Dane statystyczne dotyczące mieszkalnictwa

Dane z października 2012 r. Najnowsze dane: Więcej informacji Eurostatu, główne tabele i baza danych.

Wykres 1: Ludność w podziale według typu mieszkania, 2010 r.
(% ludności) - źródło: Eurostat (ilc_lvho01)

Wykres 2: Ludność w podziale według tytułu prawnego do zajmowanego mieszkania, 2010 r.
(% ludności) - źródło: Eurostat (ilc_lvho02)

Wykres 3: Wskaźnik przeludnienia, 2010 r.
(% określonych grup ludności) - źródło: Eurostat (ilc_lvho05a)

Wykres 4: Poważna deprywacja mieszkaniowa, 2010 r.
(% ludności) - źródło: Eurostat (ilc_mdho06a)

Tablica 1: Wskaźnik przeciążenia wydatkami mieszkaniowymi według tytułu prawnego do zajmowanego mieszkania, 2010 r.
(% ludności) - źródło: Eurostat (ilc_lvho07c) i (ilc_lvho07a)

Poniższy artykuł zawiera przegląd pochodzących z ostatniego okresu danych statystycznych dotyczących mieszkalnictwa w Unii Europejskiej (UE), państwach EFTA i Chorwacji, ze szczególnym uwzględnieniem typów mieszkań, tytułu prawnego do zajmowanego mieszkania (własność lub wynajem), jakości mieszkań i ich przystępności cenowej.

Porządne mieszkanie w przystępnej cenie i w bezpiecznym otoczeniu to podstawowa potrzeba i prawo. Zaspokojenie tej potrzeby, co prawdopodobnie zmniejszy problem ubóstwa i wykluczenia społecznego, stanowi nadal poważne wyzwanie dla wielu europejskich państw.

Główne ustalenia statystyczne

Typ mieszkania

W 2010 r. 41,8 % ludności UE-27 zajmowało mieszkania w domach wielorodzinnych, niewiele ponad jedna trzecia (34,4 %) mieszkała w domach jednorodzinnych, a 23,0 % – w domach bliźniaczych (szeregowych). Wśród państw UE-27 odsetek ludności zajmującej mieszkania w budownictwie wielorodzinnym był najwyższy na Łotwie (65,4 %), w Estonii i Hiszpanii (po 64,5 %). Odsetek mieszkańców domów jednorodzinnych był najwyższy w Słowenii (67,3 %), na Węgrzech (64.5 %), w Rumunii (61.0 %) i w Danii (59.2 %); także duża część ludności Chorwacji i Norwegii (odpowiednio: 72,9 % i 62,7 %) mieszkała w domach jednorodzinnych. W domach bliźniaczych żyją najczęściej obywatele Niderlandów (60,7 %), Zjednoczonego Królestwa (60,3 %) i Irlandii (58,3 %) – zob. wykres 1.

Tytuł prawny

W 2010 r. ponad jedna czwarta (27,9 %) ludności UE-27 zamieszkiwała własne lokale własnościowe obciążone kredytem lub hipoteką, natomiast ponad dwie piąte ludności (42,9 %) zajmowało lokale własnościowe nieobciążone kredytem ani hipoteką. Zatem przeszło siedem na dziesięć osób (70,8 %) w UE-27 mieszkało we własnych lokalach własnościowych, natomiast 17,8 % ludności wynajmowało mieszkania po cenach rynkowych, a 11,4 % korzystało z zakwaterowania o obniżonym czynszu lub z bezpłatnego zakwaterowania.

W 2010 r. ponad połowa ludności w każdym z państw członkowskich UE (zob. wykres 2) mieszkała we własnych mieszkaniach: od 53,2 % w Niemczech do 97,5 % w Rumunii. W Szwajcarii więcej osób wynajmowało mieszkania (55,6 % ludności) niż mieszkało we własnych lokalach własnościowych. W Szwecji (68,0 %), Niderlandach (59,5 %) i Danii (52,7 %) ponad połowa ludności mieszkała we własnych lokalach własnościowych obciążonych kredytem lub hipoteką; podobna sytuacja panowała w Islandii (67,6 %) i Norwegii (61,1 %).

W 2010 r. w 12 państwach członkowskich UE oraz w Chorwacji odsetek osób zajmujących mieszkania wynajmowane po cenie rynkowej był niższy niż 10 %. W Niemczech, Danii, Niderlandach, Szwecji, Luksemburgu i Austrii natomiast w lokalach wynajmowanych po cenie rynkowej mieszkała ponad jedna czwarta ludności; w Szwajcarii odsetek ten sięgał prawie połowy populacji (49,9 %). Odsetek mieszkańców korzystających z zakwaterowania o obniżonym czynszu lub z bezpłatnego zakwaterowania wynosił mniej niż 20 % we wszystkich państwach członkowskich UE.

Jakość mieszkań

Jednym z głównych mierników stosowanych w ocenie jakości warunków zamieszkania jest dostępność wystarczającej przestrzeni w lokalu. Wskaźnik przeludnienia określa odsetek osób zajmujących przeludnione mieszkania, biorąc pod uwagę liczbę pomieszczeń dostępnych w gospodarstwie domowym, wielkość gospodarstwa domowego oraz wiek jego członków i ich sytuację rodzinną.

W 2010 r. w przeludnionych mieszkaniach żyło około 17,6 % ludności UE-27 (zob. wykres 3). Najwyższe wskaźniki przeludnienia odnotowano na Łotwie (57,1 %), w Rumunii (54,9 %), w Polsce (47,5 %), w Bułgarii (47,4 %), na Węgrzech (47,2 %) i na Litwie (46,4 %); podobny odsetek zgłosiła Chorwacja (44,4 %). Najniższe wskaźniki przeludnienia zarejestrowano zaś w Niderlandach (2,0 %) i na Cyprze (2,8 %), natomiast dziesięć innych państw członkowskich UE (oraz Norwegia, Szwajcaria i Islandia) zgłosiło poniżej 10 % ludności mieszkającej w przeludnionych lokalach.

Wśród osób zagrożonych ubóstwem (innymi słowy żyjących w gospodarstwach domowych, w których dochód ekwiwalentny do dyspozycji na osobę wynosił poniżej 60 % krajowej mediany) wskaźnik przeludnienia dla UE-27 w 2010 r. sięgał 29,4 %, a więc był o 11,8 punktów procentowych wyższy niż analogiczny wskaźnik dla całej ludności. Najwyższe wskaźniki przeludnienia wśród populacji zagrożonej ubóstwem odnotowano na Węgrzech (69,7 %), na Łotwie (67,6 %), w Polsce (65,6 %) i w Rumunii (65,2 %), przy czym również na Słowacji, w Estonii, w Bułgarii i na Litwie ponad połowa osób zagrożonych ubóstwem mieszkała w przeludnionych lokalach. Z drugiej strony najniższe wskaźniki przeludnienia wśród osób zagrożonych ubóstwem zarejestrowano w Niderlandach (4,5 %), na Malcie (5,8 %), na Cyprze (5,9 %), w Irlandii i w Hiszpanii (po 6,8 %). Tylko w tych państwach członkowskich UE mniej niż jedna na dziesięć osób zagrożonych ubóstwem mieszkała w przeludnionych warunkach (zob. wykres 3).

Aby uzyskać pełniejszy obraz jakości mieszkań, oprócz przeludnienia uwzględnia się też pewne inne aspekty deprywacji mieszkaniowej, takie jak brak łazienki lub toalety, nieszczelny dach lub niedoświetlenie mieszkania. Wskaźnik poważnej deprywacji mieszkaniowej definiuje się jako odsetek osób zajmujących mieszkania uważane za przeludnione, w których dodatkowo występuje co najmniej jeden z wymienionych powyżej wyróżników deprywacji mieszkaniowej. W 2010 r. w skali całej UE-27 z poważną deprywacją mieszkaniową borykało się około 5,7 % ludności (zob. wykres 4). W ośmiu państwach członkowskich UE w warunkach poważnej deprywacji mieszkaniowej żyła więcej niż jedna dziesiąta obywateli, na Łotwie było to 22,6 % mieszkańców, zaś w Rumunii aż 26,9 %, a więc ponad jedna czwarta ludności. W odróżnieniu od tych państw, w Finlandii, Irlandii i Niderlandach problem poważnej deprywacji mieszkaniowej dotyczył mniej niż 1 % populacji.

Przystępność cenowa mieszkań

Szacuje się, że w 2010 r. 10 % ludności UE-27 żyło w gospodarstwach domowych, które przeznaczały co najmniej 40 % swojego ekwiwalentnego dochodu do dyspozycji na wydatki mieszkaniowe (zob. tablica 2). Odsetek osób, których wydatki mieszkaniowe przekraczały 40 % ekwiwalentnego dochodu do dyspozycji, był najwyższy w grupie lokatorów wynajmujących mieszkania po cenach rynkowych (26,3 %), a najniższy w przypadku mieszkańców własnych lokali własnościowych nieobciążonych kredytem ani hipoteką (6,0 %).

Średnia dla UE-27 maskuje znaczące różnice występujące między państwami członkowskimi. Z jednej strony w niektórych państwach członkowskich stosunkowo mały odsetek ludności stanowią gospodarstwa domowe, których koszty mieszkaniowe przekraczają 40 % ekwiwalentnego dochodu do dyspozycji. Do takich państw należą: Cypr (2,5 %), Malta (3,4 %), Finlandia i Portugalia (po 4,2 %) oraz Słowenia (4,3 %). Z drugiej strony w Danii (21,9 %) i Grecji (18,1 %) w przybliżeniu jedna piąta obywateli wydaje na mieszkanie ponad 40 % swojego ekwiwalentnego dochodu do dyspozycji; w Zjednoczonym Królestwie odsetek ten wynosi 16,5 %, a w Rumunii – 15,0 %.

Źródła i dostępność danych

Informacje przedstawione w tej sekcji pozyskano przede wszystkim z mikrodanych pochodzących z europejskiego badania dochodów i warunków życia ludności (EU-SILC). Populację odniesienia stanowią wszystkie prywatne gospodarstwa domowe i ich obecni członkowie, którzy w czasie gromadzenia danych zamieszkiwali na terytorium państwa członkowskiego; populacja docelowa zasadniczo nie obejmuje osób żyjących w zbiorowych gospodarstwach domowych i w instytucjach. Wartość zagregowana dla UE-27 to ważona liczbą ludności średnia indywidualnych wartości krajowych.

Kontekst

UE nie odpowiada za politykę mieszkaniową, to rządy państw członkowskich kształtują własną politykę w tej dziedzinie. Wiele państw członkowskich UE zmaga się jednak z podobnymi wyzwaniami, na przykład: w jaki sposób odnawiać zasoby mieszkaniowe, jak planować rozwój miast i zwalczać ich niekontrolowane rozrastanie się, jak wspierać zrównoważony rozwój, jak pomagać na rynku nieruchomości młodym ludziom i grupom w niekorzystnej sytuacji lub jak promować efektywność energetyczną wśród właścicieli domów i mieszkań.

Kwestie mieszkalnictwa socjalnego, bezdomności i integracji odgrywają istotną rolę w agendzie społecznej UE. W Karcie praw podstawowych w art. II-94 zapisano, że „w celu zwalczania wykluczenia społecznego i ubóstwa, Unia uznaje i szanuje prawo do pomocy społecznej i mieszkaniowej dla zapewnienia, zgodnie z zasadami ustanowionymi w prawie Unii oraz ustawodawstwach i praktykach krajowych, godnej egzystencji wszystkim osobom pozbawionym wystarczających środków”. W tym kontekście podczas posiedzenia Rady Europejskiej w Nicei w 2000 r. uzgodniono wykaz wspólnych celów unijnej strategii na rzecz walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym. Dwa z tych celów wiążą się z mieszkalnictwem, mianowicie: „wdrażanie strategii mających na celu zapewnienie wszystkim obywatelom dostępu do przyzwoitych i higienicznych warunków mieszkaniowych oraz podstawowych usług niezbędnych do normalnego życia, z uwzględnieniem miejscowych uwarunkowań (elektryczność, woda, ogrzewanie itp.)”, a także „realizowanie strategii zapobiegających kryzysowym sytuacjom życiowym, które mogą prowadzić do wykluczenia społecznego, takim jak zadłużenie, wykluczenie ze szkoły i bezdomność.” Zakres tych kompetencji rozszerzono w 2010 r. w Europejskiej platformie współpracy w zakresie walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym (COM(2010) 758 final), w której określono szereg działań mających na celu zmniejszenie liczby osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym o co najmniej 20 mln do 2020 r. – zob. także artykuł na temat danych statystycznych dotyczących włączenia społecznego.

Więcej informacji Eurostatu

Publikacje

Housing conditions in Europe in 2009 - Statistics in focus 4/2011 (w jęz. angielskim)
Employment and Social Developments in Europe 2011 (w jęz. angielskim)
Income and living conditions in Europe – Statistical books (w jęz. angielskim)
The social situation in the European Union 2009 – Statistical books (w jęz. angielskim)
51 million young EU adults lived with their parent(s) in 2008 - Statistics in focus 50/2010 (w jęz. angielskim)
Combating poverty and social exclusion (w jęz. angielskim)

Główne tabele

Living conditions and welfare (t_livcon), zob.:

Income and living conditions (t_ilc)

Income distribution and monetary poverty (t_ilc_ip)

Living conditions (t_ilc_lv)

Baza danych

Living conditions and welfare (livcon), zob.:

Income and living conditions (ilc)

Living conditions (ilc_lv)

Housing conditions (ilc_lvho)

Material deprivation (ilc_md)

Housing deprivation (ilc_mdho)

Pozostałe informacje

Rozporządzenie nr 1177/2003 z dnia 16 czerwca 2003 r. dotyczące statystyk Wspólnoty w sprawie dochodów i warunków życia (EU-SILC)
Rozporządzenie nr 1553/2005 z dnia 7 września 2005 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1177/2003 dotyczące statystyk Wspólnoty w sprawie dochodów i warunków życia (EU-SILC)
Rozporządzenie nr 1791/2006 z dnia 20 listopada 2006 r. dostosowujące niektóre rozporządzenia i decyzje w takich dziedzinach, jak: [...], statystyka, [...] w związku z przystąpieniem Bułgarii i Rumunii

Linki zewnętrzne

OECD - Housing (w jęz. angielskim)
United Nations - Housing and its environment (w jęz. angielskim)
WHO - Housing (w jęz. angielskim)

Zobacz także

Housing conditions (w jęz. angielskim)
Statistics on European cities (w jęz. angielskim)
Dane statystyczne dotyczące rozkładu dochodów