W Europie liczba osób zarażonych wirusem HIV stale rośnie i obecnie wynosi 2,3 miliona. Liczba nowych zakażeń wciąż wzrasta, szczególnie w krajach sąsiadujących z UE.

Obecnie w państwach UE, gdzie powszechnie dostępne jest skuteczne leczenie, na AIDS umiera niewiele osób. Jednak w krajach sąsiadujących z UE liczba osób zmarłych na AIDS stale rośnie – w 2011 roku osiągnęła poziom 92 tys.

W całym regionie wśród niektórych grup, takich jak mężczyźni utrzymujący stosunki seksualne z mężczyznami czy osoby przyjmujące narkotyki dożylnie, występuje nieproporcjonalnie większy odsetek zakażeń HIV. Stygmatyzacja, dyskryminacja i bariery prawne to wciąż główne przeszkody na drodze do pełnego włączenia społecznego osób z HIV. W przypadku większości najbardziej dotkniętych grup ograniczają też one dostęp do usług dla nosicieli HIV. Wola polityczna i działania, których celem jest likwidacja takich przeszkód, mają zasadnicze znaczenie dla zmniejszenia ludzkich i finansowych kosztów epidemii oraz uczynienia z Europy prawdziwego światowego lidera w dziedzinie ochrony praw człowieka.

W komunikacie w sprawie zwalczania HIV/AIDS w Unii Europejskiej i krajach sąsiednich w latach 2009–2013 podkreśla się znaczenie ochrony praw człowieka w odniesieniu do osób żyjących z HIV i społeczności dotkniętych chorobą, tak jak to zapisano w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej. Uczestnicy zbliżającego się spotkania wysokiego szczebla „Prawo do zdrowia, prawo do życia – HIV a prawa człowieka w UE i krajach sąsiednich”, które w dniach 27–28 maja zostanie zorganizowane w Brukseli przez Komisję i UNAIDS, dokonają przeglądu osiągniętych postępów i nakreślą kierunek dalszych zmian w obszarze zdrowia publicznego i praw człowieka w kontekście HIV.