Aljona Kurbatova, kierownik Działu ds. zapobiegania chorobom zakaźnym i nadużywaniu narkotyków, Krajowy Instytut Rozwoju Zdrowia
Wiele osób uważa, że gruźlica należy już do przeszłości. W rzeczywistości istnieją jednak nikłe szanse na to, aby choroba ta została zwalczona jeszcze w tym stuleciu. Według raportu WHO z 2014 r. dotyczącego gruźlicy na świecie, w 2013 r. z powodu tej choroby zmarło 1,5 miliona ludzi, a szczególnie druzgocący jest fakt, że tym zgonom można było zapobiec.
W 2013 r. na gruźlicę zachorowało około 9 milionów ludzi, z czego 480 tysięcy zachorowało na gruźlicę wielolekooporną, która stanowi rosnące zagrożenie. W 30 krajach UE/EOG zgłoszono 64 844 przypadki gruźlicy, tj. o 6,0 proc. mniej niż w 2012 r., lecz przypadki zachorowań na gruźlicę wielolekooporną i o rozszerzonej oporności na leki są coraz częstsze.
Dożylne przyjmowanie narkotyków jest istotnym czynnikiem rozprzestrzeniania się epidemii gruźlicy związanej z zakażeniem HIV, zwłaszcza w Europie Wschodniej. Pomimo pewnej poprawy sytuacji wysiłki zmierzające do dotarcia do niektórych grup szczególnego ryzyka, na przykład osób dożylnie przyjmujących narkotyki, nie są wystarczające.
Osoby dożylnie przyjmujące narkotyki należą do grupy szczególnego ryzyka zarażenia HIV i gruźlicą ze względu na dodatkowe czynniki takie jak bezdomność, odbywanie kary pozbawienia wolności albo niedożywienie. Choroba dodatkowo zwiększa piętno, z którym muszą się zmagać w życiu codziennym. Przy odpowiednim wsparciu i pomocy ze strony doświadczonego personelu osoby dożylnie przyjmujące narkotyki mogłyby jednak stosować leczenie długoterminowe z wynikami klinicznymi porównywalnymi do wyników osób nieprzyjmujących narkotyków.
Nie istnieje jeden model integracji usług – w każdym kraju lub nawet w każdym mieście mogą być stosowane różne rozwiązania. Wiele inicjatyw można jednak potraktować jako inspirację, na przykład służby Find&Treat w Londynie, które same wyszukują osoby zarażone, albo imprezy tematyczne poświęcone gruźlicy w Bułgarii, które skierowane są do grup szczególnego ryzyka i w żartobliwy sposób pomagają zwiększyć wiedzę na temat zdrowia.
Aby promować równość w dziedzinie zdrowia, musimy uznać, że grupy szczególnego ryzyka mają takie same prawo do korzystania z usług zdrowotnych wysokiej jakości co inni obywatele UE oraz musimy zacząć postępować zgodnie z tym założeniem. Pracownicy służby zdrowia i pomocy społecznej we współpracy z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego muszą zwiększyć powszechną dostępność swoich usług poprzez zintensyfikowanie pracy środowiskowej, zarządzanie przypadkami zachorowań oraz działania motywacyjne. Kilka inicjatyw europejskich finansowanych w ramach programu działań w dziedzinie zdrowia dowiodło, że rzeczywiście jest to możliwe.
Gruźlica jest priorytetem trzeciego programu działań w dziedzinie zdrowia na lata 2014–2020 oraz problemem bezpieczeństwa zdrowia, który wymaga reakcji UE w formie promocji zdrowia, zapobiegania gruźlicy oraz stworzenia wspierającego otoczenia, z uwzględnieniem zasady „zdrowie we wszystkich obszarach polityki”. Poprzez właściwą reakcję możemy osiągnąć to, co według wielu osób zostało już osiągnięte – pewnego dnia możemy pozbyć się gruźlicy na dobre.
