De Commissie presenteert vandaag het eerste voortgangsverslag over het Nieuw Europees Bauhaus (NEB), waarin de balans wordt opgemaakt van de resultaten van de eerste twee jaar van het initiatief, alsmede het eerste beoordelingsinstrument voor het NEB-project, nl. NEB Compass.
- 17 January 2023
Rond het Nieuw Europees Bauhaus (NEB) is een brede gemeenschap van creatieve organisaties en burgers uit heel Europa ontstaan, die werkt vanuit een gedeelde visie op duurzaamheid, inclusie en esthetiek. Belangrijke NEB-activiteiten — waaronder de NEB-prijzen, het eerste festival en het NEB Lab — zijn doeltreffend gebleken en hebben een transnationaal bottom-upnetwerk doen ontstaan. Dankzij de reeds toegewezen Europese financiering van meer dan 100 miljoen euro worden nu overal in Europa klein- en grootschalige NEB-projecten uitgevoerd. De Commissie zal de financiering alleen al voor de periode 2023–24 verhogen met nog eens 106 miljoen EUR aan specifieke middelen van Horizon Europa.
Een NEB-beweging
Het initiatief is uitgegroeid tot een beweging die wordt gedragen door een actieve en groeiende gemeenschap – in alle EU-lidstaten, maar ook in derde landen.
Met 600 officiële partnerorganisaties, variërend van EU-brede netwerken tot lokale initiatieven, bereikt het NEB miljoenen burgers. Het initiatief brengt mensen samen met heel diverse achtergronden: de wereld van kunst en design, de culturele en creatieve sectoren, instellingen voor cultureel erfgoed, onderwijs, wetenschap en innovatie, bedrijfsleven, lokale en regionale overheden en burgerinitiatieven.
Vanaf het begin stimuleert en inspireert het NEB lokale, regionale en nationale spelers om hun eigen NEB-initiatieven te ontwikkelen. Om transparante informatie te bieden over gerichte uitnodigingen tot het indienen van voorstellen, de begunstigden en de leden van de gemeenschap van het NEB, heeft de Commissie het NEB-Dashboard in het leven geroepen. Deze uitgebreide databank kan worden geraadpleegd door middel van een interactieve kaart.
De NEB-gemeenschap is ook actief in Oekraïne. Zo wordt onder meer input gegeven in verband met noodhuisvesting en van wederopbouwplannen voor de lange termijn. Het NEB Lab heeft drie proefprojecten (woningnood, circulariteit en capaciteitsbouw), in het kader waarvan is geïnventariseerd waar de Oekraïense gemeenten en hun belangrijkste partners (zoals architecten, stedenbouwkundigen, studenten en bouwondernemingen) op de korte en lange termijn behoefte aan hebben voor de wederopbouw. Op basis van de resultaten van deze proefprojecten wordt in het eerste kwartaal van 2023 een reeks instrumenten voor capaciteitsopbouw ter beschikking gesteld van Oekraïne, NEB-partners en internationale deskundigen op het gebied van wederopbouw.
Forse EU-investeringen beginnen vrucht af te werpen
Met de gerichte financiering uit hoofde van verschillende EU-programma's begint het NEB echt voor zichtbare verandering te zorgen. In 2022 zijn de eerste zes NEB-demonstratieprojecten uitgekozen om te worden uitgevoerd met financiering van Horizon Europa. In 2023 volgen er in het kader van de Europese innovatieve acties van het cohesiebeleid nog tien van deze grootschalige, herhaalbare projecten voor lokale transformatie. De kleinschaligere projecten in heel Europa meegeteld, is met ondersteuning uit verschillende MFK-programma's in 2021–2022 meer dan 100 miljoen euro geïnvesteerd in NEB-projecten.
Alle lidstaten hebben in hun programma's van het cohesiebeleid voor 2021–2017 verwijzingen naar het Nieuw Europees Bauhaus opgenomen, zodat op het NEB geënte projecten kunnen worden gefinancierd uit het Cohesiefonds.
Nieuw NEB Compass geeft richting aan ontwikkeling en beoordeling van projecten
De Commissie presenteert vandaag ook NEB Compass, een evaluatiehulpmiddel dat inzichtelijk maakt in hoeverre een bepaald project in overeenstemming is met de NEB-aanpak. Het licht toe wat de drie waarden van het NEB – duurzaamheid, inclusie en schoonheid – in concrete gevallen betekenen en hoe zij kunnen worden geïntegreerd en gecombineerd met een participatieve en interdisciplinaire aanpak. Op basis van NEB Compass zullen meer gedetailleerde evaluatiehulpmiddelen worden ontwikkeld, om te beginnen voor de bebouwde omgeving.
Volgende stappen
De Commissie zal het NEB ook blijven integreren in EU-programma's, met inbegrip van de programma's onder gedeeld beheer in het kader van het cohesiebeleid, en nog meer financiering uittrekken voor het initiatief. In 2023 en 2024 zal in het kader van Horizon Europa (missie en clusters) meer dan 106 miljoen euro worden uitgetrokken voor gerichte uitnodigingen tot het indienen van voorstellen voor het NEB.
In het kader van het Europees Jaar van de Vaardigheden zullen de Nieuw Europees Bauhaus-prijzen in 2023 vooral in het teken staan van onderwijs. Meedingen kan nu niet alleen vanuit de EU-lidstaten, maar ook vanuit de landen van de Westelijke Balkan. Dit jaar ontwikkelt het NEB ook de NEB Academy, die met opleidingen op het gebied van duurzame bouw, circulariteit en materiaal van biologische oorsprong de transformatie van de sector moet versnellen.
Lopende projecten, zoals het NEB Lab, zullen worden voortgezet, om het NEB op alle beleidsterreinen te integreren. Het NEB ziet het nu als een van zijn voornaamste taken om zijn aanwezigheid te versterken in landen en regio's (waaronder plattelandsgebieden) waar tot dusver weinig NEB-activiteit is ontplooid.
Dankzij de Nieuw Europees Bauhaus-routes van DiscoverEU (Erasmus+) krijgen jonge Europeanen binnenkort de kans de schitterende landschappen en steden van Europa te ontdekken en ondertussen iets op te steken over NEB-projecten.
In twee jaar tijd hebben we ruim 100 verschillende projecten van de grond gekregen en er voor gezorgd dat uit verschillende EU-programma’s meer dan 100 miljoen euro in het NEB wordt geïnvesteerd. Ik ben er trots op dat deze investeringen voor de helft bestaan uit middelen voor het cohesiebeleid. En dit is nog maar het begin, want alle 27 lidstaten hebben in hun cohesieprogramma’s voor de periode 2021–2027 bepalingen over het Nieuw Europees Bauhaus opgenomen. We hopen de komende jaren meer NEB-projecten te kunnen verwelkomen in de regio’s en lokale gemeenschappen van Europa. Het cohesiebeleid zal de lidstaten en alle actoren die betrokken zijn bij het NEB blijven ondersteunen.
Elisa Ferreira, commissaris voor Cohesie en Hervormingen - 16/01/2023
Het verslag over het Nieuw Europees Bauhaus dat we vandaag uitbrengen, beschrijft de mooie resultaten die we tot dusver hebben geboekt. En in 2023 wachten nieuwe avonturen, met name voor de Europese jongeren die binnenkort van dichtbij kennis gaan maken met het NEB, dankzij de DiscoverEU-regeling van Erasmus+. Zij zullen zelf kunnen vaststellen dat het Nieuw Europees Bauhaus een beweging is die het leven van mensen kan veranderen. Het doet mij bijzonder deugd dat onderwijs dit jaar extra aandacht krijgt, met een speciale categorie Nieuw Europees Bauhaus-prijzen en ad-hocopleidingen over duurzaamheid van de NEB Academy.
Mariya Gabriel, commissaris voor Innovatie, Onderzoek, Cultuur, Onderwijs en Jeugd - 16/01/2023