Μέθοδοι δειγματοληψίας για διάφορους τύπους εμπορευμάτων

H ακόλουθη ενότητα περιγράφει τις αρχές για τη δειγματοληψία προϊόντων σε υγρή μορφή, σε κόκκους, σε σκόνη, χύδην ή σε συσκευασίες λιανικής πώλησης κ.λπ. Οι διαδικασίες που περιγράφονται κατωτέρω θα πρέπει να χρησιμοποιούνται, εκτός εάν πρόκειται για συγκεκριμένα προϊόντα για τα οποία μπορεί να απαιτούνται διαφορετικές διαδικασίες (π.χ. επικίνδυνα εμπορεύματα)

Για σκοπούς εκτελωνισμού, λαμβάνεται ένα συνολικό δείγμα αποτελούμενο από κατάλληλο αριθμό στοιχειωδών δειγμάτων που επιλέγονται τυχαία ή συστηματικά από ολόκληρο το φορτίο. Αν βεβαιωθείτε ότι το φορτίο είναι ομοιογενές, λαμβάνεται συνήθως ένα στοιχειώδες δείγμα ως αντιπροσωπευτικό των εμπορευμάτων που καλύπτονται από την ίδια τελωνειακή διασάφηση.

Η παρούσα ενότητα καλύπτει τη δειγματοληψία υγρών προϊόντων σε θερμοκρασίες περιβάλλοντος.

Στο κεφάλαιο Γενικές πληροφορίες για τη δειγματοληψία παρέχονται ορισμένες πληροφορίες σχετικά με τα ομοιογενή και τα ετερογενή προϊόντα. Οι οδηγίες στις ακόλουθες ενότητες εξηγούν τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να λαμβάνετε δείγματα ανομοιογενών προϊόντων για τα οποία απαιτούνται ορισμένα στοιχειώδη δείγματα προκειμένου να διασφαλιστεί η αντιπροσωπευτικότητα του δείγματος.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να είναι δύσκολο ή αδύνατο να ληφθούν περισσότερα από ένα δείγματα. Ωστόσο, εάν βεβαιωθείτε ότι το προϊόν είναι ομοιογενές, μπορεί να ληφθεί ένα μόνο δείγμα ως αντιπροσωπευτικό του φορτίου.

Μπορείτε να βεβαιωθείτε ότι το υγρό μπορεί να θεωρηθεί ομοιογενές όταν:

• η φύση του υγρού δεν επιτρέπει τυχόν εναπόθεση ή στρωμάτωση των συστατικών του, π.χ. αλκοολούχα ποτά· ή
• το υγρό προϊόν έχει ομογενοποιηθεί με ανάμειξη, ανακίνηση ή κυκλοφορία μέσω αντλιών για υγρά πριν από τη δειγματοληψία.

Εάν τα προϊόντα δεν είναι ομοιογενή από τη φύση τους και δεν είναι δυνατή η ομογενοποίηση, πρέπει να λαμβάνονται περισσότερα στοιχειώδη δείγματα σε διαφορετικά σημεία (βάθη), για να διασφαλιστεί ότι έχει ληφθεί αντιπροσωπευτικό δείγμα. Σε περίπτωση που υπάρχουν σοβαρές ανησυχίες σχετικά με τη λήψη αντιπροσωπευτικού δείγματος, συμβουλευθείτε το τελωνειακό εργαστήριο σχετικά με το σχέδιο δειγματοληψίας.

1 — επιφάνεια υγρού 2 — δείγμα επιφάνειας — λαμβάνεται από την επιφάνεια 3 — δείγμα επάνω μέρους — περίπου 10 cm. έως 20 cm. από την επιφάνεια του υγρού (ανάλογα με τον όγκο / το ύψος του δοχείου) 4 — δείγμα ανώτερου σημείου — 5/6 του ύψους από τον πυθμένα έως την επιφάνεια 5 — δείγμα μεσαίου σημείου — 3/6 του ύψους από τον πυθμένα έως την επιφάνεια 6 — δείγμα χαμηλότερου σημείου — 1/6 του ύψους από τον πυθμένα έως την επιφάνεια 7 — δείγμα εξαγωγής — από τη βαλβίδα εξαγωγής 8 — δείγμα πυθμένα

Λαμβάνονται ίσες ποσότητες δειγμάτων από το ανώτερο, μεσαίο και χαμηλότερο σημείο από τις θέσεις αριθ. 4, 5 και 6 (που εμφανίζονται στην εικόνα). Ο κατωτέρω πίνακας παρουσιάζει τα ελάχιστα απαιτούμενα στοιχειώδη δείγματα.

Επίπεδο υγρού	Δείγμα ανώτερου σημείου	Δείγμα μεσαίου σημείου	Δείγμα χαμηλότερου σημείου
<3 mD>		1
3 m.-4,5 m.	1		1
> 4,5 m.	1	1	1

Δοχεία εμβύθισης (όργανο δειγματοληψίας L02-01, L02-02) μπορεί να χρησιμοποιούνται για τη συλλογή των δειγμάτων. Το μέσο δειγματοληψίας βυθίζεται από το στόμιο της δεξαμενής μέχρι να φθάσει στο επιθυμητό επίπεδο, ανοίγεται και διατηρείται στη συγκεκριμένη θέση μέχρι να γεμίσει και στη συνέχεια ανασύρεται.
Στην περίπτωση υγρών πολύ παχύρρευστης ή κρεμώδους σύστασης, απαιτούνται περισσότερα στοιχειώδη δείγματα σε διαφορετικά ύψη. Για τη λήψη δειγμάτων από δεξαμενές μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί και μέσο δειγματοληψίας που χρησιμοποιείται για εγκάρσια δειγματοληψία (δοχείο εμβύθισης L02-01).

Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί αντλία κενού (όργανο δειγματοληψίας L01-01), εάν το βάθος από το οποίο θα ληφθεί το δείγμα δεν υπερβαίνει τα 4 μέτρα και ανάλογα με το ιξώδες του υγρού. Θα πρέπει να λαμβάνονται ίσες ποσότητες δειγμάτων από τα ανώτερα, μεσαία και χαμηλότερα σημεία.

Τα στοιχειώδη δείγματα από όλα τα σημεία/επίπεδα δειγματοληψίας συλλέγονται σε ένα δοχείο ανάμειξης και, αφού αναμειχθούν επιμελώς, δημιουργείται ένα συνολικό δείγμα. Εάν είναι βέβαιο ότι όλες οι δεξαμενές του πλοίου περιέχουν την ίδια παρτίδα (με πανομοιότυπες ιδιότητες), ένα συνολικό δείγμα μπορεί να σχηματιστεί για όλο το φορτίο με συνδυασμό των στοιχειωδών δειγμάτων από όλες τις δεξαμενές. Ο αριθμός των στοιχειωδών δειγμάτων που πρέπει να ληφθούν καθορίζεται από τον αριθμό των δεξαμενών που περιέχουν το ίδιο προϊόν από την ίδια παρτίδα. Να θυμάστε ότι ενδέχεται να υπάρχουν στην επιφάνεια του υγρού ή στον πυθμένα των δεξαμενών ακαθαρσίες και/ή εναπομένοντα ύδατα.

Εάν δεν είναι δυνατόν να ληφθούν αντιπροσωπευτικά δείγματα από το επάνω σημείο μιας δεξαμενής, η δειγματοληψία πρέπει να πραγματοποιηθεί κατά την εκφόρτωση ή φόρτωση (όργανο δειγματοληψίας L06-01) (Βλ. κεφάλαιο 1.4 Δειγματοληψία από φορτίο εν κινήσει).

Η συνολική χωρητικότητα ενός πλοίου ή μιας φορτηγίδας για τη μεταφορά υγρού φορτίου χωρίζεται συνήθως σε αριθμό ανεξάρτητων δεξαμενών (τμημάτων, θαλάμων) που ενδέχεται να έχουν διαφορετικά μεγέθη. Οι διαδικασίες δειγματοληψίας και ο σχηματισμός συνολικών δειγμάτων είναι όπως περιγράφονται και για τη δειγματοληψία από δεξαμενές. Λαμβάνονται στοιχειώδη δείγματα από κάθε ανεξάρτητη δεξαμενή. Εάν είμαστε βέβαιοι ότι όλες οι δεξαμενές του πλοίου περιέχουν την ίδια παρτίδα, ένα συνολικό δείγμα μπορεί να σχηματιστεί για όλο το πλοίο με συνδυασμό των στοιχειωδών δειγμάτων που λαμβάνονται από όλες τις δεξαμενές.

Τα βυτιοφόρα βαγόνια και τα βυτιοφόρα οχήματα μπορεί να θεωρηθούν οριζόντιες κυλινδρικές δεξαμενές. Εάν είμαστε βέβαιοι ότι όλα τα διαμερίσματα του βυτιοφόρου βαγονιού ή βυτιοφόρου οχήματος περιέχουν την ίδια παρτίδα, μπορεί να σχηματιστεί ένα συνολικό δείγμα για ολόκληρο το βυτιοφόρο με συνδυασμό των στοιχειωδών δειγμάτων που λαμβάνονται από όλα τα διαμερίσματα. Εάν δεν είναι δυνατόν να ληφθούν αντιπροσωπευτικά δείγματα από το επάνω σημείο μιας δεξαμενής, η δειγματοληψία πρέπει να πραγματοποιηθεί κατά την εκφόρτωση ή φόρτωση (όργανο δειγματοληψίας L06-01).

Απαιτείται μόνον ένα δείγμα από τις δεξαμενές καυσίμου του οχήματος. Βλ. δελτίο διαδικασίας δειγματοληψίας Υγρά προϊόντα πετρελαίου.

Η δειγματοληψία μπορεί να πραγματοποιείται με τη χρήση αντλίας κενού (όργανο δειγματοληψίας L01-01), διαφόρων μέσων δειγματοληψίας τύπου σιφωνίου (όργανο δειγματοληψίας L03-01) ή άλλων κατάλληλων μέσων δειγματοληψίας, π.χ. όργανο δειγματοληψίας L04-01 ή όργανο δειγματοληψίας L05-01.

Αριθμός συσκευασιών	Αριθμός συσκευασιών που θα ανοιχτούν για δειγματοληψία	Ποσότητα στοιχειώδους δείγματος	Ποσότητα συνολικού δείγματος	Ποσότητα τελικού δείγματος
2-25	2	ανώτατο 1 l	ανώτατο 2 l	0,5 l
26-100	4	ανώτατο 1 l	ανώτατο 4 l	0,5 l
Άνω των 100	10	ανώτατο 1 l	ανώτατο 10 l	0,5 l

Αν είναι δυνατόν, πρέπει να επιτυγχάνεται ομοιογένεια του περιεχομένου των συσκευασιών μεταφοράς πριν από τη δειγματοληψία. Εάν τα δείγματα λαμβάνονται από μία μόνο συσκευασία μεταφοράς, τα τελικά δείγματα μεταφέρονται απευθείας από το μέσο δειγματοληψίας στους περιέκτες δείγματος. Όταν πρόκειται να πραγματοποιηθεί δειγματοληψία από ένα σύνολο συσκευασιών μεταφοράς και είμαστε βέβαιοι ότι όλες περιέχουν το ίδιο προϊόν, τα στοιχειώδη δείγματα λαμβάνονται από διάφορες συσκευασίες μεταφορών και στη συνέχεια ενοποιούνται σε ένα δοχείο για να δημιουργηθεί το συνολικό δείγμα. Έπειτα από επιμελή ανάμειξη του συνολικού δείγματος, λαμβάνεται το τελικό δείγμα.

Εάν είναι δυνατόν, το αντιπροσωπευτικότερο δείγμα υγρού προϊόντος που μεταφέρεται χύδην μπορεί να ληφθεί κατά τη μεταφορά του, π.χ. με τη χρήση του οργάνου δειγματοληψίας L06-01. Πριν από τη λήψη του δείγματος, ο εξοπλισμός δειγματοληψίας, ο κρουνός και ο αγωγός πρέπει να ξεπλυθούν με το υπό δειγματοληψία προϊόν. Θα πρέπει να λαμβάνονται τουλάχιστον τρία στοιχειώδη δείγματα στην αρχή, στο μέσο και προς το τέλος της εκφόρτωσης ή της φόρτωσης, αλλά θα πρέπει να λάβετε υπόψη τη συνολική ποσότητα του φορτίου και την ταχύτητα κίνησης, όταν αποφασίζετε τον αριθμό των απαιτούμενων στοιχειωδών δειγμάτων και το διάστημα μεταξύ των δειγματοληψιών. Το συνολικό δείγμα δημιουργείται με την ανάμειξη των στοιχειωδών δειγμάτων. Τα τελικά δείγματα λαμβάνονται από το συνολικό δείγμα.

Στην παρούσα ενότητα περιγράφεται η δειγματοληψία στερεών εμπορευμάτων σε μορφή σκόνης, χονδρών κόκκων ή λεπτών σωματιδίων και άλλων τύπων στερεών προϊόντων χύδην. Τα προϊόντα χύδην μπορεί να μεταφέρονται σε συσκευασίες ή μη συσκευασμένα.

Εάν τα προϊόντα δεν είναι ομοιογενή από τη φύση τους και δεν είναι δυνατή η ομογενοποίηση, πρέπει να λαμβάνονται περισσότερα στοιχειώδη δείγματα σε διαφορετικά σημεία (βάθη), για να διασφαλιστεί ότι έχει ληφθεί αντιπροσωπευτικό δείγμα. Σε περίπτωση που υπάρχουν σοβαρές ανησυχίες σχετικά με τη λήψη αντιπροσωπευτικού δείγματος, συμβουλευθείτε το τελωνειακό εργαστήριο σχετικά με το σχέδιο δειγματοληψίας.

Όταν τα προϊόντα χύδην μεταφέρονται χωρίς συσκευασία, λαμβάνονται ίσες ποσότητες στοιχειωδών δειγμάτων από πέντε ή περισσότερες θέσεις από το σύνολο του φορτίου χύδην. Ο αριθμός των στοιχειωδών δειγμάτων που λαμβάνονται εξαρτάται από την ποσότητα των εμπορευμάτων, το εμπορευματοκιβώτιο στο οποίο αποθηκεύονται και τις πρακτικές δυνατότητες δειγματοληψίας.

Τα στοιχειώδη δείγματα συλλέγονται σε ένα δοχείο ανάμειξης και, αφού αναμειχθούν επιμελώς, σχηματίζεται ένα συνολικό δείγμα. Το τελικό δείγμα λαμβάνεται με τη χρήση του συστήματος επιμερισμού δείγματος.

Επισκόπηση της ποσότητας του φορτίου και της ποσότητας του δείγματος που πρέπει να ληφθεί περιλαμβάνεται στα δελτία διαδικασίας δειγματοληψίας για κάθε τύπο προϊόντος. Για τα εμπορεύματα που δεν καλύπτονται από δελτίο δειγματοληψίας μπορεί να χρησιμοποιηθεί ο κατωτέρω πίνακας:

Ποσότητα φορτίου [σε τόνους]	Αριθμός στοιχειωδών δειγμάτων	Μέγεθος στοιχειώδους δείγματος	Μέγεθος συνολικού δείγματος	Μέγεθος τελικού δείγματος
Κάτω των 15	5	Ανώτατο 1 kg	Ανώτατο 5 kg	0,5 kg
16-30	8	Ανώτατο 1 kg	Ανώτατο 8 kg	0,5 kg
31-50	11	Ανώτατο 1 kg	Ανώτατο 11 kg	0,5 kg
Άνω των 50	11 από τους πρώτους 50 τόνους και, στη συνέχεια, 9 ανά 50 τόνους	Ανώτατο 1 kg		0,5 kg

Σε περίπτωση μεταφοράς χύδην εμπορευμάτων σε βαγόνια ή φορτηγά, λαμβάνονται δείγματα από κάθε βαγόνι ή διαμέρισμα. Στην περίπτωση αυτήν, τα συγκεκριμένα σημεία επιλέγονται ώστε να εξασφαλιστεί η λήψη αντιπροσωπευτικού δείγματος από όλα τα μέρη του φορτίου.

Σε ορισμένους χώρους όπου γίνεται τακτικός χειρισμός προϊόντων χύδην, μπορεί να εγκατασταθεί αυτόματος δειγματολήπτης. Τα δείγματα αυτά μπορούν να γίνονται επισήμως δεκτά, υπό την προϋπόθεση ότι η δειγματοληψία εποπτεύεται καθ’ όλη τη διάρκειά της από τελωνειακό υπάλληλο. Βλ. όργανα δειγματοληψίας A01-01.

• Βαγόνια ή φορτηγά έως 15 τόνων
  — 5 σημεία δειγματοληψίας
  (στη μέση και περίπου 500 mm από κάθε πλευρά):
• Βαγόνια 15-30 τόνων
  — 8 σημεία δειγματοληψίας
  
  
• Βαγόνια 30-50 τόνων
  — 11 σημεία δειγματοληψίας
  
  

Εάν είμαστε βέβαιοι ότι όλα τα διαμερίσματα του φορτηγού περιέχουν την ίδια παρτίδα, μπορεί να σχηματιστεί ένα συνολικό δείγμα για ολόκληρο το φορτηγό με συνδυασμό των στοιχειωδών δειγμάτων που λαμβάνονται από όλα τα διαμερίσματα.

Ανάλογα με το προϊόν και τη μέθοδο μεταφοράς, μπορούν να χρησιμοποιούνται διαφορετικά όργανα δειγματοληψίας: δειγματολήπτης τύπου σόντας (όργανο δειγματοληψίας S01-01) για τη διάτρηση της συσκευασίας, διάφοροι δειγματολήπτες ζώνης (όργανο δειγματοληψίας S02-01), σέσουλες δειγματοληψίας (όργανο δειγματοληψίας S03-01) κ.λπ.

Να λαμβάνετε υπόψη τους διαφορετικούς αριθμούς παρτίδας ή σειρών παραγωγής ή δεδομένων παραγωγής όταν λαμβάνετε δείγματα. Μπορείτε να λαμβάνετε λιγότερα στοιχειώδη δείγματα, όταν όλες οι συσκευασίες μεταφοράς έχουν τις ίδιες σημάνσεις και τους ίδιους αριθμούς.

Αριθμός συσκευασιών	Αριθμός συσκευασιών που θα ανοιχτούν για δειγματοληψία	Ποσότητα στοιχειώδους δείγματος	Ποσότητα συνολικού δείγματος	Ποσότητα τελικού δείγματος
2-25	2	Ανώτατο 1 kg	Ανώτατο 2 kg	0,5 kg
26-100	4	Ανώτατο 1 kg	Ανώτατο 4 kg	0,5 kg
Άνω των 100	10	Ανώτατο 1 kg	Ανώτατο 10 kg	0,5 kg

Θα πρέπει να βεβαιωθείτε ότι τα ελεγχόμενα εμπορεύματα προέρχονται από ενιαίο φορτίο. Εάν τα φορτία είναι διαφορετικά, θα πρέπει να ταυτοποιούνται χωριστά. Ελέγξτε αν τα προς δειγματοληψία εμπορεύματα προέρχονται από την ίδια παρτίδα παραγωγής. Εάν πρόκειται για διαφορετικές παρτίδες, πρέπει να υποβληθούν σε χωριστή δειγματοληψία. Ένα συνολικό δείγμα μπορεί να σχηματιστεί μόνον από συσκευασίες από την ίδια παρτίδα. Ίσες ποσότητες στοιχειωδών δειγμάτων λαμβάνονται από διαφορετικές συσκευασίες μεταφοράς που βρίσκονται σε διαφορετικές θέσεις στο μεταφορικό όχημα ή στην εγκατάσταση αποθήκευσης. Συλλέγονται σε ένα δοχείο ανάμειξης και, αφού αναμειχθούν επιμελώς, σχηματίζεται ένα συνολικό δείγμα. Το τελικό δείγμα λαμβάνεται με τη χρήση του συστήματος επιμερισμού δείγματος.

Φθαρμένες συσκευασίες δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται ως μέρη του συνολικού δείγματος. Θα πρέπει να τίθενται στην άκρη και, εάν είναι απαραίτητο, να υπόκεινται σε χωριστή εξέταση και έκθεση.

Εάν είναι δυνατόν, το αντιπροσωπευτικότερο δείγμα εμπορευμάτων χύδην μπορεί να ληφθεί κατά την εκφόρτωσή τους ή τη μεταφορά τους.
Θα πρέπει να λαμβάνονται τουλάχιστον τρία στοιχειώδη δείγματα στην αρχή, στο μέσο και προς το τέλος της εκφόρτωσης ή της φόρτωσης, αλλά θα πρέπει να λάβετε υπόψη τη συνολική ποσότητα του φορτίου και την ταχύτητα κίνησης, όταν αποφασίζετε τον αριθμό των απαιτούμενων στοιχειωδών δειγμάτων και το διάστημα μεταξύ των δειγματοληψιών.

Όταν τα εμπορεύματα μεταφέρονται μηχανικά με τη χρήση μεταφορέων ή άλλου εξοπλισμού, μπορεί να υπάρχουν βαλβίδες εκτροπής ή λούκια που επιτρέπουν τη λήψη δειγμάτων σε τακτά διαστήματα από το κινούμενο φορτίο. Το συνολικό δείγμα δημιουργείται με την ανάμειξη των στοιχειωδών δειγμάτων. Το τελικό δείγμα λαμβάνεται με τη χρήση του συστήματος επιμερισμού δείγματος.

Σε ορισμένους χώρους όπου γίνεται τακτικός χειρισμός προϊόντων χύδην, μπορεί να εγκατασταθεί αυτόματος δειγματολήπτης. Τα δείγματα αυτά μπορούν να γίνονται επισήμως δεκτά, υπό την προϋπόθεση ότι η δειγματοληψία εποπτεύεται καθ’ όλη τη διάρκεια της από υπάλληλο. Βλ. όργανα δειγματοληψίας A01-01.

Ως συσκευασία λιανικής πώλησης θα πρέπει να θεωρείται κάθε συσκευασία ειδικά προετοιμασμένη για πώληση σε ιδιώτη για οικιακή χρήση.

Για πρακτικούς λόγους θα μπορούσατε να θεωρήσετε μια μεγαλύτερη συσκευασία ως συσκευασία λιανικής πώλησης, μολονότι αυτή δεν κατατάσσεται ως τέτοια στη Συνδυασμένη Ονοματολογία/TARIC.

Αυτό αφορά ειδικότερα την περίπτωση ετερογενών προϊόντων, για τα οποία θα είναι αναγκαίο να λαμβάνονται ολόκληρες συσκευασίες για τη δημιουργία αντιπροσωπευτικού δείγματος.

Για περισσότερες πληροφορίες, βλ. ειδικό δελτίο «Συσκευασίες λιανικής πώλησης και τελειωμένα είδη».

Όταν τα εμπορεύματα είναι σε τεμάχια (π.χ. ξυλεία, λίθοι και κεραμικά προϊόντα, μεταλλικά χυτά ή φύλλα ή προϊόντα όπως ηλεκτρονικές συσκευές και όργανα), θα πρέπει γενικά να λαμβάνετε ολόκληρα τεμάχια. Αν ένα μοναδικό στοιχείο είναι μεγάλο, το αντιπροσωπευτικό τεμάχιο μπορεί να διαχωρίζεται (με τη χρήση κατάλληλου εργαλείου, όπως πριονιού, τσεκουριού και λαβίδας) και να αποστέλλεται για εργαστηριακή εξέταση. Για μεγάλα είδη (όπως μεταλλικοί σωλήνες ή φύλλα), είναι δυνατόν να διενεργείται άμεση δοκιμή με χρήση κινητού εργαστηρίου ή μέσω κινητού διαγνωστικού εξοπλισμού. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα δελτία τεχνικών δεδομένων και τα φωτογραφικά αποδεικτικά στοιχεία μπορεί να αποτελούν ικανοποιητική εναλλακτική αντί της δειγματοληψίας. Ωστόσο, η δειγματοληψία μπορεί να εξακολουθεί να είναι αναγκαία σε ορισμένες περιπτώσεις για την πλήρη κατάταξη.

Για περισσότερες πληροφορίες, βλ. ειδικό δελτίο «Συσκευασίες λιανικής πώλησης και τελειωμένα είδη».

Η δειγματοληψία και η ανάλυση των αποβλήτων παρέχουν απλώς απόδειξη της σύστασης των εμπορευμάτων. Δεν αποδεικνύουν ότι το υλικό στο οποίο πραγματοποιείται η δειγματοληψία θεωρείται απόβλητο, επομένως περαιτέρω έλεγχοι ή διοικητικές έρευνες θα πρέπει να διεξάγονται σχετικά με τις συνθήκες των εμπορευμάτων για να επιβεβαιωθεί ο χαρακτηρισμός τους ως αποβλήτων.

Για συγκεκριμένους περιβαλλοντικούς σκοπούς, είναι αναγκαία μια πιο λεπτομερής διαδικασία δειγματοληψίας. Για τις περιπτώσεις αυτές, ανατρέξτε στις ειδικές διαδικασίες περιβαλλοντικής δειγματοληψίας ή ζητήστε τη συμβουλή εμπειρογνώμονα.
Για περισσότερες πληροφορίες, βλ. ειδικό δελτίο «Απόβλητα».

Στην παρούσα ενότητα περιγράφεται η δειγματοληψία διαφόρων χημικών ουσιών, χημικών προϊόντων και παρασκευασμάτων σε αέρια μορφή.

Η δειγματοληψία αέριων προϊόντων και υγροποιημένων αερίων δεν πραγματοποιείται συνήθως από τελωνειακούς υπαλλήλους. Εάν είναι πραγματικά αναγκαία η δειγματοληψία, τα προϊόντα αυτά θα πρέπει να υποβάλλονται σε δειγματοληψία από πρόσωπα ή υπό την επίβλεψη προσώπων που είναι εξοικειωμένα με τις απαραίτητες προφυλάξεις ασφαλείας. Πρέπει να είναι κατάλληλα εκπαιδευμένα και εξοπλισμένα για τη δειγματοληψία αερίων. Σε περίπτωση αμφιβολίας, συμβουλευθείτε το τελωνειακό σας εργαστήριο.

Σε ορισμένους χώρους (αγωγούς και σταθμούς άντλησης) όπου γίνεται τακτικός χειρισμός αερίων χύδην, μπορεί να εγκατασταθεί αυτόματος δειγματολήπτης. Τα δείγματα αυτά μπορούν να γίνονται επισήμως δεκτά, υπό την προϋπόθεση ότι η δειγματοληψία εποπτεύεται καθ’ όλη τη διάρκειά της από τελωνειακό υπάλληλο. Βλ. όργανα δειγματοληψίας A01-01.

Για πληροφορίες σχετικά με τη δειγματοληψία υγροποιημένων αερίων πετρελαίου, βλ. ειδικό δελτίο «Υγροποιημένα αέρια πετρελαίου (LPG)».

Ο περιέκτης δειγματοληψίας (κύλινδρος αερίων M10) θα πρέπει να προετοιμάζεται με την έκπλυσή του με το αέριο από το οποίο θα ληφθεί δείγμα και δεν πρέπει να εκτίθεται σε συνθήκες πίεσης. Ο αριθμός στοιχειωδών δειγμάτων πρέπει συμφωνείται μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων μερών, εκτός εάν εφαρμόζεται συνεχής αυτόματη δειγματοληψία. Εάν η σύνθεση δεν είναι εντελώς ομοιογενής, η ομοιογένεια μπορεί να αυξηθεί με έναν στατικό αναμείκτη. Η καταλληλότητα των υλικών που χρησιμοποιούνται σε ένα σύστημα δειγματοληψίας εξαρτάται από το αέριο δείγμα. Γενικά, συνιστάται η χρήση ανοξείδωτου χάλυβα. Οι έδρες των βαλβίδων και τα στεγανωτικά παρεμβύσματα των εμβόλων πρέπει να κατασκευάζονται από (ελαστικό) υλικό κατάλληλο για την προοριζόμενη χρήση τους. Συνιστάται οι κύλινδροι δειγματοληψίας που χρησιμοποιούνται για διαβρωτικά αέρια να είναι επικαλυμμένοι με πολυτετραφθοροαιθυλένιο (PTFE) ή εποξική ρητίνη.

Γενικά, τα υλικά που έρχονται σε επαφή με τα δείγματα πρέπει να έχουν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

• στεγανότητα ως προς όλα τα αέρια·
• ελάχιστη απορροφητικότητα·
• χημική αδράνεια προς τα συστατικά που μεταφέρονται.

Η συμβατότητα των διαφόρων υλικών με τα συστατικά του αερίου παρουσιάζεται στον ακόλουθο πίνακα:

Υλικό Αέριο	Ανοξείδωτος χάλυβας	Al	Ti	PTFE	Πολυαμίδιο	Γυαλί
Διοξείδιο του άνθρακα	x	x	x	-	x	x
Μονοξείδιο του άνθρακα	x	x	x	-	x	x
Καρβονυλοσουλφίδιο	x	x	x	-	x	x
Ήλιο	x	x	x	-	x	x
Υδρογονάνθρακες	x	x	x	-	x	x
Υδρογόνο	x	x	x	-	x	x
Σουλφίδιο του υδρογόνου	-	-	x	x	x	x
Υδράργυρος	-	-	x	-	-	x
Μεθανόλη	x	x	x	-	-	x
Οξυγόνο	x	x	x	-	-	x
Τετραϋδροθειοφαίνιο	-	-	x	x	x	x
Θειόλες	-	-	x	x	x	x
Νερό	-	-	x	-	-	x

Το γυαλί είναι ένα πολύ αδρανές υλικό, αλλά και εύθραυστο, επομένως δεν είναι ασφαλές για δειγματοληψία σε συνθήκες πίεσης ανώτερης της ατμοσφαιρικής.
Το PTFE είναι αδρανές, αλλά μπορεί να έχει προσροφητικές ιδιότητες. Είναι διαπερατό, για παράδειγμα, από το νερό, το ήλιο και το υδρογόνο.

Ο χειρισμός και η συσκευασία δειγμάτων πρέπει να πραγματοποιούνται σε καλά αεριζόμενο χώρο. Αν δεν υπάρχουν διαθέσιμες πληροφορίες ή οι πληροφορίες (επισήμανση, σύμβολα κινδύνου και ασφάλειας, ΔΔΑ, έγγραφα) αποκλίνουν από αυτό που θα αναμένατε, θα πρέπει να αντιμετωπίζετε τα εμπορεύματα ως επικίνδυνα. Οι περιέκτες πρέπει να είναι κατασκευασμένοι από υλικό κατάλληλο για την ασφαλή αποθήκευση αερίων και θα πρέπει να σφραγίζονται για να αποτρέπεται η διαρροή ή η απορρόφηση υγρασίας. Οι περιέκτες δειγμάτων πρέπει να είναι καθαροί και απαλλαγμένοι από κάθε ουσία που θα μπορούσε να μολύνει το υλικό που λαμβάνεται ως δείγμα. Οι γυάλινοι κύλινδροι δεν πρέπει να είναι εκτεθειμένοι σε πίεση. Οι κύλινδροι πρέπει να αναγράφουν τον όγκο, την πίεση και την πίεση δοκιμής. Οι κύλινδροι πρέπει να μπορούν να αντέχουν, χωρίς να εκραγούν, τουλάχιστον 1,5 φορές την πίεση λειτουργίας. Οι κύλινδροι και ο σχετικός εξοπλισμός πρέπει να επιθεωρούνται και να ελέγχονται σε τακτά χρονικά διαστήματα για να διασφαλίζεται ότι δεν έχουν διαρροές. Παρακαλείσθε να συμβουλευθείτε την εθνική νομοθεσία και τις οδηγίες της χώρας σας σχετικά με την υγεία και την ασφάλεια.

Γενικά:

• μη χρησιμοποιείτε γυμνές φλόγες·
• μην καπνίζετε·
• μη χρησιμοποιείτε εξοπλισμό και μέσα τα οποία μπορεί να δημιουργήσουν σπινθήρες·
• μη χρησιμοποιείτε κινητήρες στους οποίους η ανάφλεξη γίνεται με σπινθηριστή·
• μη χρησιμοποιείτε εξοπλισμό που λειτουργεί σε θερμοκρασίες μεγαλύτερες από το σημείο ανάφλεξης των μειγμάτων αερίων·
• μη χρησιμοποιείτε χημικές ουσίες που μπορεί να αντιδράσουν βίαια με τα αέρια·
• ο αερισμός πρέπει να είναι επαρκής για να αποτρέψει τον σχηματισμό εύφλεκτης ατμόσφαιρας.

Εάν ένα δείγμα πρόκειται να ληφθεί από δεξαμενή, θα πρέπει να μεταγγίζεται απευθείας από τον δειγματολήπτη στον περιέκτη δείγματος (κύλινδρος αερίων M10) μέσω του συστήματος εξαρτημάτων, συνδέσμων, βαλβίδων και σωλήνων (G01-01). Εάν πρέπει να ληφθούν δείγματα από περισσότερες δεξαμενές τα οποία αντιπροσωπεύουν μία πανομοιότυπη παρτίδα, τα στοιχειώδη δείγματα λαμβάνονται από διάφορες δεξαμενές με τυχαία επιλογή και στη συνέχεια ενοποιούνται για να σχηματιστεί το συνολικό δείγμα. Από αυτόν τον τρόπο δειγματοληψίας θα προκύψει ένα δείγμα που είναι αντιπροσωπευτικό σε ένα χρονικό σημείο και μόνο.

Θα πρέπει να βεβαιωθείτε ότι τα ελεγχόμενα εμπορεύματα προέρχονται από ενιαίο φορτίο. Εάν υπάρχουν περισσότερα του ενός φορτία, θα πρέπει να λαμβάνονται δείγματα χωριστά. Λαμβάνεται ένα στοιχειώδες δείγμα από κάθε περιέκτη που επιλέγεται τυχαία ή συστηματικά από όλο το φορτίο. Εάν ένα δείγμα πρόκειται να ληφθεί μόνον από έναν περιέκτη, θα πρέπει να μεταγγίζεται απευθείας από τον δειγματολήπτη στον περιέκτη δείγματος (κύλινδρος αερίων M10) μέσω του συστήματος εξαρτημάτων, συνδέσμων, βαλβίδων και σωλήνων (G01-01). Εάν πρέπει να ληφθούν δείγματα από περισσότερους κυλίνδρους τα οποία αντιπροσωπεύουν μία πανομοιότυπη παρτίδα, τα στοιχειώδη δείγματα θα πρέπει να λαμβάνονται από διάφορους κυλίνδρους με τυχαία επιλογή και στη συνέχεια να ενοποιούνται για να σχηματιστεί το συνολικό δείγμα.

Όταν το προϊόν μεταφέρεται με τη χρήση αγωγών ή άλλου εξοπλισμού, ενδέχεται να υπάρχουν βαλβίδες εκτροπής ή δειγματολήπτες παράκαμψης τοποθετημένοι δίπλα στον αγωγό ή απευθείας πάνω στον αγωγό, που επιτρέπουν τη λήψη δειγμάτων σε τακτά διαστήματα καθοριζόμενα από την ταχύτητα κίνησης.
Τα στοιχειώδη δείγματα στη συνέχεια συλλέγονται σε έναν κύλινδρο δειγματοληψίας (κύλινδρος αερίων M10) για συγκεκριμένη περίοδο, με σκοπό τη μετέπειτα ανάλυσή τους σε εργαστήριο. Τα δείγματα πρέπει να λαμβάνονται καθ’ όλη τη διάρκεια ροής της παρτίδας από το σημείο δειγματοληψίας, ώστε να διασφαλίζεται η αντιπροσωπευτικότητα του συνολικού δείγματος. Όποιον δειγματολήπτη και να χρησιμοποιείτε, το πιο σημαντικό που πρέπει να θυμάστε είναι να ελέγχετε ότι η άκρη του δειγματολήπτη πρέπει να είναι τοποθετημένη στη μέση του αγωγού ή, αν αυτό δεν είναι δυνατόν, στο κέντρο, στο 1/3 της διαμέτρου της σωλήνωσης.

Παραδείγματα δειγματοληπτών για δειγματοληψία από αγωγούς (από το πρότυπο EN ISO 3170)