Nederlands
Kies uw taal
Luchtvervuiling is de grootste bedreiging voor de volksgezondheid vanuit het milieu, volgens de Wereldgezondheidsorganisatie.
Wegverkeer is de belangrijkste bron voor twee van de meest schadelijke vervuilers – fijnstof en stikstofdioxide. Dit leidt in de Europese steden jaarlijks tot het vroegtijdig overlijden van tienduizenden mensen. De Strategie voor duurzame en slimme mobiliteit is erop gericht transportemissies in 2050 met 90 % te verminderen.
Nieuwe mobiliteitsdiensten, zoals carpoolen, fietsdeelsystemen en slim openbaar vervoer, kunnen het gebruik van privéauto’s, en daarmee luchtvervuiling, drastisch verminderen.
Deze diensten sluiten aan op het Cohesiebeleid 2021-2027 en Green Deal-financiering voor duurzame multimodale stedelijke mobiliteit, en verbintenissen voor schoon transport in het nieuwe Handvest van Leipzig. Het EU-actieplan: Verontreiniging van lucht, water en bodem naar nul beveelt acties aan die zijn gekoppeld aan onderzoeksprioriteiten van Horizon Europa en het Nieuw Europees Bauhaus-initiatief.
Samenwerking tussen overheidsdiensten, de private sector en gemeenschappen is essentieel om de luchtkwaliteit en schone mobiliteit te verbeteren – bijvoorbeeld in EU-initiatieven zoals de stedelijke innovatieve acties en URBACT-netwerken.
Partnerschappen in de EU-stedenagenda hebben aan transport gerelateerde acties vastgesteld die steden, bewoners en andere belanghebbenden kunnen omzetten in beleid en projecten om de volksgezondheid te verbeteren.
Begeleiding naar groenere keuzes
In Helsinki is in het kader van het HOPE-project de Green Path-app ontwikkeld om fietsers en voetgangers te helpen minder vervuilde routes te kiezen. Voor de app worden realtime luchtkwaliteitsgegevens gebruikt, in combinatie met een via crowdsourcing samengestelde database om gezondere mobiliteit te bevorderen.
Elders in Europa gebruiken overheidsinstellingen in het URBACT-planningnetwerk CityMobilNet het EU-concept van duurzame stedelijke mobiliteitsplannen (SUMP’s) om schonere mobiliteit te stimuleren.
Eén lid – de Duitse stad Bielefeld – heeft een strategie opgezet waarin auto’s in 2030 nog maar voor 25 % verantwoordelijk mogen zijn voor lokale reizen. Maatregelen omvatten investeringen in infrastructuur en bevorderen van fietsen en wandelen.
Steden verkennen bovendien nieuwe manieren waarop inwoners betere toegang krijgen tot openbaar vervoer. Het INNOAIR-project in Sofia in Bulgarije introduceert elektrische bussen die rijden volgens tijdschema’s en routes die zijn gebaseerd op verzoeken van passagiers in een app, als alternatief voor korte ritten met de auto.
Steun voor strategie
Naast SUMP’s zijn er talloze mondiale en Europese kaders en tools die steden helpen om de overstap naar emissiearm transport te maken.
Tools voor de beoordeling van gezondheidseffecten die zijn gecreëerd voor de stad Utrecht zijn beschikbaar gesteld zodat andere steden de effecten van veranderingen aan infrastructuur kunnen meten. Deze op Excel gebaseerde tools omvatten een stapsgewijze handleiding voor het ontwikkelen van beleid voor een betere luchtkwaliteit.
Een andere tool, de Healthy Cities Generator uit het URBACT-actie planningnetwerk Healthy Cities, onder leiding van Vic in Spanje, helpt steden om gezond gebruik van openbare ruimte, onder andere door verkeer, te stimuleren.
Op strategisch niveau biedt het Stedelijke mobiliteitspakket steden gegevensuitwisseling, financiering, onderzoek en internationale samenwerking om strategieën voor duurzame mobiliteit te ontwikkelen. Netwerken, programma’s en onderzoek van het burgemeestersconvenant leveren een extra bijdrage aan deze ondersteuning en helpen steden om voort te bouwen op het groeiende algemene belang van groener, schoner reizen.