John F. Ryan, dyrektor ds. zdrowia publicznego i zarządzania w sytuacjach kryzysowych w Komisji Europejskiej
Transgraniczne zagrożenia dla zdrowia stanowią duże wyzwanie zarówno dla krajów rozwiniętych, jak i krajów słabo rozwiniętych. Ze względu na rozprzestrzenianie się wektorów oraz rozwój szybkich połączeń transportowych między kontynentami, w przypadku wybuchu epidemii choroba może zaatakować wszystkie regiony na świecie. Potencjalnie poważnym skutkom dla zdrowia ludzkiego mogą towarzyszyć zakłócenia społeczne i gospodarcze. Dlatego dobre przygotowanie na wypadek epidemii, a także sprawnie funkcjonujące systemy nadzoru oraz mechanizmy sprawozdawcze, ostrzegawcze i reagowania w obszarze zdrowia ludzi i zwierząt stanowią najlepszą strategię obronną. Koordynacja reagowania poszczególnych krajów w przypadku wystąpienia takich zagrożeń w UE gwarantuje, że środki podjęte na szczeblu krajowym będą spójne i będą wzajemnie się wzmacniać.
Chociaż w Europie ryzyko bezpośredniego przenoszenia wirusa Zika przez komary z gatunku Aedes na człowieka jest minimalne, od samego początku wystąpienia wirusa Unia jest w stałym kontakcie z ECDC, państwami członkowskimi, podmiotami z sektora turystyki i transportu, Amerykańskim Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób oraz innymi międzynarodowymi i europejskimi organami ds. zdrowia. Współpraca ta ma pomóc państwom członkowskim jak najlepiej przygotować się na wypadek wybuchu epidemii. Na podstawie oceny ryzyka przygotowanej przez ECDC, Komitet ds. Bezpieczeństwa Zdrowia UE przeanalizował skoordynowaną reakcję w przypadku wybuchu epidemii. Reakcja ta jest dostosowywana w miarę rozprzestrzeniania się epidemii w Azji.
Zdolność do reagowania na szczeblu UE została wzmocniona, dzięki przyjęciu trzy lata temu decyzji 1082/2013/UE w sprawie poważnych transgranicznych zagrożeń zdrowia oraz niedawnemu ustanowieniu europejskiego korpusu medycznego, w ramach którego eksperci z sektora medycznego i zdrowotnego z UE i spoza UE mogą uczestniczyć w pracach światowego zespołu ds. szybkiego reagowania na stany zagrożenia zdrowia.
Komisja dąży do przyspieszenia wdrażania międzynarodowych przepisów zdrowotnych i uczestniczy w pracach Światowej Organizacji Zdrowia oraz innych grup w celu wzmocnienia globalnej gotowości służby zdrowia oraz reagowania na zagrożenia chemiczne, biologiczne, terroryzm radiologiczny i jądrowy oraz pandemie grypy. Ponadto komisyjne Centrum Wiedzy o Zarządzaniu Ryzykiem Związanym z Klęskami i Katastrofami działa na rzecz zwiększenia odporności na klęski żywiołowe w państwach członkowskich, wzmocnienia ich zdolności do zapobiegania im oraz gotowości i reagowania w przypadku sytuacji kryzysowych.
Decyzja w sprawie transgranicznych zagrożeń zdrowia wzmacnia również koordynację środków służących zapewnieniu gotowości w całej UE oraz umożliwia sporządzanie regularnych sprawozdań określających obszary, w których można dokonać ulepszeń. Na mocy tej decyzji państwa członkowskie mają możliwość wspólnego zamawiania medycznych środków zapobiegawczych. Mechanizm ten jest obecnie z powodzeniem realizowany.
Inne obszary współpracy obejmują wprowadzenie skutecznych strategii na rzecz profilaktyki chorób, np. objęcie szczepieniami dużego odsetka ludności, zapobieganie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe czy wzmocnienie profilaktyki zakażeń wirusem HIV, żółtaczką i gruźlicą.
Znaczenia profilaktyki i gotowości na wypadek wystąpienia chorób zakaźnych i innych zagrożeń dla zdrowia nie można bagatelizować – stanowią one podstawowy element ochrony obywateli i społeczeństwa.
