«Είμαι στην ευχάριστη θέση να πω ότι η πολιτική συνοχής ήταν μία από τις πρώτες πολιτικές στην Ευρώπη που ανταποκρίθηκαν στην κρίση και αποτελεί πλέον μοχλό ανάπτυξης»

Panorama: Ο κ. Lemaître, η Επιτροπή μόλις δημοσίευσε ένα νέο Ευρωβαρόμετρο για την ενημέρωση και αντίληψη της περιφερειακής πολιτικής της ΕΕ. Ποια είναι η γνώμη σας για τα αποτελέσματα;

Marc Lemaître: Είμαι ευχαριστημένος που η γενική ενημέρωση για τα έργα που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ αυξάνεται: ο μέσος όρος της ΕΕ είναι τώρα 41 %, παρουσιάζοντας αύξηση από το 34 % που ήταν πριν από δέκα χρόνια. Από αυτό το 41 %, μια μεγάλη πλειονότητα (80%) πιστεύει ότι τα έργα της ΕΕ έχουν θετικό αντίκτυπο στις περιφέρειες ή στις πόλεις τους. Σε αυτό το Ευρωβαρόμετρο, διερευνήσαμε επίσης αν τα έργα που χρηματοδοτούνται έχουν θετικό αντίκτυπο στην αίσθηση του να είσαι πολίτης της ΕΕ: ένας μέσος όρος της τάξης του 59 % των ερωτηθέντων απάντησε θετικά ή εν μέρει θετικά σε αυτήν την ερώτηση. Και το αποτέλεσμα που προσωπικά με χαροποίησε περισσότερο ήταν ότι: περίπου 7 στους 10 (69 %) των ερωτηθέντων γνωρίζουν ότι η περιφερειακή πολιτική υποστηρίζει την ανάκαμψη μετά την πανδημία της νόσου COVID-19. Πρόκειται για τεράστια αναγνώριση της προσπάθειας που κατέβαλε η πολιτική συνοχής για την αντιμετώπιση της κρίσης, παρά την αρχική άγνοια στο ξεκίνημα της πανδημίας. Αλλά πρόκειται επίσης για αναγνώριση των προσπαθειών στον τομέα της επικοινωνίας που κατέβαλε τόσο η Επιτροπή όσο και οι εταίροι μας στα κράτη μέλη και στις περιφέρειες τους τελευταίους 18 μήνες.

Panorama: Φαίνεται ότι οι πολίτες είναι ενήμεροι και ευχαριστημένοι για την υποστήριξη της ΕΕ στις περιφέρειές τους. Έχουν εκφράσει τυχόν προτίμηση για τον προορισμό της χρηματοδότησης της ΕΕ;

Marc Lemaître: Το ποσοστό των πολιτών που πιστεύει ότι η περιφερειακή πολιτική της ΕΕ πρέπει να συνεχίσει να επενδύει σε όλες τις περιφέρειες αυξάνεται με ταχείς ρυθμούς τα τελευταία χρόνια. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το εν λόγω ποσοστό αυξήθηκε από το 47 % πριν δέκα χρόνια στο 64 % επί του παρόντος - σημειώθηκε αύξηση της τάξης του 6 % μόλις τα τελευταία δύο χρόνια. Αυτό μπορεί να σχετίζεται με τις τεράστιες προκλήσεις μετασχηματισμού που συνδέονται με την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση που, σε διαφορετικό βαθμό, αντιμετωπίζουν όλες οι ευρωπαϊκές περιφέρειες. Όταν ρωτήθηκαν σχετικά με το σε ποιες κατηγορίες περιφερειών θα πρέπει να γίνονται επενδύσεις, οι κύριες απαντήσεις ήταν «περιφέρειες με υψηλό ποσοστό ανεργίας» (69 %), «υποβαθμισμένες αστικές περιοχές» (55 %), «απομακρυσμένες αγροτικές ή ορεινές περιοχές» (54 %). Οι εν λόγω τρεις κατηγορίες περιφερειών είναι παραδοσιακά στην κορυφή από το 2010. Η εκπαίδευση, η υγεία, οι κοινωνικές υποδομές και το περιβάλλον είναι οι τομείς που οι ερωτηθέντες πιστεύουν ότι θα πρέπει κατά κύριο λόγο να καλύπτονται από επενδύσεις της ΕΕ.

Panorama: Και σε ποιους τομείς θα δοθεί τελικά προτεραιότητα; Ποια είναι τα κύρια στοιχεία της δέσμης νομοθετικών μέτρων της πολιτικής συνοχής ύψους 392 δισεκατομμυρίων ευρώ που εγκρίθηκε αυτό το καλοκαίρι; 

Marc Lemaître: Μπορώ να πω ότι αρκετοί από αυτούς τους τομείς είχαν και έχουν ακόμα προτεραιότητα. Φυσικά, η έμφαση της πολιτικής συνοχής της ΕΕ την περίοδο 2021-2027 είναι η προώθηση της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής σύγκλισης, μέσω της ανταγωνιστικής βιωσιμότητας, της έρευνας και της καινοτομίας, της ψηφιακής μετάβασης, των στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, καθώς και τη προώθησης του Ευρωπαϊκού Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων. Η νέα νομοθεσία ενισχύει τη στήριξη για την ετοιμότητα των συστημάτων υγείας και επιτρέπει την καλύτερη εκμετάλλευση των δυνατοτήτων του πολιτισμού και του τουρισμού, που επλήγησαν άσχημα από την πρόσφατη κρίση. Ταυτόχρονα, παρέχει υποστήριξη στους εργαζόμενους και σε μέτρα για την καταπολέμηση της ανεργίας των νέων και της παιδικής φτώχειας. Επιπλέον, η πολιτική συνοχής διαθέτει πλέον και έναν πλήρως αναπτυγμένο μηχανισμό αντιμετώπισης κρίσεων, για τη λήψη προσωρινών μέτρων για τη χρήση πόρων σε εξαιρετικές και ασυνήθιστες περιπτώσεις.

Panorama: Η πανδημία μας έδωσε σημαντικά μαθήματα για την ανάγκη μηχανισμών ταχείας αντίδρασης. Μπορείτε να υπενθυμίσετε στους αναγνώστες μας πώς η πολιτική συνοχής διαχειρίστηκε την κρίση από την έναρξη της πανδημίας;

Marc Lemaître: Είμαι στην ευχάριστη θέση να πω ότι η πολιτική συνοχής ήταν μία από τις πρώτες πολιτικές στην Ευρώπη που ανταποκρίθηκαν στην κρίση και αποτελεί πλέον μοχλό ανάπτυξης. Το 2020, κατά την κορύφωση της κρίσης του κορονοϊού, οι δύο πρωτοβουλίες επενδύσεων για την αντιμετώπιση του κορονοϊού κατέστησαν δυνατή την ανακατεύθυνση της χρηματοδότησης της ΕΕ προς τους τομείς που έχουν πληγεί περισσότερο: έχουμε χορηγήσει πάνω από 20 δισεκατομμύρια ευρώ για την αγορά ζωτικού εξοπλισμού ατομικής προστασίας, αναπνευστήρων και ασθενοφόρων. Οι επιχειρήσεις μπόρεσαν να επωφεληθούν από επιχορηγήσεις έκτακτης ανάγκης και δάνεια χαμηλού επιτοκίου που τους επέτρεψαν να επιβιώσουν κατά τη διάρκεια των μέτρων απαγόρευσης της κυκλοφορίας. Τέθηκαν επίσης σε εφαρμογή νέα μέτρα απασχόλησης για να διασφαλίσουμε ότι οι πολίτες δεν έχαναν το εισόδημά τους από τη μια μέρα στην άλλη. Και τα παιδιά που πηγαίνουν σχολείο μπόρεσαν να συνεχίσουν τα μαθήματά τους χάρη στην αγορά ψηφιακού εξοπλισμού. Απλοποιήσαμε πολύπλοκους κανόνες και θεσπίσαμε προσωρινή συγχρηματοδότηση της ΕΕ της τάξης του 100 %. 188 προγράμματα της πολιτικής συνοχής αξιοποίησαν αυτή τη δυνατότητα, επιταχύνοντας την απορρόφηση κονδυλίων καταβάλλοντας επιπλέον 12,6 δισεκατομμύρια ευρώ. Τους πρώτους 8 μήνες του 2021, οι συνολικές πληρωμές κονδυλίων της πολιτικής συνοχής που εκτελέστηκαν ανήλθαν στα 49,9 δισεκατομμύρια ευρώ. Αυτό το υψηλό ποσοστό εκτέλεσης πληρωμών στα τέλη Αυγούστου αποτελεί ιστορικό ρεκόρ όσον αφορά την υποστήριξη επενδύσεων μέσω κονδυλίων της πολιτικής συνοχής και καταδεικνύει την εμφανή συνεισφορά της πολιτικής συνοχής στη συνεχή ανάκαμψη. Μετά από αυτά τα πρώτα μέτρα, τα κονδύλια της πολιτικής συνοχής έχουν λάβει συμπληρωματική χρηματοδότηση από το NextGenerationEU με τη μορφή πόρων του REACT-EU ύψους 50,6 δισεκατομμυρίων ευρώ, που ισούνται με τις δημοσιονομικές δεσμεύσεις ενός ολόκληρου χρόνου. Το REACT-EU ήταν το πρώτο μέσο που χρησιμοποιήθηκε στο πλαίσιο του NextGenerationEU. Σε μόλις τρεις μήνες, η Επιτροπή έχει ήδη εγκρίνει τη χρήση πόρων του REACT-EU ύψους 31 δισεκατομμυρίων ευρώ. Μέχρι τώρα, έχουν ήδη καταβληθεί 3,3 δισεκατομμύρια ευρώ στα κράτη μέλη. Αυτή η εισροή νέων πόρων της ΕΕ θα καταστήσει δυνατή την επανέναρξη έργων που είχαν διακοπεί λόγω των έκτακτων αναγκών. Το REACT-EU θα γεφυρώσει το χάσμα προκειμένου να διασφαλίσει ότι η συνολική πρόοδος δεν μειώνεται και ότι δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση στις πράσινες και ψηφιακές προτεραιότητες, που είναι απαραίτητες για μια έξυπνη ανάκαμψη.

Panorama: Μια έξυπνη ανάκαμψη - τι μπορούμε να περιμένουμε από αυτήν και ποιες είναι οι άμεσες προτεραιότητες της πολιτικής συνοχής;

Marc Lemaître: Έξυπνη ανάκαμψη σημαίνει αναθεώρηση και ανοικοδόμηση των οικονομιών και των κοινωνιών μας, για να γίνουν πιο πράσινες, ψηφιακές, καλύτερα συνδεδεμένες και πιο πολυδεκτικές. Δεν πρόκειται σίγουρα για μια απλή αναπαραγωγή των παλιών μοντέλων ανάπτυξης. Φυσικά, πρόκειται για πολύπλοκες και χρονοβόρες διαδικασίες, και περιλαμβάνουν μερικές φορές επίπονες μεταβάσεις, για αυτό πρέπει όλοι να συνεργαστούμε για μια καλύτερη Ευρώπη, και έναν καλύτερο κόσμο, για τις επόμενες γενιές, χωρίς να μείνει κανείς πίσω. Όσον αφορά τις άμεσες προτεραιότητες, προσδοκώ να αυξηθεί ο διάλογος με τα κράτη μέλη μας, προκειμένου να τα βοηθήσουμε να προοδεύσουν γρήγορα και σταθερά με την προετοιμασία των προγραμμάτων για την περίοδο 2021-2027, συμπεριλαμβανομένων των προγραμμάτων για το νέο Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης που εστιάζει σε περιφέρειες που αντιμετωπίζουν τις μεγαλύτερες δυσκολίες όσον αφορά την απεξάρτηση από τον άνθρακα. Όσο γρηγορότερα και ισχυρότερα θέσουμε τα θεμέλια, με κατάλληλα και στοχευμένα προγράμματα, τόσο πιο σύντομα μπορούν να ξεκινήσουν τα έργα και να αποδώσουν συγκεκριμένα αποτελέσματα για τους Ευρωπαίους πολίτες. Είμαι σίγουρος ότι οι εν λόγω προσπάθειες θα αποδώσουν την επόμενη δεκαετία και θα αναγνωριστούν στις μελλοντικές έρευνες του Ευρωβαρόμετρου.