Archive:Toerismestatistieken

Gegevens van december 2018.

Geplande update van het artikel: maart 2020.

Highlights

In 2017 vond meer dan de helft (58 %) van alle overnachtingen van niet-ingezetenen in de EU plaats in Spanje, het Verenigd Koninkrijk, Italië en Frankrijk.

In 2017 was Spanje de meest bezochte toeristische bestemming in de EU voor niet-ingezetenen (mensen die buiten hun land reizen), met 306 miljoen overnachtingen in logiesverstrekkende bedrijven ofwel 20 % van alle overnachtingen in de EU.

62 % van de EU-ingezetenen is in 2017 minstens één keer op reis gegaan.

Toeristische bestemmingen — aantal overnachtingen in logiesverstrekkende bedrijven, 2017

Dit artikel bevat informatie over recente statistieken over toerisme in de Europese Unie (EU). Het toerisme speelt een belangrijke rol in de EU, niet alleen voor de economie en de werkgelegenheid, maar ook vanwege de belangrijke maatschappelijke rol en de impact die het heeft op het milieu. Toerismestatistieken worden niet alleen gebruikt voor het monitoren van het toerismebeleid van de EU, maar ook voor controle op haar regionale beleid en haar beleid betreffende duurzame ontwikkeling.

In 2015 behoorde één op de tien bedrijven in de Europese niet-financiële sectoren van het bedrijfsleven tot de toeristische sector. Deze 2,4 miljoen bedrijven hadden naar schatting 12,7 miljoen werknemers in dienst. De bedrijven in sectoren met toerismegerelateerde activiteiten boden werk aan 9,2 % van de werknemers in de niet-financiële sectoren van het bedrijfsleven en aan 21,5 % van de werknemers in de dienstensector. Het aandeel van de toeristische sector in de totale omzet en toegevoegde waarde tegen factorkosten was relatief lager: de sector was goed voor 3,8 % van de omzet en 5,7 % van de toegevoegde waarde van de niet-financiële sectoren van het bedrijfsleven.

Full article

Bedden in de EU-28: Frankrijk en Italië hebben de meeste bedden

In 2017 bevond een derde van alle bedden in de EU-28 zich in Frankrijk en Italië

Naar schatting waren in 2017 meer dan 656 duizend logiesverstrekkende bedrijven actief in de EU-28, die tezamen bijna 31,5 miljoen bedden aanboden (zie tabel 1). Bijna een derde (32,0 %) van alle bedden in de EU-28 bevonden zich in slechts twee van de EU-lidstaten, namelijk Frankrijk (5,1 miljoen bedden) en Italië (5,0 miljoen bedden), gevolgd door het Verenigd Koninkrijk, Spanje en Duitsland.

Tabel 1: Logiesverstrekkende bedrijven, 2017
Bron: Eurostat (tour_cap_nat) en (tour_occ_ninat)

Aantal overnachtingen door niet-ingezetenen in de EU-28: Spanje op de eerste plaats

Meer dan de helft (57,6 %) van alle overnachtingen van niet-ingezetenen in de EU-28 vond plaats in Spanje, het Verenigd Koninkrijk, Italië en Frankrijk.

In de afgelopen jaren is over het algemeen een opwaartse tendens waarneembaar in het aantal overnachtingen in logiesverstrekkende bedrijven (zie figuur 1). In 2008 en 2009 vond echter een kortstondige daling van het aantal overnachtingen in logiesverstrekkende bedrijven plaats als gevolg van de financiële en economische crisis: het aantal toeristische overnachtingen in de EU-28 daalde in 2008 met 0,2 % en in 2009 met nog eens 2,8 %. In 2010 steeg het aantal overnachtingen echter weer, en in 2017 werd een piek van 3,1 miljard overnachtingen bereikt, een stijging van 5,2 % ten opzichte van 2016.

Figuur 1: Trends in overnachtingen bij logiesverstrekkende bedrijven in de EU-28, 2005-2017
(index 2005 = 100)
Bron: Eurostat (tour_occ_ninat)

In 2017 was Spanje de meest bezochte toeristische bestemming in de EU voor niet-ingezetenen (mensen die buiten hun land reizen), met 306 miljoen overnachtingen in logiesverstrekkende bedrijven ofwel 20,0 % van alle overnachtingen in de EU-28 (zie figuur 2 en figuur 3). Bijna zeven van de tien van deze 306 miljoen overnachtingen in Spanje waren geconcentreerd in drie gebieden: Islas Canarias (Canarische Eilanden), Illes Balears (de Balearen) en Cataluña (Catalonië), (zie ook het artikel "Statistieken van het toerisme op regionaal niveau").

De vier populairste bestemmingen in de EU voor niet-ingezetenen waren Spanje, het Verenigd Koninkrijk (213 miljoen overnachtingen, schatting op basis van maandelijkse gegevens uit 2017), Italië (211 miljoen overnachtingen) en Frankrijk (133 miljoen overnachtingen). Samen waren deze landen goed voor meer dan de helft (57,6 %) van alle overnachtingen door niet-ingezetenen in de EU-28. De minst bezochte bestemmingen waren Luxemburg en Letland; bij de interpretatie van deze cijfers moet echter de grootte van deze lidstaten in aanmerking worden genomen.

Figuur 2: Toeristische bestemmingen — aantal overnachtingen in logiesverstrekkende bedrijven, 2017
(miljoen overnachtingen in het land door niet-ingezetenen)
Bron: Eurostat (tour_occ_ninat)

Figuur 3: Percentage overnachtingen bij logiesverstrekkende bedrijven in de EU-28 door toeristen die buiten hun land reizen, 2017
(% van alle overnachtingen in logiesverstrekkende bedrijven in de EU-28)
Bron: Eurostat (tour_occ_ninat)

Het aantal overnachtingen (door ingezetenen en niet-ingezetenen) kan worden afgezet tegen het aantal inwoners van elk land, waardoor een indicator van de toerisme-intensiteitkan worden verkregen. Op grond van deze indicator kan worden geconcludeerd dat in 2017 de Middellandse Zee-bestemmingen Malta, Cyprus en Kroatië de populairste toeristische bestemmingen waren, met ongeveer 20 overnachtingen per inwoner (zie figuur 4), gevolgd door Oostenrijk (14 overnachtingen per inwoner), Griekenland en Spanje (beide met 10 overnachtingen per inwoner).

Figuur 4: Toerisme-intensiteit, 2017
(aantal overnachtingen door ingezetenen en niet-ingezetenen in logiesverstrekkende bedrijven, per inwoner)
Bron: Eurostat (tour_occ_ninat)

Deelname aan het toerisme: Ruim negen van de tien ingezetenen van Finland hebben deelgenomen aan het toerisme

62 % van de EU-ingezetenen is in 2017 minstens één keer op reis gegaan

Naar schatting nam 62,0 % van de bevolking van de EU-28 van 15 jaar en ouder in 2017 voor persoonlijke doeleinden deel aan het toerisme, dat wil zeggen dat zij in de loop van het jaar ten minste één toeristische reis voor persoonlijke doeleinden hebben ondernomen. Ook zijn er grote verschillen waarneembaar tussen de EU-lidstaten, van een participatiegraad van 26,8 % in Roemenië tot 91,3 % in Finland (zie figuur 5).

Figuur 5: Deel van de bevolking dat deelneemt aan het toerisme, 2017
(% van de bevolking van 15 jaar en ouder)
Bron: Eurostat (tour_dem_tttot)

Toeristische reizen: De ingezetenen van Luxemburg, België, Malta, Slovenië en Cyprus hebben meer buitenlandse dan binnenlandse reizen gemaakt

Bijna drie van de vier reizen van EU-ingezetenen vond plaats in eigen land

Ingezetenen (van 15 jaar en ouder) uit de EU-28 hebben naar schatting 1,3 miljard toeristische reizen gemaakt in 2017, voor persoonlijke of zakelijke doeleinden. De helft (50,2 %) van het totale aantal korte reizen bestond uit één tot drie overnachtingen (zie tabel 2), terwijl driekwart (73,3 %) van alle reizen een binnenlandse bestemming had, en de overige reizen een buitenlandse bestemming.

Tabel 2: Toeristische reizen door ingezetenen (15 jaar en ouder), 2017
Bron: Eurostat (tour_dem_tttot) and (tour_dem_totot)

In sommige EU-lidstaten had meer dan de helft van alle toeristische reizen in 2017 een buitenlandse bestemming; dit was het geval voor Luxemburg, België, Malta, Slovenië en Cyprus. Van de reizen van ingezetenen van Roemenië en Spanje daarentegen had minder dan 10 % een buitenlandse bestemming. De grootte en de geografische ligging van de lidstaat lijken hierbij een bepalende rol te spelen (de inwoners van kleinere en noordelijke landen blijken vaker geneigd om naar het buitenland te reizen).

Ingezetenen van de EU hadden een voorkeur voor reizen in de zomermaanden: bijna één op de vier reizen werd gemaakt in juli of augustus (zie ook het artikel "Seizoensgebonden karakter van de vraag naar toeristische diensten").

Overnachtingen in het buitenland van ingezetenen van de EU-28: Luxemburg heeft de meeste overnachtingen in het buitenland per inwoner

Ingezetenen van Duitsland en het Verenigd Koninkrijk waren in 2017 goed voor meer dan de helft van alle overnachtingen in het buitenland door ingezetenen van de EU-28

De ingezetenen van de EU-28 hebben in 2017 tijdens toeristische reizen naar schatting 2,8 miljard nachten in het buitenland doorgebracht (zie figuur 6). In 2017 brachten Duitse ingezetenen 798 miljoen nachten tijdens reizen buiten Duitsland door, terwijl de ingezetenen van het Verenigd Koninkrijk goed waren voor 564 miljoen overnachtingen in het buitenland (gegevens voor het VK over 2013). De ingezetenen van deze twee EU-lidstaten waren goed voor bijna de helft (48,7 %) van alle overnachtingen in het buitenland door ingezetenen van de EU-28.

Figuur 6: Percentage overnachtingen op buitenlandse reizen van Europeanen, per land van herkomst, 2017
(% overnachtingen in het buitenland door ingezetenen van de EU-28)
Bron: Eurostat (tour_dem_tntot)

Op basis van het aantal inwoners was Luxemburg de EU-lidstaat met de meeste buitenlandse overnachtingen per inwoner (gemiddeld 26,1 overnachtingen in 2017), gevolgd door Zweden (21,4 overnachtingen) en Cyprus (19,9 overnachtingen). Aan het andere uiteinde van het spectrum brachten de inwoners van Roemenië, Griekenland en Bulgarije in 2017 gemiddeld minder dan één nacht in het buitenland door (zie figuur 7).

Figuur 7: Toeristische reizen in het buitenland per land van herkomst, 2017
(gemiddeld aantal overnachtingen in het buitenland per inwoner van 15 jaar en ouder)
Bron: Eurostat (tour_dem_tntot) and (demo_pjanbroad)

Uitgaven voor toerisme: Duitse ingezetenen besteden het meest aan toerisme

Duitsers gaven in 2017 het meeste geld uit op internationale reizen, namelijk voor een totaalbedrag van 78,8 miljard EUR

Het economische belang van het internationale toerisme kan worden gemeten door te kijken naar de verhouding tussen de inkomsten uit het internationale reisverkeer ten opzichte van het bbp; deze gegevens zijn afkomstig uit betalingsbalansstatistieken en omvatten zowel zakenreizen als plezierreizen. In 2017 was in de EU-lidstaten de verhouding tussen inkomsten uit toerisme en het bbp het meest uitgesproken in Kroatië (19,3 %), Malta (14,1 %) en Cyprus (13,7 %), en dit onderstreept nog eens het belang van toerisme voor deze landen (zie tabel 3). In absolute cijfers werden in 2017 de hoogste inkomsten uit internationaal reisverkeer geregistreerd in Spanje (60,3 miljard EUR), Frankrijk (53,7 miljard EUR) en het Verenigd Koninkrijk (45,3 miljard EUR), gevolgd door Italië (39,2 miljard EUR) en Duitsland (35,3 miljard EUR).

Tabel 3: Inkomsten en uitgaven voor toerisme op de betalingsbalans, 2012–2017
Bron: Eurostat (bop_c6_q), (bop_eu6_q) en (nama_10_gdp)

Duitsland registreerde in 2017 de hoogste uitgaven voor internationaal reisverkeer, namelijk in totaal 78,8 miljard EUR, gevolgd door het Verenigd Koninkrijk (63,2 miljard EUR) en Frankrijk (36,7 miljard EUR).

Spanje is de EU-lidstaat met de hoogste netto-inkomsten uit het reisverkeer in 2017 (40,6 miljard EUR), terwijl Duitsland het grootste tekort optekende (–43,6 miljard EUR).

Brongegevens voor tabellen en grafieken

Toerismestatistieken: tabellen en figuren (in het Engels)

Gegevensbronnen

Voor de statistiek wordt onder toerisme verstaan: de activiteiten van bezoekers die voor een duur van minder dan een jaar een bezoek brengen aan een bestemming buiten hun gebruikelijke omgeving. Het doel van het bezoek kan velerlei zijn, bijvoorbeeld zaken, vrijetijdsbesteding of andere persoonlijke redenen, maar niet om voor een in de bezochte plaats wonende persoon of een aldaar gevestigd huishouden of bedrijf te gaan werken.

In juli 2011 hebben het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie de nieuwe Verordening nr. 692/2011 betreffende Europese statistieken over toerisme en tot intrekking van Richtlijn 95/57/EG van de Raadgoedgekeurd. Deze verordening is in werking getreden voor het referentiejaar 2012. Ingevolge deze verordening moeten EU-lidstaten regelmatig een reeks vergelijkbare toerismestatistieken verstrekken.

De toerismestatistieken in de Europese Unie bestaan uit twee hoofdcomponenten: enerzijds statistieken over de capaciteit en bezetting van collectieve logiesverstrekkende bedrijven, anderzijds statistieken over de toeristische vraag. De gegevens over capaciteit en bezetting worden in de meeste EU-lidstaten verzameld via enquêtes bij logiesverstrekkende bedrijven, de gegevens over de toeristische vraag vooral via reizigersenquêtes aan grensovergangen of via enquêtes bij huishoudens.

De statistieken over de capaciteit van collectieve logiesverstrekkende bedrijven omvatten gegevens over het aantal bedrijven, het aantal kamers en het aantal bedden. Deze statistieken worden jaarlijks per type bedrijf en per regio opgesteld. Bij de statistieken over de bezetting van collectieve logiesverstrekkende bedrijven gaat het om het aantal aankomsten (in logiesverstrekkende bedrijven) en het aantal overnachtingen door ingezetenen en niet-ingezetenen, uitgesplitst naar type bedrijf of naar regio; er zijn jaarlijkse en maandelijkse statistische reeksen beschikbaar. Bovendien worden er statistieken over het gebruik van slaapkamers en de (bezettingsgraad) van bedden opgesteld.

Er worden statistieken verzameld over de toeristische vraag ten opzichte van het aantal toeristische reizen (en het aantal overnachtingen gedurende die reizen), onderverdeeld naar:

land van bestemming;
doel;
duur van het verblijf;
type accommodatie;
maand van vertrek;
vervoerswijze;
uitgaven.

De gegevens worden tevens geanalyseerd aan de hand van de sociaal-demografische kenmerken van de toerist:

geslacht;
leeftijdsgroep;
bereikt opleidingsniveau (facultatief);
gezinsinkomen (facultatief);
activiteitsstatus (facultatief).

Tot 2013 werden er toerismestatistieken bijgehouden vanaf ten minste één overnachting; met ingang van het referentiejaar 2014 worden uitgaande dagtochten ook in de officiële Europese statistieken opgenomen. Deze gegevens worden binnenkort geanalyseerd in een nieuw artikel in de reeks van "Statistics explained".

Er kunnen ook gegevens uit andere officiële bronnen worden gebruikt om het toerisme te bestuderen. Daarbij gaat het onder meer om de volgende gegevens:

structurele bedrijfsstatistieken (SBS) en kortetermijnbedrijfsstatistieken (STS) die kunnen worden gebruikt voor aanvullende gegevens over toeristenstromen en over de economische prestaties van bepaalde sectoren die met het toerisme verband houden;
gegevens over de werkgelegenheid in logiesverstrekkende bedrijven uit de arbeidskrachtenenquête (LFS), geanalyseerd naar arbeidstijd (voltijds/deeltijds), werkstatus, leeftijd, opleidingsniveau, geslacht, duur van het dienstverband en anciënniteit bij dezelfde werkgever (jaar- en kwartaalgegevens);
gegevens over reisontvangsten en -uitgaven op de betalingsbalans;
vervoerstatistieken (bijvoorbeeld luchtvervoer van passagiers).

Achtergrond

Volgens een publicatie van de Wereldorganisatie voor Toerisme van de Verenigde Naties (UNWTO) getiteld "Tourism highlights" (in het Engels), is de Europese Unie een belangrijke toeristische bestemming en behoorden vijf EU-lidstaten tot de tien meest bezochte bestemmingen wereldwijd. Het toerisme kan een positieve bijdrage leveren aan de werkgelegenheid en de economische groei en aan de ontwikkeling in plattelandsgebieden en perifere of minder ontwikkelde regio's. Er bestaat behoefte aan betrouwbare en geharmoniseerde toerismestatistieken binnen de sector zelf, maar ook in de ruimere context van het regionale beleid en het beleid inzake duurzame ontwikkeling.

Het toerisme kan een belangrijke rol spelen bij de ontwikkeling van de Europese regio's. De aangelegde infrastructuur voor toeristische doeleinden levert een bijdrage aan plaatselijke ontwikkeling en de creatie of het behoud van werkgelegenheid ter compensatie van banenverlies als gevolg van industriële achteruitgang of de teloorgang van het platteland. Duurzaam toerisme omvat behoud en verbetering van het cultureel en natuurlijk erfgoed, van kunst tot plaatselijke gastronomie of het behoud van de biodiversiteit.

In 2006 heeft de Europese Commissie haar goedkeuring gehecht aan een mededeling getiteld "Een nieuw EU-toerismebeleid: naar een sterker partnerschap voor het Europees toerisme" (COM(2006) 134 definitief). Deze mededeling heeft betrekking op een reeks uitdagingen die het toerisme de komende jaren zullen bepalen, waaronder de vergrijzing in Europa, de groeiende concurrentie uit de rest van de wereld, de vraag van de consument naar meer gespecialiseerd toerisme en de noodzaak om duurzamere en milieuvriendelijkere toeristische praktijken te ontwikkelen. Een concurrerender toeristisch aanbod en duurzame bestemmingen dragen bij aan een grotere klanttevredenheid van toeristen en bestendigen de positie van Europa als de belangrijkste toeristische bestemming ter wereld. In oktober 2007 werd deze mededeling gevolgd door een volgende mededeling, getiteld "Een agenda voor een duurzaam en concurrerend Europees toerisme" (COM(2007) 621 definitief), waarin acties worden voorgesteld in verband met duurzaam beheer van de bestemmingen, integratie van duurzaamheidsaspecten in het bedrijfsleven en voorlichting over duurzaamheid aan toeristen.

In het Verdrag van Lissabon wordt het belang van het toerisme erkend: de EU wordt op dit gebied een specifieke bevoegdheid verleend en besluiten kunnen met gekwalificeerde meerderheid van stemmen worden genomen. In een artikel in het Verdrag wordt gespecificeerd dat de EU "het optreden van de lidstaten in de toerismesector zal aanvullen, met name door bevordering van het concurrentievermogen van de ondernemingen van de Unie in die sector". De mededeling "Europa, toeristische topbestemming in de wereld: een nieuw beleidskader voor het toerisme in Europa" (COM(2010) 352 definitief) is in juni 2010 door de Europese Commissie goedgekeurd. Met deze mededeling wil de Europese Commissie een gecoördineerde aanpak voor initiatieven op het gebied van toerisme bevorderen en heeft zij een nieuw actiekader vastgesteld om het concurrentievermogen van het toerisme en de capaciteit ervan voor duurzame ontwikkeling te vergroten. Ook werd een aantal Europese en multinationale initiatieven voorgesteld om deze doelstellingen te bereiken, waaronder consolidatie van de sociaaleconomische kennisbasis.