|
Definicja
(wykaz kodów HS, których dotyczy niniejsza karta) |
Gazy płynne (LPG) to petrochemikalia w postaci gazowej, które można przechowywać lub którymi można operować w fazie płynnej w umiarkowanych warunkach ciśnienia i w temperaturze pokojowej. Gazy te składają się głównie z propanu, propylenu, butanów i butenów z niewielkim odsetkiem etanu, etylenu lub pentanów i pentenów oraz ich mieszanin.
Informacje ogólne na temat pobierania próbek gazów: zob. ‘rozdział na temat zasad ogólnych’.
W celu zapoznania się z informacjami dotyczącymi pobierania próbek produktów naftowych i innych paliw ciekłych, zob. specjalna karta dotycząca ‘ciekłych produktów naftowych’.
W celu zapoznania się z informacjami dotyczącymi produktów w opakowaniach do sprzedaży detalicznej zob. karta ‘Opakowania do sprzedaży detalicznej’.
Próbek produktów gazowych i gazów płynnych nie pobierają zazwyczaj funkcjonariusze celni. Próbki towarów tego typu mogą być pobierane jedynie przez osoby znające niezbędne środki bezpieczeństwa i odpowiednio wyposażone, np. przez wykonawcę lub inne osoby, które są przeszkolone i posiadają licencję do pobierania takich próbek, lub pod nadzorem takich osób. W razie wątpliwości należy skonsultować się z laboratorium.
|
|
| Zalecana minimalna wielkość każdej pobieranej próbki |
Typowe ciśnieniowe pojemniki na próbki mają pojemność 1 l.
80 % całkowitej pojemności ciśnieniowego pojemnika na próbki musi wypełniać próbka.
|
| Mające zastosowanie normy (normy ISO oraz normy UE) oraz właściwe prawodawstwo |
- EN ISO 4257 Skroplone gazy węglowodorowe – Metoda pobierania próbek
- EN ISO 10715 Gaz ziemny – Wytyczne pobierania próbek
Należy także zapoznać się z treścią odpowiednich przepisów i wytycznych krajowych dotyczących pobierania próbek.
|
|
| Zalecane narzędzie do pobierania próbek w zależności od stosowanej metody |
- Odporny na korozję cylinder na próbkę z osprzętem: akcesoriami, złączkami, zaworami i uzbrojoną elastyczną rurką (G01-01).
- Zawór do pobierania próbek lub próbnik obejściowy przylegający do rurki lub przymocowany bezpośrednio do rurki.
- Cylinder z pływającym tłokiem.
Odpowiednim materiałem jest stal nierdzewna; nie należy wykorzystywać części z aluminium.
Najlepszym przewodem do pobierania próbek jest przewód wyposażony w dwa dodatkowe zawory (zawór sterujący i zawór odpowietrzający) poza zaworem przy źródle produktu oraz zaworami na pojemniku. Pomiędzy zaworami należy zamontować zawór nadmiarowy ciśnieniowy, który musi być odpowietrzany w bezpieczne miejsce.
|
| Pojemniki, z jakich należy korzystać przy pobieraniu próbek |
Pojemniki na próbki muszą posiadać dwa zawory wyposażone w wewnętrzną rurkę ulażową, dzięki której będzie możliwe odprowadzenie zawartości pojemnika w postaci cieczy. Ta strona pojemnika musi być wyraźnie oznaczona. Akceptowalne są także pojemniki na próbki bez wewnętrznej rurki odprowadzającej. W takim przypadku wymagany jest alternatywny układ czyszczenia i odpowietrzania.
Pojemniki na próbki do wykorzystania pod ciśnieniem należy poddać próbom ciśnieniowym. Na pojemniku musi być zaznaczone maksymalne bezpieczne ciśnienie robocze. Osoby przeprowadzające pobieranie próbek muszą upewnić się, że ciśnienie znamionowe pojemnika jest odpowiednie dla produktu, którego próbkę się pobiera.
|
| Środki bezpieczeństwa i ocena ryzyka |
Należy zapoznać się z treścią odpowiednich przepisów i wytycznych krajowych w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.
- Należy zapoznać się z ‘treścią karty charakterystyki substancji lub postanowieniami Umowy europejskiej dotyczącej międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR)’, o ile są dostępne.
- Należy zwracać uwagę na znaki bezpieczeństwa i znaki ostrzegawcze.
- Jeżeli brak jest jakichkolwiek informacji lub informacje (oznaczenia, symbole i oznakowanie zagrożenia i warunków bezpiecznego stosowania, dokumentacja) różnią się od oczekiwanych, towary należy traktować jako niebezpieczne. Należy skonsultować się z laboratorium.
- Należy zapoznać się z treścią wszelkich instrukcji w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przedstawionych w ocenie ryzyka dla danego miejsca lub w dokumencie poświęconym zasadom bezpieczeństwa pracy, które zostały ustanowione w odniesieniu do miejsca pobierania próbek, i stosować się do zawartych w nich zaleceń.
- Należy stosować odpowiednie środki ochrony indywidualnej. Należy unikać kontaktu płynnego LPG ze skórą. Należy nosić rękawice i gogle ochronne oraz unikać wdychania oparów.
- Przy otwieraniu pojemników pod ciśnieniem mogą mieć miejsce niebezpieczne sytuacje.
- Należy kontrolować opary węglowodorów wydostających się podczas pobierania próbki, aby zapewnić zgodność z przepisami w zakresie bezpieczeństwa i ochrony środowiska. Pobieranie próbek musi odbywać się w miejscu o dobrej wentylacji.
- Manipulowanie LPG może spowodować powstanie ładunku elektrostatycznego. Przyrządy muszą być uziemione elektrycznie lub uziemione do zbiornika LPG przed rozpoczęciem czynności pobierania próbek oraz w ich trakcie.
- Pobieranie próbek przy bardzo niskiej temperaturze otoczenia lub ze źródeł kriogenicznych może wymagać zastosowania dodatkowych środków bezpieczeństwa, aby uniknąć całkowitego wypełnienia się cylindrów na próbki cieczami ze względu na ocieplanie się próbki do wyższej temperatury otoczenia.
- Aby chronić trwałość pojemnika i zapobiegać powstaniu szkód, należy podczas korzystania z pojemnika, jego transportowania i przechowywania stosować środki bezpieczeństwa poprzez korzystanie z nasadek ochronnych na zawory. Pozwoli to uniknąć przypadkowego rozszczelnienia zaworów lub manipulowania przy nich.
- Wszelkie wykorzystywane wyposażenie musi być iskrobezpieczne.
Środki bezpieczeństwa
|
|
| Rodzaj przesyłki | Procedura |
| Przesyłka przeznaczona do odprawy celnej |
Pobierana jest zwykle jedna próbka pierwotna jako reprezentatywna dla wszystkich towarów objętych tym samym zgłoszeniem celnym.
|
| Produkty przewożone luzem – LPG w dużych pojemnikach |
Aby uzyskać reprezentatywną próbkę, konieczne jest zachowanie szczególnej ostrożności, zwłaszcza jeśli materiał, z którego ma zostać pobrana próbka, jest mieszaniną gazów płynnych. Należy uwzględnić następujące czynniki:
- Próbki należy pobierać wyłącznie w fazie płynnej.
- Należy unikać pobierania próbek z dna naczynia.
- Jeżeli wiadomo, że towar, z którego pobierana jest próbka, składa się tylko z jednego gazu płynnego, próbkę w postaci cieczy można pobrać z każdej części pojemnika.
- W przypadku gdy zawartość zbiornika może być niejednorodna, jednorodność można osiągnąć poprzez rozmieszanie zawartości przed pobraniem próbek. Zaleca się odczekać 30 minut po rozmieszaniu zawartości przed pobraniem próbek, aby umożliwić osadzenie się wszelkiego materiału wodnego i rozproszenie ładunku statycznego, który mógł powstać. Jeżeli materiał poddawany próbkowaniu zmieszano lub rozmieszano aż do uzyskania jednorodności, można pobrać próbkę cieczy z dowolnej części zbiornika.
- Jeżeli homogenizacja mieszaniny w celu zapewnienia jej jednorodności nie jest możliwa, należy pobrać próbki cieczy zgodnie z procedurą uzgodnioną z zainteresowanymi podmiotami.
|
| Cylindry i podobne mniejsze pojemniki |
Należy upewnić się, czy badane towary stanowią jedną przesyłkę. Jeżeli towary wchodzą w skład kilku przesyłek, należy je próbkować oddzielnie. Próbkę należy pobrać z każdego pojemnika w przesyłce z zastosowaniem metody doboru losowego lub systematycznego. Mniejsze pojemniki i cylindry można wysyłać do laboratorium bez próbkowania.
|
| Towary przemieszczane |
Jeżeli produkt jest przemieszczany przy pomocy rurociągu lub innych urządzeń, na rurociągu mogą zostać zamontowane zawory rozdzielcze lub próbniki obejściowe, które umożliwiają pobieranie próbek w regularnych odstępach czasu ustalanych w oparciu o prędkość przemieszczania i całkowitą ilość towaru w przesyłce. Najważniejszą rzeczą jest upewnienie się, że końcówka sondy została umieszczona w środkowej części rurociągu.
Próbki należy pobierać przez cały okres przepływu partii przez punkt pobierania, aby zapewnić reprezentatywność próbki zbiorczej.
Podczas pobierania próbek w warunkach przepływu ciśnienie w linii przepływu musi być wyższe od ciśnienia pary, aby uniknąć sytuacji, w której dojdzie do przepływu dwufazowego.
Za pomocą próbnika do próbek zbiorczych pobiera się małą próbkę z rurociągu i wstrzykuje ją do cylindra na próbkę. Jeżeli próbnik jest podłączony do przepływomierza, możliwe jest pobieranie próbek proporcjonalnych do przepływu. We wszystkich cylindrach na próbki zbiorcze znajdują się wewnętrzne urządzenia mieszające.
|
|
| Uwagi ogólne |
Próbka cieczy jest wprowadzana ze źródła do pojemnika na próbkę poprzez oczyszczenie pojemnika i wypełnienie go próbką cieczy, a następnie spuszczenie ok. 20 %, tak aby pozostało ok. 80 % próbki. Pobieranie próbek obejmuje następujące kroki:
- oczyszczenie przewodu do pobierania próbek;
- odpowiednie oczyszczenie pojemnika na próbkę przed pobraniem próbki. Nie można dopuścić do przepełnienia pojemników. Należy zapewnić wystarczającą ilość wolnej przestrzeni wewnątrz pojemnika, aby umożliwić rozprzestrzenianie się próbki;
- wprowadzenie próbki do pojemnika (butli gazowej);
- spuszczenie nadmiaru próbkowanej cieczy – należy spuścić nadmiar cieczy i zamknąć zawór, gdy tylko pojawi się opar. Jeżeli ciecz z pojemnika nie wypłynie, należy odrzucić próbkę i ponownie napełnić pojemnik na próbkę.
W przypadku pojemników na próbki niewyposażonych w wewnętrzną rurę odpływową, alternatywnie dopuszcza się ważenie próbki zgodnie z następującą procedurą:
- napełnić całkowicie pojemnik na próbkę, stosując się do wskaźnika niewielkiego przepełnienia;
- nie podgrzewając próbki, należy natychmiast zważyć na wadze pojemnik z próbką i zapisać masę brutto;
- ostrożnie spuścić ciecz z dna pojemnika ustawionego pionowo w sposób przyjazny dla środowiska;
- następnie zważyć opróżniony pojemnik i na podstawie tary pojemnika oszacować nadmiar próbki do spuszczenia z pojemnika. Powtarzać proces opróżniania i ważenia aż do uzyskania nadmiaru próbki do spuszczenia na poziomie ok. 20 %.
Pojemniki należy sprawdzić pod kątem gazoszczelności (test szczelności). Po spuszczeniu nadmiaru cieczy w taki sposób, aby pozostało 80 % objętości próbki, pojemnik należy sprawdzić pod kątem szczelności, np. poprzez zanurzenie go w wodzie. W przypadku wykrycia wycieku w dowolnym momencie podczas pobierania próbek próbki należy odrzucić.
Jeżeli natychmiastowe opróżnienie nie jest możliwe, na przykład w niebezpiecznych miejscach, należy zapewnić środki zapobiegające wzrostowi temperatury przed opróżnieniem pojemnika w bezpiecznym miejscu, umożliwiające przeniesienie próbki do większego cylindra lub przeprowadzenie natychmiastowej analizy, bądź zapewnić inne bezpieczne środki.
Alternatywnie, pobieranie próbek można przeprowadzić przy użyciu cylindra z pływającym tłokiem: Próbka płynu węglowodorowego jest wprowadzana pod ciśnieniem ze źródła do cylindra z ruchomym tłokiem. Cylinder tłokowy jest przeznaczony do zbierania próbek płynu poprzez przemieszczanie płynu (zwykle gazu obojętnego chemicznie) pod ciśnieniem w warunkach ciśnienia próbnego. Tłok stanowi barierę pomiędzy próbką a gazem obojętnym chemicznie. Metoda ta przewiduje zastosowanie 20 % objętości gazu obojętnego chemicznie, aby zapewnić bezpieczne przechowywanie i transport próbki.
Należy skonsultować się z laboratorium celem ustalenia, czy jest ono w stanie przeprowadzić analizę próbki gazowej.
|
| Formularz pobierania próbek |
Należy wypełnić formularz pobierania próbek. Jedną kopię formularza należy dołączyć do próbek, natomiast drugą należy zachować do celów archiwizacyjnych.
|
| Transport |
- Próbka powinna zostać odpowiednio oznakowana – etykiety powinny wskazywać rodzaj konkretnego wiążącego się z nimi zagrożenia, zob. sekcja dotycząca bezpieczeństwa i higieny pracy;
- Do każdej próbki należy zawsze dołączyć kopię karty charakterystyki substancji.
- Pojemnik na próbki musi być zabezpieczony przed uszkodzeniem podczas transportu za pomocą ochronnych nakrętek na zaworach.
- Próbka jest materiałem, którego transport podlega postanowieniom umowy ADR lub innym właściwym postanowieniom dotyczącym transportu; wyjątki dotyczące towarów niebezpiecznych pakowanych w ograniczonych ilościach można stosować w przypadku wykorzystywania opakowań kombinowanych (składających się z opakowania wewnętrznego i zewnętrznego odpornego na rozerwanie i trudnego do przekłucia) zob. sekcja dotycząca zasad ogólnych: Postępowanie z próbkami: Transport;
- Podczas transportu należy chronić cylinder na próbkę przed wpływem temperatur, które mogłyby wywołać w niej nadciśnienie.
- Pojazd używany do transportu musi być wyposażony w odpowiednią gaśnicę.
|
| Składowanie |
- Próbka powinna zostać odpowiednio oznakowana – etykiety powinny wskazywać rodzaj konkretnego wiążącego się z nimi zagrożenia, zob. sekcja dotycząca bezpieczeństwa i higieny pracy;
- Do każdej próbki należy zawsze dołączyć kopię karty charakterystyki substancji.
- Pojemnik na próbki musi być zabezpieczony przed uszkodzeniem podczas przechowywania za pomocą ochronnych nakrętek na zaworach.
- Próbki należy przechowywać w chłodnym i dobrze wentylowanym miejscu, z dala od źródeł ciepła i bezpośredniego oddziaływania promieni słonecznych.
- Należy przechowywać pojemnik w stanie szczelnie zamkniętym i zabezpieczonym, aby uniknąć ubytków. Należy odrzucić wszystkie próbki, w przypadku których doszło do wycieków z pojemników.
- W miarę możliwości próbki łatwopalne należy przechowywać w wentylowanych szafach.
|
