door Hilde Vautmans, lid van het Europees Parlement (België) en Ivan Jakovčić, lid van het Europees Parlement (Kroatië)
Naar aanleiding van de Europese Dag van orgaandonatie in oktober hebben we onlangs samen met de Pulmonary Hypertension Association Europe een bijeenkomst in het Europees Parlement te Brussel georganiseerd. Samen met onze collega's Romana Tomc en Alojz Peterle hebben we onze bezorgdheid uitgesproken over de duizenden patiënten in de EU die op een transplantatiewachtlijst staan maar die deze levensreddende ingreep nooit zullen ondergaan. Uit onderzoek blijkt dat er dagelijks 16 patiënten overlijden terwijl zij op een orgaan wachten. Daarom moet het stimuleren van orgaandonatie hoog op het prioriteitenlijstje van de EU, de regeringen van de EU-lidstaten en alle Europeanen blijven staan.
Op EU-niveau is hier al veel aandacht aan besteed via het "EU-actieplan voor orgaandonatie en -transplantatie" dat opleidingen, internationale uitwisselingen en het delen van goede werkwijzen tussen de EU-lidstaten stimuleert. Via het Volksgezondheidsprogramma heeft de Commissie diverse Europese projecten gecofinancierd die de EU-lidstaten helpen hun orgaandonatieprogramma's te verbeteren. Dankzij workshops voor journalisten is het onderwerp meer in de media en bij de mensen thuis gekomen. Volgens een onderzoek van de Raad van Europa werpen deze inspanningen vruchten af. Vergeleken met 2014 zijn er in 2015 ruim 800 organen meer getransplanteerd. De trend is bemoedigend: in 5 jaar tijd zijn er 4000 organen meer getransplanteerd, een stijging van 14% ten opzichte van 2010.
Het uitwisselen van organen tussen landen is ook in opkomst als manier om patiënten te helpen. Er is een IT-systeem ontwikkeld om organen aan te bieden die in eigen land niet geplaatst kunnen worden. Hierdoor zijn er alleen al in de testfase 23 transplantaties mogelijk gemaakt, voornamelijk bij kinderen. Zonder dit systeem was dat niet mogelijk geweest. Twee andere projecten met EU-financiering, voorgesteld door de Europarlementariërs Karin Kadenbach en Gabriel Mato gaan dit najaar van start en zullen drie jaar lopen. Deze projecten moeten door opleiding en voorlichting chronische nierziekten aanpakken en donaties en transplantaties bevorderen..
Uit dit alles blijkt dat als de EU-landen hun middelen en expertise bundelen, er tastbare resultaten voor patiënten geboekt kunnen worden. Nu het EU-actieplan afgerond is en geëvalueerd wordt, is het tijd om na te denken over de vervolgstappen. Het is duidelijk dat we nog veel meer moeten doen. Waarom kunnen alle landen niet dezelfde donatiepercentages bereiken als Spanje en Kroatië? De impuls die het actieplan heeft gegeven moeten we nu vasthouden en versterken.
Patiëntenorganisaties gaan een belangrijke rol spelen om het grote publiek over de streep te trekken om ook orgaandonor te worden. De Pulmonary Hypertension Association Europe gaat bekendheid geven aan een oproep tot actie voor meer donaties en transplantaties in de hele EU. Hun leden en een aantal grote patiëntenorganisaties op EU-niveau en in de EU-landen voor andere aandoeningen waarvoor transplantatie relevant is, zetten zich in voor meer bewustmaking, beschikbaarheid en toegang tot orgaantransplantatie. Wij steunen de initiatieven van patiëntenorganisaties op dit terrein en roepen de EU-lidstaten en de Commissie op hun inspanningen te intensiveren, samen met het maatschappelijk middenveld: hoe makkelijker we als Europeanen donor kunnen worden, hoe meer levens we kunnen redden.
