Dane statystyczne dotyczące mieszkalnictwa

Dane z października 2011 roku. Najnowsze dane: Więcej informacji z Eurostatu, główne tabele i baza danych.

Ten artykuł zawiera przegląd pochodzących z ostatniego okresu danych statystycznych dotyczących mieszkalnictwa w Unii Europejskiej (UE) i krajach EFTA, skupiający się na typach mieszkań, tytule prawnym do zajmowanego mieszkania (własność czy wynajem), jakości mieszkań i przystępności cenowej.

Odpowiednie mieszkanie w przystępnej cenie i w bezpiecznym otoczeniu to podstawowa potrzeba i prawo. Zaspokojenie tej potrzeby, które może doprowadzić do ograniczenia ubóstwa i wykluczenia społecznego, to nadal poważne wyzwanie w szeregu krajów europejskich.

Wykres 1: Ludność w podziale według typu mieszkania, 2009 r.
(% ludności) – źródło: Eurostat (ilc_lvho01)

Główne ustalenia statystyczne

Wykres 2: Ludność w podziale według tytułu prawnego do zajmowanego mieszkania, 2009 r. (1)
(% ludności) – źródło: Eurostat (ilc_lvho02)

Wykres 3: Wskaźnik przeludnienia, 2009 r.
(% ludności danego kraju) – źródło: Eurostat (ilc_lvho05a)

Wykres 4: Poważna deprywacja mieszkaniowa, 2009 r.
(% ludności) – źródło: Eurostat (ilc_mdho06a)

Tablica 1: Wskaźnik przeciążenia wydatkami mieszkaniowymi według tytułu prawnego do zajmowanego mieszkania, 2009 r.
(% ludności) – źródło: Eurostat (ilc_lvho07c) oraz (ilc_lvho07a)

Typ mieszkania

W 2009 r. 41,8 % ludności UE-27 zajmowało mieszkania w budynkach wielorodzinnych, 34,4 % domy jednorodzinne wolnostojące, a 23,0 % domy jednorodzinne bliźniacze. Odsetek osób mieszkających w budownictwie wielorodzinnym był najwyższy na Łotwie (66,2 %), w Estonii (65,1 %) i w Hiszpanii (64,6 %). Udział osób mieszkających w jednorodzinnych domach wolnostojących najwyższy był w Słowenii (68,7 %), na Węgrzech (67,6 %), w Rumunii (60,7 %) i Danii (58,4 %); także Norwegia zgłosiła wysoki odsetek osób korzystających z tego rodzaju budownictwa (62,4 %). Największą skłonność do zamieszkania w jednorodzinnych domach bliźniaczych zaobserwowano w Niderlandach (61,4 %), Zjednoczonym Królestwie (60,9 %) i Irlandii (57,6 %) – zob. wykres 1.

Tytuł prawny

W 2009 r. ponad jedna czwarta (27,1 %) ludności UE-27 zamieszkiwała własne lokale własnościowe obciążone kredytem lub hipoteką, natomiast prawie połowa (46,5 %) zajmowała lokale własnościowe nieobciążone kredytem ani hipoteką. Oznacza to, że w lokalach własnościowych mieszkało prawie trzy czwarte (73,6 %) ludności, natomiast 13,0 % zajmowało mieszkania wynajmowane po cenie rynkowej, a kolejne 13,5 % korzystało z zakwaterowania o obniżonym czynszu lub z zakwaterowania bezpłatnego.

W 2009 r. własnościowe mieszkania zajmowała co najmniej połowa ludności każdego z państw członkowskich UE (zob. wykres 2 – dane dotyczące Niemiec nie są dostępne); odsetek takiej ludności wynosił od 57,5 % w Austrii do 96,5 % w Rumunii. W Niderlandach (59,2 %), Szwecji (56,8 %) i Danii (52,8 %) ponad połowa ludności zajmowała mieszkania własnościowe obciążone kredytem lub hipoteką, podobną sytuację stwierdzono w Islandii (70,6 %) i Norwegii (61,3 %).

W 2009 r. odsetek osób zajmujących mieszkania wynajmowane po cenie rynkowej w 12 państwach członkowskich i w Islandii wynosił poniżej 10 %. W Danii, Niderlandach, Szwecji i Austrii lokale wynajmowane po cenie rynkowej zamieszkiwała ponad jedna czwarta ludności. Odsetek ludności zajmującej mieszkania o obniżonym czynszu lub bezpłatne wynosił poniżej 20 % we wszystkich państwach członkowskich z wyjątkiem Polski, gdzie w takich lokalach mieszkało 29,1 % ludności.

Jakość mieszkań

Jednym z głównych wymiarów oceny jakości warunków zamieszkania jest dostępność wystarczającej przestrzeni w mieszkaniu. Wskaźnik przeludnienia określa odsetek osób zajmujących przeludnione mieszkania, z uwzględnieniem liczby pomieszczeń dostępnych w gospodarstwie domowym, wielkości gospodarstwa domowego, a także wieku jego członków i ich sytuacji rodzinnej.

W 2009 r. w przeludnionych mieszkaniach bytowało około 17,7 % ludności UE-27 (zob. wykres 3); najwyższy wskaźniki przeludnienia odnotowano na Łotwie (57,7 %), w Rumunii (55,3 %), Polsce (49,1 %) i na Litwie (49,0 %). Z kolei najniższym wskaźnikiem przeludnienia odznaczały się Cypr (1,0 %) i Niderlandy (1,7 %).

Wśród osób zagrożonych ubóstwem (innymi słowy należących do gospodarstw domowych, w którym dochód ekwiwalentny do dyspozycji na osobę wynosił poniżej 60 % krajowej mediany) wskaźnik przeludnienia wynosił w 2009 r. w UE-27 30,0 %, około 12,3 punktów procentowych więcej niż wskaźnik dla całej ludności. Największe wskaźniki przeludnienia wśród ludności zagrożonej ubóstwem zarejestrowano na Węgrzech (68,8 %), w Polsce (64,9 %) i w Rumunii (64,8 %), natomiast wynoszące poniżej 6 % wskaźniki przeludnienia dla tej grupy ludności (zob. wykres 3) odnotowano na Cyprze (2,7 %), w Hiszpanii (5,1 %), Niderlandach (5,5 %) i na Malcie (5,6 %).

W celu uzyskania pełniejszego wskaźnika jakości mieszkań oprócz przeludnienia uwzględnia się też pewne aspekty deprywacji mieszkaniowej, takie jak brak łazienki lub toalety, nieszczelny dach mieszkania lub niedoświetlenie. Wskaźnik poważnej deprywacji mieszkaniowej definiuje się jako odsetek osób zajmujących mieszkania uważane za przeludnione, a zarazem odznaczające się występowaniem co najmniej jednego wyróżnika deprywacji mieszkaniowej.

W 2009 r. w skali całej UE-27 z poważną deprywacją mieszkaniową borykało się około 5,9 % osób (zob. wykres 4). W Polsce, na Litwie, w Słowenii, Bułgarii i na Łotwie w 2009 r. dotknęła ona ponad 15 % ludności, natomiast najwyższy wskaźnik, wynoszący 28,6 %, odnotowano w Rumunii. Z kolei w Finlandii, Niderlandach i na Cyprze w warunkach, które można zakwalifikować jako poważną deprywację mieszkaniową, żył mniej niż 1 % ludności.

Przystępność cenowa mieszkań

W 2009 r. 12,1 % ludności UE-27 należało do gospodarstw domowych przeznaczających 40% lub więcej swojego ekwiwalentnego dochodu do dyspozycji na wydatki mieszkaniowe (zob. tablica 1). Odsetek ludności, której wydatki mieszkaniowe przekraczają 40 % ekwiwalentnego dochodu do dyspozycji był największy wśród osób wynajmujących mieszkania po cenie rynkowej (25,6 %), a najniższy w przypadku osób zajmujących własnościowe mieszkania nieobciążone kredytem ani hipoteką (5,8 %).

Średnia dla UE-27 maskuje znaczne różnice występujące między państwami członkowskimi: na jednym końcu skali znalazł się szereg państw członkowskich, w których do gospodarstw domowych o wydatkach mieszkaniowych przekraczających 40 % ich dochodu do dyspozycji należał względnie niewielki odsetek ludności; dotyczy to zwłaszcza Cypru (2,4 %), Francji (3,4 %), Malty (3,5 %), Luksemburga (3,7 %), Słowenii (3,9 %), Irlandii (4,0 %), Estonii i Finlandii (w obu przypadkach 4,4 %). Z drugiej strony prawie jedna czwarta ludności Danii (24,4 %) i Grecji (22,1 %) przeznaczała na wydatki mieszkaniowe powyżej 40 % swojego dochodu ekwiwalentnego do dyspozycji, co jest wynikiem wyraźnie wyższym od stwierdzonego w Zjednoczonym Królestwie (16,3 %) i Rumunii (15,5 %), zajmujących pod tym względem kolejne miejsca.

Źródła i dostępność danych

Informacje przedstawione w tej sekcji pozyskano przede wszystkim z mikrodanych stanowiących część europejskiego badania warunków życia ludności (EU-SILC). Populację referencyjną stanowią wszystkie prywatne gospodarstwa domowe i ich obecni członkowie, w czasie gromadzenia danych zamieszkali na terytorium państwa członkowskiego; populacja docelowa zasadniczo nie obejmuje osób żyjących w zbiorowych gospodarstwach domowych i w instytucjach. Wartość zagregowana dla UE-27 to ważona liczbą ludności średnia indywidualnych wartości krajowych.

Kontekst

Kwestie mieszkalnictwa socjalnego, bezdomności i integracji odgrywają istotną rolę w agendzie społecznej UE. W odnośnym rozdziale Karty praw podstawowych (artykuł II-94), stwierdza się, że „w celu zwalczania wykluczenia społecznego i ubóstwa, Unia uznaje i szanuje prawo do pomocy społecznej i mieszkaniowej dla zapewnienia, zgodnie z zasadami ustanowionymi w prawie Unii oraz ustawodawstwach i praktykach krajowych, godnej egzystencji wszystkim osobom pozbawionym wystarczających środków”.

UE nie odpowiada jednak w żaden sposób za politykę mieszkaniową – obowiązek jej rozwijania spoczywa na rządach krajowych. Wiele państw stoi w obliczu podobnych wyzwań, dotyczących m.in.: odnowy zasobów mieszkaniowych, urbanistyki i zapobiegania niekontrolowanemu rozwojowi miast, promowania zrównoważonego rozwoju, wspierania ludzi młodych i grup znajdujących się w niekorzystnej sytuacji w uzyskiwaniu dostępu do rynku mieszkaniowego, czy też propagowania energooszczędności wśród właścicieli domów.

Więcej informacji Eurostatu

Publikacje

51 million young EU adults lived with their parent(s) in 2008 - Statistics in focus 50/2010
Combating poverty and social exclusion
Housing conditions in Europe in 2009 - Statistics in focus 4/2011
Income and living conditions in Europe
Over-indebtedness of European households in 2008 - Statistics in focus 61/2010
The social situation in the European Union 2009

Główne tabele

Income and living conditions (t_ilc), zobacz:

Data:

Income and living conditions

Income distribution and monetary poverty

Living conditions

Inne informacje

Rozporządzenie 1177/2003 z dnia 16 czerwca 2003 r. dotyczące statystyk Wspólnoty w sprawie dochodów i warunków życia (EU-SILC)
Rozporządzenie 1553/2005 z dnia 7 września 2005 r. zmieniające rozporządzenie 1177/2003 dotyczące statystyk Wspólnoty w sprawie dochodów i warunków życia (EU-SILC)
Regulation 1791/2006 of 20 November 2006 adapting certain Regulations and Decisions in the fields of ... statistics, ..., by reason of the accession of Bulgaria and Romania

Linki zewnętrzne

Zobacz także