Statistics Explained

Dane statystyczne dotyczące przewozu osób

Revision as of 12:59, 16 October 2018 by EXT-A-Redpath (talk | contribs)


Dane pozyskano w maju 2018 r.

Planowana aktualizacja artykułu: październik 2019 r.

Najważniejsze punkty

Samochód osobowy był najważniejszym środkiem przewozu osób we wszystkich państwach członkowskich.
W 2016 r. portem lotniczym, w którym odnotowano największy ruch w UE pod względem liczby pasażerów, był Londyn Heathrow.
[[File:Air passenger transport 2016.xlsx]]

Air passenger transport, 2016 (passengers per inhabitant)

  • Note: total passengers carried (arrivals and departures for national and international). The EU aggregate excludes the double-counting impact of passengers flying between EU countries.
  • Turkey: not available.


W poniższym artykule przedstawiono szczegółowe informacje dotyczące aktualnej sytuacji i ostatnich zmian w zakresie statystyk przewozu osób w Unii Europejskiej (UE), na podstawie najnowszych dostępnych danych. Prezentowane są w nim informacje dotyczące przewozu osób różnymi środkami transportu, takimi jak transport drogowy, kolejowy, lotniczy i morski. Wśród nich głównym rodzajem transportu pasażerskiego jest przewóz samochodami osobowymi, któremu sprzyja chęć posiadania większej mobilności i elastyczności. Większe wykorzystanie samochodów osobowych do przewozu osób w całej UE przyczyniło się jednak do wyższego poziomu zagęszczenia ruchu i zanieczyszczenia środowiska w wielu miastach i na wielu głównych arteriach transportowych.


Pełny artykuł

Podział na rodzaje transportu

Samochody osobowe odpowiadały za 83,1 % lądowego przewozu osób w UE-28 w 2015 r., natomiast autokary, autobusy i trolejbusy (9,2 %) oraz pociągi (7,7 %) stanowiły mniej niż jedną dziesiątą całego ruchu (mierzonego pasażerokilometrów (pkm) w ruchu lądowym przebytych w ramach każdego rodzaju transportu) — zob. wykres 1.

Wykres 1: Podział na rodzaje przewozu osób w ruchu lądowych, 2015 r.
(% pasażerokilometrów w ruchu lądowym ogółem)
Źródło: Eurostat (tran_hv_psmod)

Samochód osobowy był najważniejszym środkiem przewozu osób we wszystkich państwach członkowskich. W Portugalii i na Litwie w 2015 r. blisko 90 % całego przewozu osób odbywało się za pomocą samochodów osobowych. Tylko w Czechach i na Węgrzech udział samochodów osobowych w transporcie osób nie przekraczał trzech czwartych. W przypadku Węgier towarzyszył mu najwyższy wśród państw członkowskich udział autokarów i autobusów, a także wysoki odsetek przewozu osób koleją. Państwami członkowskimi o najwyższym udziale przewozu osób koleją były Austria (12,0 %) i Niderlandy (10,8 %). Znacznie wyższy był jednak udział kolei w transporcie pasażerskim w Szwajcarii, gdzie kolej odpowiadała za 19,1 % całego przewozu osób w 2015 r.

Względny wzrost przewozu osób a stan gospodarki

W ujęciu łącznym, w latach 2005–2015 lądowy przewóz osób w UE-28 wzrastał o 4,0 % wolniej niż produkt krajowy brutto (PKB) w cenach stałych. Należy podkreślić, że wskaźnik ten, wyrażający stosunek lądowego przewozu osób do PKB w cenach stałych, dotyczy wyłącznie lądowego transportu samochodowego, autokarowego, autobusowego i trolejbusowego lub kolejowego. Za znaczną część międzynarodowego ruchu pasażerskiego odpowiadają usługi przewozu osób drogą morską i lotniczą. W niektórych państwach również krajowe usługi przewozu osób drogą morską i lotniczą mają duże znaczenie. Przy obliczaniu tego wskaźnika nie uwzględnia się jednak morskiego ani lotniczego transportu pasażerskiego.

Wykres 2: Zmiana wskaźnika lądowego transportu pasażerskiego w stosunku do PKB w latach 2005–2015
(%)
Źródło: Eurostat (tran_hv_pstra)

W nieznacznej większości państw członkowskich UE w latach 2005–2015 tempo zmian PKB w cenach stałych było wyższe niż tempo zmian lądowego przewozu osób. To spowodowało spadek stosunku między przewozem osób a PKB w cenach stałych – zob. wykres 2. Największe spadki odnotowano na Litwie (43,5 %) i Słowacji (31,5 %). Odwrotną sytuację zaobserwowano natomiast w 13 państwach członkowskich, w szczególności w Grecji i na Cyprze oraz w mniejszym stopniu w Bułgarii i Chorwacji, co odzwierciedlało silny wzrost przewozu osób lub słaby rozwój gospodarczy. Wśród państw nienależących do UE, ale przedstawionych na wykresie 2, wskaźnik lądowego przewozu osób w stosunku do PKB wzrósł znacząco w omawianym okresie w byłej jugosłowiańskiej republice Macedonii, Norwegii i Islandii, natomiast spadek odnotowano w Szwajcarii.

Pasażerowie w transporcie drogowym

Wśród państw członkowskich UE w 2015 r. względne znaczenie samochodów osobowych było najwyższe w Portugalii, gdzie samochody odpowiadały za 89,4 % przewozu osób, oraz na Litwie (89,2 %). W większości państw członkowskich udział samochodów osobowych mieścił się w przedziale od 80,0 % do 90,0 %, choć w siedmiu państwach członkowskich udział ten był niższy, szczególnie na Węgrzech (68,2 %); a w Turcji jeszcze niższy (67,6 %). — zob. wykres 1. Względne znaczenie autokarów, autobusów i trolejbusów przekroczyło jedną piątą lądowego przewozu osób na Węgrzech (22,3 %), co było najwyższym udziałem wśród państw członkowskich UE w 2015 r., choć jeszcze wyższy udział (30,7 %) odnotowano w przypadku Turcji. W 18 innych państwach członkowskich udział ten wyniósł od 10.0 % do 20,0 %. Najniższy udział autokarów, autobusów i trolejbusów w przewozie osób odnotowano w Niderlandach (3,0 %). — zob. wykres 1.

Pasażerowie w transporcie kolejowym

W 2015 r. transport kolejowy stanowił ponad jedną dziesiątą łącznego lądowego przewozu osób w Austrii i Niderlandach, jak również w Szwajcarii, natomiast jego udział nie przekraczał 2,0 % w Estonii, Grecji i na Litwie, a także w Turcji. W tym kontekście należy zaznaczyć, że na Cyprze, Malcie i Islandii nie ma linii kolejowych – zob. wykres 1.

W oparciu o najnowsze dostępne dane (na ogół za 2016 r.) obliczono, że w UE krajowymi sieciami kolejowymi przewieziono 401 mld pasażerokilometrów (z uwzględnieniem danych za 2015 r. dla Danii oraz danych za 2014 r. dla Węgier, z wyłączeniem Belgii i Niderlandów). Liczba ta była znacznie wyższa w porównaniu z 22 mld pasażerokilometrów w podróżach międzynarodowych (porównanie jest oparte na tej samej dostępności danych) – zob. tablica 1.

Tablica 1: Przewóz osób koleją w latach 2014-2016
Źródło: Eurostat (rail_pa_typepkm) i (demo_gind)

Blisko trzy czwarte (72 %) ogółu transportu kolejowego (łącznie krajowego i międzynarodowego) w UE (z wyłączeniem Belgii i Niderlandów) miało miejsce w jednym z czterech największych państw członkowskich UE: Niemczech, Francji, Zjednoczonym Królestwie i Włoszech. Francja i Niemcy łącznie odpowiadają za 43 % krajowych podróży kolejowych w UE oraz 71 % podróży międzynarodowych. Liczba pasażerokilometrów w transporcie międzynarodowym we Francji w 2016 r. była ponad dwukrotnie wyższa niż w Niemczech. Niemcy jednak odnotowały poziom ponad dwukrotnie wyższy od Zjednoczonego Królestwa.

W celu porównania względnego znaczenia transportu kolejowego w różnych państwach dane można ujednolicić, wyrażając wielkość ruchu pasażerskiego w stosunku do liczby ludności (co pokazano w prawej części tablicy 1 i na wykresie 3). W przypadku podróży krajowymi sieciami kolejowymi w Austrii, Szwecji, Francji, Niemczech, Danii (dane z 2015 r.) i Zjednoczonego Królestwa średnia w 2016 r. wyniosła powyżej 1 000 pasażerokilometrów na mieszkańca; było to jednak dużo poniżej średniej zanotowanej w Szwajcarii (2 231 pkm/mieszkańca). Najmniejsze średnie odległości pokonywane krajowymi sieciami kolejowymi w państwach członkowskich UE w 2016 r. odnotowano natomiast w Grecji (110 pkm/mieszkańca) oraz na Litwie (93 pkm/mieszkańca), ale średnia ta była jeszcze niższa w Turcji (54 pkm/mieszkańca) i w byłej jugosłowiańskiej republice Macedonii (40 pkm/mieszkańca).

Wykres 3: Przewóz osób koleją w 2016 r.
(w pasażerokilometrach na mieszkańca)
Źródło: Eurostat (rail_pa_typepkm) i (demo_gind)

Jeżeli chodzi o międzynarodowe podróże kolejowe, jedynymi państwami członkowskimi UE, które zgłosiły średnie powyżej 100 pasażerokilometrów na mieszkańca w 2016 r. były Luksemburg (215 pkm/mieszkańca), Francja (162 pkm/mieszkańca) i Czechy (116 pkm/mieszkańca); poziom ten przekroczono także w Szwajcarii (110 pasażerokilometrów). Powyższe dane liczbowe mogą odzwierciedlać między innymi bliskość granic międzynarodowych, znaczenie pracowników przygranicznych, dostęp do połączeń kolei dużych prędkości oraz to, czy przez dane państwo biegną międzynarodowe korytarze transportowe.

Pasażerowie w transporcie lotniczym

W 2016 r. Londyn Heathrow był portem lotniczym, w którym odnotowano największy ruch w UE-28 pod względem liczby pasażerów – łącznie 76 mln przylotów i odlotów pasażerów. Ze wszystkich portów lotniczych Heathrow notuje największy ruch pasażerski w UE od 1993 r., czyli od początku szeregu czasowego. Za nim, z pewną różnicą, uplasowały się porty lotnicze: Charles de Gaulle w Paryżu (66 mln), Amsterdam Schiphol (64 mln) i Frankfurt (61 mln) – zob. wykres 4. Te cztery porty lotnicze są czterema największymi portami w UE od 2011 r., kiedy to Amsterdam Schiphol przesunął się z piątego na czwarte miejsce.

Zdecydowana większość pasażerów korzystających z tych czterech największych portów lotniczych podróżowała na trasach międzynarodowych; najniższy udział podróży międzynarodowych odnotowano w przypadku portu lotniczego we Frankfurcie (88,6 % lotów międzynarodowych), a najwyższy – 100,0 % w przypadku portu Amsterdam Schiphol. Loty krajowe natomiast objęły 28,7 % spośród 49 mln pasażerów obsługiwanych przez piąty pod względem natężenia ruchu port lotniczy UE w 2016 r., a mianowicie Adolfo Suárez Madrid-Barajas. Stosunkowo wysoki odsetek pasażerów w lotach krajowych odnotowano także w przypadku Paryża Orly (45,3 % lotów krajowych), Rzymu Fiumicino (30,0 %) oraz portu lotniczego w Barcelonie (26,9 %).

Wykres 4: 15 najważniejszych portów lotniczych w UE-28, 2016 r.
(w mln pasażerów, wsiadających i wysiadających)
Źródło: Eurostat (avia_paoa)

W 2016 r. w całej UE-28 drogą lotniczą przewieziono średnio 1,9 pasażerów na mieszkańca. W Zjednoczonym Królestwie, w którym odnotowano najwyższą liczbę pasażerów lotniczych, średnia ta wyniosła 3,8 osób na mieszkańca. W ujęciu względnym, a więc w stosunku do liczby ludności, znaczenie podróży lotniczych było szczególnie wysokie na Malcie i Cyprze (11,2 i 10,5 pasażerów lotniczych na mieszkańca w 2016 r.), a także na Islandii (20,3) i w Norwegii (7,2). Najniższe wskaźniki odnotowano w przypadku dziesięciu wschodnich i bałtyckich państw członkowskich, z których każde odnotowało średnie poniżej 2,0 pasażerów w transporcie lotniczym na mieszkańca w 2016 r.

Wykres 5: Przewóz osób drogą lotniczą w latach 2006–2016
(w liczbie pasażerów na mieszkańca)
Źródło: Eurostat (avia_paoc) i (demo_gind)

Pasażerowie w transporcie morskim

W przeliczeniu na liczbę mieszkańców liczba pasażerów morskich podróżujących przez porty UE-28 w zasadzie niewiele się zmieniła między rokiem 2006 a 2016. W 2016 r. w UE-28 na jednego mieszkańca przypadało 0,8 pasażerów morskich, podczas gdy w 2006 r. ich liczba wyniosła 0,9.

Wykres 6: Przewóz osób drogą morską w latach 2006–2016
(w liczbie pasażerów na mieszkańca)
Źródło: Eurostat (mar_pa_aa) i (demo_gind)

W ujęciu względnym, w stosunku do liczby ludności, w 2016 r. znaczenie morskiego transportu pasażerskiego było szczególnie wysokie na Malcie (23,5 pasażera morskiego na mieszkańca), a następnie (z dużą różnicą wielkości) w Estonii (10,9), Danii (7,3), Chorwacji (7,1) i Grecji (6,1). W dalszej kolejności, nie licząc Finlandii, Szwecji i Włoch, we wszystkich pozostałych państwach członkowskich UE liczba pasażerów w transporcie morskim na mieszkańca w 2016 r. wyniosła średnio mniej niż 0,6. W tym kontekście należy zaznaczyć, że Czechy, Luksemburg, Węgry. Austria i Słowacja są państwami śródlądowymi i dlatego z definicji w ogóle nie posiadają transportu morskiego.

Dane źródłowe tablic i wykresów

Źródła danych

Większość danych statystycznych dotyczących lądowego przewozu osób opiera się na ruchu pojazdów w każdym z państw zgłaszających, niezależnie od przynależności państwowej danego pojazdu czy statku („zasada terytorialności”). Z tego powodu uważa się, że miara pasażerokilometrów (pkm odpowiada jednemu pasażerowi, który przebył odległość jednego kilometra) jest miarą bardziej wiarygodną, gdyż liczba pasażerów pociąga za sobą większe ryzyko podwójnego liczenia, szczególnie w przypadku transportu międzynarodowego. Metodyka stosowana we wszystkich państwach członkowskich UE nie jest zharmonizowana w przypadku pasażerskiego transportu drogowego.

Podział zadań przewozowych w lądowym przewozie osób obejmuje transport samochodem osobowym, autokarem, autobusem i trolejbusem oraz pociągiem; dotyczy to głównie przemieszczania się na terytorium państwa, bez względu na przynależność państwową pojazdu. Podział zadań przewozowych w przewozie osób określa się jako procentowy udział każdego rodzaju transportu i opiera się na danych wyrażonych w pasażerokilometrach. Do celów niniejszego artykułu wartość łączna dla lądowego przewozu osób nie obejmuje krajowych usług w zakresie transportu lotniczego i wodnego (śródlądowej żeglugi i lotnictwa).

Poziom lądowego przewozu osób (mierzony w pasażerokilometrach) może być również wyrażony w stosunku do PKB. W niniejszym artykule wskaźnik ten jest przedstawiony w oparciu o PKB w cenach stałych dla roku odniesienia 2005. Wskaźnik ten dostarcza informacji na temat zależności między popytem ze strony pasażerów a wielkością gospodarki i umożliwia monitorowanie zmian popytu na przewóz osób w stosunku do wzrost gospodarczego.

Pasażerowie w transporcie kolejowym

Pasażerem w transporcie kolejowym jest dowolna osoba, z wyjątkiem członków załogi kolejowej, która podróżuje koleją. Dane o pasażerach w transporcie kolejowym nie są dostępne dla Malty i Cypru (ani Islandii), ponieważ państwa te nie mają kolei. Roczne statystyki dotyczące pasażerów w transporcie krajowym i międzynarodowym na ogół obejmują jedynie większe przedsiębiorstwa transportu kolejowego, chociaż niektóre państwa używają szczegółowych danych dla wszystkich operatorów kolejowych.

Pasażerowie w transporcie lotniczym

Statystyki dotyczące transportu lotniczego dotyczą transportu krajowego i międzynarodowego, mierzonego liczbą przewożonych pasażerów. Dane są gromadzone dla przylotów i odlotów. Pasażerowie przewożeni w transporcie lotniczym to pojęcie, które odnosi się do wszystkich pasażerów w danym locie liczonych tylko raz, a nie wielokrotnie na każdym etapie danego lotu. Pasażerowie w transporcie lotniczym obejmują wszystkich pasażerów generujących przychody i ich niegenerujących, których podróże zaczynają się lub kończą w zgłaszającym porcie lotniczym, oraz pasażerów transferowych dołączających do lotu lub opuszczających lot w zgłaszającym porcie lotniczym. Wyłączeni są pasażerowie tranzytu bezpośredniego. Statystyki dotyczące transportu lotniczego są gromadzone z częstotliwością miesięczną, kwartalną i roczną, choć w niniejszym artykule przedstawiono tylko dane roczne. Dane statystyczne dotyczące pasażerów w transporcie lotniczym obejmują również liczbę komercyjnych lotów pasażerskich, a także informacje dotyczące poszczególnych tras i liczby dostępnych miejsc. Dane roczne są dostępne dla większości państw członkowskich UE począwszy od 2003 r.

Pasażerowie w transporcie morskim

Dane dotyczące transportu morskiego są ogólnie dostępne od 2001 r., choć niektóre państwa członkowskie UE przekazują dane od 1997 r. Statystyki dotyczące transportu morskiego nie są przekazywane przez Czechy, Luksemburg, Węgry, Austrię ani Słowację, ponieważ żadne z tych państw nie ma ruchu morskiego. To samo dotyczy Liechtensteinu i Szwajcarii.

Pasażerem w transporcie morskim jest dowolna osoba, która podróżuje drogą morską statkiem handlowym. Za pasażerów nie uważa się obsługi oraz członków załogi, którzy nie wykonują żadnych zadań, ale nie płacą za bilet. Wyłączone są również niemowlęta. Możliwe jest wystąpienie podwójnego liczenia, gdy dane zgłosi zarówno port wejścia na statek, jak i port zejścia ze statku; jest to dość powszechne w przypadku transportu morskiego pasażerów, który, ogólnie rzecz biorąc, odbywa się na stosunkowo krótką odległość.

Kontekst

Unijna polityka transportowa dąży do zapewnienia, aby pasażerowie korzystali z tych samych podstawowych standardów traktowania, niezależnie od miejsca podróży w obrębie UE. Pasażerowie mają już szereg praw obejmujących różne obszary: informacje o ich podróży, rezerwacje i ceny biletów, uszkodzenia bagażu, opóźnienia i odwołania bądź trudności napotykane podczas organizowanych wakacji. Uwzględniając powyższe kwestie, przepisy UE zapewniają ochronę praw pasażerów korzystających z różnych środków transportu:

  • rozporządzenie (WE) nr 261/2004 (ustanawiające wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów); w marcu 2013 r. Komisja Europejska przedstawiła wniosek dotyczący rewizji tego rozporządzenia (COM(2013) 130 final) w celu wyjaśnienia niejasnych kwestii, wprowadzenia nowych praw (na przykład w zakresie zmiany rozkładu lotów), wzmocnienia nadzoru nad przewoźnikami lotniczymi oraz wyważenia obciążeń finansowych;
  • rozporządzenie 1371/2007 dotyczące „praw i obowiązków pasażerów w ruchu kolejowym”;
  • rozporządzenie 181/2011 dotyczące „praw pasażerów w transporcie autobusowym i autokarowym”;
  • rozporządzenie 1177/2010 dotyczące „praw pasażerów podróżujących drogą morską i drogą wodną śródlądową”.

Opracowano również szczegółowe przepisy w celu zapewnienia, aby osoby o ograniczonej możliwości poruszania się miały zapewnione niezbędne udogodnienia i nie odmawiano im niesprawiedliwie przewozu.

W grudniu 2011 r. Komisja Europejska przyjęła „Europejską wizję dotyczącą pasażerów”: komunikat w sprawie praw pasażerów we wszystkich środkach transportu” (COM(2011) 898 final). Potwierdzono w niej prace podjęte w celu wprowadzenia środków ochrony pasażerów we wszystkich środkach transportu, ale zauważono, że pełny zbiór praw nie jest w pełni wdrożony. Celem komunikatu jest konsolidacja istniejących prac i dążenie do bardziej spójnego, skutecznego i zharmonizowanego stosowania praw wraz z lepszym zrozumieniem wśród pasażerów.

W marcu 2011 r. Komisja Europejska przyjęła białą księgę „Plan utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu – dążenie do osiągnięcia konkurencyjnego i zasobooszczędnego systemu transportu” (COM(2011) 144 final). Ta obszerna strategia zawiera plan obejmujący 40 konkretnych inicjatyw mających na celu stworzenie w ciągu 10 lat konkurencyjnego systemu transportowego, który ma zwiększyć mobilność, usunąć główne bariery w kluczowych obszarach, zwiększyć efektywność zużycia paliwa i zatrudnienie.

Więcej szczegółów na temat wniosków Komisji Europejskiej w sprawie inicjatyw dotyczących polityki transportowej ujęto we wstępnym artykule na temat transportu w UE.

Bezpośredni dostęp do

Inne artykuły
Tablice
Baza danych
Sekcja specjalna
Publikacje
Metodologia
Wizualizacje




Transport, volume and modal split (t_tran_hv)
Volume of passenger transport relative to GDP (tsdtr240)
Modal split of passenger transport (tsdtr210)
Railway transport (t_rail)
Rail transport of passengers (ttr00015)
Air transport (t_avia)
Air transport of passengers (ttr00012)
Multimodal data (tran)
Transport, volume and modal split (tran_hv)
Volume of passenger transport relative to GDP (tran_hv_pstra)
Modal split of passenger transport (tran_hv_psmod)
Railway transport (rail)
Railway transport measurement - passengers (rail_pa)
Road transport (road)
Road transport measurement - passengers (road_pa)
Maritime transport (mar)
Maritime transport - passengers - detailed annual and quarterly results (mar_pa)
Air transport (avia)
Air transport measurement - passengers (avia_pa)

Podręczniki i wytyczne

Uwagi metodyczne

Pliki metadanych ESMS


Retrieved from "https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Archive:Passenger_transport_statistics/pl&oldid=409088"