Archive:Statystyka w dziedzinie turystyki

Dane pobrano z bazy w grudniu 2017 r. Najnowsze dane: Więcej informacji z Eurostatu, główne tabele i baza danych. Planowana aktualizacja artykułu: marzec 2019 r.

Tablica 1: Turystyczne obiekty noclegowe, 2016 r.
źródło: Eurostat (tour_cap_nat) i (tour_occ_ninat)

Wykres 1: Tendencje dotyczące liczby noclegów w turystycznych obiektach noclegowych, UE-28, lata 2005-2016
(wskaźnik 2005=100)
źródło: Eurostat (tour_occ_ninat)

Wykres 2: Ośrodki turystyczne – liczba noclegów w turystycznych obiektach noclegowych, 2016 r.
(w milionach nocy spędzonych w danym państwie przez osoby niebędące rezydentami)
źródło: Eurostat (tour_occ_ninat)

Wykres 3: Procentowy udział noclegów w turystycznych obiektach noclegowych UE-28, wykupionych przez turystów podróżujących poza swoim państwem zamieszkania, 2016 r.
(% wszystkich noclegów w turystycznych obiektach noclegowych w UE)
źródło: Eurostat (tour_occ_ninat)

Wykres 4: Natężenie ruchu turystycznego, 2016 r.
(liczba noclegów rezydentów i nierezydentów danego państwa w turystycznych obiektach noclegowych w przeliczeniu na liczbę mieszkańców)
źródło: Eurostat (tour_occ_ninat)

Wykres 5: Odsetek ludności korzystający z usług branży turystycznej, 2016 r.
(% ludności w wieku co najmniej 15 lat)
źródło: Eurostat (tour_dem_tttot)

Tablica 2: Wyjazdy turystyczne mieszkańców (w wieku co najmniej 15 lat), 2016 r.
źródło: Eurostat (tour_dem_tttot) i (tour_dem_totot)

Wykres 6: Procentowy udział noclegów podczas zagranicznych podróży Europejczyków, w podziale na państwo zamieszkania turysty, 2016 r.
(% noclegów za granicą mieszkańców UE-28)
źródło: Eurostat (tour_dem_tntot)

Wykres 7: Państwo pochodzenia uczestników zagranicznych podróży turystycznych, 2016 r.
(średnia liczba noclegów za granicą przypadająca na mieszkańca w wieku 15 lat i więcej)
źródło: Eurostat (tour_dem_tntot) i (demo_pjanbroad)

Tablica 3: Wpływy z turystyki i wydatki na turystykę w bilansie płatniczym, 2011-2016
źródło: Eurostat (bop_c6_q), (bop_eu6_q) i (nama_10_gdp)

Artykuł zawiera omówienie danych statystycznych z ostatniego okresu, dotyczących turystyki w Unii Europejskiej (UE). Turystyka odgrywa ważną rolę w UE ze względu na potencjał gospodarczy i możliwości zatrudnienia, a także skutki społeczne i środowiskowe. Dane statystyczne dotyczące turystyki wykorzystuje się do monitorowania polityki UE nie tylko w obszarze turystyki, lecz także rozwoju regionalnego i zrównoważonego rozwoju.

W 2014 r. co dziesiąte przedsiębiorstwo działające w europejskiej gospodarce przedsiębiorstw niefinansowych należało do branży turystycznej. Te 2,3 mln przedsiębiorstw zatrudniało około 12,3 mln osób. Przedsiębiorstwa działające w branżach powiązanych z turystyką zatrudniały 9,1 % wszystkich osób zatrudnionych w całej gospodarce przedsiębiorstw niefinansowych oraz 21,5 % osób zatrudnionych w sektorze usług. Udział branży turystycznej w obrocie ogółem i w wartości dodanej w cenach czynników produkcji był stosunkowo niższy: udział w obrocie wyniósł 3,7 %, a w wartości dodanej gospodarki przedsiębiorstw niefinansowych – 5.6 %.

Główne ustalenia statystyczne

Jedna trzecia wszystkich miejsc noclegowych w UE-28 przypadała na Francję i Włochy

Szacuje się, że w 2016 r. w UE-28 czynnych było ponad 608 tys. turystycznych obiektów noclegowych, które łącznie zapewniały ponad 31 mlnmiejsc noclegowych (zob. tablica 1). Prawie jedna trzecia (32,2 %) wszystkich miejsc noclegowych w UE-28 przypadała na zaledwie dwa państwa członkowskie UE, a mianowicie Francję (5,1 mln miejsc noclegowych) i Włochy (4,9 mln miejsc noclegowych). Na dalszych miejscach pod względem liczby miejsc noclegowych znalazły się Zjednoczone Królestwo, Hiszpania i Niemcy.

W ostatnich latach liczba noclegów wykupionych w turystycznych obiektach noclegowych na ogół wykazywała tendencję wzrostową (zob. wykres 1). W latach 2008 i 2009 zaobserwowano jednak krótkotrwały spadek tej liczby, na skutek kryzysu finansowego i gospodarczego: liczba noclegów turystycznych w UE-28 zmniejszyła się o 0,6 % w 2008 r. i o kolejne 2,0 % w 2009 r. W 2010 r. liczba noclegów w turystycznych obiektach noclegowych w UE-28 osiągnęła jednak rekordową wartość 2,9 mld – o 3,0 % wyższą niż w 2015 r.

Ponad połowa (55,7 %) wszystkich noclegów wykupionych przez nierezydentów w UE-28 przypadała na Hiszpanię, Włochy, Francję i Zjednoczone Królestwo

W 2016 r. krajem najczęściej odwiedzanym przez zagranicznych turystów (osoby podróżujące poza krajem zamieszkania) była Hiszpania, w której w turystycznych obiektach noclegowych wykupiono 295 mln noclegów, czyli 22,2 % łącznej liczby noclegów w UE-28 (zob. wykres 2 i wykres 3). Ponad 70 % z tych 295 noclegów przypadało na trzy regiony: Wyspy Kanaryjskie, Baleary i Katalonię.

Czterema najczęściej odwiedzanymi przez zagranicznych turystów państwami w UE były Hiszpania, Włochy (199 mln noclegów), Francja (124 mln noclegów) i Zjednoczone Królestwo (119 mln noclegów, dane szacunkowe na podstawie danych miesięcznych za 2016 r.), na które łącznie przypadła ponad połowa (55,7 %) wszystkich noclegów wykupionych przez turystów zagranicznych w UE-28. Najrzadziej odwiedzanymi państwami były Luksemburg i Łotwa; jednak przy interpretowaniu tych danych należy brać pod uwagę wielkość tych państw.

Aby ocenić liczbę noclegów (turystów krajowych i zagranicznych) z właściwej perspektywy, można ją odnieść do wielkości państwa wyrażonej liczbą ludności, uzyskując w ten sposób wskaźnik natężenia ruchu turystycznego. Według tego wskaźnika najpopularniejszymi celami wyjazdów turystycznych w UE-28 w 2016 r. były śródziemnomorskie ośrodki na Malcie, w Chorwacji i na Cyprze oraz alpejskie i miejskie ośrodki w Austrii (zob. wykres 4); Islandia i Czarnogóra również należały do popularnych celów podróży turystycznych, jeżeli użyć tego wskaźnika.

62% mieszkańców UE odbyło 1,2 mld podróży turystycznych

Szacuje się, że w 2016 r. 62,1 % ludności UE w wieku co najmniej 15 lat odbyło przynajmniej jedną podróż turystyczną w celach prywatnych. Także pod tym względem widoczne są duże różnice między państwami członkowskimi UE, gdyż odsetek ten wynosił od 23,7 % w Rumunii do 88,9 % w Finlandii (zob. wykres 5).

Rezydenci (w wieku co najmniej 15 lat) państw UE-28 odbyli około 1,2 mld podróży turystycznych w 2016 r. w celach prywatnych lub służbowych. Większość (58,0 %) łącznej liczby podróży stanowiły krótkie podróże od jednego do trzech noclegów (zob. tablica 2), natomiast trzy czwarte (74,4 %) wszystkich podróży miało za cel ośrodki krajowe, resztę stanowiły wyjazdy zagraniczne.

W przypadku mieszkańców niektórych państw członkowskich UE ponad połowę wszystkich podróży turystycznych w 2016 r. stanowiły wyjazdy za granicę. Taką tendencję odnotowano w Luksemburgu, Belgii, na Malcie i w Słowenii (a także w Szwajcarii). Dla porównania wyjazdy zagraniczne stanowiły co mniej niż 10 % podróży odbywanych przez mieszkańców Rumunii i Hiszpanii. Wydaje się, że przedstawione dane liczbowe są uwarunkowane zarówno wielkością państw członkowskich, jak i ich położeniem geograficznym (w mniejszych i położonych bardziej na północ państwach obserwuje się większą skłonność mieszkańców do wyjeżdżania na wakacje za granicę).

Mieszkańcy UE chętniej podróżują podczas miesięcy letnich – prawie jedna na cztery podróże miała miejsce w lipcu lub sierpniu.

Ponad połowa wszystkich noclegów wykupionych za granicą przez mieszkańców UE-28 przypadała na mieszkańców Niemiec i Zjednoczonego Królestwa

Mieszkańcy UE-28 spędzili około 2,6 mld nocy za granicą podczas podróży turystycznych w 2016 r. (zob. wykres 6). Niemieccy rezydenci wykupili 771 mln noclegów za granicą podczas podróży turystycznych w 2016 r., zaś mieszkańcy Zjednoczonego Królestwa – 564 mln noclegów (dane Zjednoczonego Królestwa za 2013 r.). Na mieszkańców tych dwóch państw członkowskich UE przypadała ponad połowa (51,3 %) łącznej liczby noclegów wykupionych za granicą przez rezydentów UE-28.

Biorąc pod uwagę wielkość państwa wyrażoną liczbą ludności, państwem członkowskim UE, którego mieszkańcy wykupili najwięcej noclegów za granicą, był Luksemburg (średnio 22,3 noclegów w 2016 r.), a następnie Cypr (18,7 noclegów). Na drugim końcu rankingu znaleźli się mieszkańcy Rumunii, Bułgarii i Grecji, którzy w 2016 r. wykupili średnio mniej niż jeden nocleg za granicą (zob. wykres 7).

Niemcy wydali najwięcej pieniędzy na podróże zagraniczne

Znaczenie ekonomiczne turystyki międzynarodowej można mierzyć, obliczając stosunek wpływów z turystyki międzynarodowej do PKB. Dane te pochodzą ze statystyki bilansu płatniczego i obejmują zarówno podróże służbowe, jak i podróże dla przyjemności. W 2016 r. współczynnik wpływów z turystyki w stosunku do PKB był najwyższy w Chorwacji (18,6 %), na Cyprze (13,7 %) i Malcie (13,2 %), co potwierdza duże znaczenie turystyki dla tych państw (zob. tablica 3). W wartościach bezwzględnych najwyższe wpływy z turystyki w 2016 r. odnotowały Hiszpania (54,7 mld EUR), Francja (38,3 mld EUR) i Zjednoczone Królestwo (37,4 mld), a następnie Włochy (36,4 mld) i Niemcy (33,8 mld).

Najwyższe wydatki na turystykę międzynarodową w 2016 r. zarejestrowano w Niemczech, gdzie wyniosły one łącznie 72,1 mld EUR, a następnie w Zjednoczonym Królestwie (58,4 mld EUR) i we Francji (36,5 mld EUR).

Z państw członkowskich UE najwyższe wpływy netto z turystyki w 2016 r. odnotowała Hiszpania (37,2 mld EUR), zaś Niemcy zarejestrowały największy deficyt (-38,3 mld EUR).

Źródła i dostępność danych

Turystyka, w ujęciu statystycznym, odnosi się do aktywności osób udających się w podróż do miejsca znajdującego się poza ich zwykłym otoczeniem na okres krótszy niż jeden rok. Główny cel takich podróży może być dowolny, w tym służbowy, wypoczynkowy lub osobisty innego rodzaju, lecz inny niż zatrudnienie przez będącą rezydentem osobę, gospodarstwo domowe lub przedsiębiorstwo w odwiedzanym kraju.

W lipcu 2011 r. Parlament Europejski i Rada Unii Europejskiej przyjęły nowe rozporządzenie 692/2011 w sprawie europejskiej statystyki w dziedzinie turystyki i uchylające dyrektywę Rady 95/57/WE. Rozporządzenie to od wejścia w życie dotyczy lat odniesienia od 2012 r. i wymaga od państw członkowskich UE regularnego przekazywania zbiorów porównywalnych danych statystycznych dotyczących turystyki.

Statystyka w dziedzinie turystyki w UE składa się z dwóch głównych elementów: z jednej strony statystyki odnoszącej się do pojemności i wykorzystania turystycznych obiektów zbiorowego zakwaterowania, a z drugiej statystyki dotyczącej zapotrzebowania na usługi turystyczne. W większości państw członkowskich dane tego pierwszego rodzaju gromadzi się za pomocą ankiet wypełnianych przez podmioty oferujące zakwaterowanie, a dane drugiego rodzaju w drodze sondaży prowadzonych wśród podróżnych na przejściach granicznych bądź w badaniach gospodarstw domowych.

Statystyki dotyczące pojemności turystycznych obiektów zbiorowego zakwaterowania obejmują liczbę takich obiektów, liczbę pokoi sypialnych i liczbę miejsc noclegowych. Takie dane są dostępne w podziale według typu obiektu lub według regionu i są zestawiane corocznie. Dane statystyczne dotyczące wykorzystania obiektów zbiorowego zakwaterowania odnoszą się do liczby przyjazdów (do obiektu zakwaterowania) i liczby noclegów wykupionych przez turystów krajowych i zagranicznych, w podziale według rodzaju obiektu lub regionu; przy czym dostępne są roczne i miesięczne szeregi statystyczne. Ponadto opracowuje się statystyki dotyczące (stopnia wykorzystania) miejsc noclegowych.

Statystyki dotyczące zapotrzebowania na usługi turystyczne są gromadzone w odniesieniu do liczby odbytych podróży turystycznych (oraz liczby noclegów podczas takich podróży), w podziale według:

kraju docelowego;

celu
długości pobytu;
rodzaju zakwaterowania;
miesiąca wyjazdu;
rodzaju transportu;
wydatków.

Dane są również analizowane pod względem cech socjodemograficznych turystów, takich jak:

płeć;
grupa wiekowa;
wykształcenie (nieobowiązkowo);
dochód gospodarstwa domowego (nieobowiązkowo);
status zawodowy (nieobowiązkowo).

Do 2013 r. dane statystyczne dotyczące turystyki ograniczały się do pobytów obejmujących przynajmniej jeden nocleg; począwszy od 2014 r. urzędowe statystyki europejskie uwzględniają również wyjazdy jednodniowe. Dane te zostaną wkrótce przeanalizowane w nowym artykule „Statistics explained”.

Do badań dotyczących turystyki można wykorzystywać dane z różnych innych źródeł urzędowych. Do takich statystyk należą:

statystyka strukturalna dotycząca przedsiębiorstw (SBS) oraz krótkoterminowe statystyki dotyczące przedsiębiorstw (STS), które można wykorzystać w celu pozyskania dodatkowych informacji o przepływach turystycznych i o wynikach gospodarczych niektórych sektorów związanych z turystyką;
dane dotyczące zatrudnienia w sektorze zakwaterowania dla turystów, pochodzące z badania aktywności ekonomicznej ludności (EU LFS), analizowane w podziale według czasu pracy (w pełnym/niepełnym wymiarze czasu), statusu pracowniczego, wieku, poziomu wykształcenia, płci, trwałości zatrudnienia i stażu pracy u tego samego pracodawcy (dane roczne i kwartalne);
dane dotyczące wpływów z turystyki oraz wydatków na turystykę osób indywidualnych z bilansu płatniczego;
statystyka transportu (przykładowo lotniczy transport pasażerski).

Kontekst

Według publikacji Światowej Organizacji Turystyki ONZ (UNWTO), zatytułowanej „Tourism highlights”, UE jest ważnym celem wyjazdów turystycznych, a pięć jej państw członkowskich znalazło się w dziesiątce krajów świata najchętniej odwiedzanych przez turystów w 2015 r. Turystyka może przyczyniać się do tworzenia miejsc pracy i pobudzania wzrostu gospodarczego, a także do rozwoju obszarów wiejskich, peryferyjnych lub słabiej rozwiniętych. Z tego względu rośnie zapotrzebowanie na wiarygodne i zharmonizowane statystyki w tej dziedzinie, jak również w szerszym kontekście polityki regionalnej i polityki zrównoważonego rozwoju.

Turystyka może odgrywać istotną rolę w rozwoju regionów europejskich. Infrastruktura budowana do celów turystyki przyczynia się do rozwoju lokalnego, a nowo utworzone lub utrzymane miejsca pracy mogą ułatwić przeciwdziałanie skutkom upadku przemysłu lub rolnictwa. Zrównoważona turystyka zakłada zachowanie i rozwój dziedzictwa kulturowego i naturalnego w różnych dziedzinach, od sztuki po lokalną gastronomię czy ochronę różnorodności biologicznej.

W 2006 r. Komisja Europejska przyjęła komunikat zatytułowany „Odnowiona polityka turystyczna UE: ku silniejszemu partnerstwu na rzecz turystyki europejskiej” (COM(2006) 134 final). Dotyczył on wyzwań, które będą kształtować sektor turystyczny w nadchodzących latach, w tym starzenia się społeczeństwa europejskiego, coraz silniejszej konkurencji zewnętrznej, zapotrzebowania konsumentów na bardziej wyspecjalizowane rodzaje turystyki, a także konieczności wypracowania bardziej zrównoważonych i przyjaznych dla środowiska praktyk turystycznych. W komunikacie tym stwierdzono, że bardziej konkurencyjna oferta turystyczna i zrównoważony rozwój ośrodków turystycznych mogłyby się przyczynić do poprawy zadowolenia turystów oraz do zapewnienia Europie wiodącej pozycji wśród światowych ośrodków turystycznych. W październiku 2007 r. przyjęto kolejny komunikat, pod tytułem „Agenda dla zrównoważonej i konkurencyjnej turystyki europejskiej” (COM(2007) 621 final), w którym zaproponowano działania w zakresie zrównoważonego zarządzania ośrodkami turystycznymi, uwzględnienia problemów zrównoważonego rozwoju w działalności przedsiębiorstw oraz upowszechniania wiedzy na temat tych zagadnień wśród turystów.

W Traktacie lizbońskim potwierdzono znaczenie turystyki oraz określono właściwe kompetencje UE w tej dziedzinie i umożliwiono podejmowanie decyzji większością kwalifikowaną. Jeden z artykułów Traktatu stanowi, że UE „uzupełnia działania państw członkowskich w sektorze turystycznym, w szczególności przez wspieranie konkurencyjności przedsiębiorstw Unii w tym sektorze”. W czerwcu 2010 r. Komisja Europejska przyjęła komunikat „Europa – najpopularniejszy kierunek turystyczny na świecie – nowe ramy polityczne dla europejskiego sektora turystycznego” (COM(2010) 352 final). W komunikacie tym Komisja zachęcała do przyjęcia skoordynowanego podejścia w inicjatywach związanych z turystyką i określiła nowe ramy dla działań mających na celu zwiększenie konkurencyjności turystyki i jej zdolności do zrównoważonego rozwoju. Komisja przedstawiła propozycję europejskich lub międzynarodowych inicjatyw, w tym konsolidacji podstaw wiedzy społeczno-gospodarczej w zakresie turystyki, z myślą o osiągnięciu wspomnianych celów.