door Aljona Kurbatova, hoofd van de afdeling infectieziekten en drugspreventie van het Nationaal instituut voor volksgezondheid
Veel mensen denken dat tuberculose definitief tot het verleden behoort. Maar in werkelijkheid is de kans klein dat we tbc nog voor het einde van deze eeuw kunnen uitroeien. In 2013 eiste de ziekte nog 1,5 miljoen mensenlevens, zo blijkt uit het WHO-verslag uit 2014 over tuberculose wereldwijd. Extra pijnlijk is dat we deze sterfgevallen hadden kunnen voorkomen.
Naar schatting 9 miljoen mensen kregen in 2013 tuberculose, waaronder 480 000 de meervoudig resistente variant (MDR-TB), een toenemend gevaar voor de volksgezondheid. In 30 EU/EER-landen werden 64 844 gevallen van tbc werden gemeld, 6,0% minder dan in 2012, maar het aantal gevallen van MDR- en XDR-TB is toegenomen.
Intraveneus drugsgebruik speelde een belangrijke rol bij hiv-gerelateerde tbc-epidemieën, vooral in Oost-Europa. Er is vooruitgang geboekt, maar niet genoeg om dergelijke kwetsbare groepen te helpen.
Mensen die drugs injecteren lopen een verhoogd risico op hiv en tbc, ook al omdat ze vaak extra kwetsbaar zijn door factoren zoals dakloosheid, detentie en ondervoeding. Bovendien worden ze dagelijks geconfronteerd met stigmatisering. Met adequate hulp en ervaren personeel maken ze echter na een langdurige behandeling dezelfde kans op herstel als patiënten die geen drugs gebruiken.
Er bestaat geen uniform model voor de samenwerking van alle betrokken diensten en de oplossingen kunnen verschillen van land tot land, en zelfs per gemeente. Maar er zijn wel tal van inspirerende initiatieven, zoals de "Find and Treat Services" in Londen die actief patiënten gaan zoeken, en de "tbc-themafeestjes" in Bulgarije, die de meest kwetsbare groepen op een speelse manier proberen te bereiken en zo meer bewust maken van hun gezondheid.
Om gezondheidszorg voor iedereen even toegankelijk te maken, moeten we erkennen dat kwetsbare groepen daar evenveel recht op hebben als iedereen, en dat met maatregelen onderbouwen. Gezondheids- en welzijnswerkers moeten samen met organisaties uit het maatschappelijk middenveld de dienstverlening dichter bij de mensen brengen door meer straathoekwerk, persoonlijke begeleiding en motiverende maatregelen. Verscheidene Europese initiatieven in het kader van het gezondheidsprogramma hebben aangetoond dat dit inderdaad mogelijk is.
Tuberculose is een derde prioriteit in het kader van het gezondheidsprogramma 2014-2020 en zo'n groot probleem dat de EU maatregelen moet nemen om de volksgezondheid te bevorderen, tbc te voorkomen en een gunstig klimaat te creëren waarbij gezondheid in alle takken van beleid aandacht krijgt. Met de juiste aanpak kunnen we misschien bereiken wat zoveel mensen al als een voldongen feit beschouwden: de definitieve uitroeiing van tuberculose.
