Archive:Statystyka w dziedzinie turystyki

Dane pobrano z bazy w listopada 2015 r. Najnowsze dane: Więcej informacji z Eurostatu, główne tabele i baza danych. Planowana aktualizacja artykułu: marzec 2017 r.

Tablica 1: Wyjazdy turystyczne mieszkańców
(w wieku co najmniej 15 lat), 2014 r.
źródło: Eurostat (tour_dem_tttot) i (tour_dem_ttq)

Tablica 2: Turystyczne obiekty noclegowe, 2014 r.
źródło: Eurostat (tour_cap_nat) i (tour_occ_ninat)

Wykres 1: Liczba noclegów w turystycznych obiektach noclegowych, UE-28, 2004-2014 (¹)
(w miliardach noclegów rezydentów i nierezydentów danego państwa)
źródło: Eurostat (tour_occ_ninat)

Tablica 3: 10 państw członkowskich pochodzenia, których mieszkańcy odbyli najwięcej zagranicznych podróży turystycznych, 2014 r.
(w milionach noclegów za granicą rezydentów danego państwa)
źródło: Eurostat (tour_dem_tntot)

Wykres 2: Państwo pochodzenia uczestników zagranicznych podróży turystycznych, 2014 r.
(średnia liczba noclegów za granicą przypadająca na mieszkańca w wieku 15 lat i więcej)
źródło: Eurostat (tour_dem_tntot) i (demo_pjanbroad)

Wykres 3: Ośrodki turystyczne – liczba noclegów w turystycznych obiektach noclegowych, 2014 r. (¹)
(w milionach nocy spędzonych w danym państwie przez osoby niebędące rezydentami)
źródło: Eurostat (tour_occ_ninat)

Tablica 4: 10 najpopularniejszych ośrodków turystycznych – liczba noclegów w turystycznych obiektach noclegowych, 2014 r.
(w milionach nocy spędzonych w danym państwie przez osoby niebędące rezydentami)
źródło: Eurostat (tour_occ_ninat)

Wykres 4: Natężenie ruchu turystycznego, 2014 r.
(liczba noclegów rezydentów i nierezydentów danego państwa w turystycznych obiektach noclegowych w przeliczeniu na liczbę mieszkańców)
źródło: Eurostat (tour_occ_ninat)

Tablica 5: Wpływy z turystyki i wydatki na turystykę w bilansie płatniczym, 2010-2014
źródło: Eurostat (bop_c6_q), (bop_eu6_q) i (nama_10_gdp)

Artykuł zawiera omówienie danych statystycznych z ostatniego okresu, dotyczących turystyki w Unii Europejskiej (UE). Turystyka odgrywa ważną rolę w UE ze względu na potencjał gospodarczy i możliwości zatrudnienia, a także skutki społeczne i środowiskowe. Dane statystyczne dotyczące turystyki wykorzystuje się do monitorowania polityki UE nie tylko w obszarze turystyki, lecz także rozwoju regionalnego i zrównoważonego rozwoju.

W 2012 r. co dziesiąte przedsiębiorstwo działające w europejskiej gospodarce przedsiębiorstw niefinansowych należało do branży turystycznej. Te 2,2 mln przedsiębiorstw zatrudniało około 12,0 mln osób. Przedsiębiorstwa działające w branżach powiązanych z turystyką zatrudniały 9,0 % wszystkich osób zatrudnionych w całej gospodarce przedsiębiorstw niefinansowych oraz 21,9 % osób zatrudnionych w sektorze usług. Udział branży turystycznej w obrocie ogółem i w wartości dodanej w cenach czynników produkcji był stosunkowo niższy: udział w obrocie wyniósł 3,6 %, a w wartości dodanej gospodarki przedsiębiorstw niefinansowych – 5.5 %.

Główne ustalenia statystyczne

Turystyka – popyt i podaż

Rezydenci (w wieku co najmniej 15 lat) z państw UE-28 odbyli około 1,2 mld podróży turystycznych w 2014 r. w celach prywatnych lub służbowych. Krótkie podróże (od jednego do trzech noclegów) stanowiły ponad połowę (57,4 %) łącznej liczby podróży (zob. tablica 1), trzy czwarte (74,9 %) wszystkich podróży miało za cel ośrodki krajowe, resztę stanowiły wyjazdy zagraniczne.

W przypadku mieszkańców niektórych państw członkowskich UE ponad połowę wszystkich podróży turystycznych w 2014 r. stanowiły wyjazdy za granicę. Taką tendencję odnotowano w Luksemburgu, Belgii, na Malcie i w Słowenii (a także w Szwajcarii). Dla porównania wyjazdy zagraniczne stanowiły co najwyżej 10,0 % podróży odbywanych przez mieszkańców Rumunii, Hiszpanii i Portugalii. Wydaje się, że przedstawione dane liczbowe są uwarunkowane zarówno wielkością państw członkowskich, jak i ich położeniem geograficznym (w mniejszych i położonych bardziej na północ państwach obserwuje się większą skłonność mieszkańców do wyjeżdżania na wakacje za granicę).

Szacuje się, że w 2012 r. około 61,1 % ludności UE w wieku co najmniej 15 lat odbyło przynajmniej jedną podróż turystyczną w celach prywatnych (dane zagregowane dla 2013 i 2014 r. nie są jeszcze dostępne). Także pod tym względem widoczne są duże różnice między państwami członkowskimi UE, gdyż odsetek ten sięgał od 25,1 % w Rumunii (dane za 2013 r.) do 88,5 % w Finlandii.

Z punktu widzenia podaży szacuje się, że w 2014 r. w UE-28 czynnych było nieco ponad 570 tys. turystycznych obiektów noclegowych, które łącznie zapewniały blisko 31 mln miejsc noclegowych (zob. tablica 2). Prawie jedna trzecia (32,2 %) wszystkich miejsc noclegowych w UE-28 przypadała na zaledwie dwa państwa członkowskie UE, a mianowicie Francję (5,1 mln miejsc noclegowych) i Włochy (4,8 mln miejsc noclegowych). Na dalszych miejscach pod względem liczby miejsc noclegowych znalazły się Zjednoczone Królestwo (dane za 2013 r.), Hiszpania i Niemcy.

W ostatnich latach liczba nocy spędzonych w turystycznych obiektach noclegowych na ogół wykazuje tendencję wzrostową (zob. wykres 1). W latach 2008 i 2009 zaobserwowano jednak krótkotrwały spadek tej liczby, na skutek kryzysu finansowego i gospodarczego: liczba noclegów turystycznych w UE-28 zmniejszyła się o 0,6 % w 2008 r. i o kolejne 2,1 % w 2009 r. W 2010 r. liczba noclegów wzrosła jednak o 4,7 % i ten dodatni trend utrzymywał się też w kolejnych latach: w 2011 r. wzrost wyniósł 3,3 %, w 2012 r. – 4,3 %, zaś w 2013 r. – 2,1 %. W 2014 r. liczba noclegów w turystycznych obiektach noclegowych w UE-28 osiągnęła rekordową wartość 2,7 mld, o 1,8 % wyższą niż w 2013 r.

Liczba nocy spędzonych przez turystów wyjeżdżających za granicę

Mieszkańcy UE-28 spędzili około 2,6 mld nocy za granicą podczas podróży turystycznych w 2014 r. (zob. tablica 3). Niemieccy rezydenci spędzili 730 mln nocy za granicą podczas podróży turystycznych w 2014 r., zaś mieszkańcy Zjednoczonego Królestwa – 564 mln nocy (dane za 2013 r.). Na mieszkańców tych dwóch państw członkowskich UE przypadała ponad połowa (50,4 %) łącznej liczby nocy spędzonych za granicą przez rezydentów UE-28.

Biorąc pod uwagę wielkość państwa wyrażoną liczbą ludności, państwem członkowskim UE, którego mieszkańcy spędzili najwięcej nocy za granicą, był Luksemburg (średnio 24,6 noclegów w 2014 r.), a następnie Cypr (20,3). Na drugim końcu rankingu znaleźli się mieszkańcy Rumunii, Bułgarii i Grecji, którzy spędzili średnio mniej niż jedną noc za granicą w 2014 r. (zob. wykres 2).

Najważniejsze ośrodki turystyczne w UE

W 2014 r. krajem najczęściej odwiedzanym przez zagranicznych turystów z UE była Hiszpania, w której w turystycznych obiektach noclegowych wykupiono 260 mln noclegów, czyli 21,5 % łącznej liczby noclegów w UE-28 (zob. wykres 3 i tablica 4). Czterema najczęściej odwiedzanymi przez zagranicznych turystów państwami były Hiszpania, Włochy (187 mln noclegów), Francja (131 mln noclegów) i Zjednoczone Królestwo (105 mln noclegów, dane za 2013 r.), na które łącznie przypadła ponad połowa (56,6 %) wszystkich nocy spędzonych przez turystów zagranicznych w UE-28. Najrzadziej odwiedzanymi krajami były Luksemburg i Łotwa; jednak przy interpretowaniu tych danych należy brać pod uwagę wielkość tych państw.

Aby ocenić liczbę noclegów (turystów krajowych i zagranicznych) z właściwej perspektywy, można ją odnieść do wielkości państwa wyrażonej liczbą ludności, uzyskując w ten sposób wskaźnik natężenia ruchu turystycznego. Według tego wskaźnika najpopularniejszymi celami wyjazdów turystycznych w UE-28 w 2014 r. były śródziemnomorskie ośrodki na Malcie, Cyprze i w Chorwacji oraz alpejskie i miejskie ośrodki w Austrii (zob. wykres 4). Czarnogóra (dane za 2012 r.) i Islandia (dane za 2013 r.) również należały do popularnych celów podróży turystycznych, jeżeli użyć tego wskaźnika.

Gospodarcze aspekty turystyki międzynarodowej

Znaczenie ekonomiczne turystyki międzynarodowej można mierzyć, obliczając stosunek wpływów z turystyki międzynarodowej do PKB. Dane te pochodzą ze statystyki bilansu płatniczego i obejmują zarówno podróże służbowe, jak i podróże dla przyjemności. W 2014 r. współczynnik wpływów z turystyki w stosunku do PKB był najwyższy w Chorwacji (17,2 %), na Malcie (14,4 %) i na Cyprze (12,3 %), co potwierdza duże znaczenie turystyki dla tych państw (zob. tablica 5). W wartościach bezwzględnych najwyższe wpływy z turystyki w 2014 r. odnotowały Hiszpania (49,0 mld EUR) i Francja (43,2 mld EUR), a następnie Zjednoczone Królestwo, Włochy i Niemcy (te trzy państwa odnotowały wpływy rzędu 33-35 mld EUR).

Najwyższe wydatki na turystykę międzynarodową w 2014 r. zarejestrowano w Niemczech, gdzie wyniosły one łącznie 70,3 mld EUR, a następnie w Zjednoczonym Królestwie (47,8 mld EUR) i we Francji (36,7 mld EUR).

Z państw członkowskich UE najwyższe wpływy netto z turystyki w 2014 r. odnotowała Hiszpania (35,4 mld EUR), zaś Niemcy zarejestrowały największy deficyt (-37,6 mld EUR).

Źródła i dostępność danych

Turystyka, w ujęciu statystycznym, odnosi się do aktywności osób udających się w podróż do miejsca znajdującego się poza ich zwykłym otoczeniem na okres krótszy niż jeden rok. Główny cel takich podróży może być dowolny, w tym służbowy, wypoczynkowy lub osobisty innego rodzaju, lecz inny niż zatrudnienie przez będącą rezydentem osobę, gospodarstwo domowe lub przedsiębiorstwo w odwiedzanym kraju. Dane statystyczne dotyczące turystyki ograniczają się obecnie do pobytów obejmujących przynajmniej jeden nocleg; począwszy od 2014 r. urzędowe statystyki europejskie uwzględniają również wyjazdy jednodniowe.

System statystyk turystyki ustanowiono dyrektywą Rady 95/57/WE z dnia 23 listopada 1995 r. w sprawie zbierania informacji statystycznych w dziedzinie turystyki. Ta podstawa prawna wymaga od państw członkowskich UE regularnego przekazywania zbiorów porównywalnych danych statystycznych dotyczących turystyki.

W lipcu 2011 r. Parlament Europejski (PE) i Rada Unii Europejskiej przyjęły nowe rozporządzenie 692/2011 sprawie europejskiej statystyki w dziedzinie turystyki i uchylające dyrektywę Rady 95/57/WE; wejście w życie tego rozporządzenia dotyczy lat odniesienia od 2012 r. włącznie.

Statystyka w dziedzinie turystyki w UE składa się z dwóch głównych elementów: z jednej strony statystyki odnoszącej się do pojemności i wykorzystania turystycznych obiektów zbiorowego zakwaterowania, a z drugiej statystyki dotyczącej zapotrzebowania na usługi turystyczne. W większości państw członkowskich dane tego pierwszego rodzaju gromadzi się za pomocą ankiet wypełnianych przez podmioty oferujące zakwaterowanie, a dane drugiego rodzaju w drodze sondaży prowadzonych wśród podróżnych na przejściach granicznych bądź w badaniach gospodarstw domowych.

Statystyki dotyczące pojemności turystycznych obiektów zbiorowego zakwaterowania obejmują liczbę takich obiektów, liczbę pokoi sypialnych i liczbę miejsc noclegowych. Takie dane są dostępne w podziale według typu obiektu lub według regionu i są zestawiane corocznie.

Dane statystyczne dotyczące wykorzystania obiektów zbiorowego zakwaterowania odnoszą się do liczby przyjazdów (do obiektu zakwaterowania) i liczby noclegów wykorzystanych przez turystów krajowych i zagranicznych, w podziale według typu obiektu lub regionu; przy czym dostępne są roczne i miesięczne szeregi statystyczne. Ponadto opracowuje się statystyki dotyczące (stopnia wykorzystania) miejsc noclegowych.

Statystyki dotyczące zapotrzebowania na usługi turystyczne są gromadzone w odniesieniu do liczby odbytych podróży turystycznych (oraz liczby noclegów podczas takich podróży), w podziale według:

kraju docelowego;
celu;
długości pobytu;
rodzaju zakwaterowania;
miesiąca wyjazdu;
rodzaju transportu;
wydatków.

Dane są również analizowane pod względem cech socjodemograficznych turysty, takich jak:

płeć;
grupa wiekowa;
wykształcenie;
dochód gospodarstwa domowego;
status zawodowy.

Do badań dotyczących turystyki można wykorzystywać dane z różnych innych źródeł urzędowych. Do takich statystyk należą:

statystyka strukturalna dotycząca przedsiębiorstw (SBS) oraz krótkoterminowe statystyki dotyczące przedsiębiorstw (STS), które można wykorzystać w celu pozyskania dodatkowych informacji o przepływach turystycznych i o wynikach gospodarczych niektórych sektorów związanych z turystyką;
dane dotyczące zatrudnienia w sektorze zakwaterowania dla turystów, pochodzące z badania aktywności ekonomicznej ludności (EU LFS), analizowane w podziale według czasu pracy (w pełnym/niepełnym wymiarze czasu), statusu pracowniczego, wieku, poziomu wykształcenia, płci, trwałości zatrudnienia i stażu pracy u tego samego pracodawcy (dane roczne i kwartalne);
dane dotyczące wpływów z turystyki oraz wydatków na turystykę osób indywidualnych z bilansu płatniczego;
statystyka transportu (przykładowo lotniczy transport pasażerski).

Kontekst

Według publikacji Światowej Organizacji Turystyki ONZ (UNWTO), zatytułowanej „Tourism highlights”, UE jest ważnym celem wyjazdów turystycznych, a pięć jej państw członkowskich znalazło się w dziesiątce krajów świata najchętniej odwiedzanych przez turystów w 2014 r. Turystyka może przyczyniać się do tworzenia miejsc pracy i pobudzania wzrostu gospodarczego, a także do rozwoju obszarów wiejskich, peryferyjnych lub słabiej rozwiniętych. Z tego względu rośnie zapotrzebowanie na wiarygodne i zharmonizowane statystyki w tej dziedzinie, jak również w szerszym kontekście polityki regionalnej i polityki zrównoważonego rozwoju.

Turystyka może odgrywać istotną rolę w rozwoju regionów europejskich. Infrastruktura budowana do celów turystyki przyczynia się do rozwoju lokalnego, a nowo utworzone lub utrzymane miejsca pracy mogą ułatwić przeciwdziałanie skutkom upadku przemysłu lub rolnictwa. Zrównoważona turystyka zakłada zachowanie i rozwój dziedzictwa kulturowego i naturalnego w różnych dziedzinach, od sztuki po lokalną gastronomię czy ochronę różnorodności biologicznej.

W 2006 r. Komisja Europejska przyjęła komunikat zatytułowany „Odnowiona polityka turystyczna UE: ku silniejszemu partnerstwu na rzecz turystyki europejskiej” (COM(2006) 134 final). Dotyczył on wyzwań, które będą kształtować sektor turystyczny w nadchodzących latach, w tym starzenia się społeczeństwa europejskiego, coraz silniejszej konkurencji zewnętrznej, zapotrzebowania konsumentów na bardziej wyspecjalizowane rodzaje turystyki, a także konieczności wypracowania bardziej zrównoważonych i przyjaznych dla środowiska praktyk turystycznych. W komunikacie tym stwierdzono, że bardziej konkurencyjna oferta turystyczna i zrównoważony rozwój ośrodków turystycznych mogłyby się przyczynić do poprawy zadowolenia turystów oraz do zapewnienia Europie wiodącej pozycji wśród światowych ośrodków turystycznych. W październiku 2007 r. przyjęto kolejny komunikat, pod tytułem „Agenda dla zrównoważonej i konkurencyjnej turystyki europejskiej” (COM(2007) 621 final), w którym zaproponowano działania w zakresie zrównoważonego zarządzania ośrodkami turystycznymi, uwzględnienia problemów zrównoważonego rozwoju w działalności przedsiębiorstw oraz upowszechniania wiedzy na temat tych zagadnień wśród turystów.

W Traktacie lizbońskim potwierdzono znaczenie turystyki oraz określono właściwe kompetencje UE w tej dziedzinie i umożliwiono podejmowanie decyzji większością kwalifikowaną. Jeden z artykułów Traktatu stanowi, że UE „uzupełnia działania państw członkowskich w sektorze turystycznym, w szczególności przez wspieranie konkurencyjności przedsiębiorstw Unii w tym sektorze”. W czerwcu 2010 r. Komisja Europejska przyjęła komunikat „Europa – najpopularniejszy kierunek turystyczny na świecie – nowe ramy polityczne dla europejskiego sektora turystycznego” (COM(2010) 352 final). W komunikacie tym Komisja zachęcała do przyjęcia skoordynowanego podejścia w inicjatywach związanych z turystyką i określiła nowe ramy dla działań mających na celu zwiększenie konkurencyjności turystyki i jej zdolności do zrównoważonego rozwoju. Komisja przedstawiła propozycję europejskich lub międzynarodowych inicjatyw, w tym konsolidacji podstaw wiedzy społeczno-gospodarczej w zakresie turystyki, z myślą o osiągnięciu wspomnianych celów.