Στατιστικές μεταφορών επιβατών

Στοιχεία εξαχθέντα τον Απρίλιο 2017. Πιο πρόσφατα δεδομένα: Περαιτέρω πληροφορίες της Eurostat, βασικοί πίνακες και βάση δεδομένων. Προγραμματισμένη επικαιροποίηση του άρθρου: Οκτώβριος 2018. Η αγγλική έκδοση είναι πιο πρόσφατη.

Το παρόν άρθρο παρέχει λεπτομέρειες όσον αφορά την πιο πρόσφατη κατάσταση και τις πρόσφατες εξελίξεις για τις στατιστικές μεταφορών επιβατών εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Παρουσιάζει πληροφορίες για διάφορους τρόπους μεταφορών επιβατών, όπως οι οδικές, οι σιδηροδρομικές, οι αεροπορικές και οι θαλάσσιες μεταφορές. Μεταξύ αυτών, ο κυριότερος τρόπος μεταφορών επιβατών είναι εκείνος του επιβατικού αυτοκινήτου, προτίμηση που βασίζεται στην επιθυμία για μεγαλύτερη κινητικότητα και ευελιξία. Ο υψηλός βαθμός εξάρτησης από τη χρήση του αυτοκινήτου ως μέσου μεταφοράς επιβατών σε όλη την ΕΕ έχει συμβάλει στην αύξηση του επιπέδου συμφόρησης και ρύπανσης σε πολλές αστικές περιοχές και σε πολλές κύριες οδικές αρτηρίες.

Γράφημα 1: Κατανομή τρόπων μεταφοράς των χερσαίων μεταφορών επιβατών, 2014
(% των συνολικών επιβατοχιλιομέτρων χερσαίων μεταφορών)
Πηγή: Eurostat (tran_hv_psmod)

Γράφημα 2: Μεταβολή του δείκτη των χερσαίων μεταφορών επιβατών σε σχέση με το ΑΕΠ, 2004–2014
(%)
Πηγή: Eurostat (tran_hv_pstra)

Πίνακας 1: Σιδηροδρομικές μεταφορές επιβατών, 2013–2015
Πηγή: Eurostat (rail_pa_typepkm) και (demo_gind)

Γράφημα 3: Σιδηροδρομικές μεταφορές επιβατών, 2015
(επιβατοχιλιόμετρα ανά κάτοικο)
Πηγή: Eurostat (rail_pa_typepkm) και (demo_gind)

Γράφημα 4: Κορυφαία 15 αεροδρόμια, επιβάτες που μεταφέρθηκαν (επιβιβάστηκαν και αποβιβάστηκαν), ΕΕ-28, 2015
(εκατομμύρια επιβάτες)
Πηγή: Eurostat (avia_paoa)

Γράφημα 5: Αεροπορικές μεταφορές επιβατών, 2005 και 2015
(επιβάτες ανά κάτοικο)
Πηγή: Eurostat (avia_paoc) και (demo_gind)

Γράφημα 6: Θαλάσσιες μεταφορές επιβατών, 2005 και 2015
(επιβάτες ανά κάτοικο)
Πηγή: Eurostat (mar_pa_aa)

Κύρια στατιστικά στοιχεία

Κατανομή των τρόπων μεταφοράς

Τα επιβατικά αυτοκίνητα αντιστοιχούσαν στο 83,4 % των χερσαίων μεταφορών επιβατών στην ΕΕ-28 το 2014, με τα υπεραστικά λεωφορεία, τα λεωφορεία και τα τρόλεϊ (9,1 %) και τα τρένα (7,6 %) να αντιστοιχούν αμφότερα σε λιγότερο από το ένα δέκατο όλης της κυκλοφορίας [όπως μετρήθηκε από τον αριθμό των χερσαίων επιβατοχιλιομέτρων (pkm) που διανύθηκαν με κάθε τρόπο μεταφοράς] — βλ. Γράφημα 1.

Μεταξύ 2004 και 2014 η σχετική σημασία της χρήσης επιβατικών αυτοκινήτων ήταν αρκετά σταθερή, με το μερίδιό της να κυμαίνεται πάντα στο εύρος 83,0 % έως 83,7 %. Στη διάρκεια αυτής της περιόδου, η σχετική σημασία των σιδηροδρομικών μεταφορών επιβατών σημείωσε σχετικά σταθερή αύξηση (παρότι σημειώθηκαν μικρές πτώσεις μεταξύ 2008 και 2009 και μεταξύ 2012 και 2013), από 6,7 % στην αρχή της υπό εξέταση περιόδου έως 7,6 % μέχρι το τέλος της περιόδου. Σε συνδυασμό με αυτή την εξέλιξη σημειώθηκε πτώση στη σημασία των μεταφορών επιβατών με υπεραστικά λεωφορεία, λεωφορεία και τρόλεϊ, από 9,9 % το 2004 σε 9,1 % έως το 2014, με το μεγαλύτερο μέρος της πτώσης αυτής να σημειώνεται μεταξύ 2008 και 2009.

Σχετική ανάπτυξη των μεταφορών επιβατών και της οικονομίας

Συνολικά, μεταξύ 2004 και 2014, οι χερσαίες μεταφορές επιβατών αναπτύχθηκαν με ρυθμό 5,0 % βραδύτερο από το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) σε σταθερές τιμές στην ΕΕ-28. Θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι ο δείκτης της σχέσης των χερσαίων μεταφορών επιβατών με το ΑΕΠ σε σταθερές τιμές αναφέρεται μόνο στις χερσαίες μεταφορές με αυτοκίνητο, υπεραστικό λεωφορείο, λεωφορείο και τρόλεϊ, ή τρένο, και ότι μεγάλο ποσοστό της διεθνούς διακίνησης ταξιδιωτών γίνεται με θαλάσσιες και αεροπορικές υπηρεσίες επιβατών. Σε ορισμένες χώρες οι εθνικές (εσωτερικές) υπηρεσίες θαλάσσιων και αεροπορικών μεταφορών επιβατών μπορεί επίσης να είναι αξιοσημείωτες.

Σε μια μικρή πλειονότητα των κρατών μελών της ΕΕ, ο ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ σε σταθερές τιμές ήταν υψηλότερος από το ποσοστό μεταβολής των χερσαίων μεταφορών επιβατών μεταξύ 2004 και 2014, με αποτέλεσμα μια πτώση στην αναλογία μεταξύ των μεταφορών επιβατών και του ΑΕΠ σε σταθερές τιμές — βλ. Γράφημα 2. Αντιθέτως, η αντίστροφη κατάσταση παρατηρήθηκε σε 11 κράτη μέλη, και κυρίως στην Ελλάδα και την Κύπρο και, σε μικρότερο βαθμό, στη Βουλγαρία και την Εσθονία, γεγονός που αντικατοπτρίζει σημαντική αύξηση των μεταφορών επιβατών και/ή ασθενή οικονομική ανάπτυξη. Αντιθέτως, ο ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ σε σταθερές τιμές ήταν κατά 35,4 % υψηλότερος από ό,τι για τις χερσαίες μεταφορές επιβατών μεταξύ 2004 και 2014 στη Σλοβακία, ενώ στη Λιθουανία η διαφορά ήταν 31,0 %. Μεταξύ των τρίτων χωρών που εμφανίζονται στο Γράφημα 2, ο δείκτης των χερσαίων μεταφορών επιβατών σε σχέση με το ΑΕΠ αυξήθηκε σημαντικά στη διάρκεια της υπό μελέτη περιόδου στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας και, σε πολύ μικρότερο βαθμό, στη Νορβηγία, ενώ μειώθηκε στην Ισλανδία και την Ελβετία.

Επιβάτες οδικών μεταφορών

Μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ, η σχετική σημασία των επιβατικών αυτοκινήτων ήταν στο υψηλότερο σημείο της το 2014 στην Πορτογαλία, όπου τα αυτοκίνητα αντιπροσώπευαν το 89,8 % των μεταφορών επιβατών το 2014. Στα περισσότερα κράτη μέλη, το ποσοστό των επιβατικών αυτοκινήτων ήταν μεταξύ 80,0 % και 90,0 %, παρόλο που υπήρχαν επτά κράτη μέλη όπου το μερίδιο ήταν χαμηλότερο, κυρίως στην Ουγγαρία (67,5 %)· στην Τουρκία, το ποσοστό αυτό ήταν ακόμη χαμηλότερο (64,9 %).

Η σχετική σημασία των υπεραστικών λεωφορείων, των λεωφορείων και των τρόλεϊ ξεπέρασε το ένα πέμπτο των χερσαίων μεταφορών επιβατών στην Ουγγαρία (22,6 %), το υψηλότερο ποσοστό μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ το 2014, παρότι αναφέρθηκε ακόμα υψηλότερο ποσοστό για την Τουρκία (33,5 %). Αυτό το ποσοστό ήταν μεταξύ 10,0 % και 20,0 % σε 19 άλλα κράτη μέλη, ενώ το χαμηλότερο ποσοστό για τα υπεραστικά λεωφορεία, τα λεωφορεία και τα τρόλεϊ σημειώθηκε στις Κάτω Χώρες (3,3 %).

Επιβάτες σιδηροδρομικών μεταφορών

Το 2014 τα τρένα αντιπροσώπευαν περισσότερο από το ένα δέκατο του συνόλου των χερσαίων μεταφορών επιβατών στην Αυστρία και τη Δανία, καθώς και στην Ελβετία, ενώ το μερίδιό τους έπεσε κάτω από 2,0 % στην Εσθονία, τη Λιθουανία και την Ελλάδα, καθώς και στην Τουρκία και την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας· δεν υπάρχουν σιδηρόδρομοι στην Ισλανδία, την Κύπρο ή τη Μάλτα.

Με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία (κατά κανόνα για το 2015), διανύθηκαν 392 δισ. επιβατοχιλιόμετρα στα εθνικά σιδηροδρομικά δίκτυα στην ΕΕ (συμπεριλαμβανομένων των στοιχείων του 2014 για τη Δανία, τη Γερμανία και την Ουγγαρία· με εξαίρεση το Βέλγιο και τις Κάτω Χώρες). Το ποσό αυτό ήταν σημαντικά υψηλότερο από τα 23 δισ. επιβατοχιλιομέτρων που διανύθηκαν σε διεθνή ταξίδια (η σύγκριση βασίζεται στην ίδια διαθεσιμότητα για τα κράτη μέλη της ΕΕ) — βλ. Πίνακα 1.

Περίπου τρία τέταρτα (72 %) του συνόλου των σιδηροδρομικών ταξιδιών (εθνικών και διεθνών) στην ΕΕ (εκτός από το Βέλγιο και τις Κάτω Χώρες) έλαβαν χώρα σε ένα από τα τέσσερα μεγαλύτερα κράτη μέλη της ΕΕ, με τη Γαλλία και τη Γερμανία (στοιχεία του 2014) να αντιστοιχούν από κοινού στο 42 % των εθνικών σιδηροδρομικών ταξιδιών εντός της ΕΕ και στο 72 % των διεθνών σιδηροδρομικών ταξιδιών. Ο αριθμός των διεθνών επιβατοχιλιομέτρων που διένυσαν επιβάτες στη Γαλλία το 2015 ήταν υπερδιπλάσιος από το επίπεδο που καταγράφηκε για τη Γερμανία, η οποία με τη σειρά της κατέγραψε ποσοστό υπερδιπλάσιο του Ηνωμένου Βασιλείου.

Προκειμένου να συγκριθεί η σχετική σημασία των σιδηροδρομικών μεταφορών μεταξύ των χωρών, τα στοιχεία μπορούν να κανονικοποιηθούν εκφράζοντας το επίπεδο της κίνησης επιβατών σε σχέση με τον πληθυσμό (όπως απεικονίζεται στη δεξιά πλευρά του Πίνακα 1 και στο Γράφημα 3). Ο μέσος όρος των ταξιδιών στο εθνικό σιδηροδρομικό δίκτυο στην Αυστρία, τη Σουηδία, τη Γαλλία, τη Δανία (στοιχεία του 2014) και τη Γερμανία (στοιχεία του 2014) υπερέβαινε τα 1 000 επιβατοχιλιόμετρα ανά κάτοικο το 2015· στοιχείο πολύ κατώτερο από τον μέσο όρο που καταγράφηκε στην Ελβετία (2 193 επιβατοχιλιόμετρα ανά κάτοικο). Αντιθέτως, μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ το 2015, οι χαμηλότερες μέσες αποστάσεις που διανύθηκαν στα εθνικά σιδηροδρομικά δίκτυα καταγράφηκαν στην Ελλάδα (116 επιβατοχιλιόμετρα ανά κάτοικο) και τη Λιθουανία (85 επιβατοχιλιόμετρα), ενώ ο μέσος όρος στην Τουρκία (61 επιβατοχιλιόμετρα) ήταν ακόμη χαμηλότερος και εκείνος στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (85 επιβατοχιλιόμετρα) ήταν ίσος με τη μέση απόσταση που διανύθηκε στη Λιθουανία.

Όσον αφορά τα διεθνή σιδηροδρομικά ταξίδια, τα μόνα κράτη μέλη της ΕΕ που ανέφεραν μέσο όρο άνω των 100 επιβατοχιλιομέτρων ανά κάτοικο το 2015 ήταν το Λουξεμβούργο (204 επιβατοχιλιόμετρα) και η Γαλλία (169 επιβατοχιλιόμετρα)· αυτό το επίπεδο ξεπεράστηκε επίσης και στην Ελβετία (116 επιβατοχιλιόμετρα). Τα στοιχεία αυτά μπορεί να απεικονίζουν, μεταξύ άλλων, την εγγύτητα των διεθνών συνόρων, τη σημασία των διασυνοριακών μετακινήσεων εργαζομένων εντός του εργατικού δυναμικού, την πρόσβαση σε σιδηροδρομικές συνδέσεις υψηλής ταχύτητας και το κατά πόσον οι διεθνείς διάδρομοι μεταφορών διέρχονται από συγκεκριμένη χώρα.

Επιβάτες αεροπορικών μεταφορών

Ο αερολιμένας Heathrow του Λονδίνου ήταν ο πλέον πολυσύχναστος στην ΕΕ-28 όσον αφορά τους αριθμούς επιβατών το 2015 (75 εκατομμύρια), και μάλιστα από την έναρξη των χρονολογικών σειρών το 1993. Ακολούθησαν —σε κάποια απόσταση— ο αερολιμένας Charles de Gaulle του Παρισιού (66 εκατομμύρια), ο αερολιμένας της Φρανκφούρτης (61 εκατομμύρια) και ο αερολιμένας Schiphol του Άμστερνταμ (58 εκατομμύρια) — βλ. Γράφημα 4. Οι εν λόγω τέσσερις αερολιμένες είναι οι τέσσερις μεγαλύτεροι στην ΕΕ από το 2011, όταν ο αερολιμένας Schiphol του Άμστερνταμ μετακινήθηκε από την πέμπτη στην τέταρτη θέση.

Η συντριπτική πλειονότητα των επιβατών που διακινήθηκαν μέσω των τεσσάρων μεγαλύτερων αερολιμένων στην ΕΕ ήταν σε διεθνείς πτήσεις· το χαμηλότερο ποσοστό καταγράφηκε για τον αερολιμένα της Φρανκφούρτης (88,7 %), ποσοστό που ανήλθε σε 100,0 % για το Schiphol του Άμστερνταμ. Αντιθέτως, οι εθνικές (εσωτερικές) πτήσεις αντιστοιχούσαν στο 28,0 % των 46 εκατομμυρίων επιβατών που διακινήθηκαν μέσω του πέμπτου πιο πολυσύχναστου αερολιμένα της ΕΕ το 2015, ήτοι του Adolfo Suárez Madrid-Barajas. Επίσης, σημειώθηκαν σχετικά υψηλά ποσοστά επιβατών σε εθνικές πτήσεις από και προς τον αερολιμένα Orly του Παρισιού (47,2 %), τον αερολιμένα Fiumicino της Ρώμης (29,7 %) και τον αερολιμένα της Βαρκελώνης (27,0 %).

Το 2015 μεταφέρθηκαν αεροπορικώς περίπου 918 εκατ. επιβάτες στην ΕΕ-28. Το Ηνωμένο Βασίλειο κατέγραψε τον μεγαλύτερο αριθμό επιβατών αεροπορικών μεταφορών το 2015, με 232 εκατομμύρια επιβάτες ή 3,6 επιβάτες κατά μέσο όρο ανά κάτοικο. Αναλογικά με το μέγεθος του πληθυσμού, η σημασία των αεροπορικών ταξιδιών διακοπών ήταν ιδιαίτερα υψηλή για τα νησιά της Μάλτας και της Κύπρου (διακινήθηκαν 10,7 και 9,0 επιβάτες ανά κάτοικο) το 2015, καθώς και την Ισλανδία (14,7) και τη Νορβηγία (7,2). Τα χαμηλότερα ποσοστά καταγράφηκαν για 10 κράτη μέλη από την Ανατολική Ευρώπη ή τη Βαλτική, καθένα από τα οποία ανέφερε μέσο όρο χαμηλότερο από 2,0 επιβάτες αεροπορικών μεταφορών διακινηθέντες ανά κάτοικο το 2015.

Επιβάτες θαλάσσιων μεταφορών

Οι λιμένες της ΕΕ-28 κατέγραψαν 395 εκατομμύρια επιβάτες θαλάσσιων μεταφορών το 2015. Οι λιμένες της Ιταλίας και της Ελλάδας κατέγραψαν αντίστοιχα 70 εκατομμύρια και 66 εκατομμύρια επιβάτες θαλάσσιων μεταφορών το 2015, που αντιπροσωπεύουν από κοινού λίγο περισσότερο από το ένα τρίτο του συνόλου της ΕΕ-28. Η Δανία (42 εκατομμύρια επιβάτες) είχε τον επόμενο υψηλότερο αριθμό επιβατών θαλάσσιων μεταφορών, ακολουθούμενη από τη Γερμανία, τη Σουηδία, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Κροατία, τη Γαλλία και την Ισπανία, οι οποίες κατέγραψαν μεταξύ 30 εκατομμυρίων και 25 εκατομμυρίων επιβατών το 2015.

Σε σχέση με τον εθνικό πληθυσμό, το 2015 η σπουδαιότητα των θαλάσσιων μεταφορών επιβατών ήταν ιδιαίτερα υψηλή στη Μάλτα (22,9 επιβάτες ανά κάτοικο), ενώ ακολούθησαν η Εσθονία (10,8), η Δανία (7,3), η Κροατία (6,5) και η Ελλάδα (6,1)· εκτός από τη Φινλανδία, τη Σουηδία και την Ιταλία, ο αριθμός των επιβατών θαλάσσιων μεταφορών ανά κάτοικο το 2015 ήταν κατά μέσο όρο μικρότερος από 1,0 σε καθένα από τα υπόλοιπα κράτη μέλη της ΕΕ· σημειώνεται ότι η Τσεχική Δημοκρατία, το Λουξεμβούργο, η Ουγγαρία, η Αυστρία και η Σλοβακία είναι περίκλειστα κράτη μέλη.

Πηγές και διαθεσιμότητα δεδομένων

Η πλειονότητα των στατιστικών των χερσαίων μεταφορών επιβατών βασίζονται σε μετακινήσεις οχημάτων σε καθεμία από τις χώρες που υποβάλλουν στοιχεία, ανεξάρτητα από την εθνικότητα του οχήματος ή του σκάφους που εμπλέκεται (η «αρχή της εδαφικότητας»). Για τον λόγο αυτό, η μονάδα των επιβατοχιλιομέτρων (pkm, που αντιστοιχεί σε έναν επιβάτη που διανύει απόσταση ενός χιλιομέτρου) θεωρείται κατά κανόνα πιο αξιόπιστη μονάδα μέτρησης, καθώς ο αριθμός των επιβατών συνεπάγεται μεγαλύτερο κίνδυνο διπλού υπολογισμού, ιδίως για τις διεθνείς μεταφορές. Η μεθοδολογία που χρησιμοποιείται σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ δεν είναι εναρμονισμένη για τις οδικές μεταφορές επιβατών.

Η κατανομή των τρόπων μεταφοράς των χερσαίων μεταφορών επιβατών προσδιορίζει τις μεταφορές ανά επιβατικό αυτοκίνητο, υπεραστικό λεωφορείο, λεωφορείο και τρόλεϊ, και τρένο· αφορά γενικά τις μετακινήσεις εντός της εθνικής επικράτειας, ανεξάρτητα από την εθνικότητα του οχήματος. Η κατανομή των τρόπων μεταφοράς των μεταφορών επιβατών ορίζεται ως το ποσοστό συμμετοχής κάθε τρόπου μεταφοράς και βασίζεται σε στοιχεία εκφραζόμενα σε επιβατοχιλιόμετρα. Για τους σκοπούς του παρόντος άρθρου, το γενικό σύνολο για τις χερσαίες μεταφορές επιβατών δεν περιλαμβάνει τις εσωτερικές αεροπορικές και υδάτινες μεταφορές (εσωτερικές πλωτές οδοί και θαλάσσιες μεταφορές).

Το επίπεδο των χερσαίων μεταφορών επιβατών (μετρούμενο σε επιβατοχιλιόμετρα) μπορεί επίσης να εκφραστεί σε σχέση με το ΑΕΠ· στο πλαίσιο αυτού του άρθρου, ο δείκτης παρουσιάζεται με βάση το ΑΕΠ σε σταθερές τιμές για το έτος αναφοράς 2005. Ο δείκτης αυτός δίνει πληροφορίες για τη σχέση μεταξύ της επιβατικής ζήτησης και του μεγέθους της οικονομίας και επιτρέπει την παρακολούθηση της εξέλιξης της ζήτησης μεταφορών επιβατών σε σχέση με τις οικονομικές εξελίξεις.

Επιβάτες σιδηροδρομικών μεταφορών

Επιβάτης σιδηροδρόμου είναι κάθε άτομο, εκτός από τα μέλη του πληρώματος, που ταξιδεύει με σιδηροδρομικό όχημα. Δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία σιδηροδρομικών μεταφορών επιβατών για τη Μάλτα και την Κύπρο (ή την Ισλανδία), διότι οι εν λόγω χώρες δεν διαθέτουν σιδηροδρόμους. Οι ετήσιες στατιστικές επιβατών για τις εθνικές και διεθνείς μεταφορές εν γένει καλύπτουν μόνο τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις σιδηροδρομικών μεταφορών, μολονότι ορισμένες χώρες χρησιμοποιούν λεπτομερείς εκθέσεις για όλους τους σιδηροδρομικούς φορείς.

Επιβάτες αεροπορικών μεταφορών

Οι στατιστικές για τις αεροπορικές μεταφορές αφορούν εθνικές και διεθνείς μεταφορές, όπως μετρούνται με βάση τον αριθμό των διακινούμενων επιβατών· συλλέγονται πληροφορίες για τις αφίξεις και τις αναχωρήσεις. Ως επιβάτες αεροπορικών μεταφορών νοούνται όλοι οι επιβάτες μίας συγκεκριμένης πτήσης (με έναν αριθμό πτήσης) που υπολογίζονται μόνο μία φορά και όχι κατ’ επανάληψη σε κάθε επιμέρους σκέλος αυτής της πτήσης. Οι επιβάτες των αεροπορικών μεταφορών περιλαμβάνουν τόσο τους επιβάτες που αποφέρουν όσο και εκείνους που δεν αποφέρουν έσοδα των οποίων τα ταξίδια έχουν ως αφετηρία ή προορισμό τον αερολιμένα αναφοράς, καθώς και τους επιβάτες που ταξιδεύουν με ανταπόκριση και επιβιβάζονται ή αποβιβάζονται στον αερολιμένα αναφοράς· εξαιρούνται οι άμεσα διερχόμενοι επιβάτες. Οι στατιστικές αεροπορικών μεταφορών συλλέγονται με μηνιαία, τριμηνιαία και ετήσια συχνότητα, παρά το γεγονός ότι μόνο η τελευταία παρουσιάζεται στο παρόν άρθρο. Τα στατιστικά στοιχεία των αεροπορικών μεταφορών επιβατών περιλαμβάνουν επίσης τον αριθμό εμπορικών επιβατικών πτήσεων, καθώς και πληροφορίες που αφορούν μεμονωμένα δρομολόγια και τον αριθμό των διαθέσιμων θέσεων. Ετήσια στοιχεία είναι διαθέσιμα για τα περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ από το 2003 και εξής.

Επιβάτες θαλάσσιων μεταφορών

Τα στοιχεία των θαλάσσιων μεταφορών είναι σε γενικές γραμμές διαθέσιμα από το 2001 και εξής, παρόλο που ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ παρέχουν στοιχεία από το 1997. Δεν έχουν διαβιβαστεί στατιστικές θαλάσσιων μεταφορών από την Τσεχική Δημοκρατία, το Λουξεμβούργο, την Ουγγαρία, την Αυστρία ή τη Σλοβακία, δεδομένου ότι κανένα από αυτά τα κράτη μέλη δεν έχει θαλάσσια κυκλοφορία· το ίδιο ισχύει για το Λιχτενστάιν και την Ελβετία.

Ως επιβάτης θαλάσσιων μεταφορών νοείται κάθε πρόσωπο που πραγματοποιεί θαλάσσιο ταξίδι σε εμπορικό πλοίο· δεν θεωρούνται επιβάτες το προσωπικό των υπηρεσιών ούτε τα μέλη του πληρώματος που ταξιδεύουν χωρίς να πληρώνουν εισιτήριο ενώ δεν βρίσκονται σε υπηρεσία· εξαιρούνται επίσης τα βρέφη που δεν ταξιδεύουν σε δική τους θέση. Όταν υποβάλλουν στοιχεία τόσο ο λιμένας επιβίβασης όσο και ο λιμένας αποβίβασης, ενδέχεται να προκύψει διπλός υπολογισμός· αυτό είναι αρκετά συνηθισμένο για τις θαλάσσιες μεταφορές επιβατών, που κατά κανόνα συνιστούν δραστηριότητα σχετικά μικρής απόστασης.

Πλαίσιο

Η πολιτική μεταφορών της ΕΕ έχει ως στόχο να διασφαλίσει ότι οι επιβάτες επωφελούνται από τα ίδια βασικά πρότυπα μεταχείρισης, οπουδήποτε και αν ταξιδεύουν στο εσωτερικό της ΕΕ. Οι επιβάτες διαθέτουν ήδη ευρύ φάσμα δικαιωμάτων που καλύπτουν διάφορους τομείς, όπως: πληροφορίες σχετικά με το ταξίδι τους· κρατήσεις και τιμές εισιτηρίων· ζημίες των αποσκευών τους· καθυστερήσεις και ματαιώσεις· ή δυσκολίες που προκύπτουν σε οργανωμένα ταξίδια. Με αυτό το πνεύμα, η ΕΕ νομοθετεί για την προστασία των δικαιωμάτων των επιβατών στους διάφορους τρόπους μεταφοράς:

• Κανονισμός 261/2004 για τη θέσπιση κοινών κανόνων αποζημίωσης των επιβατών αεροπορικών μεταφορών και παροχής βοήθειας σε αυτούς σε περίπτωση άρνησης επιβίβασης και ματαίωσης ή μεγάλης καθυστέρησης της πτήσης· τον Μάρτιο του 2013 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε μια αναθεώρηση του εν λόγω κανονισμού [COM(2013) 130 final], με σκοπό να αποσαφηνιστούν οι γκρίζες περιοχές, να οριστούν νέα δικαιώματα (για παράδειγμα, όσον αφορά τον επαναπρογραμματισμό), να ενισχυθεί η εποπτεία των αερομεταφορέων και να επέλθει εξισορρόπηση των οικονομικών βαρών·
• Κανονισμός 1371/2007 σχετικά με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των επιβατών σιδηροδρομικών γραμμών·
• Κανονισμός 181/2011 για τα δικαιώματα των επιβατών λεωφορείων και πούλμαν ·
• Κανονισμός 1177/2010 για τα δικαιώματα των επιβατών στις θαλάσσιες και εσωτερικές πλωτές μεταφορές.

Συγκεκριμένες διατάξεις έχουν επίσης αναπτυχθεί προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι επιβάτες με μειωμένη κινητικότητα λαμβάνουν τις απαραίτητες διευκολύνσεις και δεν τους απαγορεύεται η επιβίβαση άδικα.

Τον Δεκέμβριο του 2011 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε «Ευρωπαϊκό όραμα για τους επιβάτες: ανακοίνωση για τα δικαιώματα των επιβατών σε όλους τους τρόπους μεταφοράς» (COM(2011) 898 τελικό). Με αυτή την ανακοίνωση αναγνωρίστηκε το έργο που έχει επιτελεστεί για τη θέσπιση μέτρων προστασίας των επιβατών σε όλους τους τρόπους μεταφοράς, αλλά σημειώθηκε ότι δεν έχει ακόμα υλοποιηθεί πλήρως ολόκληρη η δέσμη των δικαιωμάτων. Η ανακοίνωση έχει ως στόχο να ενοποιήσει τις υπάρχουσες εργασίες και να οδηγήσει σε πιο συνεκτική, αποτελεσματική και εναρμονισμένη εφαρμογή των δικαιωμάτων παράλληλα με την καλύτερη κατανόηση από πλευράς επιβατών.

Τον Μάρτιο του 2011 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υιοθέτησε λευκή βίβλο, με τίτλο «Χάρτης πορείας για έναν Ενιαίο Ευρωπαϊκό Χώρο Μεταφορών – Για ένα ανταγωνιστικό και ενεργειακά αποδοτικό σύστημα μεταφορών» (COM(2011) 144 τελικό). Η εν λόγω συνολική στρατηγική περιλαμβάνει έναν χάρτη πορείας με 40 συγκεκριμένες πρωτοβουλίες με σκοπό τη δημιουργία ενός ανταγωνιστικού συστήματος μεταφορών κατά τη διάρκεια περιόδου 10 ετών που στοχεύει στην αύξηση της κινητικότητας, την άρση των σημαντικών εμποδίων σε βασικούς τομείς και την ώθηση της ανάπτυξης και της απασχόλησης.

Περισσότερες λεπτομέρειες όσον αφορά τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις πρωτοβουλίες της πολιτικής μεταφορών παρέχονται σε εισαγωγικό άρθρο για τις μεταφορές στην ΕΕ.

Βλέπε επίσης

• Air transport statistics (στα αγγλικά)
• Freight transport statistics (στα αγγλικά)
• Freight transport statistics - modal split (στα αγγλικά)

Περαιτέρω πληροφορίες της Eurostat

Εκδόσεις

• Δείκτες για την ενέργεια, τις μεταφορές και το περιβάλλον — Έκδοση 2016 (στα αγγλικά)

Βασικοί πίνακες

• Μεταφορές (στα αγγλικά), βλέπε:

Μεταφορές, όγκος και κατανομή των τρόπων μεταφοράς (t_tran_hv)

Όγκος μεταφορών επιβατών σε σχέση με το ΑΕΠ (tsdtr240)

Κατανομή των τρόπων μεταφοράς επιβατών (tsdtr210)

Σιδηροδρομικές μεταφορές (t_rail)

Σιδηροδρομικές μεταφορές επιβατών (ttr00015)

Αεροπορικές μεταφορές (t_avia)

Αεροπορικές μεταφορές επιβατών (ttr00012)

Βάση δεδομένων

• Μεταφορές (στα αγγλικά), βλέπε:

Στοιχεία για τις πολυτροπικές μεταφορές (tran)

Μεταφορές, όγκος και κατανομή των τρόπων μεταφοράς (tran_hv)

Όγκος μεταφορών επιβατών σε σχέση με το ΑΕΠ (tran_hv_pstra)

Κατανομή των τρόπων μεταφοράς επιβατών (tran_hv_psmod)

Σιδηροδρομικές μεταφορές (rail)

Μέτρηση σιδηροδρομικών μεταφορών - επιβάτες (rail_pa)

Οδικές μεταφορές (road)

Μέτρηση οδικών μεταφορών - επιβάτες (road_pa)

Θαλάσσιες μεταφορές (mar)

Θαλάσσιες μεταφορές — επιβάτες — αναλυτικά ετήσια και τριμηνιαία αποτελέσματα (mar_pa)

Αεροπορικές μεταφορές (avia)

Μέτρηση αεροπορικών μεταφορών - επιβάτες (avia_pa)

Ειδική ενότητα

• Μεταφορές (στα αγγλικά)

Μεθοδολογία / Μεταδεδομένα

Εγχειρίδια αναφοράς

• Μεθοδολογία στατιστικών σιδηροδρομικών μεταφορών, έκδοση 8.01 — Ιανουάριος 2015 (στα αγγλικά)
• Εγχειρίδιο αναφοράς για τις στατιστικές αεροπορικών μεταφορών, έκδοση 12 — 2015 (στα αγγλικά)
• Εγχειρίδιο αναφοράς για τις στατιστικές θαλάσσιων μεταφορών, έκδοση 3.0 — Ιούλιος 2016 (στα αγγλικά)

Μεθοδολογικές σημειώσεις

• Μεθοδολογικές σημειώσεις σχετικά με τις στατιστικές θαλάσσιων μεταφορών (στα αγγλικά)

Αρχεία μεταδεδομένων ESMS

• Θαλάσσιες μεταφορές (αρχείο μεταδεδομένων ESMS — mar_esms) (στα αγγλικά)
• Κατανομή των τρόπων μεταφοράς επιβατών (αρχείο μεταδεδομένων ESMS — tran_hv_psmod_esms) (στα αγγλικά)
• Αεροπορικές μεταφορές επιβατών και εμπορευμάτων / Στοιχεία κίνησης / Αεροπορικές μεταφορές σε περιφερειακό επίπεδο (αρχείο μεταδεδομένων ESMS — avia_pa_esms) (στα αγγλικά)
• Μέτρηση σιδηροδρομικών μεταφορών (αρχείο μεταδεδομένων ESMS — rail_pa_esms) (στα αγγλικά)
• Στατιστικές περιφερειακών μεταφορών (αρχείο μεταδεδομένων ESMS — reg_tran_esms) (στα αγγλικά)
• Όγκος μεταφορών επιβατών σε σχέση με το ΑΕΠ (αρχείο μεταδεδομένων ESMS — tran_hv_pstra_esms) (στα αγγλικά)

Πηγή δεδομένων για πίνακες και γραφήματα (MS Excel)

• Στατιστικές μεταφορών επιβατών: πίνακες και γραφήματα (στα αγγλικά)

Άλλες πληροφορίες

• Γλωσσάριο με εικόνες για τις στατιστικές των μεταφορών, 4η έκδοση, 2010 (στα αγγλικά)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Eurocontrol — Ενιαίος Ευρωπαϊκός Ουρανός (στα αγγλικά)
• Ευρωπαϊκή Επιτροπή – Γενική Διεύθυνση Κινητικότητας και Μεταφορών (DG MOVE) (στα αγγλικά)
• Διεθνές Φόρουμ Μεταφορών — ITF (πρώην Ευρωπαϊκή Διάσκεψη Υπουργών Μεταφορών - ΕΔΥΜ) (στα αγγλικά)
• Οικονομική Eπιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη (ΟΕΕ/HE) — Στατιστικές μεταφορών (στα αγγλικά)