Zdrowsze miasta dzięki nowym usługom w zakresie mobilności

Zanieczyszczenie powietrza to największe zagrożenie środowiskowe dla ludzkiego zdrowia, jak podaje Światowa Organizacja Zdrowia.

Z kolei ruch drogowy jest głównym źródłem dwóch najgroźniejszych zanieczyszczeń: pyłu zawieszonego w powietrzu oraz dwutlenku azotu. Każdego roku powodują one dziesiątki tysięcy przedwczesnych zgonów w europejskich miastach. Dlatego też celem unijnej strategii na rzecz zrównoważonej i inteligentnej mobilności jest ograniczenie emisji z transportu drogowego o 90 % do 2050 r.

Nowe usługi w zakresie mobilności, takie jak dzielenie się samochodami, dzielenie się rowerami oraz inteligentny transport publiczny mogą w ogromnym stopniu ograniczyć używanie prywatnych pojazdów i zanieczyszczenia powietrza.

Usługi te są zgodne z Polityką spójności na lata 2021–2027 oraz finansowaniem w ramach Zielonego Ładu na potrzeby zrównoważonej, multimodalnej miejskiej mobilności oraz z zobowiązaniami w zakresie ekologicznego transportu w Nowej karcie z Lipska. Plan działania UE na rzecz eliminacji zanieczyszczeń wody, powietrza i gleby zaleca działania, które łączą się z priorytetami badawczymi Horyzontu Europa oraz z inicjatywą Nowy Europejski Bauhaus.  

Współpraca pomiędzy władzami publicznymi, sektorem prywatnym oraz społecznościami jest kluczem do poprawy jakości powietrza i wprowadzenia ekologicznej mobilności – na przykład poprzez unijne inicjatywy takie jak Innowacyjne działania na obszarach miejskich oraz sieci URBACT.

Współpraca w ramach Agendy miejskiej dla UE pozwoliła określić działania związane z transportem, które miasta, mieszkańcy i inni interesariusze mogą przekształcić w polityki i projekty mające poprawić zdrowie publiczne.

Dokonywanie bardziej ekologicznych wyborów

W Helsinkach twórcy projektu HOPE opracowali aplikację Green Path (Zielona ścieżka), która pomaga rowerzystom i pieszym wybierać mniej zanieczyszczone trasy. Aplikacja wykorzystuje dane na temat jakości powietrza pozyskiwane w czasie rzeczywistym oraz bazę danych tworzoną w ramach crowdsourcingu, aby przyczynić się do promowania zdrowszej mobilności.

W innych miejscach Europy władze publiczne z sieci planowania URBACT CityMobilNet wykorzystują unijną koncepcję planów zrównoważonej mobilności miejskiej (ang. sustainable urban mobility plans, SUMP), by promować bardziej ekologiczną mobilność.

Jeden z członków sieci, niemieckie miasto Bielefeld, wyznaczyło strategię, zgodnie z którą do 2030 roku samochody mają być wykorzystywane jedynie w 25 % lokalnych podróży. Podjęte środki obejmują inwestowanie w infrastrukturę oraz zachęcanie do jazdy rowerem i chodzenia pieszo.

Dodatkowo miasta analizują nowe sposoby, w jakie mieszkańcy mogą lepiej korzystać z transportu publicznego. Realizowany w bułgarskiej Sofii projekt INNOAIR zakłada wprowadzenie elektrycznych autobusów kursujących zgodnie z rozkładami i trasami zgłoszonymi przez pasażerów w aplikacji; mają one stanowić alternatywę dla krótkich podróży samochodem.

Wsparcie strategii

Oprócz SUMP istnieje też wiele globalnych i europejskich systemów i narzędzi, które pomagają miastom w osiągnięciu niskoemisyjnego transportu.

Narzędzia oceny wpływu na zdrowie stworzone dla holenderskiego miasta Utrecht są dostępne również dla innych miast. Służą one do obliczenia wpływu zmian w infrastrukturze. Narzędzia bazują na programie Excel i pomagają krok po kroku opracować polityki mające zapewnić lepszą jakość powietrza.

Inne narzędzie, Generator zdrowych miast opracowany przez sieć planowania działań Zdrowe Miasta w ramach URBACT, pod kierownictwem Vic w Hiszpanii, pomaga miastom promować zdrowe wykorzystanie przestrzeni publicznych, w tym poprzez ruch uliczny.

Na poziomie strategicznym unijny pakiet mobilności oferuje miastom dzielenie się informacjami, finanse, badania naukowe oraz współpracę międzynarodową na potrzeby rozwijania strategii w zakresie zrównoważonej mobilności. Sieci, programy i badania naukowe oferowane przez Globalne Porozumienie Burmistrzów zapewniają dodatkowe wsparcie i pomagają miastom wykorzystać w praktyce rosnące zainteresowanie mieszkańców kwestią bardziej ekologicznego i czystszego transportu.