Celem projektu Area 21 było zwiększenie efektywności energetycznej budynków w sześciu państwach partnerskich poprzez programy poprawy efektywności energetycznej dzielnic (ang. energy improvement district, EID). Angażując obywateli i inne zainteresowane strony oraz przenosząc planowanie energetyczne na poziom dzielnicy, zespół projektu odrzucił podejście, zgodnie z którym planowanie wykorzystania energii przeprowadza się przede wszystkim na poziomie unijnym i krajowym. Oddolny, oparty na współpracy model wypracowany w ramach projektu można stosować w całym regionie Morza Bałtyckiego.
- 16 December 2021
Projekt AREA 21 udowodnił, że prace prowadzone w terenie i działania międzysektorowe mogą prowadzić do zwiększenia efektywności energetycznej poprzez zagospodarowanie potencjału, którego wykorzystanie często utrudniają bariery techniczne i brak wiedzy.
W siedmiu pilotażowych projektach EID w Estonii, Finlandii, Niemczech, Polsce, Szwecji i Rosji wskazano 134 działania w zakresie oszczędności energii. W prace zaangażowało się łącznie 176 osób i podmiotów, w tym właściciele domów, właściciele nieruchomości publicznych, przedsiębiorstwa energetyczne, studenci, akademicy oraz pracownicy szpitali.
Po zakończeniu realizacji projektu we wrześniu 2020 roku rozpoczęto realizację czterech najbardziej obiecujących programów EID. Proces ten częściowo wsparła finansowo UE. Były to programy EID dotyczące: Petersburskiego Uniwersytetu Politechnicznego w Rosji, dzielnicy mieszkalnej Härmälä w Tampere w Finlandii, dzielnicy szpitalnej w Helsingborgu w Szwecji oraz dzielnicy Järve w Kohtla-Järve w Estonii.
Wsparcie polityczne
Sektor budowlany odpowiada za 40 % zużycia energii w UE, a 75 % istniejących budynków uważa się za energetycznie nieefektywne. Ograniczając się jedynie do renowacji, można zmniejszyć zużycie energii o nawet 6 %.
Aby wesprzeć tego typu działania, programy EID promują planowanie energetyczne przy udziale wielu zainteresowanych stron, w tym obywateli, na których życie bezpośrednio wpłyną wszelkie prowadzone prace.
Istotnym aspektem projektu było pozyskanie poparcia decydentów i polityków. Aby zagwarantować zrównoważony charakter działań oraz uzyskać wsparcie polityczne, programy EID dopasowano do unijnych, krajowych, regionalnych i gminnych strategii planowania energetycznego i zagospodarowania obszarów miejskich.
Rozpowszechnianie informacji
Po ustanowieniu programów EID ustalono cele w zakresie oszczędności energii, które mają być uwzględnione w przyszłych strategiach. Przeprowadzono spotkania, warsztaty oraz działania podnoszące świadomość.
Wyniki prac opublikowano i zaprezentowano w czasie trzech webinariów zorganizowanych po zakończeniu projektu. Udział wzięło w nich łącznie 107 uczestników z 21 państw UE, w tym 31 decydentów i 16 regionalnych i krajowych agencji energetycznych.
Udokumentowano łącznie 134 działania i poddziałania, dzięki czemu osiągnięcia projektu będzie można wykorzystać w innych krajach w regionie.
W Rosji wnioski z petersburskiego programu EID włączono do programu nauczania studentów oraz programu studiów magisterskich w dziedzinie gospodarki energetycznej na Petersburskim Uniwersytecie Politechnicznym.
Jednym z ustaleń projektu jest konieczność ustanowienia stanowiska koordynatora EID (menedżera dzielnicowego), który będzie kierował inicjatywami służącymi oszczędności energii w danej dzielnicy. W szwedzkim Helsingborgu władze miasta finansują już takie stanowisko bez udziału środków projektowych.
Przyszła współpraca
Zespół projektu Area 21 współpracował z transgraniczną siecią STRING oraz Związkiem Miast Bałtyckich, które propagują zrównoważone rozwiązania miejskie nacelowane na poprawę jakości życia w regionie Morza Bałtyckiego.
Nowa koncepcja programu EID może stać się instrumentem użytecznym w realizacji unijnej inicjatywy Fala renowacji na potrzeby Europy – ekologizacja budynków, tworzenie miejsc pracy, poprawa jakości życia, której celem jest dwukrotne zwiększenie tempa renowacji budynków w ciągu następnych 10 lat.
Łączna wartość inwestycji i dofinansowania UE
Łączna wartość inwestycji w projekt „Baltic Smart City Areas for the 21st Century (Area 21)” wyniosła 1 990 000 EUR, przy czym wkład unijnego Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego o wartości 1 890 000 EUR został wniesiony za pośrednictwem programu współpracy „Interreg Region Morza Bałtyckiego” na okres programowania 2014–2020.