Στατιστικές εγκλημάτων

Δεδομένα του Ιανουαρίου 2014. Πιο πρόσφατα δεδομένα: Περαιτέρω πληροφορίες της Eurostat, Βασικοί πίνακες και Βάση δεδομένων. Προγραμματισμένη επικαιροποίηση του άρθρου: Μάρτιος 2016.

Σχήμα 1: Εγκλήματα που καταγράφηκαν, ΕΕ-28, 2002–12 (1)
(εκατομμύρια) - Πηγή: Eurostat (crim_gen)

Σχήμα 2: Αδικήματα που καταγράφηκαν από την αστυνομία, ΕΕ-28, 2007–12 (1)
(2007 = 100) - Πηγή: Eurostat (crim_gen)

Πίνακας 1: Εγκλήματα που καταγράφηκαν από την αστυνομία, 2002–12 - Πηγή: Eurostat (crim_gen)

Πίνακας 2: Βίαια εγκλήματα που καταγράφηκαν από την αστυνομία, 2002–12 - Πηγή: Eurostat (crim_gen)

Πίνακας 3: Ανθρωποκτονίες που καταγράφηκαν από την αστυνομία, 2002–12 - Πηγή: Eurostat (crim_gen)

Σχήμα 3: Ανθρωποκτονίες, μέσος όρος ετησίως, 2007–09 και 2010–12
(ανά 100 000 κατοίκους) - Πηγή: Eurostat (crim_gen), (demo_pjan) και (demo_r_d2jan)

Πίνακας 4: Ληστείες που καταγράφηκαν από την αστυνομία, 2002–12 - Πηγή: Eurostat (crim_gen)

Πίνακας 5: Διαρρήξεις κατοικιών που καταγράφηκαν από την αστυνομία, 2002–12 - Πηγή: Eurostat (crim_gen)

Πίνακας 6: Κλοπές μηχνοκίνητων οχημάτων που καταγράφηκαν από την αστυνομία, 2002–12 - Πηγή: Eurostat (crim_gen)

Πίνακας 7: Διακίνηση ναρκωτικών που καταγράφηκε από την αστυνομία, 2002–12 - Πηγή: Eurostat (crim_gen)

Πίνακας 8: Αστυνομικοί, 2002–12 - Πηγή: Eurostat (crim_plce)

Σχήμα 4: Αστυνομικοί, μέσος όρος ετησίως, 2007–09 και 2010–12
(ανά 100 000 κατοίκους) - Πηγή: Eurostat (crim_plce), (demo_pjan) και (demo_r_d2jan)

Πίνακας 9: Πληθυσμός των φυλακών, 2002–12 - Πηγή: Eurostat (crim_pris)

Σχήμα 5: Πληθυσμός των φυλακών, μέσος όρος ετησίως, 2007–09 and 2010–12
(ανά 100 000 κατοίκους) - Πηγή: Eurostat (crim_pris), (demo_pjan) και (demo_r_d2jan)

Το παρόν άρθρο παρουσιάζει τις πρόσφατες στατιστικές σχετικά με την εγκληματικότητα και την ποινική δικαιοσύνη στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Οι στατιστικές που διαθέτουμε σήμερα αντικατοπτρίζουν την πολυμορφία των συστημάτων αστυνόμευσης και των νομικών συστημάτων στην ΕΕ. Ως εκ τούτου, οι συγκρίσεις των στατιστικών σχετικά με την εγκληματικότητα μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ θα πρέπει κανονικά να επικεντρώνονται στις διαχρονικές τάσεις και όχι να αντιπαραθέτουν απευθείας τα ποσοστά κάθε χώρας για ένα συγκεκριμένο έτος, δεδομένου ότι τα στοιχεία επηρεάζονται ενδεχομένως από μια σειρά παραγόντων, όπως είναι τα διάφορα επίπεδα εγκληματικότητας, η αποτελεσματικότητα των συστημάτων ποινικής δικαιοσύνης, καθώς και οι μέθοδοι καταγραφής που εφαρμόζουν οι αστυνομικές αρχές. Επιπλέον, δεν έχουν καταγραφεί από την αστυνομία όλα τα εγκλήματα.

Κύρια στατιστικά στοιχεία

Εγκλήματα που καταγράφηκαν από την αστυνομία

Οι στατιστικές σχετικά με την εγκληματικότητα που παρουσιάζονται στο παρόν άρθρο καλύπτουν τα αδικήματα που καταγράφηκαν από την αστυνομία στα κράτη μέλη της ΕΕ και σε ορισμένες άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Τα στοιχεία αυτά δεν φιλοδοξούν να περιγράψουν κάθε έγκλημα στην Ευρώπη: ορισμένα εγκλήματα δεν αναφέρονται, και οι αλλαγές στα ποσοστά συγκεκριμένων αδικημάτων επηρεάζονται ενδεχομένως από τις νέες στρατηγικές αστυνόμευσης ή τις μεθοδολογικές αλλαγές.

Συνήθως δεν υπάρχει άμεση αντιστοίχιση στους τύπους και στα ποσοστά των εγκλημάτων μεταξύ των χωρών, αφού τα νομικά συστήματα και τα συστήματα ποινικής δικαιοσύνης διαφέρουν σε τομείς όπως: οι ορισμοί των εγκλημάτων ^[1] οι μέθοδοι αναφοράς, καταγραφής και καταμέτρησης των εγκλημάτων• και τα ποσοστά των εγκλημάτων που αναφέρονται έναντι εκείνων που δεν αναφέρονται — βλέπε το τμήμα με τίτλο Πηγές και διαθεσιμότητα στοιχείων.

Τα εθνικά στοιχεία έχουν λάβει συγκεντρωτική μορφή, ώστε να παρέχουν εκτιμήσεις για την ΕΕ στο σύνολό της, με σκοπό τον καθορισμό των γενικών τάσεων. Τυχόν συνέπειες για την ΕΕ ή τα κράτη μέλη θα πρέπει να βασίζονται σε διαχρονικές τάσεις.

Σύνολο των εγκλημάτων που καταγράφηκαν

Τα στοιχεία για το σύνολο των εγκλημάτων που καταγράφηκαν δείχνουν μόνο αδικήματα του ποινικού κώδικα• τα αδικήματα ήσσονος σημασίας (πλημμελήματα) εξαιρούνται. Ο αριθμός των εγκλημάτων που καταγράφηκαν στην ΕΕ-28 μειώθηκε σταθερά από το 2003 (βλ. σχήμα 1), καταγράφηκαν δε 12 % λιγότερα εγκλήματα στην ΕΕ-28 το 2012 από ό,τι εννέα έτη νωρίτερα. Πρέπει να σημειωθεί ότι τα εν λόγω αριθμητικά στοιχεία για τον συνολικό αριθμό των εγκλημάτων που καταγράφηκαν καλύπτουν φάσμα αδικημάτων ευρύτερο από εκείνα που παρουσιάζονται στις αναλύσεις που ακολουθούν — και συγκεκριμένα, για τα επιλεγμένα αδικήματα του βίαιου εγκλήματος, της ανθρωποκτονίας, της ληστείας, τα εγκλήματα κατά της περιουσίας και τα αδικήματα σχετικά με ναρκωτικά — και ότι το άθροισμα των επιλεγμένων αυτών αδικημάτων δεν αντιστοιχεί στο σύνολο όλων των εγκλημάτων που καταγράφηκαν.

Σημειώθηκε γενική τάση μείωσης των ποσοστών των εγκλημάτων που καταγράφηκαν τα τελευταία έτη: ο αριθμός των περισσότερων τύπων εγκλημάτων που καταγράφηκαν στην ΕΕ-28 μειώθηκε μεταξύ του 2007 και του 2012, όπως φαίνεται στο σχήμα 2. Ενώ τα εγκλήματα που συνδέονται με τη διακίνηση ναρκωτικών, τη ληστεία και τα βίαια εγκλήματα μειώθηκαν κατά ποσοστό μεταξύ 4 % και 10 % κατά την περίοδο από το 2007 έως το 2012, ο αριθμός των κλοπών μηχνοκίνητων οχημάτων μειώθηκε σημαντικά ταχύτερα κατά την ίδια περίοδο (-37 %), επιβεβαιώνοντας μια πιο μακροπρόθεσμη τάση. Ανίθετα, οι διαρρήξεις κατοικιών είναι μια κατηγορία εγκλημάτων με αυξητική τάση στην ΕΕ-28: Σε σύγκριση με το 2007, το 2012 αναφέρθηκαν 14 % περισσότερες περιπτώσεις διαρρήξεων κατοικιών.

Από τον πίνακα 1 προκύπτει ότι σε 10 κράτη μέλη της ΕΕ καταγράφηκε αύξηση του αριθμού των εγκλημάτων μεταξύ 2007 και 2012 (δεν υπάρχουν διαθέσιμες χρονολογικές σειρές για την Ιρλανδία ή τη Γαλλία). Ανίθετα, το σύνολο των καταγραφέντων εγκλημάτων μειώθηκε στα υπόλοιπα 16 κράτη μέλη της ΕΕ, οι δε σημαντικότερες μεταβολές σημειώθηκαν στην Ελλάδα (-54 %), σε τμήματα του Ηνωμένου Βασιλείου (-25 % στην Αγγλία και στην Ουαλία και -29 % στη Σκωτία), στην Εσθονία (-19 %) και στη Σλοβακία (-18 %)• να σημειωθεί ότι υπάρχει διακοπή στις σειρές για την Ελλάδα, πράγμα που μπορεί εν μέρει να εξηγήσει την ιδιαίτερα μεγάλη μείωση.

Η Αγγλία και η Ουαλία είχαν τη μεγαλύτερη επίδραση στην πτωτική τάση της ΕΕ-28 κατά τη διάρκεια της εν λόγω περιόδου, δεδομένου ότι εκεί σημειώθηκε η μεγαλύτερη μείωση των εγκλημάτων από την άποψη των καταγεγραμμένων περιπτώσεων, άνω των 1,2 εκατομμυρίων λιγότερα το 2012 σε σχέση με το 2007. Μεταξύ των τρίτων χωρών που αναφέρονται στον πίνακα 1, ο συνολικός αριθμός εγκλημάτων που καταγράφηκαν από την αστυνομία στην Τουρκία αυξήθηκε κατά 96 % μεταξύ του 2007 και του 2012.

Βίαια εγκλήματα

Τα στοιχεία σχετικά με τα βίαια εγκλήματα περιλαμβάνουν τη βία κατά του προσώπου (όπως: σωματική κακοποίηση), τη ληστεία (κλοπή με βία ή απειλή βίας) και τα σεξουαλικά αδικήματα (συμπεριλαμβανομένου του βιασμού και της σεξουαλικής κακοποίησης). Η λεπτομερής ανάλυση των εγκλημάτων αυτού του τύπου είναι δύσκολη, επειδή δεν χρησιμοποιούν όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ τον συνήθη ορισμό. Επιπλέον, επειδή τα στοιχεία του 2012 σχετικά με τα βίαια εγκλήματα στη Γαλλία δεν περιλαμβάνουν τα εγκλήματα που καταγράφηκαν από τη χωροφυλακή (διακοπή στις σειρές), τυχόν συγκρίσεις με το σύνολο των βίαιων εγκλημάτων που καταγράφηκαν για το έτος αναφοράς 2011 θα ήταν παραπλανητικές. Ωστόσο, η γενική τάση για την ΕΕ-28 δείχνει μείωση του αριθμού βίαιων εγκλημάτων που καταγράφηκαν μεταξύ 2007 και 2012 κατά περίπου 10 %. Η συνολική αυτή μείωση οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στα στοιχεία από την Αγγλία και την Ουαλία, όπου σημειώθηκε μείωση των βίαιων εγκλημάτων που καταγράφηκαν μεταξύ του 2007 και του 2012 κατά 166 χιλιάδες (Πίνακας 2). Όσον αφορά τα υπόλοιπα κράτη μέλη, η εικόνα φαίνεται ετερογενής, με σημαντικές αυξήσεις μεταξύ του 2007 και του 2012 στο Λουξεμβούργο (38 %), στην Ουγγαρία (26 %) και στη Δανία (23 %) και μεγάλες μειώσεις στη Λιθουανία (-42 %), στην Κροατία (-33 %), στη Σκωτία (-32 %), στη Λετονία και στη Σλοβακία (και στις δύο χώρες -30 %), καθώς και στη Μάλτα (-27 %).

Ανθρωποκτονίες

Η ανθρωποκτονία ορίζεται ως η εκ προθέσεως αφαίρεση της ζωής ενός προσώπου, όπου συμπεριλαμβάνονται η δολοφονία, η ανθρωποκτονία εξ αμελείας, η ευθανασία και η παιδοκτονία. Δεν συμπεριλαμβάνονται ο θάνατος λόγω επικίνδυνης οδήγησης, η άμβλωση και η υποβοηθούμενη αυτοκτονία. Οι ανθρωποκτονίες αναφέρονται σταθερά, και οι ορισμοί μεταξύ χωρών διαφέρουν λιγότερο από ό,τι για τους άλλους τύπους εγκλημάτων. Τα αποτελέσματα που παρουσιάζονται αφορούν τις τετελεσμένες ανθρωποκτονίες, εκτός από τη Λετονία, όπου τα στοιχεία περιλαμβάνουν και τις απόπειρες ανθρωποκτονίας. Σε ορισμένες χώρες η αστυνομία καταγράφει ανθρωποκτονία οποιονδήποτε θάνατο που δεν μπορεί να αποδοδεί αμέσως σε άλλες αιτίες• συνεπώς, η κατηγορία αυτή ενδέχεται να παρουσιάζει περισσότερες του δέοντος καταχωρίσεις.

Ο αριθμός των ανθρωποκτονιών που καταγράφηκαν ανά χώρα παρουσιάζεται στον πίνακα 3. Το ποσοστό ανθρωποκτονιών ανά 100 χιλιάδες κατοίκους (βλ. σχήμα 3) βάσει σύγκρισης των μέσων ποσοστών της περιόδου 2007–09 με εκείνα της περιόδου 2010–12 παρουσιάζει πτωτική τάση: σημειώνεται μείωση για όλες τις χώρες, εκτός από την Ελλάδα, τη Μάλτα και την Αυστρία. Παρά τη μείωση των ποσοστών ανθρωποκτονιών για τα τρία κράτη μέλη της Βαλτικής, ο αριθμός ανθρωποκτονιών ανά 100 χιλιάδες κατοίκους παρέμεινε σε αυτές τις χώρες σε υψηλότερο επίπεδο από ό,τι σε όλα τα υπόλοιπα κράτη μέλη.

Ληστείες

Η ληστεία είναι ένας συγκεκριμένος τύπος βίαιου εγκλήματος, που ορίζεται ως κλοπή με χρήση βίας ή με απειλή βίας. Περιλαμβάνει τη ληστεία σε δημόσιο χώρο (αρπαγή τσάντας) και την κλοπή με χρήση βίας. Επειδή τα στοιχεία του 2012 σχετικά με τις ληστείες στη Γαλλία δεν περιλαμβάνουν τα εγκλήματα που καταγράφηκαν από τη χωροφυλακή (διακοπή στις σειρές), τυχόν συγκρίσεις με το σύνολο των ληστειών που καταγράφηκαν για το έτος αναφοράς 2011 θα ήταν παραπλανητικές. Στην ΕΕ-28 συνολικά ο αριθμός των ληστειών παρέμεινε σχετικά σταθερός, με μια πτώση κατά 4 % μεταξύ του 2007 και του 2012. Παρά τη σημαντική μείωση του αριθμού των ληστειών που αναφέρθηκαν στα κράτη μέλη της Βαλτικής (κατά μέσο όρο -46 % για την περίοδο 2007–12) και στη Σκωτία (-40 %), ορισμένες χώρες κατέγραψαν πολύ μεγάλες αυξήσεις. Από το 2007 έως το 2012 ο αριθμός των ληστειών υπερδιπλασιάστηκε στην Κύπρο, στη Δανία και στην Ελλάδα (βλ. πίνακα 4).

Εγκλήματα κατά της περιουσίας

Τα εγκλήματα κατά της περιουσίας καλύπτουν την κλοπή ή την καταστροφή περιουσιακών στοιχείων. Τα στοιχεία σχετικά με τις διαρρήξεις κατοικιών και τις κλοπές μηχνοκίνητων οχημάτων παρουσιάζονται στους πίνακες 5 και 6 και εμφανίζουν διαφορετικές τάσεις. Επειδή τα στοιχεία του 2012 σχετικά με τις διαρρήξεις κατοικιών και τις κλοπές μηχνοκίνητων οχημάτων στη Γαλλία δεν περιλαμβάνουν τα εγκλήματα που καταγράφηκαν από τη χωροφυλακή (διακοπή στις σειρές), τυχόν συγκρίσεις με το σύνολο των διαρρήξεων κατοικιών και των κλοπών μηχνοκίνητων οχημάτων που καταγράφηκαν για το έτος αναφοράς 2011 θα ήταν παραπλανητικές. Η διάρρηξη κατοικίας ορίζεται ως η βίαιη πρόσβαση σε κατοικία με σκοπό την κλοπή αγαθών. Μεταξύ του 2007 και του 2012 οι διαρρήξεις κατοικιών αυξήθηκαν κατά 14 % στην ΕΕ-28 συνολικά (σχήμα 2). Μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ με συνεχείς σειρές στοιχείων κατά τη διάρκεια της περιόδου αυτής οι υψηλότερες αυξήσεις του αριθμού των καταγεγραμμένων περιπτώσεων διαρρήξεων κατοικιών σημειώθηκαν στην Ελλάδα (76 %), στην Ισπανία (74 %), στην Ιταλία (42 %), στη Ρουμανία (41 %) και στην Κροατία (40 %). Αντίθετα, μεγάλες μειώσεις αναφέρθηκαν από τη Λιθουανία (-36 %) και τη Σλοβακία (-29 %) κατά την πενταετή περίοδο που καλύπτεται από τον δείκτη του πίνακα 5• να σημειωθεί ότι υπάρχει διακοπή στις σειρές για την Ισπανία, η οποία μπορεί εν μέρει να αποτελέσει εξήγηση της ιδιαίτερα μεγάλης αύξησης.

Οι κλοπές μηχνοκίνητων οχημάτων καλύπτουν τις κλοπές αυτοκινήτων, μοτοσικλετών, λεωφορείων και φορτηγών, καθώς επίσης και των κατασκευαστικών και γεωργικών οχημάτων. Ο αριθμός των κλοπών μηχνοκίνητων οχημάτων μειώθηκε σταθερά σε όλη την ΕΕ κατά τα τελευταία έτη, εν μέρει λόγω των τεχνικών βελτιώσεων των μηχανισμών αποτροπής της κλοπής των οχημάτων. Ο αριθμός των αδικημάτων που καταγράφηκαν στην ΕΕ-28 σε αυτή την κατηγορία εγκλημάτων μειώθηκε κατά 37 % μεταξύ του 2007 και του 2012, μειώθηκαν δε κατά περισσότερο από το ήμισυ στην Αγγλία και στην Ουαλία, καθώς και στη Σκωτία (και στις δύο περιπτώσεις κατά -53 %). Στην Ελλάδα ο αριθμός των κλοπών μηχνοκίνητων οχημάτων αυξήθηκε μεταξύ του 2007 και του 2012 κατά 38 % (Πίνακας 6).

Αδικήματα σχετικά με ναρκωτικά

Η διακίνηση ναρκωτικών αποτελεί υποσύνολο της ευρύτερης κατηγορίας αδικημάτων σχετικά με τα ναρκωτικά. Περιλαμβάνει την παράνομη κατοχή, καλλιέργεια, παραγωγή, προμήθεια, μεταφορά, εισαγωγή, εξαγωγή και χρηματοδότηση ενεργειών σχετικά με ναρκωτικά. Επειδή τα στοιχεία του 2012 σχετικά με τη διακίνηση ναρκωτικών στη Γαλλία δεν περιλαμβάνουν τα εγκλήματα που καταγράφηκαν από τη χωροφυλακή (διακοπή στις σειρές), τυχόν συγκρίσεις με το σύνολο των περιπτώσεων διακίνησης ναρκωτικών που καταγράφηκαν για το έτος αναφοράς 2011 θα ήταν παραπλανητικές. Σε σύγκριση με τις τάσεις που καταγράφηκαν για διάφορους άλλους τύπους εγκλημάτων, ο αριθμός των αδικημάτων που σχετίζονται με τη διακίνηση ναρκωτικών σημείωσε σχετικά μικρή μείωση (-5 %) στην ΕΕ-28 μεταξύ του 2007 και του 2012 (βλ. σχήμα 2). Σημαντική μείωση της διακίνησης ναρκωτικών στη σημειώθηκε στη Σκωτία (-48 %) και στην Εσθονία (-40 %) — βλ. πίνακα 7 — ενώ μικρότερες μειώσεις σημειώθηκαν σε ορισμένα από τα μεγαλύτερα κράτη μέλη της ΕΕ, και ιδίως στη Γερμανία (-26 %)• ιδιαίτερα μεγάλη μείωση καταγράφηκε στην Ουγγαρία, κυρίως λόγω διακοπής στις σειρές. Ωστόσο, στα περισσότερα κράτη μέλη (18 κράτη μέλη, καθώς και στη Βόρεια Ιρλανδία, την Αγγλία και την Ουαλία) καταγράφηκαν αυξήσεις του συνολικού αριθμού αδικημάτων που σχετίζονται με τη διακίνηση ναρκωτικών μεταξύ του 2007 και του 2012, οι σημαντικότερες από τις οποίες καταγράφηκαν στη Λιθουανία και στη Σουηδία, όπου ο αριθμός των αδικημάτων που σχετίζονται με τη διακίνηση ναρκωτικών υπερδιπλασιάστηκε μεταξύ του 2007 και του 2012. Επιπλέον, μεταξύ των τρίτων χωρών που αναφέρονται στον πίνακα 7 ο αριθμός των εγκλημάτων που σχετίζονται με τη διακίνηση ναρκωτικών στην Τουρκία υπερτριπλασιάστηκε μεταξύ του 2007 και του 2012.

Ο αριθμός των αστυνομικών παρέμεινε σταθερός

Στους αστυνομικούς περιλαμβάνονται η αστυνομική υπηρεσία δίωξης του εγκλήματος, η τροχαία, η συνοριακή αστυνομία, η χωροφυλακή, οι ένστολοι αστυνομικοί, η πολιτοφυλακή και η δημοτική αστυνομία, ενώ δεν περιλαμβάνονται το πολιτικό προσωπικό, οι τελωνειακοί υπάλληλοι, η φορολογική αστυνομία, η στρατονομία, η αστυνομία των μυστικών υπηρεσιών, οι ειδικές αστυνομικές υπηρεσίες, οι εκπαιδευόμενοι αστυνομικοί, και η δικαστική αστυνομία. Ωστόσο, θα πρέπει να σημειωθεί ότι υπάρχουν μεταξύ των διαφόρων χωρών διακυμάνσεις στον εν λόγω ορισμό.

Ο συνολικός αριθμός των αστυνομικών σε ολόκληρη την ΕΕ-28 παρέμεινε σταθερός κατά τα τελευταία έτη. Εκτός από τη Βόρεια Ιρλανδία και τη Βουλγαρία, ο αριθμός των αστυνομικών στην ΕΕ αυξήθηκε κατά 2,3 % στην περίοδο 2007–12 (βλ. πίνακα 8). Το 2012 η Ιταλία, η Ισπανία και η Γερμανία διέθεταν τον μεγαλύτερο αριθμό αστυνομικών των κρατών μελών της ΕΕ• και οι τρεις μαζί αντιπροσώπευαν το 45 % του συνόλου της ΕΕ.

Σε σχέση με το μέγεθος του πληθυσμού, ο μεγαλύτερος αριθμός αστυνομικών κατά την περίοδο 2010-12 ήταν στην Κύπρο (631 ανά 100 χιλιάδες κατοίκους), ενώ ο μικρότερος ήταν στη Φινλανδία (151 ανά 100 χιλιάδες κατοίκους) — βλ. σχήμα 4. Μεταξύ της περιόδου 2007–09 και της περιόδου 2010–12 ο αριθμός των αστυνομικών σε σχέση με το μέγεθος του πληθυσμού αυξήθηκε σημαντικά στην Ουγγαρία και στην Εσθονία (μολονότι υπήρξαν διακοπές στις χρονολογικές σειρές κατά το διάστημα αυτό και για τα δύο αυτά κράτη μέλη), καθώς και στο Βέλγιο, στην Ισπανία και στην Ελλάδα. Αντίθετα, κατά τη διάρκεια του ίδιου χρονικού διαστήματος, στη Γαλλία και στην Κύπρο σημειώθηκαν οι μεγαλύτερες μειώσεις του αριθμού των αστυνομικών σε σχέση με το μέγεθος του πληθυσμού τους αντίστοιχα.

Σταθερά αυξανόμενος πληθυσμός των φυλακών

Τα στοιχεία σχετικά με τον πληθυσμό των φυλακών περιλαμβάνουν τους ενήλικες και τους ανήλικους κρατουμένους που έχουν καταδικαστεί και τους προφυλακισθέντες σε όλους τους τύπους σωφρονιστικών καταστημάτων. Δεν περιλαμβάνονται οι κρατούμενοι που κρατούνται για διοικητικούς λόγους (όπως για έρευνα του καθεστώτος μετανάστη).

Το 2012 υπήρχαν περίπου 643 000 κρατούμενοι στην ΕΕ-28 (εκτός της Σκωτίας), και μεταξύ του 2007 και του 2012 ο συνολικός αριθμός των κρατουμένων στην ΕΕ-28 (εκτός της Σκωτίας) αυξήθηκε κατά 7 % (βλ. πίνακα 9). Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ο πληθυσμός των φυλακών της Μάλτας αυξήθηκε κατά μόλις περισσότερο από το ήμισυ (53 %) και οι αντίστοιχοι πληθυσμοί στην Ιταλία και στη Σλοβακία κατά μόλις περισσότερο από το ένα τρίτο (35 % and 34 % αντίστοιχα). Μεταξύ των τρίτων χωρών που αναφέρονται στον πίνακα 9, μεγάλες αυξήσεις (σε σχετικούς όρους) καταγράφηκαν στο Λιχτενστάιν (97 %), στο Μαυροβούνιο (51 %) και η Τουρκία (41 % μεταξύ του 2007 και του 2011)• σημειώνεται ότι υπάρχει διακοπή στις σειρές, πράγμα που μπορεί εν μέρει να εξηγήσει τη μεγάλη αύξηση στο Μαυροβούνιο.

Μια ανάλυση του αριθμού των κρατουμένων σε σχέση με το συνολικό μέγεθος του πληθυσμού παρουσιάζεται στο σχήμα 5 ως μέσος όρος για τις περιόδους 2007–09 και 2010–12. Και για τις δύο αυτές περιόδους, στα τρία κράτη μέλη της Βαλτικής καταγράφηκαν τα υψηλότερα ποσοστά κρατουμένων ανά κάτοικο: στη Λετονία το ποσοστό παρέμεινε σταθερό μεταξύ των δύο περιόδων και στη Λιθουανία αυξήθηκε, ενώ στην Εσθονία μειώθηκε. Εκτός της Σκωτίας, για την περίοδο 2010–12, ο μέσος όρος της ΕΕ-28 ανερχόταν σε 128 κρατουμένους ανά 100 χιλιάδες κατοίκους, έναντι 125 για την περίοδο 2007–09. Τα χαμηλότερα ποσοστά κατά την περίοδο 2010–12 καταγράφηκαν στα σκανδιναβικά κράτη μέλη και στη Σλοβενία (μεταξύ 60 και 72 κρατούμενοι ανά 100 χιλιάδες κατοίκους) .

Πηγές και διαθεσιμότητα δεδομένων

Η Eurostat δημοσιεύει στατιστικές σχετικά με την εγκληματικότητα και τα συστήματα ποινικής δικαιοσύνης από το 1950 και μετά για τον συνολικό αριθμό των εγκλημάτων που καταγράφονται, και από το 1993 και μετά για μια ομάδα συγκεκριμένων αδικημάτων. Η βάση δεδομένων περιλαμβάνει επίσης στατιστικά στοιχεία για τον πληθυσμό των φυλακών από το 1987 και μετά, καθώς και τον αριθμό των αστυνομικών από το 1993 και μετά.

Τα στοιχεία για το Ηνωμένο Βασίλειο αφορούν τα συστήματα χωριστής δικαιοδοσίας της Αγγλίας και της Ουαλίας, της Σκωτίας και της Βόρειας Ιρλανδίας.

Κατά γενικό κανόνα, οι συγκρίσεις των στατιστικών σχετικά με την εγκληματικότητα και την ποινική δικαιοσύνη θα πρέπει να βασίζονται σε τάσεις και όχι σε ποσοστά, υπό την προϋπόθεση ότι τα χαρακτηριστικά του συστήματος καταγραφής σε μια συγκεκριμένη χώρα παραμένουν σχετικά σταθερά με την πάροδο του χρόνου. Ωστόσο, τα διαθέσιμα στοιχεία παρουσιάζουν πολλά κενά ως προς τη χρονολογική σειρά και άλλα θέματα μεθοδολογίας/ορισμών.

Οι συγκρίσεις των στατιστικών σχετικά με την εγκληματικότητα μεταξύ των διαφόρων χωρών μπορεί να επηρεάζονται από μια σειρά παράγοντες, όπως:

οι διαφορές μεταξύ των νομικών συστημάτων και των συστημάτων ποινικής δικαιοσύνης•
το ποσοστό των εγκλημάτων που αναφέρονται στην αστυνομία και καταγράφονται από αυτήν•
οι διαφορές ως προς τον χρόνο καταγραφής των εγκλημάτων (π.χ. τη στιγμή αναφοράς του εγκλήματος στην αστυνομία, κατά τον εντοπισμό ενός υπόπτου κ.λπ.)•
οι διαφορές στους κανόνες καταμέτρησης σε περίπτωση πολλαπλών αδικημάτων•
οι διαφορές στον κατάλογο των αδικημάτων που περιλαμβάνονται στα συνολικά στοιχεία σχετικά με την εγκληματικότητα.

Κατά συνέπεια, η ανάλυση των στοιχείων που παρουσιάζονται θα πρέπει να γίνεται με προσοχή.

Επίσης, τα στοιχεία για τον πληθυσμό των φυλακών επηρεάζονται ενδεχομένως από μια σειρά παραγόντων, όπως:

ο αριθμός των κρατουμένων που υπόκεινται σε δικαστική διαδικασία•
το ποσοστό των εγκληματιών που έχουν καταδικαστεί σε φυλάκιση•
η διάρκεια των ποινών που επιβάλλονται•
ο αριθμός των προφυλακισθέντων•
η ημερομηνία διεξαγωγής της σχετικής έρευνας (ιδίως σε περίπτωση αμνηστίας ή άλλων μέτρων πρόωρης απόλυσης των κρατουμένων).

Ο πληθυσμός των φυλακών πρέπει να υπολογίζεται ως ο συνολικός αριθμός των ενήλικων και ανήλικων κρατουμένων (συμπεριλαμβανομένων των προφυλακισθέντων) από την 1η Σεπτεμβρίου κάθε έτους. Στα στοιχεία αυτά συμπεριλαμβάνονται οι κακοποιοί που κρατούνται σε φυλακές διοικητικής φύσης, αναμορφωτήρια, ιδρύματα για ναρκομανείς και ψυχιατρικά ή άλλα νοσοκομειακά ιδρύματα.

Διενεργούνται εργασίες για τη βελτίωση της συγκρισιμότητας των στατιστικών σχετικά με την εγκληματικότητα μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ. Η ανάπτυξη ενός πιο συγκρίσιμου συστήματος στατιστικών σχετικά με την εγκληματικότητα και την ποινική δικαιοσύνη παρουσιάζεται στην ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τίτλο ‘Μέτρηση της εγκληματικότητας στην ΕΕ: στατιστικό σχέδιο δράσης 2011-2015’ [COM(2011) 713 τελικό].

Πλαίσιο

Η σταδιακή κατάργηση των συνοριακών ελέγχων εντός της ΕΕ έχει διευκολύνει σημαντικά την ελεύθερη κυκλοφορία των ευρωπαίων πολιτών, αλλά έχει ενδεχομένως διευκολύνει και τις δραστηριότητες των εγκληματιών, ιδίως επειδή σε γενικές γραμμές το πεδίο των αρχών επιβολής του νόμου και των συστημάτων ποινικής δικαιοσύνης περιορίζεται στα όρια των εθνικών συνόρων.

Μετά την έκδοση της Συνθήκης του Άμστερνταμ, η ΕΕ έθεσε ως στόχο να δημιουργήσει έναν κοινό χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης. Ο στόχος αυτός αναπτύχθηκε περαιτέρω με το πρόγραμμα της Χάγης το 2004, το οποίο προσδιόρισε 10 τομείς προτεραιότητας: ενίσχυση των θεμελιωδών δικαιωμάτων και της ιθαγένειας• καταπολέμηση της τρομοκρατίας• καθορισμός ισόρροπης αντιμετώπισης της μετανάστευσης• διαμόρφωση ολοκληρωμένης διαχείρισης των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ• θέσπιση κοινής διαδικασίας σε θέματα ασύλου• μεγιστοποίηση των θετικών συνεπειών της μετανάστευσης• επίτευξη ικανοποιητικής ισορροπίας μεταξύ της προστασίας του ιδιωτικού βίου και της ασφάλειας κατά την διαβίβαση πληροφοριών• διαμόρφωση στρατηγικής αντίληψης σχετικά με το οργανωμένο έγκλημα• εξασφάλιση ενός πραγματικού ευρωπαϊκού χώρου δικαιοσύνης• κατανομή των αρμοδιοτήτων και μέριμνα για την αλληλεγγύη.

Η αμοιβαία αναγνώριση των αποφάσεων των εθνικών δικαστών αναμένεται να αποτελέσει τον ακρογωνιαίο λίθο της δικαστικής συνεργασίας σε ποινικές υποθέσεις, με ένα φάσμα μέσων που έχουν αναπτυχθεί για να διευκολύνουν την πρακτική συνεργασία σε διασυνοριακό επίπεδο.

Στο πλαίσιο των εργασιών για την εναρμόνιση και ανάπτυξη στατιστικών σχετικά με την εγκληματικότητα και την ποινική δικαιοσύνη, τα κράτη μέλη της ΕΕ συμφώνησαν να προσεγγίσουν τους ορισμούς των αδικημάτων και το επίπεδο των κυρώσεων για ορισμένους τύπους αδικημάτων.

Βλέπε επίσης

Crime trends in detail (στα αγγλικά)
Government expenditure on public order and safety (στα αγγλικά)
Social protection statistics (στα αγγλικά)

Περαιτέρω πληροφορίες της Eurostat

Εκδόσεις

Trends in crime and criminal justice, 2010 — Statistics in focus 18/2013 (στα αγγλικά)
Trafficking in human beings — 2013 edition — Working Paper (στα αγγλικά)
Money Laundering in Europe — 2013 edition — Working Paper (στα αγγλικά)

Βάση δεδομένων

Εγκληματικότητα και ποινική δικαιοσύνη (crim), βλ. (στα αγγλικά):

Εγκλήματα που καταγράφηκαν από την αστυνομία (crim_gen)

Εγκλήματα που καταγράφηκαν από την αστυνομία – περιφέρειες NUTS 3 (crim_gen_reg)

Εγκλήματα που καταγράφηκαν από την αστυνομία: ανθρωποκτονία στις πόλεις (crim_hom_city)

Εγκλήματα που καταγράφηκαν από την αστυνομία: ιστορικά στοιχεία (σύνολο εγκλημάτων) 1950-2000 (crim_hist)

Αστυνομικοί (crim_plce)

Πληθυσμός των φυλακών (crim_pris)

Πληθυσμός των φυλακών: ιστορικά στοιχεία 1987-2000 (crim_pris_hist)

Άλλες πληροφορίες

Ανακοίνωση της Επιτροπής COM/2006/437 τελικό: Χάραξη ολοκληρωμένης και συνεκτικής στρατηγικής της ΕΕ για την κατάρτιση στατιστικών σχετικά με την εγκληματικότητα και την ποινική δικαιοσύνη: σχέδιο δράσης της ΕΕ 2006–2010
Πρόγραμμα της Χάγης: ενίσχυση της ελευθερίας, της ασφάλειας και της δικαιοσύνης στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Επίσημη Εφημερίδα C 53 της 3.3.2005, σ.11)
Πρόγραμμα της Στοκχόλμης – Μια ανοικτή και ασφαλής Ευρώπη που εξυπηρετεί και προστατεύει τους πολίτες (Επίσημη Εφημερίδα C 115 της 4.5.2010, σ.1)

Eξωτερικοί σύνδεσμοι

Συμβούλιο της Ευρώπης (στα αγγλικά)
Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων (στα αγγλικά)
Ευρωπαϊκό Κέντρο Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας (στα αγγλικά)
European Sourcebook of Crime and Criminal Justice Statistics — 4th edition (στα αγγλικά)
Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (στα αγγλικά)
Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τον 'Ελεγχο των Ναρκωτικών και την Πρόληψη του Εγκλήματος — Στοιχεία και ανάλυση (στα αγγλικά)

Παραπομπές

↑ Για παράδειγμα, η Ελλάδα, η Κύπρος, το Λουξεμβούργο, η Ισλανδία και το Λιχτενστάιν δεν κάνουν διάκριση των «διαρρήξεων κατοικιών», και κατατάσσουν μαζί όλες τις διαρρήξεις (σε καταστήματα, χώρους στάθμευσης κ.λπ.). Ως εκ τούτου, τα στοιχεία τους δεν μπορούν να συγκριθούν άμεσα με τα στοιχεία άλλων χωρών που περιλαμβάνουν μόνο τις διαρρήξεις σε κατοικίες.

[1] Για παράδειγμα, η Ελλάδα, η Κύπρος, το Λουξεμβούργο, η Ισλανδία και το Λιχτενστάιν δεν κάνουν διάκριση των «διαρρήξεων κατοικιών», και κατατάσσουν μαζί όλες τις διαρρήξεις (σε καταστήματα, χώρους στάθμευσης κ.λπ.). Ως εκ τούτου, τα στοιχεία τους δεν μπορούν να συγκριθούν άμεσα με τα στοιχεία άλλων χωρών που περιλαμβάνουν μόνο τις διαρρήξεις σε κατοικίες.

[1]