Statistics Explained

Dane statystyczne dotyczące przewozu osób

Revision as of 10:34, 20 October 2020 by EXT-G-Albertone (talk | contribs)

Dane pobrane w czerwcu 2019 r.

Planowana aktualizacja artykułu: styczeń 2021 r.

Angielska wersja językowa jest bardziej aktualna.

Najważniejsze punkty

W UE krajowymi sieciami kolejowymi przewieziono ponad 9,6 mld pasażerów.

W 2017 r. liczba pasażerów korzystających z transportu lotniczego po raz pierwszy przekroczyła 1 mld pasażerów na szczeblu UE.

[[File:Seaborne passengers embarked and disembarked in all ports 2017-PL.XLSX]]

Liczba pasażerów podróżujących drogą morską, wsiadających i wysiadających we wszystkich portach w UE-28, 2002–2017

  • Oś Y jest przerwana.
  • Źródło: Eurostat (internetowy kod danych: mar_mp_aa_cph)

W poniższym artykule przedstawiono szczegółowe informacje dotyczące aktualnej sytuacji i ostatnich zmian w zakresie statystyk przewozu osób w Unii Europejskiej (UE) na podstawie najnowszych dostępnych danych. Prezentowane są w nim informacje dotyczące przewozu osób różnymi środkami transportu, takimi jak transport drogowy, kolejowy, lotniczy i morski. Wśród nich głównym rodzajem transportu pasażerskiego jest przewóz samochodami osobowymi, któremu sprzyja chęć posiadania większej mobilności i elastyczności. Większe wykorzystanie samochodów osobowych do przewozu osób w całej UE przyczyniło się jednak do wyższego poziomu zagęszczenia ruchu i zanieczyszczenia środowiska w wielu miastach i na wielu głównych arteriach transportowych.

Pełny artykuł

Podział zadań przewozowych w lądowym przewozie osób

Jak przedstawiono na wykresie 1, samochody osobowe odpowiadały za 82,9 % lądowego przewozu osób w UE w 2016 r., natomiast autokary, autobusy i trolejbusy (9,4 %) oraz pociągi osobowe (7,7 %) stanowiły mniej niż jedną dziesiątą całego ruchu (mierzonego liczbą pasażerokilometrów (pkm) w ruchu lądowym przebytych w ramach każdego rodzaju transportu).

Wykres 1: Podział zadań przewozowych w lądowym przewozie osób, 2016 r.
(% liczby pasażerokilometrów)
Źródło: Eurostat (tran_hv_psmod)

Samochód osobowy był najważniejszym środkiem przewozu osób we wszystkich państwach członkowskich UE. Na Litwie i w Portugalii w 2016 r. blisko 90 % całego przewozu osób odbywało się za pomocą samochodów osobowych. Tylko na Słowacji, w Czechach i na Węgrzech udział samochodów osobowych w transporcie osób nie przekraczał trzech czwartych. W przypadku Węgier przełożyło się to na najwyższy udział autokarów i autobusów w przewozie osób (21,7 %) wśród państw członkowskich UE. Jeszcze wyższy udział stwierdzono w kraju kandydującym – Turcji (28,5 %). Najniższy udział autokarów, autobusów i trolejbusów w przewozie osób odnotowano w Niderlandach (3,0 %).

Państwami członkowskimi UE o najwyższym udziale przewozu osób koleją były Austria (12,1 %) i Niderlandy (11,0 %). Znacznie wyższy był jednak udział kolei w transporcie pasażerskim w Szwajcarii, gdzie kolej odpowiadała za 19,8 % całego przewozu osób w 2016 r. Jednocześnie udział przewozu koleją wynosił 2,0 % w Estonii i Słowenii, a w Grecji i na Litwie oraz w Macedonii Północnej i Turcji był jeszcze niższy.

Pasażerowie w transporcie kolejowym

W odniesieniu do transportu kolejowego należy wskazać, że w 2017 r. w UE krajowymi sieciami kolejowymi przewieziono ponad 9,6 mld pasażerów (zob. tablica 1). Należy zwrócić uwagę, że transport międzynarodowy stanowił mniej niż 8 % całkowitego transportu we wszystkich państwach z wyjątkiem Luksemburga, gdzie uplasował się na poziomie 28 %.

W ujęciu ogólnym szesnaście państw członkowskich UE odnotowało wzrost całkowitej liczby przewiezionych pasażerów w latach 2016–2017. Największy wzrost zaobserwowano w Rumunii (+14,4 %), na Słowacji (+8,3 %) i w Estonii (+7,3 %). Natomiast w Słowenii transport pasażerski uległ zmniejszeniu o 4,7 %. Poza UE – w Czarnogórze i Macedonii Północnej – odnotowano istotny spadek udziału przewozu osób koleją (-27,9 % i -24,5 %).

Tablica 1: Pasażerowie w transporcie kolejowym w podziale na rodzaje transportu, 2016–2017
(tys. pasażerów)
Źródło: Eurostat (rail_pa_typepas)

Pod względem ewolucji transportu międzynarodowego w latach 2016–2017 największy wzrost liczby pasażerów zaobserwowano w Bułgarii (+52,3 %), Polsce (+35,5 %), Hiszpanii (+24,0 %) i Finlandii (+21,0 %). Największy spadek zanotowano natomiast we Włoszech (-10,0 %) oraz Rumunii (-7,6 %). Wreszcie, w odniesieniu do zmian w zakresie transportu krajowego, największy wzrost liczby pasażerów stwierdzono w Rumunii (+14,5 %) oraz na Litwie (+7,7 %), a w Słowenii zarejestrowano największy spadek (-4,8 %).

W celu porównania względnego znaczenia transportu kolejowego w różnych państwach dane można ujednolicić, wyrażając wielkość ruchu pasażerskiego w stosunku do liczby ludności (zob. wykres 2). W przypadku podróży krajowymi sieciami kolejowymi w Austrii, Francji, Szwecji, Niemczech, Danii i Zjednoczonym Królestwie średnia w 2017 r. wyniosła powyżej 1 000 pasażerokilometrów na mieszkańca; było to dużo poniżej poziomu zanotowanego w Szwajcarii (2 211 pasażerokilometrów na mieszkańca). Najmniejsze średnie odległości pokonywane krajowymi sieciami kolejowymi w państwach członkowskich UE w 2017 r. odnotowano natomiast w Grecji (103 pasażerokilometry na mieszkańca) oraz na Litwie (107 pasażerokilometrów na mieszkańca), ale średnia ta była jeszcze niższa w krajach kandydujących – Turcji (56 pasażerokilometrów na mieszkańca) i Macedonii Północnej (28 pasażerokilometrów na mieszkańca).

Wykres 2: Pasażerowie w transporcie kolejowym w podziale na rodzaje transportu, 2017 r.
(w pasażerokilometrach na mieszkańca)
Źródło: Eurostat (rail_pa_typepas) oraz (demo_gind)

Jeżeli chodzi o międzynarodowe podróże kolejowe, jedynymi państwami członkowskimi UE, które zgłosiły średnie powyżej 100 pasażerokilometrów na mieszkańca w 2017 r. były Luksemburg (219 pasażerokilometrów na mieszkańca), Francja (145 pasażerokilometrów na mieszkańca) i Czechy (136 pasażerokilometrów na mieszkańca); poziom ten przekroczono także w państwie EFTA – Szwajcarii (110 pasażerokilometrów na mieszkańca). Powyższe dane liczbowe mogą odzwierciedlać między innymi bliskość granic międzynarodowych, znaczenie pracowników przygranicznych, dostęp do połączeń kolei dużych prędkości oraz to, czy przez dane państwo biegną międzynarodowe korytarze transportowe.

Pasażerowie w transporcie lotniczym

W 2017 r. całkowita liczba pasażerów korzystających z transportu lotniczego po raz pierwszy przekroczyła 1 mld pasażerów na szczeblu UE (zob. wykres 3). Państwem członkowskim UE, które w 2017 r. obsłużyło największą liczbę pasażerów, było Zjednoczone Królestwo (265 mln pasażerów). Na kolejnych miejscach uplasowały się Niemcy (212 mln pasażerów) i Hiszpania (210 mln pasażerów). Obsługa dwóch trzecich całkowitego transportu lotniczego UE odbywała się w państwach zajmujących pierwszych pięć miejsc w zestawieniu. Słowenia natomiast zarejestrowała 1,7 mln pasażerów.

Niemal połowę przewozu osób drogą lotniczą obejmowały loty wewnątrz UE (47 %), a transport krajowy i prowadzony poza UE stanowił, odpowiednio, 17 % i 36 % pasażerskiego transportu lotniczego. We wszystkich państwach dominują przewozy wewnątrzunijne, których udział w całkowitym transporcie wynosi od 45 % we Francji po 92 % na Malcie. Biorąc pod uwagę transport poza UE, najwyższy udział odnotowano w Słowenii (40 %), a najniższy na Malcie (8 %). Udział transportu krajowego przewyższał udział transportu poza UE jedynie we Włoszech (22 %), w Szwecji (20 %) i w Hiszpanii (17 %).

Wykres 3: Pasażerowie w transporcie lotniczym w podziale na rodzaje transportu, 2017 r.
(mln obsługiwanych pasażerów)
Źródło: Eurostat (avia_paoc)

W 2017 r. Londyn Heathrow był portem lotniczym, w którym odnotowano największy ruch w UE pod względem liczby obsługiwanych pasażerów – łącznie 78 mln przylotów i odlotów pasażerów (zob. wykres 4). Ze wszystkich portów lotniczych Heathrow notuje największy ruch pasażerski w UE od 1993 r., czyli od początku szeregu czasowego. Za nim, z pewną różnicą, uplasowały się porty lotnicze: Charles de Gaulle w Paryżu (69 mln), Amsterdam Schiphol (68 mln) i Frankfurt (64 mln). Te cztery porty lotnicze są czterema największymi portami w UE od 2011 r., kiedy to Amsterdam Schiphol przesunął się z piątego na czwarte miejsce.

Zdecydowana większość pasażerów korzystających z tych czterech największych portów lotniczych podróżowała na trasach międzynarodowych; najniższy udział podróży międzynarodowych odnotowano w przypadku portu lotniczego we Frankfurcie (88,7 %), a najwyższy – 100,0 % w przypadku portu Amsterdam Schiphol. Loty krajowe natomiast objęły 28,3 % spośród 52 mln pasażerów obsługiwanych przez piąty pod względem natężenia ruchu port lotniczy UE w 2017 r., a mianowicie Adolfo Suárez Madrid-Barajas. Stosunkowo wysoki odsetek pasażerów w lotach krajowych odnotowano także w przypadku Paryża Orly (44,3 %), Rzymu Fiumicino (28,1 %) oraz portu lotniczego w Barcelonie (27,1 %).

Wykres 4: 15 najważniejszych portów lotniczych w UE-28, 2017 r.
(mln obsługiwanych pasażerów)
Źródło: Eurostat (avia_paoa)

Na mapie 1 przedstawiono kilka elementów pozaunijnego przewozu osób drogą lotniczą. Partnerskim regionem na świecie, w którym zaobserwowano największy wzrost przewozu osób z UE, są republiki azjatyckie byłego ZSRR – wzrost o 38 % w latach 2016–2017. Największy, utrzymujący się spadek przewozu osób odnotowany w Australii (4,1 %) częściowo może być związany ze wzrostem w państwach Bliskiego i Środkowego Wschodu (+9,8 %) – więcej pasażerów wybiera loty do Australii z przesiadką w portach lotniczych Bliskiego i Środkowego Wschodu. Po wielu latach spadku liczby pasażerów istotny wzrost odnotowano również w Afryce (+19,5 %).

Mapa 1: Przewóz osób drogą lotniczą poza UE-28, UE-28, 2017 r.
Źródło: Eurostat (avia_paexcc)

Pasażerowie w transporcie morskim

W odniesieniu do transportu morskiego szacuje się, że całkowita liczba pasażerów wsiadających i wysiadających w portach UE w 2017 r. wyniosła niemal 415 mln osób, co stanowi wzrost o 4,6 % w porównaniu z rokiem poprzednim (zob. wykres 5). W przeciwieństwie do operacji przemieszczania towarów, w ramach których w portach UE rozładowuje się około 60 % towarów i załadowuje się około 40 % towarów, różnica między liczbą pasażerów wysiadających (przybywających do UE) i wsiadających (opuszczających UE) w portach UE jest zasadniczo niewielka. Pokazuje to, że przewóz osób drogą morską w Europie odbywa się głównie za pośrednictwem krajowych lub wewnątrzunijnych usług przewozu promem, a w danych statystycznych dotyczących przepustowości portów tych samych pasażerów liczy się dwukrotnie (podczas wsiadania na prom w jednym porcie UE oraz wysiadania z tego samego promu w innym porcie UE).

Wykres 5: Liczba pasażerów podróżujących drogą morską, wsiadających i wysiadających we wszystkich portach w UE-28, 2002–2017
(mln)
Źródło: Eurostat (mar_mp_aa_cph)

Porty włoskie i greckie, obsługujące odpowiednio 74 i 70 mln osób podróżujących drogą morską, objęły łączny udział 35 % całkowitej liczby pasażerów wsiadających i wysiadających w portach UE w 2017 r. W związku z tym Włochy i Grecja w dalszym ciągu stanowią główne kraje obsługujące przewóz osób drogą morską w UE. Oba państwa odnotowują istotny wzrost liczby wsiadających i wysiadających pasażerów w porównaniu z 2016 r. (odpowiednio +9,8 % i +7,3 %). Na kolejnym miejscu uplasowała się Dania, w której w 2017 r. odnotowano blisko 43 mln wsiadających i wysiadających pasażerów, co stanowi wzrost o 3,1 % w porównaniu z 2016 r.

W porównaniu z rokiem poprzednim największy względny wzrost przewozu osób drogą morską stwierdzono na Łotwie (+37,5 %), w Słowenii (+33,0 %), w Rumunii (+25,0 % z niskiego poziomu), na Cyprze (+22,8 %) i w Belgii (+13,7 %) oraz Islandii (+68,4 %) w 2017 r. Z kolei jedynie pięć państw zarejestrowało spadek liczby pasażerów w 2017 r. w porównaniu z rokiem poprzednim. Największy względny spadek zanotowano w Bułgarii (-28,0 % z niskiego poziomu).

Tablica 2: Liczba pasażerów podróżujących drogą morską, wsiadających i wysiadających we wszystkich portach, 2014–2017 r.
(tys.)
Źródło: Eurostat (mar_mp_aa) oraz (mar_mp_aa_cphd)

Chociaż pasażerowie statków wycieczkowych stanowili jedynie 3,4 % całkowitej liczby pasażerów wsiadających i wysiadających w portach UE w 2017 r., mieli oni istotny udział w liczbie pasażerów odnotowanej w portach i państwach o nasilonym ruchu statków wycieczkowych. Niemal 80 % całkowitej liczby pasażerów statków wycieczkowych wsiadających i wysiadających w europejskich portach w 2017 r. odnotowano w czterech państwach: we Włoszech, w Hiszpanii, w Niemczech i w Zjednoczonym Królestwie. Liczby te nie uwzględniają pasażerów statków wycieczkowych odbywających jednodniowe wycieczki w portach UE.

Dane źródłowe tablic i wykresów

Źródła danych

Większość danych statystycznych dotyczących lądowego przewozu osób opiera się na ruchu pojazdów w każdym z państw zgłaszających, niezależnie od przynależności państwowej danego pojazdu czy statku („zasada terytorialności”). Z tego powodu uważa się, że miara pasażerokilometrów (pkm odpowiada jednemu pasażerowi, który przebył odległość jednego kilometra) jest miarą bardziej wiarygodną, gdyż liczba pasażerów pociąga za sobą większe ryzyko podwójnego liczenia, szczególnie w przypadku transportu międzynarodowego. Metodyka stosowana we wszystkich państwach członkowskich UE nie jest zharmonizowana w przypadku pasażerskiego transportu drogowego.

Podział zadań przewozowych w lądowym przewozie osób obejmuje transport samochodem osobowym, autokarem, autobusem i trolejbusem oraz pociągiem; dotyczy to głównie przemieszczania się na terytorium państwa, bez względu na przynależność państwową pojazdu. Podział zadań przewozowych w przewozie osób określa się jako procentowy udział każdego rodzaju transportu i opiera się na danych wyrażonych w pasażerokilometrach. Do celów niniejszego artykułu wartość łączna dla lądowego przewozu osób nie obejmuje krajowych usług w zakresie transportu lotniczego i wodnego (śródlądowej żeglugi i lotnictwa).

Poziom lądowego przewozu osób (mierzony w pasażerokilometrach) może być również wyrażony w stosunku do PKB. W niniejszym artykule wskaźnik ten jest przedstawiony w oparciu o PKB w cenach stałych dla roku odniesienia 2005. Wskaźnik ten dostarcza informacji na temat zależności między popytem ze strony pasażerów a wielkością gospodarki i umożliwia monitorowanie zmian popytu na przewóz osób w stosunku do wzrost gospodarczego.

Pasażerowie w transporcie kolejowym

Pasażerem w transporcie kolejowym jest dowolna osoba, z wyjątkiem członków załogi kolejowej, która podróżuje koleją. Dane o pasażerach w transporcie kolejowym nie są dostępne dla Malty i Cypru (ani Islandii), ponieważ państwa te nie mają kolei. Roczne statystyki dotyczące pasażerów w krajowym i międzynarodowym transporcie kolejowym na ogół obejmują jedynie większe przedsiębiorstwa transportu kolejowego, chociaż niektóre państwa używają szczegółowych danych dla wszystkich operatorów kolejowych.

Pasażerowie w transporcie lotniczym

Statystyki dotyczące transportu lotniczego dotyczą transportu krajowego i międzynarodowego, mierzonego liczbą przewożonych pasażerów. Dane są gromadzone dla przylotów i odlotów. Pasażerowie przewożeni w transporcie lotniczym to pojęcie, które odnosi się do wszystkich pasażerów w danym locie liczonych tylko raz, a nie wielokrotnie na każdym etapie danego lotu. Pasażerowie w transporcie lotniczym obejmują wszystkich pasażerów generujących przychody i ich niegenerujących, których podróże zaczynają się lub kończą w zgłaszającym porcie lotniczym, oraz pasażerów transferowych dołączających do lotu lub opuszczających lot w zgłaszającym porcie lotniczym. Wyłączeni są pasażerowie tranzytu bezpośredniego. Statystyki dotyczące transportu lotniczego są gromadzone z częstotliwością miesięczną, kwartalną i roczną, choć w niniejszym artykule przedstawiono tylko dane roczne. Dane statystyczne dotyczące pasażerów w transporcie lotniczym obejmują również liczbę komercyjnych lotów pasażerskich, a także informacje dotyczące poszczególnych tras i liczby dostępnych miejsc. Dane roczne są dostępne dla większości państw członkowskich UE począwszy od 2003 r.

Pasażerowie w transporcie morskim

Dane dotyczące transportu morskiego są ogólnie dostępne od 2001 r., choć niektóre państwa członkowskie UE przekazują dane od 1997 r. Statystyki dotyczące transportu morskiego nie są przekazywane przez Czechy, Luksemburg, Węgry, Austrię ani Słowację, ponieważ żadne z tych państw nie ma ruchu morskiego. To samo dotyczy Liechtensteinu i Szwajcarii.

Pasażerem w transporcie morskim jest dowolna osoba, która podróżuje drogą morską statkiem handlowym. Za pasażerów nie uważa się obsługi oraz członków załogi, którzy nie wykonują żadnych zadań, ale nie płacą za bilet. Wyłączone są również niemowlęta. Możliwe jest wystąpienie podwójnego liczenia, gdy dane zgłosi zarówno port wejścia na statek, jak i port zejścia ze statku; jest to dość powszechne w przypadku transportu morskiego pasażerów, który, ogólnie rzecz biorąc, odbywa się na stosunkowo krótką odległość.

Kontekst

Unijna polityka transportowa dąży do zapewnienia, aby pasażerowie korzystali z tych samych podstawowych standardów traktowania, niezależnie od miejsca podróży w obrębie UE. Pasażerowie mają już szereg praw obejmujących różne obszary: informacje o ich podróży, rezerwacje i ceny biletów, uszkodzenia bagażu, opóźnienia i odwołania bądź trudności napotykane podczas organizowanych wakacji. Uwzględniając powyższe kwestie, przepisy UE zapewniają ochronę praw pasażerów korzystających z różnych środków transportu:

  • Rozporządzenie (WE) nr 261/2004 ustanawiające wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów; w marcu 2013 r. Komisja Europejska przedstawiła wniosek dotyczący przeglądu tego rozporządzenia (COM(2013) 130 final) w celu wyjaśnienia niejasnych kwestii, wprowadzenia nowych praw (na przykład w zakresie zmiany rozkładu lotów), wzmocnienia nadzoru nad przewoźnikami lotniczymi oraz wyważenia obciążeń finansowych;
  • Rozporządzenie 1371/2007 dotyczące „praw i obowiązków pasażerów w ruchu kolejowym”;
  • Rozporządzenie 181/2011 dotyczące „praw pasażerów w transporcie autobusowym i autokarowym”;
  • Rozporządzenie 1177/2010 dotyczące „praw pasażerów podróżujących drogą morską i drogą wodną śródlądową”.

Opracowano również szczegółowe przepisy w celu zapewnienia, aby osoby o ograniczonej możliwości poruszania się miały zapewnione niezbędne udogodnienia i nie odmawiano im niesprawiedliwie przewozu.

W grudniu 2011 r. Komisja Europejska przyjęła „Europejską wizję dotyczącą pasażerów”: komunikat w sprawie praw pasażerów we wszystkich środkach transportu” (COM(2011) 898 final). Potwierdzono w niej prace podjęte w celu wprowadzenia środków ochrony pasażerów we wszystkich środkach transportu, ale zauważono, że pełny zbiór praw nie jest w pełni wdrożony. Celem komunikatu jest konsolidacja istniejących prac i dążenie do bardziej spójnego, skutecznego i zharmonizowanego stosowania praw wraz z lepszym zrozumieniem wśród pasażerów.

W marcu 2011 r. Komisja Europejska przyjęła białą księgę „Plan utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu – dążenie do osiągnięcia konkurencyjnego i zasobooszczędnego systemu transportu” (COM(2011) 144 final). Ta obszerna strategia zawiera plan obejmujący 40 konkretnych inicjatyw mających na celu stworzenie w ciągu 10 lat konkurencyjnego systemu transportowego, który ma zwiększyć mobilność, usunąć główne bariery w kluczowych obszarach, zwiększyć efektywność zużycia paliwa i zatrudnienie.

Więcej szczegółów na temat wniosków Komisji Europejskiej w sprawie inicjatyw dotyczących polityki transportowej ujęto we wstępnym artykule na temat transportu w UE.

Bezpośredni dostęp do

Inne artykuły
Tablice
Baza danych
Sekcja specjalna
Publikacje
Metodologia
Wizualizacje




Transport, volume and modal split (t_tran_hv)
Volume of passenger transport relative to GDP (tsdtr240)
Modal split of passenger transport (tsdtr210)
Railway transport (t_rail)
Rail transport of passengers (ttr00015)
Air transport (t_avia)
Air transport of passengers (ttr00012)
Multimodal data (tran)
Transport, volume and modal split (tran_hv)
Volume of passenger transport relative to GDP (tran_hv_pstra)
Modal split of passenger transport (tran_hv_psmod)
Railway transport (rail)
Railway transport measurement - passengers (rail_pa)
Road transport (road)
Road transport measurement - passengers (road_pa)
Maritime transport (mar)
Maritime transport - passengers - detailed annual and quarterly results (mar_pa)
Air transport (avia)
Air transport measurement - passengers (avia_pa)

Podręczniki i wytyczne

Uwagi metodyczne

Pliki metadanych ESMS


Retrieved from "https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Archive:Passenger_transport_statistics/pl&oldid=503210"