale Zekerheid: Federale Overheidsdienst Sociale Zekerheid

Formulieren

Zie voor de procedures om een aanvraag in te dienen: https://www.socialsecurity.be;

https://www.vlaamsesocialebescherming.be;

https://www.aviq.be/;

http://www.iriscare.brussels/nl/burgers/;

http://www.ostbelgienlive.be.

Ken uw rechten

De onderstaande links geven u meer informatie over uw rechten. Deze websites zijn niet afhankelijk van de Europese Commissie en vertegenwoordigen dus niet de mening van deze instelling:

Publicaties van de FOD Sociale Zekerheid voor geneeskundige verzorging en uitkeringen:

Meer informatie over IT en THAB:

Meer informatie over sociale bescherming in Vlaanderen:

Meer informatie over sociale bescherming in Wallonië:

Meer informatie over sociale bescherming in Brussel:

Meer informatie over sociale bescherming in de Duitstalige Gemeenschap:

Publicaties van de Commissie en websites:

Contact

  • Overzicht van mutualiteiten voor de verplichte federale verzekering van geneeskundige verzorging en uitkeringen
  • Voor IT en THAB:

Federale Overheidsdienst Sociale Zekerheid

Directie-generaal Personen met een Handicap

Voor THAB:

Bicommunautaire Dienst voor Gezondheid, Bijstand aan Personen en Gezinsbijslag (Iriscare), Dienst THAB

Ministerium der Deutschsprachigen Gemeinschaft

Als u problemen hebt met uw rechten als Europees burger: de ondersteuningsdiensten van de EU.

Relevant nieuws

Geen nieuws in de laatste zes maanden.

Delen