Archive:Dane statystyczne dotyczące energii ze źródeł odnawialnych

Dane pobrano z bazy w styczniu 2018 r. Najnowsze dane: Więcej informacji z Eurostatu, główne tabele i baza danych. Planowana aktualizacja artykułu: lipiec 2019 r. Angielska wersja językowa jest bardziej aktualna.

Wykres 1: Udział energii ze źródeł odnawialnych, lata 2004 i 2016
(% końcowego zużycia energii brutto)
Źródło: Eurostat (t2020_31)

Wykres 2: Udział odnawialnych źródeł energii w transporcie, 2016 r.
(% końcowego zużycia energii brutto)
Źródło: Eurostat (nrg_ind_335a)

Wykres 3: Produkcja podstawowa energii ze źródeł odnawialnych, UE-28, 1990–2016
(Mtoe)
Źródło: Eurostat (nrg_110a)

Wykres 4: Krajowe zużycie brutto odnawialnych źródeł energii, UE-28, 1990–2016
(Mtoe)
Źródło: Eurostat (nrg_110a)

Tablica 1: Udział odnawialnych źródeł energii w krajowym zużyciu energii brutto, 2016 r.
(%)
Źródło: Eurostat (nrg_100a) i (nrg_107a)

Tablica 2: Udział energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto, 2004–2016
(%)
Źródło: Eurostat (nrg_ind_335a)

Wykres 5: Produkcja energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych brutto, UE-28, 1990–2016
(TWh)
Źródło: Eurostat (nrg_105a)

Tablica 3: Udział energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych w zużyciu energii elektrycznej brutto, 2004–2016
(%)
Źródło: Eurostat (nrg_ind_335a)

Tablica 4: Udział odnawialnych źródeł energii w ogrzewaniu i chłodzeniu, 2004–2016
(%)
Źródło: Eurostat (nrg_ind_335a)

Tablica 5: Udział odnawialnych źródeł energii w transporcie, 2004–2016
(%)
Źródło: Eurostat (nrg_ind_335a)

Wykres 6: Produkcja podstawowa biopaliw ciekłych, UE-28, 1990–2016
(Mtoe)
Źródło: Eurostat (nrg_110a)

Artykuł ten przedstawia najnowsze dane statystyczne dotyczące odnawialnych źródeł energii w Unii Europejskiej (UE). Odnawialne źródła energii obejmują energię wiatrową, energię słoneczną (cieplną, fotowoltaiczną i skoncentrowaną), energię wodną, energię pływów, energię geotermalną, biopaliwa i odnawialną część odpadów.

Zastosowanie energii ze źródeł odnawialnych ma wiele potencjalnych korzyści, w tym zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych, dywersyfikację dostaw energii i zmniejszoną zależność od rynków paliw kopalnych (w szczególności ropy naftowej i gazu). Rozwój odnawialnych źródeł energii może również potencjalnie stymulować wzrost zatrudnienia w UE przez tworzenie miejsc pracy w sektorze nowych zielonych technologii.

Główne ustalenia statystyczne

W ostatnich latach w UE odnotowano znaczny wzrost energii ze źródeł odnawialnych. Dokładnie rzecz ujmując, udział energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto wzrosło w ostatnich latach niemal dwukrotnie, z około 8,5 % w 2004 r. do 17,0 % w 2016 r.

Ten pozytywny rozwój promowały wiążące prawnie cele dotyczące zwiększenia udziału energii z odnawialnych źródeł określone w dyrektywie 2009/28/WE w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych. Mimo że UE jako całość jest na drodze do spełnienia swoich celów na 2020 r., niektóre państwa członkowskie będą musiały podjąć dodatkowe wysiłki w celu wypełnienia swoich zobowiązań w odniesieniu do dwóch głównych celów: ogólny udział energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto (zob. wykres 1) i określony udział energii ze źródeł odnawialnych w transporcie (zob. wykres 2).

Produkcja podstawowa energii ze źródeł odnawialnych

Produkcja podstawowa energii ze źródeł odnawialnych w UE-28 wyniosła w 2016 r. 211 mln ton ekwiwalentu ropy naftowej (toe). Ilość energii ze źródeł odnawialnych wytworzonej w UE-28 zwiększyła się ogółem o 66,6 % w latach 2006–2016, co odpowiada średniemu wzrostowi o 5,3 % rocznie.

Wśród odnawialnych źródeł energii najważniejszym źródłem w UE-28 było drewno i pozostałe biopaliwa stałe, a także odpady odnawialne, odpowiadające za 49,4 % produkcji podstawowej z odnawialnych źródeł energii w 2016 r. (zob. wykres 3). Na drugim miejscu pod względem wielkości udziału w koszyku energii ze źródeł odnawialnych znalazła się energia wodna (14,3 % całkowitej wielkości), a kolejnym była energia wiatrowa (12,4 %). Chociaż poziomy produkcji energii wiatrowej i słonecznej pozostały stosunkowo niskie, nastąpił szczególnie gwałtowny wzrost wielkości produkcji energii wiatrowej i słonecznej, przy czym udział tej drugiej w energii ze źródeł odnawialnych wyprodukowanej w UE-28 w 2016 r. wyniósł 6,3 %, natomiast energia geotermalna stanowiła 3,2 % całkowitej wielkości. Obecnie produkcja energii pływów, fal i oceanicznej utrzymuje się na bardzo niskim poziomie, gdyż technologie te można spotkać głównie we Francji i Zjednoczonym Królestwie.

Zużycie energii ze źródeł odnawialnych

Odnawialne źródła energii odpowiadały za 13,2 % udziału w zużyciu krajowej energii brutto w UE-28 w 2016 r. Na pierwszym miejscu pod względem wielkości udziału w koszyku energii ze źródeł odnawialnych nadal jest drewno i pozostałe rodzaje biomasy stałej. Energia wodna i drewno już w 1990 r. odpowiadały za 91,5 %. Tempo wzrostu od tamtej pory jest jednak znacznie wolniejsze niż w przypadku pozostałych źródeł. W związku z tym ich łączny udział zmniejszył się do 59,3 % w 2016 r. Zmiany w krajowym zużyciu energii brutto dotyczące energii ze źródeł odnawialnych przedstawiono w formie graficznej na wykresie 4 (produkcja energii elektrycznej nie została znormalizowana).

Znaczenie odnawialnych źródeł energii w krajowym zużyciu brutto (zob. tablica 1) było stosunkowo wysokie w Danii (28,7 %), Austrii (29,6 %) i Finlandii (30,7 %) i przekraczało jedną trzecią zużycia krajowego na Łotwie (37,2 %) i w Szwecji (37,1 %), jak również na Islandii (82,7 %).

Nie należy mylić udziału odnawialnych źródeł energii w krajowym zużyciu energii brutto z udziałem odnawialnych źródeł energii w końcowym zużyciu energii brutto (ten drugi jest oficjalnym wskaźnikiem na potrzeby monitorowania celu na 2020 r. ustalonego w dyrektywie 2009/28/WE w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych). Dokładne definicje krajowego zużycia brutto i końcowego zużycia energii brutto można znaleźć w sekcji Źródła i dostępność danych.

Udział energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto

UE dąży do osiągnięcia 20 % udziału energii ze źródeł odnawialnych w unijnym końcowym zużyciu energii brutto do 2020 r.; cel ten został wyznaczony w państwach członkowskich UE za pomocą krajowych planów działania, które mają wskazywać drogę w kierunku rozwoju energii ze źródeł odnawialnych w każdym państwie członkowskim. Wykres 1 przedstawia najnowsze dostępne dane dotyczące udziału energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto oraz cele ustalone na 2020 r. W 2016 r. udział odnawialnych źródeł energii w końcowym zużyciu energii brutto w UE-28 wynosił 17,0 % w porównaniu z 8,5 % w 2004 r.

Ponad połowa (53,9 %) energii w końcowym zużyciu energii brutto w Szwecji pochodziła z odnawialnych źródeł, co sprawiło, że w 2016 r. kraj ten miał jak dotąd największy udział wśród państw członkowskich UE, wyprzedzając Finlandię (38,7 %), Łotwę (37,2 %), Austrię (33,5 %) i Danię (32,2 %). Na drugim końcu tej skali najniższy odsetek odnawialnych źródeł energii odnotowano w Luksemburgu (5,4 %), na Malcie i w Niderlandach (w obu przypadkach 6,0 %), w Belgii (8,7 %) oraz w Zjednoczonym Królestwie i na Cyprze (w obu przypadkach na poziomie 9,3 %). Porównując z najnowszymi danymi dostępnymi za 2016 r., cele dla Francji, Niderlandów i Irlandii wymagają od każdego z tych państw członkowskich zwiększenia udziału energii ze źródeł odnawialnych w zużyciu energii końcowej o co najmniej 6,0 punktów procentowych. Z drugiej strony jedenaście państw członkowskich już przekroczyło swoje cele na 2020 r.; stopień, w jakim cele zostały przekroczone, był szczególnie wysoki w Chorwacji, Szwecji i Estonii. Eurostat oszacował pewne dane dotyczące udziału w Grecji w 2016 r.

Porównując średnią z lat 2015–2016 z orientacyjnym kursem wyznaczonym w dyrektywie w sprawie odnawialnych źródeł energii, można zauważyć, że Francja, Luksemburg, Niderlandy i była jugosłowiańska republika Macedonii znajdowały się poniżej wartości drugiego orientacyjnego kursu, natomiast wszystkie pozostałe państwa przekroczyły te wartości.

Tablica 2 przedstawia dane dotyczące wszystkich państw członkowskich, a także wartości orientacyjnego kursu.

Udział energii ze źródeł odnawialnych dzieli się na trzy różne części składowe (udział w energii elektrycznej, udział w ogrzewaniu i chłodzeniu i udział w transporcie).

Udział energii ze źródeł odnawialnych – energia elektryczna

W 2016 r. produkcja energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych zaspokoiła ponad jedną czwartą (29,6 %) całego zużycia energii elektrycznej brutto w UE-28. Energia wodna jest najważniejszym źródłem, a zaraz za nią na kolejnym miejscu uplasowała się energia wiatrowa (zob. wykres 5). Należy wziąć pod uwagę, że z reguł rachunkowości przedstawionych w dyrektywie 2009/28/WE wynika, iż konieczne jest znormalizowanie energii elektrycznej wytworzonej dzięki wykorzystaniu energii wodnej i energii wiatrowej w celu uwzględnienia rocznych zmian pogody (w odniesieniu do energii wodnej stosuje się normalizację w stosunku do ostatnich 15 lat, a w odniesieniu do energii wiatru w stosunku do ostatnich 5 lat). Wzrost ilości energii elektrycznej wytwarzanej z odnawialnych źródeł energii w latach 2006–2016 w znacznym stopniu odzwierciedla wzrost w zakresie trzech odnawialnych źródeł energii w całej UE, głównie energii wiatrowej, ale także energii słonecznej i biopaliw stałych (w tym odpadów odnawialnych). Mimo że w 2016 r. energia wodna pozostawała największym źródłem odnawialnym, z którego wytwarzano energię elektryczną w UE-28 (36,9 % całkowitej wielkości), ilość energii elektrycznej wytworzonej w ten sposób była stosunkowo zbliżona do poziomu odnotowanego dziesięć lat wcześniej, ponieważ produkcja wzrosła ogółem o 10,8 %. Z kolei ilość energii elektrycznej wytworzonej w UE-28 z energii słonecznej i turbin wiatrowych była 44,4-krotnie i 3,7-krotnie wyższa w 2016 r. niż 2006 r.; w rezultacie w 2016 r. udział energii wiatrowej i energii słonecznej w całkowitej ilości energii elektrycznej wytworzonej z odnawialnych źródeł energii wzrósł odpowiednio do 31,8 % i 11,6 %. Wzrost energii elektrycznej wytworzonej z energii słonecznej był gwałtowny – z zaledwie 2,5 TWh w 2006 r., poprzez wyprzedzenie energii geotermalnej w 2008 r., aż do osiągnięcia poziomu 110,8 TWh w 2016 r. W tym 10-letnim okresie udział energii słonecznej w energii elektrycznej wytworzonej z odnawialnych źródeł energii ogółem w UE-28 wzrósł z 0,3 % do 11,6 %. W 2016 r. energia pływów, fal i oceaniczna stanowiły zaledwie około 0,05 % energii elektrycznej wytworzonej z odnawialnych źródeł energii ogółem w UE-28.

Między państwami członkowskimi UE występują znaczne różnice. W Austrii (72,6 %) i Szwecji (64,9 %) co najmniej trzy piąte całkowitej zużytej energii elektrycznej było wytworzone z odnawialnych źródeł energii, głównie z energii wodnej i biopaliw stałych, natomiast ponad połowa energii elektrycznej zużytej w Portugalii (54,1 %), w Danii (53,7 %) i na Łotwie (51,3 %) pochodziła z odnawialnych źródeł energii. Z kolei na Cyprze, Węgrzech, w Luksemburgu i na Malcie udział energii elektrycznej wytworzonej ze źródeł odnawialnych wynosił mniej niż 10 % (zob. tablica 3).

Udział energii ze źródeł odnawialnych – ogrzewanie i chłodzenie

W 2016 r. energia ze źródeł odnawialnych odpowiadała za 19,1 % całkowitego zużycia energii do celów ogrzewania i chłodzenia w UE-28. Stanowi to znaczny wzrost w porównaniu z 10,3 % w 2004 r. Do tego wzrostu przyczynił się wzrost w sektorach przemysłowych, usługach i na użytek mieszkalny (w sektorze budowlanym). Uwzględnia się energię ciepła pochodzącą z pomp ciepła wykorzystujących energię aerotermalną, geotermalną i hydrotermalną w zakresie zgłoszonym przez państwa członkowskie. Udział energii ze źródeł odnawialnych w ogrzewaniu i chłodzeniu przedstawiono na tablicy 4.

Udział energii ze źródeł odnawialnych – transport

UE zgodziła się na wyznaczenie wspólnego celu przewidującego 10 % udziału energii ze źródeł odnawialnych (z uwzględnieniem biopaliw ciekłych, wodoru, biometanu, „zielonej” energii itp.) w sektorze transportu do 2020 r.

Średni udział energii ze źródeł odnawialnych w transporcie wzrósł z 1,4 % w 2004 r. do 7,1 % w 2016 r. Wśród państw członkowskich UE względny udział energii ze źródeł odnawialnych w zużyciu paliw transportowych wynosił od 30,3 % w Szwecji i 10,6 % w Austrii do poniżej 2,0 % w Chorwacji, Grecji, na Słowenii i w Estonii (zob. wykres 2).

W niektórych państwach członkowskich UE nastąpił gwałtowny wzrost wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych jako paliwa transportowego. Dotyczyło to w szczególności Irlandii, Grecji, Luksemburga i Finlandii.

Bardziej szczegółowe dane na temat udziału energii ze źródeł odnawialnych w transporcie można znaleźć na tablicy 5.

Jeżeli chodzi o zastosowanie energii ze źródeł odnawialnych w transporcie, najczęściej wykorzystywanym źródłem energii są biopaliwa ciekłe, które są zwykle mieszane z paliwami kopalnymi. Wykres 6 przedstawia zmiany w produkcji biopaliw ciekłych w Unii Europejskiej w ostatnich latach.

W związku z wiążącym celem na 2020 r. produkcja biopaliw ciekłych w UE znacznie wzrosła, przy czym najczęściej produkowanym biopaliwem ciekłym był biodiesel, a na następnych miejscach znalazły się biobenzyna i pozostałe biopaliwa ciekłe.

Źródła i dostępność danych

Metodyka

Dane statystyczne przedstawione w niniejszym artykule oparto na danych opracowanych zgodnie z regułami rachunkowości ustalonymi w dyrektywie 2009/28/WE w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych i obliczono na podstawie statystyk energii objętych rozporządzeniem (WE) nr 1099/2008 w sprawie statystyki energii, ostatnio zmienionym w listopadzie 2017 r. rozporządzeniem (UE) 2017/2010.

Najnowsze dostępne dane na temat udziału energii ze źródeł odnawialnych dotyczą roku referencyjnego 2016. Dostępne dane dotyczą wszystkich państw członkowskich UE (z wyjątkiem niektórych danych dotyczących Grecji za 2016 r., które oszacował Eurostat), a także państw należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, Islandii i Norwegii, a ponadto Albanii, Czarnogóry i byłej jugosłowiańskiej republiki Macedonii. Dane są na ogół kompletne, aktualne i pozwalają na wiarygodne porównania między krajami. W przypadku ogólnych danych dotyczących energii ze źródeł odnawialnych lista dostępnych państw i inne dane mogą się nieznacznie różnić, ponieważ wczesne wydanie niniejszego artykułu miało miejsce przed publikacją oficjalnych bilansów energetycznych Eurostatu za rok 2016. Informacje dostępne w niniejszym artykule zostaną uzupełnione i zaktualizowane (w razie potrzeby) po oficjalnym opublikowaniu bilansów Eurostatu za rok 2016 na początku lutego. Ponadto najbardziej aktualne dane pobierano z wewnętrznej produkcyjnej bazy danych (dostępnej tylko w Eurostacie). W związku z tym linki do oficjalnych źródeł danych w publicznej bazie danych Eurostatu nie będą zawierać zaktualizowanych danych, dopóki nie zostaną one oficjalnie zaktualizowane na początku lutego.

Udział energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto jest określony jako kluczowy wskaźnik pomiaru postępów zgodnie ze strategią „Europa 2020” na rzecz inteligentnego, trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu. Wskaźnik ten może zostać uznany za oszacowanie do celów monitorowania dyrektywy 2009/28/WE w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych – system statystyczny w niektórych państwach w zakresie konkretnych technologii związanych z energią ze źródeł odnawialnych nie jest jednak w pełni rozwinięty na tyle, aby spełnić wymagania tej dyrektywy; na przykład energia cieplna otoczenia dla pomp ciepła nie jest zgłaszana przez wiele państw.

Wszystkie obliczenia uwzględniają przepisy szczegółowe obowiązujące w dyrektywie 2009/28/WE w następstwie jej zmiany dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/1513 z dnia 9 września 2015 r. zmieniającą dyrektywę 98/70/WE odnoszącą się do jakości benzyny i olejów napędowych oraz zmieniającą dyrektywę 2009/28/WE w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych.

Ważnym aspektem, który należy uwzględnić przy interpretacji danych, są korekty statystyczne. Najnowsze dane za 2005 r. wykazują niewielką zmienność w odniesieniu do danych dostępnych podczas przygotowywania i przyjęcia dyrektywy w latach 2007–2008. Zmiany są spowodowane korektami w zbiorach danych przekazywanych przez państwa członkowskie w odpowiedzi na roczne kwestionariusze energetyczne. W związku z korektą danych dotyczących zużycia biomasy w sektorze mieszkaniowym zaktualizowane dane dotyczące Chorwacji wskazują, że zużycie energii ze źródeł odnawialnych przekracza cel wyznaczony na 2020 r. od roku 2004 (pierwszy rok, dla którego dostępne są wartości). Chorwacja nie jest jednak jedynym przypadkiem. Należy podkreślić, że wskutek dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii państwa znacznie ściślej monitorują przepływy odnawialnych zasobów energetycznych w swoich gospodarkach. Bardzo istotną kwestią jest zużycie biomasy, w przypadku gdy w państwach wprowadzane są nowe, bardziej szczegółowe badania, które pozwalają im zgromadzić więcej danych na temat zużycia energii końcowej z biomasy. W konsekwencji niektóre państwa dokonują korekty swoich danych, co prowadzi do zwiększenia udziału energii ze źródeł odnawialnych (np. w Chorwacji, Francji, na Litwie i na Węgrzech).

Krajowe zużycie energii brutto stanowi całkowitą ilość zasobów energii wykorzystywanych do wszystkich celów.

Energia dostępna do zużycia energii końcowej stanowi całkowitą ilość zasobów energii dostępnych dla konsumentów (prywatnych, komercyjnych i przemysłowych). Nie obejmuje ona energii wykorzystywanej w procesach przemiany (np. w elektrowniach, rafineriach, wielkich piecach). Obejmuje również nośniki energii, które mogą być wykorzystywane do celów innych niż energetyczne (na przykład w procesach chemicznych).

Końcowe zużycie energii brutto określono w dyrektywie w sprawie odnawialnych źródeł energii 2009/28/WE jako towary energetyczne dostarczane do celów energetycznych przemysłowi, sektorowi transportowemu, gospodarstwom domowym, sektorowi usługowemu, w tym świadczącemu usługi publiczne, rolnictwu, leśnictwu i rybołówstwu, łącznie ze zużyciem energii elektrycznej i ciepła przez przemysł energetyczny na wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła oraz łącznie ze stratami energii elektrycznej i ciepła podczas dystrybucji i przesyłania.

Produkcję energii z nieodnawialnych odpadów komunalnych odjęto od udziału biomasy w wytwarzaniu ciepła i energii elektrycznej. Zużycie na potrzeby transportu rurociągowego uwzględniono w końcowym zużyciu energii brutto zgodnie z sektorową klasyfikacją rozporządzenia w sprawie statystyki dotyczącej energii. Aby poprawić dokładność i spójność z krajowymi statystykami w zakresie obliczania udziału energii ze źródeł odnawialnych, zastosowano krajowe wartości opałowe, w przypadku gdy są one dostępne, w celu przeliczenia ilości wszystkich nośników energii na jednostki energii zamiast domyślnych wartości opałowych.

Komisja dopiero niedawno określiła ostateczne wytyczne dotyczące rachunkowości energii z pomp ciepła. Niektóre państwa nie ulepszyły jeszcze swojego krajowego systemu statystycznego, aby w pełni uwzględnić wszystkie odnawialne źródła energii (na przykład w przypadku energii ze źródeł odnawialnych w odniesieniu do pomp ciepła). Pomimo braku zatwierdzonej metodyki statystycznej w czasie gromadzenia danych i mając na uwadze kwestię kompletności, udział energii ze źródeł odnawialnych z pomp ciepła uwzględniono w przypadkach, w których państwa członkowskie przedłożyły wystarczające informacje. Z tych powodów istnieją pewne niewielkie różnice między danymi wykorzystywanymi w niniejszej publikacji a tymi publikowanymi w bilansach energetycznych.

W statystyce energii oraz bilansach energetycznych dostępnych w Eurostacie nie rozróżnia się zrównoważonych i niezrównoważonych odnawialnych źródeł energii. Podział ten jest możliwy w narzędziu do rachunkowości (narzędzie SHARES^[1]) opracowanym przez Eurostat, w którym państwa składające sprawozdania muszą przedstawić dodatkowe informacje w tym zakresie. Należy zatem pamiętać, że – o ile wyraźnie nie stwierdzono inaczej – odnawialne źródła energii obejmują wszystkie odnawialne źródła energii, zarówno te spełniające kryteria zrównoważonego rozwoju, jak i te, które nie spełniają tych kryteriów.

Dane za lata 2004–2010: Dyrektywa 2009/28/WE jeszcze nie istniała lub została przyjęta bardzo niedawno. W większości państw europejskich nie została ona wprowadzona do prawodawstwa krajowego. Wartości w tych latach nie są wykorzystywane do pomiaru żadnej zgodności prawnej z orientacyjnym kursem określonym w części B załącznika I do dyrektywy. Dyrektywa w sprawie odnawialnych źródeł energii 2009/28/WE stanowi, że przy ustalaniu celów należy brać pod uwagę tylko biopaliwa i biopłyny spełniające kryteria zrównoważonego rozwoju. Postanowiono, że w latach 2004–2010 wszystkie biopaliwa i biopłyny będą zaliczane na poczet licznika udziału energii ze źródeł odnawialnych.

Dane za rok 2011 i kolejne lata: Zgodność z art. 17 (Kryteria zrównoważonego rozwoju w odniesieniu do biopaliw i biopłynów) należy oceniać w odniesieniu do art. 18 (Weryfikacja zgodności biopaliw i biopłynów z kryteriami zrównoważonego rozwoju). Od roku referencyjnego 2011 państwa mają zgłaszać jako zgodne tylko te biopaliwa i biopłyny, w przypadku których można wykazać pełną zgodność z art. 17 i art. 18. Jedynie zgłoszone zgodne biopaliwa i biopłyny są zaliczane na poczet odpowiednich udziałów energii ze źródeł odnawialnych. W niektórych krajach zużycie biopaliw i biopłynów w latach 2011–2015 nie zostało uznane za zgodne (zrównoważone) ze względu na późne wdrożenie dyrektywy 2009/28/WE. Podczas gdy udział energii ze źródeł odnawialnych jako całości wzrasta od 2004 r., w latach 2010–2011 jego udział w transporcie uległ zmniejszeniu. Można to przypisać po części całkowitemu brakowi zgodnych biopaliw zgłaszanych przez kilka państw UE (państwa zgłosiły niektóre zastosowania biopaliw, ale w 2011 r. żadne z nich nie były zgodne lub było bardzo niewiele zgodnych biopaliw). W związku z tym, że niektóre państwa nie wdrożyły jeszcze w pełni wszystkich przepisów dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii, niektóre biopaliwa i biopłyny nie są uznawane za zgodne (zrównoważone) w latach 2011–2015.

Udział energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych jest zdefiniowany jako stosunek pomiędzy energią elektryczną produkowaną z odnawialnych źródeł energii i krajowym zużyciem energii brutto. Zgodnie z dyrektywą w sprawie odnawialnych źródeł energii 2009/28/WE końcowym zużyciem energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych brutto jest energia elektryczna wytwarzana z odnawialnych źródeł energii. Obejmuje to elektrownie wodne (z wyłączeniem energii elektrycznej wytwarzanej z elektrowni szczytowo-pompowych wykorzystujących wodę uprzednio przepompowaną pod górę), a także energię elektryczną wytwarzaną z biopaliw stałych / odpadów, wiatru, instalacji słonecznych i geotermalnych. W dyrektywie wymaga się również znormalizowania produkcji energii elektrycznej z energii wodnej oraz energii wiatrowej. Biorąc pod uwagę 15-letni wymóg normalizacji do celów produkcji energii wodnej i dostępność statystyk energii (w UE-28 począwszy od 1990 r.), długie szeregi czasowe dla tego wskaźnika nie są dostępne.

Do celów obliczania udziału energii ze źródeł odnawialnych w ogrzewaniu i chłodzeniu końcowe zużycie energii ze źródeł odnawialnych określa się jako końcowe zużycie energii ze źródeł odnawialnych w przemyśle, gospodarstwach domowych, usługach, rolnictwie, leśnictwie i rybołówstwie na potrzeby ogrzewania i chłodzenia, a także ciepło z systemów ciepłowniczych wytwarzane z odnawialnych źródeł energii. Całkowite końcowe zużycie na ogrzewanie i chłodzenie to końcowe zużycie wszystkich towarów energetycznych, z wyjątkiem energii elektrycznej, do celów innych niż transport, a także zużycie ciepła na użytek własny w elektrowniach i ciepłowniach oraz straty ciepła w sieciach. Bardziej szczegółową definicję można znaleźć w [podręczniku narzędzia SHARES http://ec.europa.eu/eurostat/web/energy/data/shares].

Udział energii z odnawialnych źródeł energii w paliwie zużywanym w sektorze transportowym oblicza się na podstawie statystyk energii zgodnie z metodyką opisaną w dyrektywie 2009/28/WE. W celu obliczenia tego wskaźnika do 2010 r. uwzględnia się udział wszystkich biopaliw ciekłych. Od 2011 r. dane dla wszystkich biopaliw ciekłych w transporcie są ograniczone tylko do biopaliw ciekłych zgodnych z dyrektywą 2009/28/WE (innymi słowy, spełniających kryteria zrównoważonego rozwoju).

Kontekst

Komisja Europejska określiła kilka strategii energetycznych zmierzających do bezpieczniejszej, bardziej zrównoważonej i niskoemisyjnej gospodarki. Oprócz walki ze zmianą klimatu przez obniżenie emisji gazów cieplarnianych wykorzystanie odnawialnych źródeł energii może przyczynić się do zwiększenia bezpieczeństwa dostaw energii, większej różnorodności dostaw energii, zmniejszenia zanieczyszczenia powietrza, jak również możliwości stworzenia miejsc pracy w sektorach związanych z ochroną środowiska i energią ze źródeł odnawialnych.

Pakiet klimatyczno-energetyczny do 2020 r., przyjęty w grudniu 2008 r., zapewnił dodatkowy bodziec do zwiększenia wykorzystania odnawialnych źródeł energii do 20 % całkowitego zużycia energii do 2020 r., a zarazem wezwano w nim do ograniczenia zużycia energii i emisji gazów cieplarnianych o 20 %. W dyrektywie Parlament Europejskiego i Rady 2009/28/WE w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych określono ogólny cel dla całej UE polegający na pozyskiwaniu 20 % zużywanej energii z odnawialnych źródeł energii do 2020 r., przy czym udział odnawialnych źródeł energii powinien także stanowić 10 % w zużyciu paliwa przez sektor transportowy do tego samego roku. Dyrektywa zmienia ramy prawne w zakresie promowania energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych, wymaga, aby krajowe plany działania przedstawiały, w jaki sposób energia ze źródeł odnawialnych będzie rozwijana w każdym państwie członkowskim UE, tworzy mechanizmy współpracy i ustala kryteria zrównoważonego rozwoju dla biopaliw ciekłych (w następstwie obaw związanych z ich negatywnym wpływem na ceny zbóż, zaopatrzenie w żywność, ochronę lasów, bioróżnorodność, zasoby wodne i glebę). Sprawozdanie dotyczące wymagań w odniesieniu do zrównoważonego zastosowania biomasy stałej i gazowej do celów produkcji energii elektrycznej, ciepła i chłodzenia (SWD(2014) 259) zostało przyjęte w lipcu 2014 r.

Dnia 6 czerwca 2012 r. Komisja Europejska przedstawiła komunikat pt. Energia odnawialna: ważny uczestnik europejskiego rynku energii (COM (2012) 271 final), w którym przedstawiono warianty polityki w zakresie energii ze źródeł odnawialnych dotyczące okresu po 2020 r. W komunikacie wezwano również do bardziej skoordynowanego europejskiego podejścia w opracowywaniu i reformowaniu systemów wsparcia i zwiększonego wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych w handlu pomiędzy państwami członkowskimi UE. W styczniu 2014 r. Komisja Europejska przedstawiła zbiór celów energetycznych i klimatycznych na 2030 r., dążąc do zachęcenia do dokonywania prywatnych inwestycji w infrastrukturę i technologie niskoemisyjne. Jednym z podstawowych zaproponowanych celów jest osiągnięcie co najmniej 27 % udziału energii ze źródeł odnawialnych do 2030 r. Cele te są postrzegane jako krok w kierunku osiągnięcia celów w zakresie emisji gazów cieplarnianych dla 2050 r. określonych w Planie działania prowadzącym do przejścia na konkurencyjną gospodarkę niskoemisyjną do 2050 r. (COM(2011) 112 final).

Jednym z 10 priorytetów Komisji Europejskiej wskazanych w 2014 r. jest unia energetyczna. Planuje się, że europejska unia energetyczna zapewni bezpieczną, zrównoważoną, konkurencyjną i przystępną cenowo energię. W lutym 2015 r. Komisja Europejska przedstawiła swoje plany dotyczące strategii ramowej na rzecz stabilnej unii energetycznej stabilnej unii energetycznej opartej na przyszłościowej polityce w dziedzinie klimatu w komunikacie (COM(2015) 80 final). W komunikacie zaproponowano pięć wymiarów strategii, z których jeden to dekarbonizacja gospodarki.