EU-burgerschap: rechten en mogelijkheden

In 2023 vieren we 30 jaar EU-burgerschap. Ontdek wat EU-burger zijn echt voor jou betekent.

EU-burgerschap is uniek uniek

EU-burgerschap is

uniek uniek

EU-burgerschap is een uniek concept. Als je een staatsburger bent van een van de 27 EU-landen, dan ben je automatisch ook een EU-burger.

Als EU-burger heb je bepaalde rechten en voordelen die anders zijn dan die van het staatsburgerschap. Een EU-burger heeft bijvoorbeeld het recht om overal in de EU te wonen, te werken en te studeren.

Maar wacht, dat is nog niet alles! Je kunt ook een actieve rol spelen in het democratische proces van de EU.

Lees verder om meer te weten te komen over alle rechten en mogelijkheden van het EU-burgerschap.

827 300 mensen kregen in 2021 het EU-burgerschap.
Hieronder vallen EU-burgers die het staatsburgerschap van een ander EU-land hebben gekregen en mensen die voor het eerst het EU-burgerschap hebben gekregen.

%

87% van de Europeanen voelt zich EU-burger!

C

EU-burgerschap: mogelijkheden en bescherming bescherming

EU-burgerschap: mogelijkheden en

bescherming bescherming

ZET JE IN BEWEGING

Alle EU-burgers hebben het recht om in een ander EU-land te wonen, te werken en te studeren. Je hebt de vrijheid om achter die nieuwe baan over de grens aan te gaan of een jaar in het buitenland te studeren. Zonder dat je een visum, werk- of verblijfsvergunning nodig hebt.

300 000+ studenten per jaar ervaren verschillende culturen en doen waardevolle vaardigheden op door in het buitenland te studeren met het Erasmus-uitwisselingsprogramma.

13,7 miljoen EU-burgers, meer dan de bevolking van België, ontdekken nieuwe mogelijkheden door in een ander EU-land te gaan wonen en werken.

%

89% van de EU-burgers vindt dat het vrije verkeer van burgers in de EU hen persoonlijk ten goede komt.

%

18% van de EU-burgers ziet zichzelf in de toekomst buiten hun eigen land werken.

C

GA STEMMEN

Democratische rechten zijn een onmisbaar onderdeel van het EU-burgerschap. Door te kunnen stemmen op je vertegenwoordigers in het Europees Parlement wordt jouw mening gehoord als er wetten worden besproken en aangenomen op Europees niveau. Als je naar een ander EU-land verhuist, kun je in dat land stemmen bij gemeenteraads- en EU-verkiezingen.
Je kunt ook een stap verder gaan en je kandidaat stellen en gekozen worden!

%

50.66% van de EU-bevolking heeft gestemd bij de EU-verkiezingen in 2019. 8% meer dan in 2014!

168 niet-staatsburgers hebben zich kandidaat gesteld in een ander land dan hun eigen land bij de verkiezingen voor het Europees Parlement in 2019.

%

67% van de mensen in de EU weet dat een EU-burger die in hun land woont, kan stemmen of zich verkiesbaar kan stellen bij de verkiezingen voor het Europees Parlement.

%

55% weet dat een EU-burger die in hun land woont, kan stemmen of zich verkiesbaar kan stellen bij gemeenteraadsverkiezingen.

C

Laat van je horen

Naast je recht om te stemmen bij Europese verkiezingen, biedt het EU-burgerschap je ook andere manieren om impact te hebben op het EU-beleid:

Een Europees burgerinitiatief lanceren of steunen

Je kunt de Europese Commissie oproepen om nieuwe wetgeving voor te stellen via een Europees burgerinitiatief.

Vereisten daarvoor zijn onder andere:

7 burgers uit 7 EU-landen.

1 miljoen handtekeningen van burgers uit ten minste 7 EU-landen.

100+ Europese burgerinitiatieven geregistreerd door de Commissie sinds 2012.

10 hebben het vereiste aantal handtekeningen bereikt en 9 ervan hebben al een antwoord van de Commissie ontvangen.

Het eerste initiatief om 1 miljoen handtekeningen te verzamelen leidde tot wijzigingen in de drinkwaterrichtlijn van de EU om een betere toegang tot drinkwater te garanderen.

Een verzoekschrift indienen bij het Europees Parlement

Je kunt om actie of verandering vragen door een verzoekschrift in te dienen bij het Europees Parlement over kwesties die onder de bevoegdheid van de EU vallen en die jou rechtstreeks aangaan.

ANTWOORD

Het Europees Parlement stuurt je een antwoord en informeert je over de uitkomst. Sommige verzoekschriften worden behandeld in een speciale commissie.

1 500 +/- verzoekschriften per jaar behandeld door de Commissie verzoekschriften van het Europees Parlement.

Een klacht indienen bij de Europese Ombudsman

Heb je een klacht over een EU-instelling? De Europese Ombudsman kan klachten onderzoeken over wanbeheer van EU-instellingen, zoals problemen met de toegang tot informatie.

Het recht om de instellingen aan te schrijven

Je kunt EU-instellingen aanschrijven in eender welke van de 24 officiële EU-talen en een antwoord in die taal ontvangen.

C

Veilig Veiligreizen

Veilig Veilig
reizen

Als EU-burger kun je consulaire bijstand krijgen van het netwerk van ambassades en consulaten van alle 27 EU-landen over de hele wereld. Als jouw land geen ambassade of consulaat heeft in het land waar je je bevindt, kun je je tot het consulaat van een ander EU-land wenden voor hulp.

Krijg hulp als je:

600 000+ Aantal EU-burgers dat door EU-landen is gerepatrieerd met hulp van de EU omdat ze aan het begin van de COVID-19-pandemie waren gestrand in het buitenland.

C

EU-burgerschap door de jaren heen

EU-burgerschap door de jaren heen

1945
1945
De vrede in Europa wordt afgekondigd.
1951
1951
Een eerste mijlpaal:

het vrije verkeer van arbeiders in de kolen- en staalindustrie wordt ingevoerd in zes Europese landen: België, Duitsland, Frankrijk, Italië, Luxemburg en Nederland. De Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal wordt geboren.

1957
1957
Meer bewegingsvrijheid

Deze zes stichtende leden geven alle arbeiders, zelfstandigen en hun familieleden het recht op vrij verkeer. In de loop der jaren breidt deze Europese Economische Gemeenschap zich uit en komen er nieuwe landen bij.

1979
1979
Verkiezingen

Europese burgers kiezen voor het eerst rechtstreeks de leden van het Europees Parlement.

1993
1993
Burgerschap

Het EU-burgerschap wordt ingevoerd met het Verdrag van Maastricht! Burgers hebben nu een lijst met specifieke EU-burgerrechten naast het oorspronkelijke recht van vrij verkeer om een economische activiteit op te nemen.

2009
2009
Het EU-Handvest

Het EU-Handvest van de grondrechten wordt van kracht en versterkt de EU-burgerrechten verder.

2012
2012
Nog een recht erbij!

Er wordt een nieuw burgerrecht toegevoegd. EU-burgers krijgen een sterkere stem in de beleidsvorming door de lancering van het Europees burgerinitiatief.

2020
2020
De toekomst van Europa
Op de Conferentie over de toekomst van Europa, de grootste participatieve oefening in de geschiedenis van de EU, verzoeken burgers onder andere om meer informatie over het EU-burgerschap.
2023
2023
30-jarig jubileum van het EU-burgerschap.

Gedeelde waarden

Het EU-burgerschap is gebaseerd op gedeelde Europese waarden, waaronder eerbied voor de menselijke waardigheid, vrijheid, democratie, gelijkheid, de rechtsstaat en mensenrechten, met inbegrip van de rechten van personen die tot minderheden behoren.

Door deze gemeenschappelijke waarden te delen, bouwen EU-burgers mee aan een samenleving die gekenmerkt wordt door pluralisme, non-discriminatie, verdraagzaamheid, rechtvaardigheid, solidariteit en gelijkheid van vrouwen en mannen.

“We maken geen coalitie van staten, maar verenigen mensen”

Jean Monnet, Washington, 30 april 1952