Projekt CE HEAT – finansowany ze środków programu Interreg Europa Środkowa – promuje ponowne wykorzystanie ciepła odpadowego pochodzącego z procesów przemysłowych. Dzięki tym działaniom europejskie przedsiębiorstwa i gospodarstwa domowe mają stać się bardziej energooszczędne i ekologiczne. Zespół projektu opracował narzędzie internetowe, za którego pomocą inwestorzy i decydenci mogą przeprowadzać wstępne studia wykonalności dotyczące potencjalnych inwestycji związanych z ciepłem odpadowym.
Projekt Interreg pomaga budować bardziej ekologiczną Europę, promując odzyskiwanie przemysłowego ciepła odpadowego
- 14 October 2021
Odzysk ciepła odpadowego może pomóc UE zrealizować jej dalekosiężne plany związane z budowaniem w regionie ekologicznej, neutralnej pod względem emisji dwutlenku węgla gospodarki o obiegu zamkniętym.
Na stronie internetowej projektu CE HEAT opublikowano mapy ciepła odpadowego przygotowane dla kilku regionów Europy Środkowej – dzięki nim można znaleźć potencjalnie interesujące projekty. Udostępniono też zestaw narzędzi dotyczących wykorzystania ciepła odpadowego, w tym kalkulator, który pozwala inwestorom oszacować, czy dany projekt można zrealizować w ramach określonych limitów finansowych i ograniczeń technicznych.
W witrynie znaleźć można także wytyczne dotyczące przygotowania katastru ciepła odpadowego. Po uruchomieniu tej platformy internetowej pojawiło się kilka zapytań o współpracę w ramach inicjatyw związanych z ciepłem odpadowym. W ramach projektu przygotowano plany wykorzystania ciepła odpadowego we wszystkich regionach partnerskich.
Uwzględnienie całego łańcucha wartości
Dziewięciu partnerów z siedmiu krajów utworzyło konsorcjum, którego celem było usprawnienie realizacji inwestycji dotyczących ciepła odpadowego. W pracach uwzględniono cały łańcuch kompetencji – od technologii energetycznych i planowania, przez przygotowanie modeli biznesowych po monitorowanie i ocenę.
Partnerzy zadbali, by wiedza i narzędzia wypracowane w ramach projektu zostały rozpowszechnione wśród decydentów i naukowców.
Niewykorzystany potencjał
W przypadku energochłonnych zakładów, takich jak cementownie, huty stali i fabryki, koszty energii stanowią co najmniej około 20 % całkowitych kosztów produkcji. Jak podano na stronie internetowej projektu, 20–50 % energii zużywanej w przemyśle jest ostatecznie tracone jako ciepło odpadowe, a 18–30 % tego ciepła można wykorzystać.
Prawodawstwo UE, czyli dyrektywa w sprawie energii ze źródeł odnawialnych oraz dyrektywa w sprawie efektywności energetycznej, zachęca państwa członkowskie do zwiększenia wykorzystania ciepła odpadowego.
Do przykładów udanych projektów należy fabryka wafli w austriackim Wiedniu, gdzie gorące powietrze z pieców zasila w ogrzewanie i ciepłą wodę zarówno procesy chłodnicze w tym zakładzie, jak i 600 gospodarstw domowych. Przygotowania do uruchomienia instalacji trwały 10 miesięcy i uczestniczył w nich operator sieci. Inwestycję, która ogranicza emisje CO2 o 1 000 ton rocznie, oddano do użytku w 2016 roku.
W Mariborze w Słowenii ciepło z hydroelektrowni ogrzewa zakładowe biura i pobliskie domy. Instalacja działa od 2002 roku. Zwiększyła ona ogólną sprawność elektrowni o 1 % i zmniejszyła zużycie energii.
Przeszkody do pokonania
Do trudności, z jakimi mierzą się przedsięwzięcia, w których ciepło odpadowe jest dostarczane podmiotowi zewnętrznemu (na przykład z zakładu produkcyjnego do dzielnicy mieszkaniowej), należy dopasowanie podaży takiego ciepła do zapotrzebowania na nie. Najbardziej opłacalne zastosowanie ciepła odpadowego to użycie go w pobliżu jego źródła. Wytwarzanie energii elektrycznej z ciepła odpadowego jest wciąż utrudnione ze względu na niską wydajność dostępnej technologii.
Partnerzy projektu cały czas pracują nad nowymi koncepcjami i tworzą nowe konsorcja na kolejny okres finansowania UE.
Łączna wartość inwestycji i dofinansowania UE
Łączna wartość inwestycji w projekt „Comprehensive model of waste heat utilization in CE regions” wyniosła 1 972 032 EUR, przy czym wkład unijnego Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego o wartości 1 635 199 EUR został wniesiony za pośrednictwem programu współpracy „Interreg Europa Środkowa” na okres programowania 2014–2020. Inwestycja objęta jest priorytetem „Współpraca w zakresie strategii niskoemisyjnych w Europie Środkowej”.