Archive:Στατιστικές σχετικά με τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας

Στοιχεία Νοεμβρίου του 2019.

Προγραμματισμένη επικαιροποίηση του άρθρου: Ιανουάριος του 2021.

Highlights

Στην ΕΕ, οι υψηλότερες τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας για τους οικιακούς καταναλωτές ήταν στη Γερμανία (0,31 EUR ανά kWh) και οι χαμηλότερες στη Βουλγαρία (0,10 EUR ανά kWh) κατά το πρώτο μισό του 2019.

Στην ΕΕ, οι υψηλότερες τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας για τους μη οικιακούς καταναλωτές ήταν στην Ιταλία (0,17 EUR ανά kWh) και οι χαμηλότερες στη Δανία (0,07 EUR ανά kWh) κατά το πρώτο μισό του 2019.

Τιμές ηλεκτρικής ενέργειας (συμπεριλαμβανομένων των φόρων) για τους οικιακούς καταναλωτές, πρώτο εξάμηνο 2019

Κοσσυφοπέδιο (XK): η ονομασία αυτή χρησιμοποιείται με επιφύλαξη των θέσεων ως προς το καθεστώς και συνάδει με την απόφαση 1244/1999 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και τη γνώμη του Διεθνούς Δικαστηρίου σχετικά με τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου.
Πηγή: Eurostat (επιγραμμικοί κωδικοί δεδομένων: nrg_pc_204)

Το παρόν άρθρο περιγράφει την εξέλιξη των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας τόσο για τους οικιακούς όσο για τους μη οικιακούς καταναλωτές στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Περιλαμβάνει επίσης στοιχεία σχετικά με τις τιμές από την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν, τη Νορβηγία, την Αλβανία, τη Βόρεια Μακεδονία, το Μαυροβούνιο, τη Σερβία, την Τουρκία, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και το Κοσσυφοπέδιο ^[1], τη Μολδαβία, την Ουκρανία και τη Γεωργία.

Η τιμή της ενέργειας στην ΕΕ εξαρτάται από μια σειρά διαφορετικών συνθηκών προσφοράς και ζήτησης, συμπεριλαμβανομένων της γεωπολιτικής κατάστασης, του εθνικού ενεργειακού μείγματος, της διαφοροποίησης των εισαγωγών, των δαπανών δικτύου, των δαπανών για την προστασία του περιβάλλοντος, των κακών καιρικών συνθηκών ή των επιπέδων των ειδικών φόρων κατανάλωσης και της φορολογίας. Σημειώνεται ότι οι τιμές που παρουσιάζονται στο παρόν άρθρο περιλαμβάνουν τους φόρους, τις εισφορές και τον ΦΠΑ για τους οικιακούς καταναλωτές, αλλά δεν περιλαμβάνουν τους ανακτήσιμους φόρους και εισφορές και τον ΦΠΑ για τους μη οικιακούς καταναλωτές.

Full article

Τιμές ηλεκτρικής ενέργειας για τους οικιακούς καταναλωτές

Οι υψηλότερες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας σημειώθηκαν στη Γερμανία και στη Δανία

Επισκόπηση των μέσων τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας σε ευρώ ανά κιλοβατώρα (EUR ανά kWh) για τα τρία τελευταία έτη (πρώτο μισό κάθε έτους, προκειμένου να αποφεύγεται η επίδραση των εποχών) παρουσιάζεται στον πίνακα 1.

Πίνακας 1: Τιμές ηλεκτρικής ενέργειας 2017-2019 (Πρώτα εξάμηνα)
(EUR ανά kWh)
Πηγή: Eurostat (nrg_pc_204) και (nrg_pc_205)

Για τους οικιακούς καταναλωτές (οι οποίοι ορίζονται για τους σκοπούς του παρόντος άρθρου ως μεσαίου μεγέθους καταναλωτές με ετήσια κατανάλωση εντός του φάσματος 2 500 kWh < κατανάλωση < 5 000 kWh), οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας κατά το πρώτο μισό του 2019 ήταν υψηλότερες, μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ, στη Γερμανία (0,3088 EUR ανά kWh), στη Δανία (0,2984 EUR ανά kWh) και στο Βέλγιο (0,2839 EUR ανά kWh)· βλ. σχήμα 1. Οι χαμηλότερες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας ήταν στη Βουλγαρία (0,0997 EUR ανά kWh), στην Ουγγαρία (0,1120 EUR ανά kWh) και στη Λιθουανία (0,1255 EUR ανά kWh). Η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας για τους οικιακούς καταναλωτές στη Γερμανία ήταν σχεδόν τριπλάσια σε σχέση με την τιμή στη Βουλγαρία.

Σχήμα 1: Τιμές ηλεκτρικής ενέργειας για τους οικιακούς καταναλωτές, πρώτο μισό του 2019
(EUR ανά kWh)
Πηγή: Eurostat (nrg_pc_204)

Η μέση τιμή στην ΕΕ-28 το πρώτο εξάμηνο του 2019 —ένας σταθμισμένος μέσος όρος με τη χρήση των πιο πρόσφατων (2017) στοιχείων για την ποσότητα της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας από τα νοικοκυριά— ήταν 0,2159 EUR ανά kWh.

Η εξέλιξη των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας για τους οικιακούς καταναλωτές στην ΕΕ-28 και στην ευρωζώνη από το πρώτο μισό του 2008 παρουσιάζεται στο σχήμα 2. Η τιμή της ενέργειας, της προμήθειας και του δικτύου (τιμές χωρίς φόρους) παρέμεινε σταθερή κατά την τελευταία δεκαετία. Αυξήθηκε από 0,1149 EUR ανά kWh το πρώτο μισό του 2008 σε 0,1411 EUR ανά kWh το δεύτερο μισό του 2014 και τώρα ανέρχεται σε 0,1356 EUR ανά kWh. Ωστόσο, το ύψος των φόρων αυξήθηκε σταθερά από 27 % το 2008 σε 37 % το 2019.

Σχήμα 2: Εξέλιξη των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας για τους οικιακούς καταναλωτές, ΕΕ-28 και ευρωζώνη, 2008-2019
(EUR ανά kWh)
Πηγή:'’ Eurostat (nrg_pc_204)

Το ύψος των φόρων και εισφορών διαφέρει σε μεγάλο βαθμό μεταξύ των κρατών μελών

Το ποσοστό των φόρων και εισφορών στη συνολική τιμή λιανικής πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας για τους οικιακούς καταναλωτές παρουσιάζεται στο σχήμα 3. Το σχετικό ποσό του φόρου το πρώτο μισό του 2019 στην ΕΕ ήταν μικρότερο στη Μάλτα (5,9 %), όπου εφαρμόζεται χαμηλός συντελεστής ΦΠΑ στη βασική τιμή και δεν επιβάλλονται άλλοι φόροι στους οικιακούς καταναλωτές. Οι υψηλότεροι φόροι σημειώθηκαν στη Δανία, όπου το 63,7 % της τελικής τιμής ήταν φόροι και εισφορές.

Σχήμα 3: Μερίδιο των φόρων και εισφορών που πληρώθηκαν από τους οικιακούς καταναλωτές, πρώτο μισό του 2019
(%)
Πηγή: Eurostat (nrg_pc_204)

Οι μεγαλύτερες μειώσεις των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας σημειώθηκαν στη Δανία, στην Πορτογαλία και στην Πολωνία

Στο σχήμα 4 παρουσιάζεται η μεταβολή των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας για τους οικιακούς καταναλωτές, συμπεριλαμβανομένων όλων των φόρων και του ΦΠΑ, σε εθνικό νόμισμα μεταξύ του πρώτου μισού του 2018 και του πρώτου μισού του 2019· οι τιμές αυτές μειώθηκαν κατά την υπό εξέταση περίοδο σε τέσσερα κράτη μέλη της ΕΕ. Η υψηλότερη αύξηση τιμών σημειώθηκε στις Κάτω Χώρες (20,3 %), ενώ οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας για τους οικιακούς καταναλωτές μειώθηκαν περισσότερο στη Δανία (-4.3 %).

Σχήμα 4: Μεταβολή στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας για τους οικιακούς καταναλωτές σε σύγκριση με το ίδιο εξάμηνο του προηγούμενου έτους, ήτοι το πρώτο μισό του 2019
(%)
Πηγή: Eurostat (nrg_pc_204)

Τιμές ηλεκτρικής ενέργειας για τους μη οικιακούς καταναλωτές

Οι υψηλότερες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας σημειώθηκαν στην Ιταλία και στην Κύπρο

Για τους μη οικιακούς καταναλωτές (οι οποίοι ορίζονται, για τους σκοπούς του παρόντος άρθρου, ως μεσαίου μεγέθους καταναλωτές με ετήσια κατανάλωση εντός του φάσματος 500 MWh < κατανάλωση < 2 000 MWh), οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας κατά το πρώτο μισό του 2019 ήταν υψηλότερες, μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ, στην Ιταλία και στην Κύπρο (βλ. σχήμα 5). Η μέση τιμή της ΕΕ-28 το πρώτο εξάμηνο του 2019 —ένας σταθμισμένος μέσος όρος με τη χρήση των πιο πρόσφατων (2017) στοιχείων για την ποσότητα της κατανάλωσης από τους μη οικιακούς καταναλωτές— ήταν 0,1251 EUR ανά kWh.

Σχήμα 5: Τιμές ηλεκτρικής ενέργειας για τους μη οικιακούς καταναλωτές, πρώτο μισό του 2019
(EUR ανά kWh)
Πηγή: Eurostat (nrg_pc_205)

Η εξέλιξη των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας για τους μη οικιακούς καταναλωτές στην ΕΕ-28 από το πρώτο μισό του 2008 και μετά παρουσιάζεται στο σχήμα 6. Η τιμή της ενέργειας, της προμήθειας και του δικτύου (τιμές χωρίς φόρους) αυξήθηκε αρχικά από 0,0846 EUR ανά kWh το πρώτο μισό του 2008 σε 0,0959 EUR ανά kWh το πρώτο μισό του 2012, και σήμερα ανέρχεται σε 0,0875 EUR ανά kWh. Ωστόσο, το ύψος των φόρων αυξήθηκε σταθερά από 13 % το 2008 σε 30 % το 2019.

Σχήμα 6: Εξέλιξη των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας για τους μη οικιακούς καταναλωτές, ΕΕ-28 και ευρωζώνη, 2008-2019
(EUR ανά kWh)
Πηγή:'’ Eurostat (nrg_pc_205)

Ποσοστό μη ανακτήσιμων φόρων και εισφορών στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας

Το ποσοστό των μη ανακτήσιμων φόρων και εισφορών στη συνολική τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας για τους μη οικιακούς καταναλωτές παρουσιάζεται στο σχήμα 7. Το πρώτο μισό του 2019 το υψηλότερο ποσοστό φόρων επιβλήθηκε στη Γερμανία, όπου οι μη ανακτήσιμοι φόροι και εισφορές αποτελούσαν το 45,1 % της συνολικής τιμής.

Σχήμα 7: Μερίδιο των μη ανακτήσιμων φόρων και εισφορών που πληρώθηκαν από τους μη οικιακούς καταναλωτές, πρώτο μισό του 2019
(%)
Πηγή: Eurostat (nrg_pc_205)

Εξέλιξη των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας για τους μη οικιακούς καταναλωτές

Στο σχήμα 8 παρουσιάζεται η μεταβολή των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας για τους μη οικιακούς καταναλωτές, συμπεριλαμβανομένων όλων των μη ανακτήσιμων φόρων και εισφορών σε εθνικό νόμισμα μεταξύ του πρώτου μισού του 2018 και του πρώτου μισού του 2019· οι εν λόγω τιμές μειώθηκαν κατά την περίοδο αυτή σε ένα μόνο κράτος μέλος της ΕΕ, ήτοι στη Δανία, κατά 12,2 %. Η υψηλότερη αύξηση τιμών σημειώθηκε στη Ρουμανία (19,2 %), ενώ η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας για τους μη οικιακούς καταναλωτές σημείωσε μείωση κατά 12,2 % στη Δανία.

Σχήμα 8: Μεταβολή στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας για τους μη οικιακούς καταναλωτές σε σύγκριση με το ίδιο εξάμηνο του προηγούμενου έτους, ήτοι το πρώτο μισό του 2019
(%)
Πηγή: Eurostat (nrg_pc_205)

Πρωτογενή δεδομένα για τους πίνακες και τα γραφήματα

Πίνακες και γραφήματα για τις στατιστικές των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας

Πηγές δεδομένων

Ορισμός των οικιακών καταναλωτών

Σε ολόκληρο το παρόν άρθρο, οι αναφορές στους οικιακούς καταναλωτές αφορούν το μέσο τυπικό οικιακό επίπεδο κατανάλωσης με ετήσια κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ 2 500 και 5 000 kWh. Όλα τα αριθμητικά στοιχεία αφορούν λιανικές τιμές καταναλωτή και περιλαμβάνουν τους φόρους, τις εισφορές και τον ΦΠΑ.

Σημειώνεται ότι η σύγκριση μεταξύ των τιμών του 2018 και του 2019 γίνεται με τις τιμές στα εθνικά νομίσματα, ώστε να αποκλειστεί η επίδραση των μεταβολών των συναλλαγματικών ισοτιμιών μεταξύ των εθνικών νομισμάτων και του ευρώ για τα κράτη μέλη της ΕΕ και τις τρίτες χώρες που δεν χρησιμοποιούν το ευρώ.

Ορισμός των μη οικιακών καταναλωτών

Σε ολόκληρο το παρόν άρθρο, οι αναφορές στους μη οικιακούς καταναλωτές αφορούν το μέσο τυπικό μη οικιακό επίπεδο κατανάλωσης με ετήσια κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ 500 και 2 000 MWh. Στο παρόν άρθρο οι τιμές παρουσιάζονται κατ’ αντιστοιχία προς τη βασική τιμή για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και τις δαπάνες δικτύου, συμπεριλαμβανομένων όλων των μη ανακτήσιμων φόρων και εισφορών.

Mεθοδολογία

Λόγω αλλαγών στη μεθοδολογία από το 2007 και μετά, υπάρχει διακοπή σειράς και, ως εκ τούτου, είναι διαθέσιμη μόνο μια σχετικά σύντομη χρονοσειρά. Ωστόσο, ακόμη και σ’ αυτό το σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα, οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας σημείωσαν σημαντικές διακυμάνσεις.

Το 2016 τέθηκε σε ισχύ ο κανονισμός (ΕΕ) 2016/1952, ο οποίος ορίζει τις υποχρεώσεις για τη συλλογή και τη διάδοση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας για τους οικιακούς και μη οικιακούς καταναλωτές. Έως τον Ιανουάριο του 2017 τα στοιχεία σχετικά με τις τιμές στον τομέα των νοικοκυριών υποβάλλονταν από τις αρχές υποβολής στοιχείων σε εθελοντική βάση. Έως το 2016 ο τομέας των μη οικιακών καταναλωτών οριζόταν ως οι βιομηχανικοί καταναλωτές, αλλά οι αρχές υποβολής στοιχείων μπορούσαν να συμπεριλάβουν και άλλους μη οικιακούς καταναλωτές. Με την έκδοση του κανονισμού (ΕΕ) 2016/1952, ο ορισμός άλλαξε από βιομηχανικούς σε μη οικιακούς καταναλωτές προκειμένου να υπάρχει ενιαία μεθοδολογία για όλες τις χώρες που υποβάλλουν στοιχεία.

Τα τιμολόγια ηλεκτρικής ενέργειας ή τα συστήματα τιμολόγησης διαφέρουν από τον έναν προμηθευτή στον άλλον. Μπορεί να απορρέουν από συμβάσεις κατόπιν διαπραγμάτευσης, ιδίως για τους μεγάλους μη οικιακούς καταναλωτές Για τους μικρότερους καταναλωτές καθορίζονται, συνήθως, ανάλογα με την ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνεται, μαζί με ορισμένα άλλα χαρακτηριστικά· τα περισσότερα τιμολόγια περιλαμβάνουν, επίσης, κάποια μορφή πάγιου τέλους. Ως εκ τούτου, δεν υφίσταται ενιαία τιμή για την ηλεκτρική ενέργεια. Για τη σύγκριση των τιμών σε διαχρονικό επίπεδο και μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ, το παρόν άρθρο παρουσιάζει στοιχεία σχετικά με τα επίπεδα κατανάλωσης για τους οικιακούς καταναλωτές και για τους μη οικιακούς καταναλωτές. Υπάρχουν συνολικά πέντε διαφορετικές κατηγορίες νοικοκυριών για τις οποίες συλλέγονται οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας, με βάση τα διάφορα ετήσια επίπεδα κατανάλωσης. Όσον αφορά τους μη οικιακούς καταναλωτές, οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας συλλέγονται για συνολικά επτά διαφορετικές κατηγορίες χρηστών.

Οι συλλεγόμενες τιμές καλύπτουν τις μέσες τιμές για περίοδο έξι μηνών (μισό έτος ή εξάμηνο) από τον Ιανουάριο έως τον Ιούνιο (πρώτο μισό ή εξάμηνο 1) και από τον Ιούλιο έως τον Δεκέμβριο (δεύτερο μισό ή εξάμηνο 2) κάθε έτους. Οι τιμές περιλαμβάνουν τη βασική τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας, τις δαπάνες μεταφοράς και διανομής, τις χρεώσεις μίσθωσης του μετρητή και άλλες υπηρεσίες. Οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας για τους οικιακούς καταναλωτές που παρουσιάζονται περιλαμβάνουν τους φόρους, τις εισφορές, τις εισφορές μη φορολογικού χαρακτήρα, τα τέλη και τον φόρο προστιθεμένης αξίας (ΦΠΑ), πράγμα που αντανακλά, σε γενικές γραμμές, την τελική τιμή που πληρώνουν οι οικιακοί καταναλωτές. Δεδομένου ότι οι μη οικιακοί καταναλωτές είναι, συνήθως, σε θέση να ανακτήσουν τον ΦΠΑ και ορισμένους άλλους φόρους, οι τιμές για τις επιχειρήσεις παρουσιάζονται χωρίς ΦΠΑ και λοιπούς ανακτήσιμους φόρους/εισφορές/τέλη. Η μονάδα για τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας είναι ευρώ ανά κιλοβατώρα (EUR ανά kWh).

Πλαίσιο

Η τιμή και η αξιοπιστία του ενεργειακού εφοδιασμού και, ειδικότερα, του εφοδιασμού με ηλεκτρική ενέργεια, είναι βασικά στοιχεία της στρατηγικής ενεργειακού εφοδιασμού της χώρας. Οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας είναι ιδιαίτερης σημασίας για τη διεθνή ανταγωνιστικότητα, καθώς η ηλεκτρική ενέργεια αντιπροσωπεύει συνήθως ένα σημαντικό ποσοστό των συνολικών ενεργειακών δαπανών για τη βιομηχανία και τις επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών. Σε αντίθεση με την τιμή των ορυκτών καυσίμων, που συνήθως αποτελούν αντικείμενο συναλλαγών στις διεθνείς αγορές με σχετικά ομοιόμορφες τιμές, για την ηλεκτρική ενέργεια υπάρχει ένα ευρύτερο φάσμα τιμών στα κράτη μέλη της ΕΕ. Η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας επηρεάζεται, σε κάποιο βαθμό, από την τιμή των πρωτογενών καυσίμων και, τελευταία, από το κόστος των πιστοποιητικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO₂).

Τα θέματα αυτά εξετάστηκαν σε ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τίτλο Αντιμετωπίζοντας την πρόκληση της ανόδου των τιμών του πετρελαίου [COM(2008) 384], στην οποία η ΕΕ καλείται να γίνει περισσότερο αποδοτική στη χρήση της ενέργειας και να εξαρτάται λιγότερο από τα ορυκτά καύσιμα —ειδικότερα, με την προσέγγιση που προβλέπεται στη δέσμη μέτρων για την κλιματική αλλαγή και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Η ΕΕ έλαβε μέτρα για την ελευθέρωση των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου από το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1990. Οι οδηγίες που εκδόθηκαν το 2003 θέσπισαν κοινούς κανόνες για τις εσωτερικές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου. Ορίστηκαν προθεσμίες για το άνοιγμα των αγορών και για να δίνεται στους πελάτες η δυνατότητα να επιλέξουν τον προμηθευτή τους: η 1η Ιουλίου 2004 για τους επιχειρηματίες καταναλωτές και η 1η Ιουλίου 2007 για όλους τους καταναλωτές (συμπεριλαμβανομένων των οικιακών). Ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ προκατέλαβαν τη διαδικασία ελευθέρωσης της αγοράς, ενώ άλλα θέσπισαν τα αναγκαία μέτρα με πολύ μεγαλύτερη καθυστέρηση. Πράγματι, εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικοί φραγμοί σε πολλές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, όπως φαίνεται από τον αριθμό των αγορών που εξακολουθούν να κυριαρχούνται από (σχεδόν) μονοπωλιακούς προμηθευτές. Τον Ιούλιο του 2009 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο ενέκριναν τρίτη δέσμη νομοθετικών προτάσεων που στόχο είχε να διασφαλίσει πραγματική και αποτελεσματική επιλογή προμηθευτών, καθώς και οφέλη για τους καταναλωτές. Υπάρχει η πεποίθηση ότι η αυξημένη διαφάνεια για τις τιμές του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας θα συμβάλει στην προώθηση του θεμιτού ανταγωνισμού, αφού θα ενθαρρύνει τους καταναλωτές να επιλέγουν μεταξύ διαφορετικών πηγών ενέργειας (πετρέλαιο, άνθρακας, φυσικό αέριο και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας) και διαφορετικών προμηθευτών. Η διαφάνεια των τιμών της ενέργειας μπορεί να γίνει πιο αποτελεσματική με τη δημοσίευση και την όσο το δυνατόν ευρύτερη γνωστοποίηση των τιμών και των συστημάτων τιμολόγησης.

Direct access to

Σημειώσεις

↑ Η ονομασία αυτή χρησιμοποιείται με επιφύλαξη των θέσεων ως προς το καθεστώς και συνάδει με την ΑΣΑΗΕ 1244/1999 και τη γνώμη του ΔΔ σχετικά με τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου

[1] Η ονομασία αυτή χρησιμοποιείται με επιφύλαξη των θέσεων ως προς το καθεστώς και συνάδει με την ΑΣΑΗΕ 1244/1999 και τη γνώμη του ΔΔ σχετικά με τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου

[1]