Dr med. Martina Pötschke-Langer, kierownik działu profilaktyki nowotworów w Ośrodku Współpracującym z WHO w zakresie ograniczenia użycia tytoniu, Niemieckie Centrum Badań nad Rakiem (DKFZ)

20 maja w państwach członkowskich UE zaczęła obowiązywać nowa dyrektywa w sprawie wyrobów tytoniowych. Dyrektywa ta jest ważnym osiągnięciem sprzyjającym ochronie zdrowia publicznego w UE, a jej głównym celem jest zniechęcanie młodych ludzi do palenia.

Wprowadza ona istotne zmiany w odniesieniu do wyrobów tytoniowych sprzedawanych w UE. Papierosy aromatyzowane, po które chętnie sięgają młodzi ludzie, na przykład o aromacie owocowym lub mentolowym, będą zabronione. Na opakowaniach papierosów będą umieszczane duże, dwuelementowe ostrzeżenia zdrowotne, które będą przypominać konsumentom o zagrożeniach związanych z paleniem. Koncerny tytoniowe nie będą mogły przy sprzedaży swoich produktów stosować wprowadzających w błąd wyrażeń takich jak „ekologiczne” lub „naturalne”. Dyrektywa obejmuje również kwestię nielegalnego handlu wyrobami tytoniowymi. Nowe przepisy dotyczące papierosów elektronicznych mają zapewnić regulację tych wyrobów w UE oraz ich zgodność z określonymi wymogami w zakresie bezpieczeństwa i jakości.

W ciągu ostatnich dwóch lat podjęto bardzo wiele działań, aby ograniczyć użycie tytoniu.

Komisja Europejska przyjęła dziewięć aktów prawnych (osiem wykonawczych i jeden delegowany) zawierających szczegółowe przepisy techniczne niezbędne do wdrożenia dyrektywy w sprawie wyrobów tytoniowych. Obejmują one metody pozwalające określić obecność substancji smakowych w wyrobach tytoniowych, wygląd nowych ostrzeżeń zdrowotnych oraz zasady uzupełniania wkładów w papierosach elektronicznych.

Parlament Europejski i Rada obroniły tę dyrektywę w trzech oddzielnych sprawach wniesionych przez przedstawicieli przemysłu i jedno państwo członkowskie. 4 maja Trybunał Sprawiedliwości orzekł ważność dyrektywy w sprawie wyrobów tytoniowych pod wszystkimi względami, potwierdzając jej zgodność z rynkiem wewnętrznym oraz gwarantując zachowanie założonych przez nią korzyści dla zdrowia publicznego.

Również państwa członkowskie ciężko pracowały nad transpozycją tej dyrektywy. Wiele z nich wprowadziło w swoich ustawach o wyrobach tytoniowych środki uzupełniające lub bardziej zaawansowane takie jak ograniczenia dotyczące jednolitego pakowania lub reklamowania czy regulacje w sprawie środowisk wolnych od dymu tytoniowego.

Dla tych z nas, którzy działają na rzecz ograniczania użycia tytoniu, walka o taką dyrektywę w sprawie wyrobów tytoniowych, która będzie koncentrowała się na zdrowiu oraz opierała na dowodach, była ogromnym wyzwaniem – zwłaszcza w obliczu potężnego lobbingu ze strony przemysłu tytoniowego i jego sojuszników. Realizację tego trudnego zadania kontynuowały również państwa członkowskie, którym udzieliliśmy wsparcia w zakresie transpozycji dyrektywy.

Obowiązywanie dyrektywy w sprawie wyrobów tytoniowych w całej UE jest dużym krokiem w kierunku poprawy zdrowia wszystkich obywateli. Z naszych obserwacji wynika, że Europejczycy palą coraz mniej. Dyrektywa w sprawie wyrobów tytoniowych powinna wzmocnić tę tendencję oraz doprowadzić do tego, że mniej młodych ludzi będzie popadało w ten zgubny nałóg.