Archive:Toerismestatistieken

Gegevens van november 2014. Recente gegevens: Meer informatie van Eurostat, Hoofdtabellen en Databank. Geplande update van het artikel: februari 2016.

Tabel 1: Toeristische reizen van ingezetenen (15 jaar en ouder), 2013
— Bron: Eurostat (tour_dem_tttot)en (tour_dem_ttq)

Tabel 2: Logiesverstrekkende bedrijven, 2013
— Bron: Eurostat (tour_cap_nat)en (tour_occ_ninat)

Figuur 1: Aantal overnachtingen in logiesverstrekkende bedrijven, EU-28, 2003-13
(miljard overnachtingen door ingezetenen en niet-ingezetenen) — Bron: Eurostat (tour_occ_ninat)

Tabel 3: Tien belangrijkste lidstaten van herkomst voor uitgaande vakanties, 2013
(miljoen overnachtingen in het buitenland door ingezetenen van het land) — Bron: Eurostat (tour_dem_tntot)

Figuur 2: Land van oorsprong voor uitgaande toeristische reizen, 2013 (¹)
(gemiddeld aantal overnachtingen in het buitenland per inwoner van 15 jaar en ouder) — Bron: Eurostat (tour_dem_tntot)en (demo_pjanbroad)

Figuur 3: Toeristische bestemmingen — aantal overnachtingen in logiesverstrekkende bedrijven, 2013 (¹)
(miljoen overnachtingen in het land door niet-ingezetenen) — Bron: Eurostat (tour_occ_ninat)

Tabel 4: Tien belangrijkste toeristische bestemmingen — aantal overnachtingen in logiesverstrekkende bedrijven, 2013
(miljoen overnachtingen in het land door niet-ingezetenen) — Bron: Eurostat (tour_occ_ninat)

Figuur 4: Toerisme-intensiteit, 2013
(aantal overnachtingen door ingezetenen en niet-ingezetenen in logiesverstrekkende bedrijven per inwoner)
— Bron: Eurostat (tour_occ_ninat)

Tabel 5: Inkomsten en uitgaven met betrekking tot toerisme op de betalingsbalans, 2005–13
— Bron: Eurostat (bop_q_eu), (bop_its_det)en (nama_gdp_c)

Dit artikel bevat informatie over de recente statistieken met betrekking tot toerisme in de Europese Unie (EU). Het toerisme speelt een belangrijke rol in de EU, niet alleen voor de economie en de werkgelegenheid, maar ook vanwege de belangrijke maatschappelijke rol en de impact die het heeft op het milieu. Toerismestatistiek wordt niet alleen gebruikt voor het monitoren van het toerismebeleid van de EU, maar van haar regionale en duurzameontwikkelingsbeleid.

Belangrijkste statistische bevindingen

Toerisme — vraag en aanbod

Ingezetenen (van 15 jaar en ouder) van de EU-28 hebben 1,1 miljard toeristische reizen gemaakt in 2013, voor persoonlijke of zakelijke doeleinden. Korte reizen (van één tot drie overnachtingen) waren goed voor meer dan de helft (57,5 %) van het totale aantal gemaakte reizen (zie tabel 1), terwijl driekwart (75,3 %) van alle reizen een binnenlandse bestemming had, en de overige reizen een buitenlandse bestemming.

In sommige lidstaten van de Europese Unie had meer dan de helft van het totale aantal toeristische reizen in 2013 een buitenlandse bestemming; dit was het geval voor Luxemburg, België, Malta en Slovenië (evenals Zwitserland). Echter, minder dan 10 % van de door de ingezetenen van Roemenië, Spanje, Griekenland (gegevens uit 2012) en Portugal gemaakte reizen was naar het buitenland. De grootte en de geografische ligging van de lidstaat lijken hierbij een factor te zijn (de inwoners van kleinere noordelijke landen zijn meer geneigd om naar het buitenland te reizen).

Naar schatting nam circa 60,9 % van de bevolking van de EU-28 van 15 jaar en ouder in 2012 voor persoonlijke doeleinden deel aan het toerisme (het totaal voor 2013 is nog niet beschikbaar), met andere woorden, zij hebben tijdens het jaar ten minste één toeristische reis voor persoonlijke doeleinden gemaakt. Ook zijn er grote verschillen waarneembaar tussen de EU-lidstaten, met een participatiegraad van 22,2 % in Bulgarije tot 88,5 % in Finland.

Aan de aanbodzijde waren in 2013 naar schatting bijna 562 duizend logiesverstrekkende bedrijven actief in de EU-28, die tezamen voorzagen in iets meer dan 30 miljoen bedden (zie tabel 2). Bijna een derde (32,3 %) van alle bedden in de EU-28 bevonden zich slechts in twee van de EU-lidstaten, namelijk Frankrijk (5,0 miljoen bedden) en Italië (4,7 miljoen bedden), gevolgd door Duitsland, het Verenigd Koninkrijk (gegevens uit 2012) en Spanje.

In de afgelopen jaren is over het algemeen een opwaartse tendens waarneembaar in het aantal overnachtingen in logiesverstrekkende bedrijven (zie figuur 1). In 2008 en 2009 vond echter een kortstondige daling in het aantal overnachtingen in logiesverstrekkende bedrijven plaats als gevolg van de financiële en economische crisis: het aantal toeristische overnachtingen in de EU-28 daalde in 2008 met 0,6 % en in 2009 met nog eens 2,1 %. In 2010 steeg het aantal overnachtingen echter met 4,7 % en deze positieve ontwikkeling werd voortgezet, met een toename van 3,3 % in 2011 en 4,3 % in 2012. In 2013 bereikte het aantal overnachtingen in logiesverstrekkende bedrijven in de EU-28 een piek van 2,6 miljard nachten, een stijging van 2,2 % ten opzichte van 2012.

Toeristen die naar het buitenland reizen

Ingezetenen van de EU-28 De ingezetenen hebben tijdens toeristische reizen in 2013 2,4 miljard nachten in het buitenland doorgebracht (zie tabel 3). Duitse ingezetenen brachten in 2013 746 miljoen nachten tijdens reizen buiten Duitsland door, terwijl de ingezetenen van het Verenigd Koninkrijk 546 miljoen overnachtingen in het buitenland doorbrachten (gegevens uit 2012); de ingezetenen van die twee lidstaten waren goed voor meer dan de helft (54,7 %) van het totale aantal overnachtingen in het buitenland door ingezetenen van de EU-28.

Wanneer rekening wordt gehouden met het aantal inwoners, was Luxemburg de lidstaat met de meeste buitenlandse overnachtingen per inwoner (gemiddeld 23,8 overnachtingen in 2013), gevolgd door Cyprus (19,3, gegevens uit 2012), Ierland (12,6) en Nederland (12,1). Aan het andere uiteinde van het spectrum brachten de inwoners van Roemenië, Griekenland (gegevens uit 2012) en Bulgarije in 2013 gemiddeld minder dan één nacht in het buitenland door (zie figuur 2).

Topbestemmingen

In 2013 was Spanje de meest bezochte toeristische bestemming in de EU voor niet-ingezetenen (buitenlanders), met 252 miljoen overnachtingen in logiesverstrekkende bedrijven of 21,2 % van het totaal voor de EU-28 (zie figuur 3 en tabel 4). De drie populairste bestemmingen in de EU voor niet-ingezetenen waren Spanje, Italië (185 miljoen overnachtingen) en Frankrijk (131 miljoen overnachtingen). Samen zijn deze landen goed voor bijna de helft (47,7 %) van het totale aantal overnachtingen door niet-ingezetenen in de EU-28. De minst bezochte bestemmingen waren Luxemburg, Letland en Litouwen; bij de interpretatie van deze waarden moet rekening worden gehouden met het effect van de grootte van deze lidstaten.

Het aantal overnachtingen (door ingezetenen en niet-ingezetenen) kan worden afgezet tegen het aantal inwoners van elk land, waardoor een indicator van de toerisme-intensiteit wordt verkregen. Op grond van deze maatstaf waren in 2013 de Middellandse Zeebestemmingen Malta, Cyprus en Kroatië, alsook de berg- en stedelijke bestemmingen in Oostenrijk de meest populaire toeristische bestemmingen in de EU-28 (zie figuur 4); Montenegro (gegevens uit 2012) en IJsland waren ook populaire bestemmingen op basis van deze maatstaf van de toerisme-intensiteit.

Economische aspecten van het internationale reisverkeer

Het economische belang van het internationale toerisme kan worden gemeten door te kijken naar de verhouding tussen de inkomsten uit het internationale reisverkeer ten opzichte van het bbp; deze gegevens worden verkregen uit betalingsbalansstatistieken en omvatten zowel zakenreizen als plezierreizen. In 2013 was de verhouding tussen inkomsten uit toerisme ten opzichte van het bbp in de EU-lidstaten het hoogst in Kroatië (16,7 %), Malta (14,5 %) en Cyprus (13,2 %), waarmee het belang van toerisme voor deze landen wordt bevestigd (zie tabel 5). In absolute cijfers werden in 2013 de hoogste inkomsten uit internationaal toerisme geregistreerd in Spanje (45,5 miljard EUR) en Frankrijk (42,2 miljard EUR), gevolgd door Italië, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk (deze drie landen registreerden inkomsten van 31–33 miljard EUR).

Duitsland registreerde de hoogste uitgaven voor internationaal toerisme (in totaal 64,7 miljard EUR in 2013) gevolgd door het Verenigd Koninkrijk (39,6 miljard EUR) en Frankrijk (31,9 miljard EUR). Spanje is de EU-lidstaat met de hoogste nettoinkomsten uit het reisverkeer in 2013 (33,3 miljard EUR), terwijl Duitsland het grootste tekort optekende (-33,6 miljard EUR).

Gegevensbronnen en -beschikbaarheid

Voor de statistiek wordt onder toerisme verstaan de activiteit van bezoekers die gedurende minder dan een jaar een bezoek brengen aan een bestemming buiten hun gebruikelijke omgeving. Het doel van het bezoek kan velerlei zijn, bijvoorbeeld zaken, vrijetijdsbesteding of andere persoonlijke redenen dan om voor een in de bezochte plaats wonende persoon of voor een daar gevestigd huishouden of bedrijf te gaan werken. De toerismestatistieken zijn momenteel beperkt tot ten minste één overnachting; vanaf het referentiejaar 2014 zullen uitgaande dagtochten ook in de officiële Europese statistieken worden opgenomen.

Met Richtlijn 95/57/EG van de Raad van 23 november 1995 betreffende de verzameling van statistische informatie op het gebied van het toerisme is een systeem van statistieken over het toerisme ingesteld. Deze rechtsgrondslag verplicht de EU-lidstaten regelmatig een reeks vergelijkbare toerismestatistieken in te dienen.

In juli 2011 hebben het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie de nieuwe Verordening 692/2011 goedgekeurd betreffende Europese statistieken over toerisme en tot intrekking van Richtlijn 95/57/EG van de Raad; deze is in werking getreden voor het referentiejaar 2012.

De toerismestatistieken in de Europese Unie bestaan uit twee hoofdcomponenten: enerzijds de statistieken die verband houden met de capaciteit en bezetting in collectieve logiesverstrekkende bedrijven, anderzijds de statistieken met betrekking tot de toeristische vraag. De gegevens over capaciteit en bezetting worden in de meeste EU-lidstaten verzameld via enquêtes bij logiesverstrekkende bedrijven, die over de toeristische vraag vooral via reizigersenquêtes aan grensovergangen of via enquêtes bij huishoudens.

De statistieken over de capaciteit van collectieve logiesverstrekkende bedrijven omvatten gegevens over het aantal bedrijven, het aantal kamers en het aantal bedden. Deze statistieken worden jaarlijks per type bedrijf en per regio opgesteld.

Bij de statistieken over de bezetting van collectieve logiesverstrekkende bedrijven gaat het om het aantal aankomsten (in logiesverstrekkende bedrijven) en het aantal overnachtingen door ingezetenen en niet-ingezetenen, uitgesplitst naar type bedrijf of naar regio; er zijn jaarlijkse en maandelijkse statistische reeksen beschikbaar. Bovendien worden er statistieken over het gebruik van slaapkamers en bedden (bezettingspercentage) opgesteld.

Er worden statistieken verzameld over de toeristische vraag ten opzichte van het aantal toeristische reizen (en het aantal overnachtingen gedurende die reizen), onderverdeeld naar:

• land van bestemming;
• doel;
• duur van het verblijf;
• type accommodatie;
• maand van vertrek;
• vervoerswijze;
• uitgaven.

De gegevens worden tevens geanalyseerd op de sociaaldemografische kenmerken van de toerist:

• geslacht;
• leeftijdsgroep;
• bereikt opleidingsniveau;
• gezinsinkomen;
• activiteit.

Er kunnen ook gegevens uit andere officiële bronnen worden gebruikt om het toerisme te bestuderen. Daarbij gaat het onder meer om de volgende gegevens:

• structurele bedrijfsstatistieken (SBS) en kortetermijnbedrijfsstatistieken (STS) die kunnen worden gebruikt voor aanvullende gegevens over toeristenstromen en over de economische prestaties van bepaalde sectoren die met het toerisme verband houden.
• gegevens over de werkgelegenheid in logiesverstrekkende bedrijven uit de arbeidskrachtenenquête (Labour Force Survey — LFS), geanalyseerd naar arbeidstijd (voltijds/deeltijds), werkstatus, leeftijd, opleidingsniveau, geslacht, duur van het dienstverband en anciënniteit bij dezelfde werkgever (jaar- en kwartaalgegevens);
• gegevens over de inkomsten en uitgaven in verband met privéreizen op de betalingsbalans;
• vervoerstatistieken (bijvoorbeeld luchtvervoer van passagiers).

Context

Volgens een publicatie van de Wereldorganisatie voor Toerisme van de Verenigde Naties (UNWTO) getiteld "Tourism highlights — 2014 edition", is de Europese Unie een belangrijke toeristische bestemming en behoorden vijf van haar lidstaten in 2013 tot de tien meest bezochte bestemmingen wereldwijd. Het toerisme kan een positieve bijdrage leveren aan de werkgelegenheid en de economische groei alsook aan de ontwikkeling in plattelandsgebieden en perifere of minder ontwikkelde regio's. Er bestaat behoefte aan betrouwbare en geharmoniseerde toerismestatistieken binnen de sector zelf, maar ook in de ruimere context van het regionaal en duurzameontwikkelingsbeleid.

Het toerisme kan een belangrijke rol spelen bij de ontwikkeling van de Europese regio's. Infrastructuur voor toeristische doeleinden draagt bij tot de plaatselijke ontwikkeling en creëert of behoudt werkgelegenheid die het banenverlies door de teloorgang van industrie of platteland kan helpen opvangen. Duurzaam toerisme omvat behoud en verbetering van het cultureel en natuurlijk erfgoed, van kunst tot plaatselijke gastronomie of het behoud van de biodiversiteit.

In 2006 heeft de Europese Commissie haar goedkeuring gehecht aan een mededeling getiteld "Een nieuw EU-toerismebeleid: naar een sterker partnerschap voor het Europese toerisme" (COM(2006) 134 definitief). Deze behandelt een reeks uitdagingen die het toerisme in de komende jaren zullen bepalen, waaronder de vergrijzing in Europa, de groeiende concurrentie uit de rest van de wereld, de vraag van de consument naar meer gespecialiseerd toerisme en de noodzaak duurzamer en milieuvriendelijker toeristische praktijken te ontwikkelen. Een concurrerender toeristisch aanbod en duurzame bestemmingen zouden bijdragen tot een grotere klanttevredenheid bij de toeristen en de positie van Europa als de belangrijkste toeristische bestemming in de wereld helpen bevestigen. In oktober 2007 werd deze mededeling gevolgd door een andere, getiteld "Een agenda voor een duurzaam en concurrerend Europees toerisme" (COM(2007) 621 definitief), waarin acties worden voorgesteld in verband met een duurzaam beheer van de bestemmingen, de integratie van aspecten van duurzame ontwikkeling in het bedrijfsleven en de bewustmaking van toeristen.

In het Verdrag van Lissabon wordt het belang van het toerisme erkend: de EU wordt op dit gebied exclusieve bevoegdheid verleend en besluiten kunnen met gekwalificeerde meerderheid van stemmen worden genomen. In een artikel in het Verdrag staat dat de EU "het optreden van de lidstaten in de toerismesector [zal aanvullen], met name door bevordering van het concurrentievermogen van de ondernemingen van de Unie in die sector". "Europa, toeristische topbestemming in de wereld: een nieuw beleidskader voor het toerisme in Europa" (COM(2010) 352 definitief) werd in juni 2010 door de Europese Commissie goedgekeurd. Met deze mededeling wil de Europese Commissie een gecoördineerde aanpak voor initiatieven op het gebied van toerisme bevorderen en heeft zij een nieuw actiekader vastgesteld om het concurrentievermogen van het toerisme en de capaciteit ervan voor duurzame ontwikkeling te vergroten. Ook werd een aantal Europese en multinationale initiatieven voorgesteld om deze doelstellingen te bereiken, waaronder consolidatie van de sociaaleconomische kennisbasis.

Zie ook

• Tourism trips of Europeans (online publication) (in het Engels)
• Tourism statistics at regional level (in het Engels)
• All articles on tourism statistics (in het Engels)

Meer informatie van Eurostat

Publicaties

• Recente publicaties van Eurostat over toerisme (in het Engels)

Hoofdtabellen

• Toerisme (t_tour) (in het Engels)

Databank

• Toerisme (tour) (in het Engels)

Speciale sectie

• Toerisme (in het Engels)

Methodologie / Metadata

• Jaarlijkse gegevens over reizen van EU-ingezetenen (ESMS metagegevensbestand — tour_dem_esms) (in het Engels)
• Methodologische handleiding voor toerismestatistieken (in het Engels)
• Capaciteit en bezetting van logiesverstrekkende bedrijven (ESMS metagegevensbestand — tour_occ_esms) (in het Engels)

Brongegevens voor de tabellen en figuren (MS Excel)

• Toerismestatistieken: tabellen en figuren (in het Engels)

Andere informatie

• Agenda voor een duurzaam en concurrerend Europees toerisme (mededeling van de Europese Commissie, oktober 2007)
• Projects and studies, zie methode voor toerismestatistieken en satellietrekeningen voor het toerisme (TSA) (in het Engels)

Externe links

• European Commission — Enterprise and Industry — Supporting European tourism