Archive:ΑΕΠ σε περιφερειακό επίπεδο

Δεδομένα του Μαΐου του 2015. Πλέον πρόσφατα στοιχεία: Περαιτέρω πληροφορίες της Eurostat, Βασικοί πίνακες και Βάση δεδομένων. Προγραμματισμένη επικαιροποίηση του άρθρου: Νοέμβρης του 2016.

Μπορείτε να περιηγηθείτε διαδραστικά στους χάρτες χρησιμοποιώντας τον σύνδεσμο Eurostat’s Statistical Atlas (στα αγγλικά) (βλέπε User manual) (στα αγγλικά).

Χάρτης 1: Κατά κεφαλήν ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ), σε μονάδες αγοραστικής δύναμης (ΜΑΔ), κατά περιφέρεια επιπέδου NUTS 2, 2013 (¹)
(% του μέσου όρου της EΕ-28, EΕ-28 = 100)
Πηγή: Eurostat (nama_10r_2gdp) και (nama_10_pc)

Σχήμα 1: Περιφερειακές ανισότητες σε κατά κεφαλήν ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ), σε μονάδες αγοραστικής δύναμης (ΜΑΔ), κατά περιφέρεια επιπέδου NUTS 2, 2013 (¹)
(% του μέσου όρου της EΕ-28, EU-28 = 100)
Πηγή: Eurostat (nama_10r_2gdp) και (nama_10_pc)

Χάρτης 2: Μεταβολή του κατά κεφαλήν ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ), σε μονάδες αγοραστικής δύναμης (ΜΑΔ), κατά περιφέρεια επιπέδου NUTS 2, 2008–13 (¹)
(διαφορά σε ποσοστιαίες μονάδες μεταξύ του 2013 και 2008· σε σχέση με τον μέσο όρο της EΕ-28)
Πηγή: Eurostat (nama_10r_2gdp) και (nama_10_pc)

Χάρτης 3: Μερίδιο της γεωργίας, της δασοκομίας και της αλιείας (NACE τμήμα A) σε συνολική προστιθέμενη ακαθάριστη αξία, κατά περιφέρεια επιπέδου NUTS 2, 2012 (¹)
(% του μέσου όρου της EΕ-28, EΕ-28= 100)
Πηγή: Eurostat (nama_10r_3gva) και (nama_10_a10)

Χάρτης 4: Μερίδιο της βιομηχανίας (NACE τμήματα B–E) σε συνολική προστιθέμενη ακαθάριστη αξία, κατά περιφέρεια επιπέδου NUTS 2, 2012 (¹)
(% του μέσου όρου της EΕ-28, ΕΕ-28 = 100)
Πηγή: Eurostat (nama_10r_3gva) και (nama_10_a10)

Χάρτης 5: Μερίδιο κατασκευών (NACE τμήμα ΣΤ) σε συνολική προστιθέμενη ακαθάριστη αξία, κατά περιφέρεια επιπέδου NUTS 2, 2012 (¹)
(% του μέσου όρου της EΕ-28, ΕΕ-28 = 100)
Πηγή: Eurostat (nama_10r_3gva) και (nama_10_a10)

Χάρτης 6: Μερίδιο των εμπορικών υπηρεσιών (NACE τμήματα Ζ–ΙΔ) σε συνολική προστιθέμενη ακαθάριστη αξία, κατά περιφέρεια επιπέδου NUTS 2, 2012 (¹)
(% > του μέσου όρου της EΕ-28, EΕ -28 = 100)
Πηγή: Eurostat (nama_10r_3gva) και (nama_10_a10)

Χάρτης 7: Μερίδιο της δημόσιας διοίκησης και των δημόσιων υπηρεσιών, των τεχνών, της διασκέδασης και της ψυχαγωγίας, της επισκευής ειδών οικιακής χρήσης και άλλων υπηρεσιών (NACE τμήματα ΙΕ–ΚΑ) στη συνολική ακαθάριστη προστιθέμενη αξία, κατά περιφέρεια επιπέδου NUTS 2, 2012, (¹)
(% του μέσου όρου της EΕ-28, EΕ -28 = 100)
Πηγή: Eurostat (nama_10r_2gdp) και (nama_10_pc)

Χάρτης 8: Ακαθάριστη προστιθέμενη αξία ανά απασχολούμενο άτομο, κατά περιφέρεια επιπέδου NUTS 2, 2013 (¹)
(% του μέσου όρου της EΕ-28, EΕ -28 = 100)
Πηγή: Eurostat (nama_10r_3gva), (nama_10r_3empers), (nama_10_a10) και (nama_10_a10_e)

Το άρθρο αυτό αποτελεί τμήμα σειράς στατιστικών άρθρων (στα αγγλικά) με βάση την έκδοση της περιφερειακής επετηρίδας Eurostat. Χρησιμοποιεί ένα σύνολο περιφερειακών οικονομικών λογαριασμών για την ανάλυση των οικονομικών εξελίξεων εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ): το πρώτο τμήμα βασίζεται στο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ), το κύριο αριθμητικό μέγεθος για τη μέτρηση των οικονομικών εξελίξεων  / της οικονομικής μεγέθυνσης· το δεύτερο τμήμα περιλαμβάνει περιφερειακή ανάλυση της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας ανά δραστηριότητα (όπως ορίζεται με όρους του [[Glossary:NACE/el|NACE· ενώ το άρθρο κλείνει με μια σύντομη ανάλυση της παραγωγικότητας της εργασίας (που ορίζεται εδώ ως ακαθάριστη προστιθέμενη αξία ανά απασχολούμενο).

Οι περιφερειακοί λογαριασμοί χρησιμεύουν ως βάση για την κατανομή των δαπανών στο πλαίσιο της πολιτικής της ΕΕ για την συνοχή. Καλύπτεται κάθε περιφέρεια της ΕΕ, ωστόσο, τα περισσότερα διαρθρωτικά ταμεία προσανατολίζονται στις περιφέρειες επιπέδου NUTS  2, όπου το κατά κεφαλήν ΑΕΠ είναι μικρότερο από το 75 % του μέσου όρου της ΕΕ-28. Η χορήγηση των ταμείων συνοχής βασίζεται επί του παρόντος σε απόφαση σχετική με τον μέσο όρο του κατά κεφαλήν ΑΕΠ κατά την τριετή περίοδο από το 2007 έως το 2009· περισσότερες πληροφορίες παρέχονται σε άρθρο για τις περιφερειακές πολιτικές και τη στρατηγική «Ευρώπη 2020» (στα αγγλικά).

Κύρια στατιστικά στοιχεία

Το ΑΕΠ σε αγοραίες τιμές στην ΕΕ -28 αποτιμήθηκε σε   13,5 τρισεκατομμύρια ευρώ το 2013, κάτι που αντιστοιχεί σε ένα μέσο επίπεδο περίπου 26,6 χιλιάδων   ΜΑΔ κατά κεφαλήν.

Περιφερειακό κατά κεφαλήν ΑΕΠ

Ο χάρτης  1 δείχνει το κατά κεφαλήν ΑΕΠ το 2013 για περιφέρειες επιπέδου NUTS  2, με την αξία για κάθε περιφέρεια εκφραζόμενη ως ποσοστό του μέσου όρου της ΕΕ -28 (που έχει οριστεί σε 100 %). Ως εκ τούτου, παρουσιάζει σχετικά «πλούσιες» περιφέρειες (εμφανίζονται με πράσινο), όπου το κατά κεφαλήν ΑΕΠ ήταν πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ και σχετικά «φτωχές» περιφέρειες (εμφανίζονται με κόκκινο). Ο χάρτης δείχνει σαφή διαχωρισμό ανατολής — δύσης. Ωστόσο, το πρότυπο αυτό είναι λιγότερο έντονο από ό,τι ήταν πριν από μία δεκαετία περίπου — όταν η ΕΕ προέβη στη μεγαλύτερη διεύρυνσή της με την προσχώρηση 10 νέων κρατών μελών — ως αποτέλεσμα δύο κύριων παραγόντων:

• μιας σταδιακής διαδικασίας οικονομικής σύγκλισης, που προκύπτει από σχετικά ταχύ ρυθμό μεγέθυνσης των λιγότερο ανεπτυγμένων περιφερειών·
• της χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης, η οποία είχε σημαντικό αντίκτυπο στις οικονομικές επιδόσεις των περισσότερων κρατών μελών της ΕΕ.

ΕΣΤΙΑΣΗ ΣΤΙΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ

Mazowieckie, Πολωνία

Η ταχύτερη οικονομική ανάπτυξη κατά την περίοδο 2008-13 σε περιφέρειες επιπέδου NUTS 2 της ΕΕ σημειώθηκε στην πολωνική περιφέρεια Mazowieckie, που περιλαμβάνει την πρωτεύουσα Βαρσοβία. Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην περιφέρεια Mazowieckie ήταν περίπου τα τέσσερα πέμπτα του μέσου όρου της ΕΕ-28 το 2008, αλλά αυξήθηκε σε 7,1 %, ποσοστό υψηλότερο από το μέσο όρο της ΕΕ-28 κατά το 2013.

©: Itsmejust / Shutterstock.com

Πράγματι, πολλές περιφέρειες στα ανατολικά της ΕΕ, ιδιαίτερα περιφέρειες των πρωτευουσών, παρουσίασαν αύξηση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ τους (προσαρμοσμένου με βάση τις διαφορές των επιπέδων τιμών) σε απόλυτες τιμές και σε σχέση με τον μέσο όρο της ΕΕ -28. Αντιθέτως, ο αντίκτυπος της κρίσης είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ των 28 σε όλες τις περιφέρειες της Ελλάδας, της Κύπρου (ενιαία περιφέρεια σε αυτό το επίπεδο ανάλυσης), της νότιας Ιταλίας, του μεγαλύτερου μέρους της Πορτογαλίας και της Ισπανίας και πάνω από το ήμισυ των περιφερειών στη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Οικονομική δραστηριότητα — ορισμός ΑΕΠ

Το ΑΕΠ είναι ο κεντρικός δείκτης των εθνικών λογαριασμών, ο οποίος συνοψίζει την οικονομική θέση μιας χώρας ή μιας περιφέρειας. Μπορεί να υπολογιστεί μέσω διαφορετικών προσεγγίσεων: την προσέγγιση εκροών; την προσέγγιση δαπανών; και την προσέγγιση εισοδήματος.

Το ΑΕΠ χρησιμοποιείται για ανάλυση των οικονομικών επιδόσεων και κύκλων (όπως υφέσεων, ανακάμψεων και ταχείας οικονομικής άνθησης). Δεδομένα σε διάφορα νομίσματα μπορούν να μετατραπούν σε κοινό νόμισμα για να καταστούν πιο εύκολα συγκρίσιμα — για παράδειγμα, να μετατραπούν σε ευρώ ή δολάρια. Οι συναλλαγματικές ισοτιμίες, εντούτοις, δεν αντικατοπτρίζουν όλες τις διαφορές στα επίπεδα τιμών μεταξύ των χωρών. Για να αντισταθμιστούν οι διαφορές αυτές, το ΑΕΠ δύναται να μετατραπεί με τη βοήθεια συντελεστών μετατροπής, που είναι γνωστοί ως ισοτιμίες αγοραστικής δύναμης (ΙΑΔ). με τη χρήση των ΙΑΔ (αντί των αγοραίων συναλλαγματικών ισοτιμιών), οι δείκτες αυτοί μετατρέπονται σε ένα τεχνητό κοινό νόμισμα που ονομάζεται μονάδα αγοραστικής δύναμης (ΜΑΔ)· η χρήση ΜΑΔ καθιστά δυνατή τη σύγκριση της αγοραστικής δύναμης μεταξύ των περιφερειών των κρατών μελών που χρησιμοποιούν διαφορετικά νομίσματα και όπου τα επίπεδα τιμών είναι διαφορετικά.

Σε γενικές γραμμές, η χρήση σειρών ΜΑΔ μάλλον παρά σειρών που βασίζονται στο ευρώ τείνουν να έχουν εξισορροπητικό αποτέλεσμα, καθώς οι περιφέρειες με πολύ υψηλό κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε ευρώ τείνουν επίσης να έχουν σχετικά υψηλά επίπεδα τιμών (για παράδειγμα, το κόστος διαβίωσης στο κεντρικό Παρίσι ή Λονδίνο είναι γενικά υψηλότερο από το κόστος ζωής στις αγροτικές περιοχές της Ουγγαρίας και της Πολωνίας).

Το υψηλότερο επίπεδο του κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην ΕΕ καταγράφηκε στην περιφέρεια Inner London

Το 2013, περίπου το 15 % των 250 περιφερειών επιπέδου NUTS   2 για τις οποίες υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία (βλ. χάρτη 1 σχετικά με την κάλυψη) ανέφερε ότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ τους ήταν τουλάχιστον 25 % υψηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ-28· οι περιφέρειες αυτές εμφαίνονται με την πιο σκουρόχρωμη σκίαση πράσινου. Πολλές από αυτές ήταν περιφέρειες πρωτευουσών ή περιφέρειες που γειτνιάζουν με περιφέρειες πρωτευουσών, ενώ η μεγάλη πλειονότητα των υπολοίπων συγκεντρώνονταν στο κέντρο του χάρτη, καλύπτοντας τη νότια Γερμανία, τη δυτική Αυστρία και τη βόρεια Ιταλία, καθώς και την Ελβετία.

Υπήρξαν τρεις περιφέρειες όπου το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, το 2013, ήταν υπερδιπλάσιο του μέσου όρου της ΕΕ -28, ήτοι: η περιφέρεια Inner London, το Λουξεμβούργο (ενιαία περιφέρεια σε αυτό το επίπεδο ανάλυσης) και η περιφέρεια Bruxelles-Capitale / Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Μέτρηση του πλούτου και του εισοδήματος κατά τόπο κατοικίας ή εργασίας;

Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ δεν δύναται να παρέχει ένδειξη ως προς την κατανομή του πλούτου μεταξύ των διαφόρων ομάδων του πληθυσμού στην ίδια περιοχή, ούτε μετρά το εισόδημα που διαθέτουν τελικά τα νοικοκυριά μιας περιοχής, καθώς τα άτομα που μετακινούνται καθημερινά μπορεί να είναι εργαζόμενοι που συμβάλλουν στο ΑΕΠ μιας περιφέρειας (όπου εργάζονται) και στο οικογενειακό εισόδημα σε άλλη περιφέρεια (στην οποία ζουν).

Είναι πολύ σημαντικό το ζήτημα αυτό, όταν υπάρχουν σημαντικές καθαρές ροές μετακινήσεων εργαζομένων προς ή από μια περιφέρεια. Περιοχές που χαρακτηρίζονται από σημαντικό αριθμό εισερχόμενων μετακινούμενων εργαζομένων εμφανίζουν συχνά περιφερειακό κατά κεφαλή ΑΕΠ εξαιρετικά υψηλό (σε σύγκριση με γειτονικές περιφέρειες). Το πρότυπο αυτό παρατηρείται σε πολλές αστικές περιοχές της ΕΕ, αλλά κυρίως στις πρωτεύουσες. Λόγω αυτής της ανωμαλίας, τα υψηλά επίπεδα του κατά κεφαλήν ΑΕΠ που έχουν καταγραφεί για ορισμένες περιφέρειες με καθαρές εισροές μετακινούμενων εργαζομένων δεν οδηγεί αναγκαστικά σε υψηλά επίπεδα εισοδήματος των ατόμων που ζουν στην ίδια περιοχή.

Και οι τρεις αυτές περιφέρειες με τα υψηλότερα ποσοστά κατά κεφαλήν ΑΕΠ το 2013 χαρακτηρίζονταν από υψηλές εισροές μετακινούμενων εργαζομένων: Πράγματι, πολλοί άνθρωποι διανύουν μεγάλες αποστάσεις προς το κεντρικό Λονδίνο κάθε εργάσιμη ημέρα ·η περιφέρεια Bruxelles-Capitale / Brussels Hoofdstedelijk Gewest έχει σχετικά μικρό μέγεθος (που καλύπτει μόλις πάνω από 160 km²) και προσελκύει εργαζόμενους; ενώ ένα υψηλό ποσοστό αυτών που εργάζονται στο Λουξεμβούργο ταξιδεύουν πέραν των εθνικών συνόρων από τις γειτονικές χώρες Βέλγιο, Γερμανία και Γαλλία.

Οι περιφέρειες των πρωτευουσών κατέγραψαν συχνά τα υψηλότερα επίπεδα του κατά κεφαλήν ΑΕΠ

Εξετάζοντας λεπτομερέστερα τις περιφέρειες με σχετικά υψηλό μέσο επίπεδο ΑΕΠ κατά κεφαλή, υπήρχαν 17 περιφέρειες στις οποίες το ποσοστό αυτό ήταν τουλάχιστον 50 % υψηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ-28. Εκτός από τις τρεις περιφέρειες που έχουν ήδη αναφερθεί, αυτές περιελάμβαναν τις περιφέρειες των πρωτευουσών της Σλοβακίας, της Σουηδίας, της Γαλλίας, της Τσεχικής Δημοκρατίας, της Αυστρίας, των Κάτω Χωρών και της Δανίας. Οι υπόλοιπες επτά περιφέρειες ήταν διάσπαρτες ανά τη Γερμανία (Βρέμη και Αμβούργο· να σημειωθεί ότι· τα στοιχεία για τη Γερμανία παρουσιάζονται κατά περιφέρεια επιπέδου NUTS 1 ), τις Κάτω Χώρες (Groningen και Utrecht), το Σάλτσμπουργκ, (Αυστρία) και το Ηνωμένο Βασίλειο (Berkshire, Buckinghamshire και Oxfordshire, καθώς και τη βορειοανατολική Σκωτία).

Το σχήμα 1 παρουσιάζει μια εναλλακτική ανάλυση της περιφερειακής κατανομής του κατά κεφαλήν ΑΕΠ το 2013. Εκεί φαίνεται ότι στα περισσότερα από τα πολυπεριφερειακά κράτη μέλη της ΕΕ, οι περιφέρειες των πρωτευουσών ήταν σε γενικές γραμμές εκείνες με το υψηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ· οι μόνες εξαιρέσεις σε αυτόν τον κανόνα ήταν η Γερμανία, η Ιταλία και οι Κάτω Χώρες. Στη Γερμανία (να σημειωθεί ότι τα στοιχεία είναι για περιφέρειες επιπέδου NUTS 1 ) το υψηλότερο μέσο κατά κεφαλήν ΑΕΠ καταγράφηκε στο Αμβούργο, ενώ η περιφέρεια της πρωτεύουσας, του Βερολίνου, ήταν η μόνη περιφέρεια πρωτεύουσας που κατέγραψε κατά κεφαλήν ΑΕΠ κατώτερο από τον εθνικό μέσο όρο. Η ιταλική περιφέρεια πρωτεύουσας του Λάτσιο είχε το έκτο υψηλότερο επίπεδο κατά κεφαλήν ΑΕΠ μεταξύ των ιταλικών περιφερειών, με τα υψηλότερα επίπεδα να έχουν καταγραφεί στο μεγαλύτερο μέρος των βορειότερων περιφερειών, με κορύφωση στην Provincia Autonoma di Bolzano / Bozen. Στις Κάτω Χώρες, το Groningen ήταν η μόνη ολλανδική περιφέρεια που σημείωσε κατά κεφαλήν ΑΕΠ υψηλότερο απ’ ό,τι στην περιφέρεια της πρωτεύουσας Noord-Holland.

Οι περιφέρειες της πρωτεύουσας της Τσεχικής Δημοκρατίας, της Ιρλανδίας, της Ουγγαρίας, της Πολωνίας, της Πορτογαλίας, της Ρουμανίας και της Σλοβακίας ήταν οι μόνες περιφέρειες από καθένα από τα εν λόγω κράτη μέλη της ΕΕ, όπου το κατά κεφαλήν ΑΕΠ ήταν υψηλότερο από το μέσο όρο της ΕΕ-28 το 2013.

Στην περιφέρεια Inner London, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ ήταν σχεδόν 11 φορές υψηλότερο από ό,τι στην περιφέρεια Severozapaden

Το 2013 το μέσο κατά κεφαλήν ΑΕΠ για την περιφέρεια Inner London (325 % του μέσου όρου της ΕΕ -28) ήταν σχεδόν 11 φορές υψηλότερο — λαμβανομένων υπόψη των διαφορών στα επίπεδα τιμών — από εκείνο της περιφέρειας Severozapaden (Βουλγαρία), όπου καταγράφηκε το χαμηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ (30 % του μέσου όρου της ΕΕ -28). Να σημειωθεί ότι αυτή η έκδοση της περιφερειακής επετηρίδας της Eurostat βασίζεται στη NUTS  2010 και, ως εκ τούτου, δεν περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με το Mayotte (υπερπόντιο γαλλικό έδαφος που κατέστη τμήμα της περιφερειακής ταξινόμησης από τη NUTS 2013). Οι πρώτοι περιφερειακοί λογαριασμοί για το Mayotte έχουν παραληφθεί από την Eurostat και από αυτούς προκύπτει ότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ ήταν 27 % του μέσου όρου της ΕΕ-28 το 2013 (ελαφρώς χαμηλότερο από ό,τι στο Severozapaden).

Η ανάλυση για τα κράτη μέλη της ΕΕ που διαθέτουν περισσότερες από δύο περιφέρειες δείχνει ότι οι ευρύτερες ανισότητες στη δημιουργία πλούτου μεταξύ των περιφερειών της ίδιας χώρας καταγράφηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς το κατά κεφαλήν ΑΕΠ στο Inner London ήταν σχεδόν πέντε φορές υψηλότερο από ό,τι στις περιφέρειες West Wales και Valleys. Υπήρχαν επίσης σημαντικές διαφορές εντός της Ρουμανίας (αναλογία 3,9 μεταξύ της περιφέρειας της πρωτεύουσας Bucuresti-Ilfov και της περιφέρειας Nord-Est), της Σλοβακίας (αναλογία 3,6 μεταξύ της περιφέρειας της πρωτεύουσας Bratislavský kraj και της ανατολικής περιφέρειας Východné Slovensko) και της Γαλλίας (αναλογία 3,3 μεταξύ της περιφέρειας της πρωτεύουσας Île de France και της υπερπόντιας νοτιοαμερικανικής περιφέρειας της Γουιάνας).

Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ ήταν υψηλότερο από το μέσο όρο της ΕΕ-28 σε κάθε περιφέρεια της Σουηδίας

Αντιθέτως, η δημιουργία πλούτου ήταν σχετικά ομοιόμορφα κατανεμημένη εντος των σκανδιναβικών κρατών μελών, της Αυστρίας, της Ισπανίας, της Πορτογαλίας και της Ελλάδας. Σε καθένα από αυτά τα κράτη μέλη της ΕΕ, το μέσο κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην περιφέρεια της πρωτεύουσας δεν ήταν ποτέ πάνω από το διπλάσιο που καταγράφηκε στην περιφέρεια με το χαμηλότερο κατά κεφαλή ΑΕΠ, πράγμα που επίσης ίσχυε και στη Νορβηγία. Η Σουηδία ήταν το μόνο πολυπεριφερειακό κράτος μέλος που ανέφερε ότι κάθε μία από τις περιφέρειές της επιπέδου NUTS 2  παρουσίαζε μέσο επίπεδο του κατά κεφαλήν ΑΕΠ το οποίο ήταν πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ-28 το 2013· το ίδιο ίσχυε για τις περιφέρειες επιπέδου 2  στη Νορβηγία.

Οι 19 περιφέρειες της ΕΕ στις οποίες το κατά κεφαλήν ΑΕΠ ήταν μικρότερο από το ήμισυ του μέσου όρου της ΕΕ-28 βρίσκονταν όλες στην Ανατολική Ευρώπη

Οι περιφέρειες που έχουν στοχευθεί περισσότερο από τα ταμεία συνοχής έχουν κατά κεφαλήν ΑΕΠ που είναι χαμηλότερο από 75  ·% του μέσου όρου της ΕΕ-28· οι περιφέρειες αυτές εμφανίζονται με σκούρα ερυθρά σκίαση στον χάρτη  ·1. Υπήρχαν 80 περιφέρειες επιπέδου NUTS  ·2 που ανήκαν σε αυτήν την κατηγορία το 2013. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η βάση της χρηματοδότησης για την περίοδο προγραμματισμού 2014-20 έχει καθοριστεί σε σχέση με μέσο κατά κεφαλήν ΑΕΠ κατά την τριετή περίοδο 2007-09.

Σχεδόν το ένα τέταρτο (19 περιφέρειες) των 80 περιφερειών με σχετικά χαμηλό κατά κεφαλήν ΑΕΠ διέθετε επίπεδο οικονομικής απόδοσης κατά κεφαλήν που ήταν μικρότερο από το ήμισυ του μέσου όρου της ΕΕ-28. Οι περιφέρειες αυτές βρίσκονταν στην ανατολική Ευρώπη και συγκεκριμένα σε τέσσερα κράτη μέλη της ΕΕ, με πέντε περιφέρειες από: τη Βουλγαρία, την Πολωνία και την Ρουμανία και τέσσερις περιφέρειες από την Ουγγαρία. Οι τρεις βουλγαρικές περιφέρειες Severozapaden, Severen tsentralen και Yuzhen tsentralen ανέφεραν το χαμηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην ΕΕ, με κάθε μία από αυτές τις περιφέρειες να διαθέτει επίπεδο οικονομικής απόδοσης· κατά κεφαλήν που ήταν χαμηλότερο από το ένα τρίτο του μέσου όρου της ΕΕ-28. Πρέπει να σημειωθεί ότι τα στοιχεία που υποβλήθηκαν στην παρούσα έκδοση της περιφερειακής επετηρίδας της Eurostat βασίζονται στην ταξινόμηση NUTS 2010. Ωστόσο, έχουν ήδη ληφθεί στοιχεία για ορισμένες περιφέρειες που καλύπτουν την αναθεωρημένη ταξινόμηση (NUTS 2013) και αυτό δείχνει ότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ στη γαλλική υπερπόντια περιφέρεια Mayotte (στον Ινδικό Ωκεανό) ήταν 27 ·% του μέσου όρου της ΕΕ-28 το 2013· η Mayotte κατέστη εξόχως απόκεντρη περιοχή της ΕΕ την 1η·Ιανουαρίου 2014.

Στη Βουλγαρία, την Ελλάδα, την Κροατία και τη Σλοβενία, κάθε περιφέρεια (συμπεριλαμβανομένης της περιφέρειας της πρωτεύουσας) κατέγραψε μέσο επίπεδο του κατά κεφαλήν ΑΕΠ που ήταν κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ-28. Το ΑΕΠ ανά κάτοικο ήταν επίσης χαμηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ-28 σε πέντε κράτη μέλη της ΕΕ που είναι ενιαίες περιοχές σε αυτό το επίπεδο ανάλυσης, τα κράτη μέλη της Βαλτικής, η Κύπρος και η Μάλτα. Αυτό ίσχυε και για την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας και τη Σερβία (όπου δεν υπάρχουν επί του παρόντος διαθέσιμες περιφερειακές στατιστικές).

Ανάλυση της περιφερειακής οικονομικής ανάπτυξης με την πάροδο του χρόνου

Κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην ΕΕ-28 ανήλθε, το 2008, σε ένα μέγιστο 25,9 χιλιάδων ΜΑΔ. Παρατηρήθηκε ταχεία μείωση της οικονομικής δραστηριότητας το 2009 και μόνο το 2011 ο μέσος όρος του επιπέδου του κατά κεφαλήν ΑΕΠ είχε επιστρέψει σε επίπεδο (ελαφρώς) ανώτερο εκείνου προ της κρίσης. Ο ρυθμός με τον οποίο αυξανόταν το κατά κεφαλήν ΑΕΠ επιβραδύνθηκε το 2012 και το πρότυπο αυτό συνεχίστηκε το 2013, όταν κατά μέσο όρο 26,6 χιλιάδες ΜΑΔ του ΑΕΠ παρήχθησαν κατά κεφαλήν.

Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ αυξήθηκε με ταχύ ρυθμό στην Πολωνία

Ο χάρτης 2   δείχνει τις επιπτώσεις της χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης, με λεπτομερή αναφορά των περιφερειακών επιδόσεων για περιφέρειες NUTS επιπέδου 2  μεταξύ 2008 και 2013 (βλ. τις υποσημειώσεις στον χάρτη για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την κάλυψη). Οι εν λόγω περιφέρειες που επεκτάθηκαν με ταχείς ρυθμούς, όπως φαίνεται από την πιο σκουρόχρωμη σκίαση πράσινου, βρίσκονται κυρίως στην Πολωνία (3 από τις 16 περιφέρειες), ενώ, ως ποσοστό του μέσου όρου της ΕΕ των 28, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ αυξήθηκε κατά περισσότερες από οκτώ ποσοστιαίες μονάδες στη Λιθουανία (ενιαία περιφέρεια σε αυτό το επίπεδο ανάλυσης), στην περιφέρεια Groningen (Κάτω Χώρες), στις περιφέρειες Burgenland και Σάλτσμπουργκ (Αυστρία), στις περιφέρειες της πρωτεύουσας Bucureşti - Ilfov (Ρουμανία) και Bratislavský kraj (Σλοβακία) και του Αρχιπελάγους Åland (Φινλανδία).

Η εθνική οικονομική ανάπτυξη φαίνεται να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στον καθορισμό των περιφερειακών οικονομικών επιδόσεων

Είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι, παρά τις μεγάλες διαφορές στο μέσο επίπεδο του κατά κεφαλήν ΑΕΠ μεταξύ των περιφερειών ορισμένων κρατών μελών της ΕΕ, υπήρξε μια σχετικά ομοιόμορφη τάση στις μεταβολές της οικονομικής δραστηριότητας κατά την περίοδο από το 2008 έως το 2013. Ανάμεσα στα πολυπεριφερειακά κράτη μέλη της ΕΕ, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ αυξήθηκε με ταχύτερο ρυθμό σε σχέση με το μέσο όρο της ΕΕ των 28 σε όλες τις περιφέρειες της Δανίας, της Γερμανίας (εκτός από το Βερολίνο και το Αμβούργο), της Ουγγαρίας, της Αυστρίας (εκτός από την Βιέννη), της Πολωνίας, της Ρουμανίας και της Σλοβακίας· υπήρξε επίσης ανάπτυξη σε κάθε νορβηγική περιοχή, καθώς και στην Ελβετία, την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας και τη Σερβία. Αντίθετα, κάθε περιφέρεια στην Ελλάδα, την Ισπανία, την Κροατία, την Ιταλία (εξαιρουμένης της Provincia Autonoma di Bolzano  /Bozen), τη Σλοβενία, τη Φινλανδία (με εξαίρεση της νήσους Åland) και το Ηνωμένο Βασίλειο, το μέσο κατά κεφαλήν ΑΕΠ αυξάνεται με βραδύτερους ρυθμούς σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ΕΕ-28 (κυρίως λόγω της βραδείας ανάπτυξης μάλλον παρά εξαιτίας απόλυτης πτώσης του κατά κεφαλή ΑΕΠ).

Η ταχύτερη περιφερειακή οικονομική ανάπτυξη κατά την περίοδο 2008-13 καταγράφηκε στις περιφέρειες της πρωτεύουσας της Πολωνίας και της Σλοβακίας

Η υψηλότερη αύξηση μεταξύ 2008 και 2013 στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε σχέση με τον μέσο όρο της ΕΕ-28 καταγράφηκε στις περιφέρειες της πρωτεύουσας της Πολωνίας και της Σλοβακίας, καθώς οι περιφέρειες Mazowieckie και Bratislavský kraj παρουσίασαν αύξηση 24,0 και 18,8 ποσοστιαίων μονάδων. Υπάρχουν άλλες οκτώ περιφέρειες όπου το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε σχέση με τον μέσο όρο της ΕΕ-28 αυξήθηκε κατά τουλάχιστον 10 ποσοστιαίες μονάδες: έξι από αυτές βρίσκονταν στην Πολωνία, ενώ οι υπόλοιπες δύο περιφέρειες ήταν η Λιθουανία (ενιαία περιφέρεια σε αυτό το επίπεδο ανάλυσης) και το Groningen (Κάτω Χώρες· σημειώνεται ότι το ποσοστό αύξησης για την περιοχή αυτή βασίζεται στην περίοδο 2010-13).

Όλες οι ελληνικές περιφέρειες πλήττονται έντονα από την χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση

Στο άλλο άκρο του φάσματος, 36 περιφέρειες συνολικά σημείωσαν πτώση τουλάχιστον κατά 8 εκατοστιαίες μονάδες μεταξύ του 2008 και του 2013 στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ τους σε σχέση με τον μέσο όρο της ΕΕ των 28, (όπως φαίνεται από την πιο σκουρόχρωμη κόκκινη σκίαση στον χάρτη 2  ). Ο αντίκτυπος της χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης στην ελληνική οικονομία διαδόθηκε ευρέως, καθώς 12 από τα 14 χαμηλότερα ποσοστά μεταβολής παρατηρήθηκαν στις ελληνικές περιφέρειες· η Κύπρος (ενιαία περιφέρεια σε αυτό το επίπεδο ανάλυσης) και το Bedfordshire, καθώς και το Hertfordshire (στο Ηνωμένο Βασίλειο) ήταν οι μόνες περιφέρειες που σημείωσαν παρόμοια ποσοστά μεταβολής.

Ακαθάριστη προστιθέμενη αξία κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας

Οι χάρτες  3-7 παρέχουν μια περιφερειακή ανάλυση της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας ανά δραστηριότητα (όπως ορίζεται στο πλαίσιο της NACE). Κάθε χάρτης δείχνει τον βαθμό της σχετικής εξειδίκευσης το 2012, σε σχέση με τον μέσο όρο της ΕΕ (που ορίζεται ως 100 %). Υπάρχουν σημαντικές διαφορές όσον αφορά τη συμβολή κάθε δραστηριότητας στην περιφερειακή οικονομική απόδοση.

ΕΣΤΙΑΣΗ ΣΤΙΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ

Severozapaden, Βουλγαρία

Στο μεγαλύτερο μέρος της ΕΕ, η σχετική βαρύτητα της γεωργίας, της δασοκομίας και της αλιείας στο σύνολο της οικονομικής δραστηριότητας έχει, κατά τις τελευταίες δεκαετίες, μειωθεί με βραδύ ρυθμό. Ωστόσο, οι δραστηριότητες αυτές παραμένουν σημαντικό μέρος της τοπικής οικονομίας σε πολλές αγροτικές περιοχές. Στη βορειοδυτική περιφέρεια της Βουλγαρίας Severozapaden, η συμβολή στη συνολική ακαθάριστη αξία της γεωργίας, της δασοκομίας και της αλιείας ήταν 7,5 φορές υψηλότερη από το μέσο όρο της ΕΕ-28.

©: Moni84 / Shutterstock.com

Οι περιφέρειες της Βουλγαρίας και της Ουγγαρίας ήταν πολύ εξειδικευμένες στη γεωργία, τη δασοκομία και την αλιεία

Η σχετική συμβολή της γεωργίας, της δασοκομίας και της αλιείας (τμήμα NACE A) στη συνολική ακαθάριστη προστιθέμενη αξία των περιφερειακών οικονομιών είναι βεβαίως υψηλότερη στις αγροτικές περιοχές από ό,τι στις πιο κατοικημένες περιοχές, όπως οι πόλεις ή κωμοπόλεις και τα προάστια. Ο χάρτης 3 δείχνει ότι η γεωργία, η δασοκομία και η αλιεία συνεισέφεραν ένα σχετικά υψηλό ποσοστό της συνολικής ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας στις περισσότερες αγροτικές περιοχές σε αντίθεση με το χαμηλό ποσοστό δραστηριότητας στις πρωτεύουσες και σε άλλες πυκνοκατοικημένες περιοχές (για παράδειγμα, στα κράτη μέλη της Benelux, στη Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο). Η συμβολή της γεωργίας, της δασοκομίας και της αλιείας στην ακαθάριστη προστιθέμενη αξία των περιφερειακών οικονομιών των περιφερειών Inner London, Βερολίνου και Bruxelles-Capitale / Brussels Hoofdstedelijk Gewest ήταν μικρότερη από 1 % από το μέσο μερίδιο για την ΕΕ-28 συνολικά. Αντιθέτως, το μερίδιο των εν λόγω δραστηριοτήτων στο σύνολο της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας ήταν 6-7 φορές υψηλότερο από το μέσο όρο της ΕΕ-28 στις ουγγρικές περιφέρειες Észak-Alföld, Dél-Dunántúl και Dél-Alföld, καθώς και στη βουλγαρική περιφέρεια Severen tsentralen, ανερχόμενο σε 7,5 φορές πιο υψηλό στην άλλη βουλγαρική περιφέρεια, της Severozapaden.

Εκτός από την περιφέρεια της πρωτεύουσας Πράγας, όλες οι υπόλοιπες περιφέρειες στην Τσεχική Δημοκρατία είχαν υψηλό βαθμό βιομηχανικής εξειδίκευσης

Η σχετικά μεγάλη συμβολή των βιομηχανικών δραστηριοτήτων (τομείς NACE B–E) στην περιφερειακή ακαθάριστη προστιθέμενη αξία ήταν σε μεγάλο βαθμό συγκεντρωμένη σε μια δέσμη περιφερειών — που φαίνονται με βαθύ πράσινο χρώμα στο κέντρο του χάρτη 4 — που εκτείνεται στη νότια Γερμανία, στο σύνολο της Τσεχικής Δημοκρατίας (εκτός από την περιφέρεια της πρωτεύουσας), στην Πολωνία και στις περισσότερες περιφέρειες της Αυστρίας, της Σλοβακίας, της Ουγγαρίας και της Σλοβενίας· η πλειονότητα των περιφερειών στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία είχε επίσης πολύ υψηλό βαθμό βιομηχανικής εξειδίκευσης. Εκτός από τις δύο αυτές ομάδες, ένα σχετικά υψηλό μερίδιο περιφερειακής ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας — τουλάχιστον 50 % ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερο από το μέσο όρο της ΕΕ-28 — παράγεται στο πλαίσιο βιομηχανικών δραστηριοτήτων στις περιφερειακές βιομηχανικές οικονομίες Border, Midland και Western (Ιρλανδία), Δυτική Μακεδονία (Ελλάδα), Comunidad Foral de Navarra και La Rioja (Ισπανία), Groningen (Κάτω Χώρες), Övre Norrland (Σουηδία) και στη βορειοανατολική Σκωτία (Ηνωμένο Βασίλειο). Υπήρχαν επτά περιφέρειες όπου η συμβολή της βιομηχανίας στην περιφερειακή ακαθάριστη προστιθέμενη αξία ήταν υπερδιπλάσια από τον μέσο όρο της ΕΕ-28, τρεις από αυτές ήταν στην Τσεχική Δημοκρατία (Střední Morava, Střední Čechy και Moravskoslezsko), δύο στην Ουγγαρία (Közép-Dunántúl και Nyugat-Dunántúl), ενώ υπήρχε από μία περιφέρεια από την Γερμανία (Braunschweig) και τις Κάτω Χώρες (Groningen). Αντίθετα, η συμβολή της βιομηχανίας στη συνολική ακαθάριστη προστιθέμενη αξία ήταν σχετικά χαμηλή στις περιφέρειες της πρωτεύουσας (όπου οι υπηρεσίες είναι συνήθως ο κύριος δημιουργός πλούτου) και σε ορισμένες περιφέρειες που μπορούν να χαρακτηρισθούν ως τουριστικοί προορισμοί, ιδίως γύρω από τις ακτές της Μεσογείου.

Οι επιπτώσεις της χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης στον κατασκευαστικό τομέα ήταν ακόμη εμφανείς στην Ιρλανδία και την Ελλάδα

Ο χάρτης 5 δείχνει τις περιφέρειες που ήταν σχετικά εξειδικευμένες στον κατασκευαστικό τομέα (τμήμα NACE ΣΤ). Οι επιπτώσεις της χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης εξακολουθούσαν να είναι αισθητές σε αρκετά κράτη μέλη της ΕΕ όπου εξερράγησαν οι στεγαστικές «φούσκες»: αυτό ήταν περισσότερο εμφανές στην Ιρλανδία, όπου η συμβολή του κατασκευαστικού τομέα στο σύνολο της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας ήταν χαμηλότερη από το ήμισυ του μέσου όρου της ΕΕ-28 και στις δύο περιφέρειες (Border, Midland και Western; Southern and Eastern)· το ίδιο ίσχυε επίσης σε τρεις περιφέρειες της Ελλάδας (Αττική· Ανατολική Μακεδονία, Θράκη· και Κεντρική Μακεδονία), καθώς και στο Αμβούργο (Γερμανία) και το Groningen (Κάτω Χώρες). Ο κατασκευαστικός τομέας αντιπροσώπευε επίσης ένα σχετικά χαμηλό μερίδιο της οικονομικής δραστηριότητας που ασκούνταν σε πολλές αστικές περιφέρειες, που μπορεί να αποδοθούν στην έλλειψη ελεύθερου χώρου ή οικοδομικής άδειας για νέα έργα σε περιοχές που είναι ήδη εξαιρετικά ανεπτυγμένες. Αντίθετα, υπήρχαν τρεις περιοχές όπου η συμβολή του κατασκευαστικού τομέα στο σύνολο της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας ήταν υπερδιπλάσια από τον μέσο όρο της ΕΕ-28, η Sud-Est (Ρουμανία) και οι δύο περιφέρειες της Σλοβακίας Stredné Slovensko και Východné Slovensko.

Ο χάρτης 6 και ο χάρτης 7 παρέχουν παρόμοια ανάλυση για δύο κατηγορίες υπηρεσιών. Η πρώτη ομάδα περιλαμβάνει τα Τμήματα NACE Ζ–ΙΔ: το διανεμητικό εμπόριο, τις μεταφορές, τις υπηρεσίες στέγασης και εστίασης, την ενημέρωση και επικοινωνία, τις χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές υπηρεσίες, τον κλάδο ακινήτων και τις επιχειρηματικές υπηρεσίες (επαγγελματικές, επιστημονικές, τεχνικές, διοικητικές και υποστηρικτικές δραστηριότητες)· αυτές αναφέρονται εφεξής ως υπηρεσίες αγοράς. Η δεύτερη ομάδα περιλαμβάνει τα Τμήματα NACE ΙΕ–ΚΑ και καλύπτει τη δημόσια διοίκηση και τις δημόσιες υπηρεσίες, τις τέχνες, τη διασκέδαση και την ψυχαγωγία,·την επισκευή ειδών οικιακής χρήσης και άλλες υπηρεσίες και αναφέρεται στο εξής ως δημόσια διοίκηση και άλλες υπηρεσίες.

Οι υπηρεσίες αγοράς επικεντρώθηκαν στις πρωτεύουσες και σε περιφέρειες που χαρακτηρίζονται ως τουριστικοί προορισμοί

Οι εν λόγω περιφέρειες της ΕΕ που χαρακτηρίζονται από ιδιαίτερα ανεπτυγμένες υπηρεσίες αγοράς, όπως φαίνεται από το βαθύ πράσινο στις περιφέρειες στον χάρτη  6, ήταν συχνά πρωτεύουσες. Τούτο ίσχυε στις περιφέρειες Πράγας, Αττικής, Comunidad de Madrid (Ισπανία), Île de France, Λουξεμβούργου (ενιαία περιφέρεια σε αυτό το επίπεδο ανάλυσης), Noord Holland και Inner London. Οι άλλες περιφέρειες, όπου η συμβολή των υπηρεσιών στη συνολική προστιθέμενη αξία της αγοράς ήταν πολύ υψηλότερη από τον μέσο όρο της ΕΕ-28 συχνά χαρακτήριζονταν ως τουριστικοί προορισμοί, για παράδειγμα, το Algarve (Πορτογαλία), οι Βαλεαρίδες Νήσοι (Ισπανία), και οι δύο ελληνικές περιφέρειες Νότιο Αιγαίο (που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, Μύκονο, Κω και Ρόδο) και Ιόνια νησιά (όπου περιλαμβάνεται η Κέρκυρα). Υπάρχουν τρεις άλλες περιφέρειες όπου η συμβολή του τομέα των υπηρεσιών στο σύνολο της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας ήταν τουλάχιστον κατά 25 % υψηλότερη από τον μέσο όρο της ΕΕ-28: η Provincie Vlaams-Brabant στο Βέλγιο, το Αμβούργο στη Γερμανία και το Berkshire, το Buckinghamshire και το Oxfordshire στο Ηνωμένο Βασίλειο. Το Groningen ήταν η μόνη περιφέρεια όπου η συμβολή της αγοράς υπηρεσιών στη συνολική ακαθάριστη προστιθέμενη αξία ήταν χαμηλότερη από το ήμισυ του μέσου όρου της ΕΕ-28· λόγω των εκεί σχετικά μεγάλων (υπεράκτιων) δραστηριοτήτων στον κλάδο του φυσικού αερίου.

Η δημόσια διοίκηση και άλλες υπηρεσίες συχνά αντιπροσώπευαν ένα μεγάλο μέρος της οικονομικής δραστηριότητας σε απόκεντρες περιφέρειες

Ο χάρτης 7 δείχνει μια σχετικά σαφή διάκριση μεταξύ Ανατολής-Δύσης όσον αφορά την οικονομική συμβολή της δημόσιας διοίκησης και άλλων υπηρεσιών. Ο ρόλος της δημόσιας διοίκησης και άλλων υπηρεσιών είναι συχνά μικρότερος σε ορισμένα από τα κράτη μέλη που προσχώρησαν στην ΕΕ το 2004 ή πιο πρόσφατα. Το μερίδιο της δημόσιας διοίκησης και άλλων υπηρεσιών ήταν επίσης σχετικά υψηλό σε πολλές περιφέρειες που επλήγησαν από υψηλά επίπεδα ανεργίας, πράγμα που μπορεί να είναι το αποτέλεσμα του ότι η δημόσια διοίκηση παραμένει ένας από τους λίγους κύριους εργοδότες· αυτό ισχύει ιδιαίτερα σε απόκεντρες περιφέρειες, όπου η έλλειψη εγγύτητας στους πελάτες μπορεί να είναι ένας παράγοντας ο οποίος αποτρέπει τους επιχειρηματίες και ιδιωτικές επιχειρήσεις από τη δημιουργία επιχειρήσεων.

Μεταξύ των περιφερειών επιπέδου NUTS 2 της ΕΕ υπήρχαν 13 περιφέρειες όπου η συμβολή της δημόσιας διοίκησης και άλλων υπηρεσιών στο σύνολο της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας ήταν τουλάχιστον 50 % υψηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ-28. Τα υψηλότερα ποσοστά καταγράφηκαν στις δύο αυτόνομες ισπανικές πόλεις Θέουτα και Μελίγια, ακολουθούμενες από τις τέσσερεις γαλλικές υπερπόντιες περιφέρειες, ενώ οι άλλες περιφέρειες περιλάμβαναν δύο από το Βέλγιο (επαρχία Λουξεμβούργου και επαρχίας Namur), δύο από την Ελλάδα (Ανατολική Μακεδονία, Θράκη και Βόρειο Αιγαίο), δύο από τη Γαλλία (Limousin και Corse) και μία μόνο περιφέρεια από τη Δανία (Sjælland).

Σημειώνεται ότι ένα άρθρο για τις περιφερειακές διαρθρωτικές στατιστικές επιχειρήσεων (στα αγγλικά) παρέχει παρόμοια ανάλυση με βάση τον αριθμό των ατόμων που απασχολούνται σε διάφορες δραστηριότητες στο πλαίσιο των περιφερειακών επιχειρηματικών οικονομιών.

Η παραγωγικότητα της εργασίας

Στο πλαίσιο των περιφερειακών λογαριασμών, η παραγωγικότητα της εργασίας ορίζεται ως η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία σε βασικές τιμές, σε ευρώ, ανά απασχολούμενο άτομο· ο χάρτης 8 παρουσιάζει αυτόν τον δείκτη για το επίπεδο περιφερειών NUTS 2 το 2013 με τα αποτελέσματα σε σχέση με τον μέσο όρο της ΕΕ-28. Η περιφερειακή παραγωγικότητα της εργασίας θα πρέπει, ιδανικά, να λαμβάνει υπόψη τον συνολικό αριθμό ωρών εργασίας (και όχι την απλή καταμέτρηση των απασχολούμενων ατόμων), αλλά το μέτρο αυτό είναι επί του παρόντος ελλιπές σε ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ.

Εάν υπάρχουν σημαντικές ροές μετακινούμενων εργαζομένων μεταξύ περιφερειών, τότε είναι πιθανόν οι περιφέρειες αυτές που χαρακτηρίζονται ως περιοχές με καθαρές εισροές μετακινούμενων εργαζομένων να εμφανίσουν χαμηλότερα επίπεδα ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας ανά απασχολούμενο από τους αντίστοιχους δείκτες για το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, εάν τα στοιχεία για την απασχόληση αφορούν την περιοχή απασχόλησης και όχι διαμονής. Με άλλα λόγια, το χάσμα μεταξύ των περιφερειών μπορεί να είναι πιο περιορισμένο κατά την ανάλυση της παραγωγικότητας της εργασίας από ό,τι όταν αναλύεται το κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Ωστόσο, το υψηλότερο ποσοστό της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας ανά εργαζόμενο το 2013 καταγράφηκε στην περιοχή Inner London (την ίδια περιφέρεια που είχε το υψηλότερο επίπεδο του κατά κεφαλήν ΑΕΠ). Σχετικά υψηλά επίπεδα παραγωγικότητας της εργασίας μπορεί να συνδέονται με την αποτελεσματική χρήση της εργασίας (χωρίς τη χρήση περισσότερων πόρων) ή μπορούν να προκύψουν από τον συνδυασμό των δραστηριοτήτων που συνθέτουν μια συγκεκριμένη οικονομία (καθώς ορισμένες δραστηριότητες έχουν υψηλότερα επίπεδα παραγωγικότητας της εργασίας από άλλες). Για παράδειγμα, ο τομέας των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών διαδραματίζει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην οικονομία του Inner London και η εν λόγω δραστηριότητα χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα παραγωγικότητας. Η Νότια και Ανατολική Ιρλανδία (που περιλαμβάνει το Δουβλίνο) — που επίσης ειδικεύεται στον τομέα των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών — ήταν επίσης παρούσα μεταξύ των κορυφαίων 10 περιφερειών σε παραγωγικότητα της εργασίας. Το υπόλοιπο των 10 κορυφαίων αποτελούνταν από τέσσερις περιφέρειες του Βελγίου (Bruxelles-Capitale / Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Provincie Antwerpen, Provincie Vlaams-Brabant, Province Brabant Wallon), τις περιφέρειες πρωτεύουσας: δανική, γαλλική,σουηδική και ολλανδική, και την ολλανδική περιφέρεια του Groningen.

Η παραγωγικότητα της εργασίας είναι χαμηλότερη στα κράτη μέλη που προσχώρησαν στην ΕΕ το 2004 ή πιο πρόσφατα

Δεν υπήρχε ούτε μία περιφέρεια από τα τα κράτη μέλη που προσχώρησαν στην ΕΕ το 2004 ή πιο πρόσφατα που να είχε επίπεδο ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας ανά απασχολούμενο άτομο πάνω από το μέσο όρο της ΕΕ-28. Η σλοβακική περιφέρεια της πρωτεύουσας Bratislavský kraj εμφάνισε το υψηλότερο ποσοστό της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας ανά εργαζόμενο μεταξύ των περιφερειών NUTS 2 από αυτά τα 13 κράτη μέλη (με την επιφύλαξη της διαθεσιμότητας στοιχείων), υπερβαίνοντας μόλις το 80 % του μέσου όρου της ΕΕ-28 το 2013.

Υπήρχαν 43 περιφέρειες επιπέδου NUTS  2 όπου η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία ανά εργαζόμενο ήταν χαμηλότερη από το ήμισυ του μέσου όρου της ΕΕ-28 το 2013 (όπως φαίνεται από την πιο σκουρόχρωμη κόκκινη σκίαση στον χάρτη   8). Αυτές ήταν διάσπαρτες στις ανατολικές περιφέρειες της ΕΕ, με χαμηλή παραγωγικότητα της εργασίας σε όλες τις περιφέρειες της Βουλγαρίας, σε όλες εκτός από δύο περιφέρειες στην Τσεχική Δημοκρατία (Střední Čechy και την περιφέρεια της πρωτεύουσας Πράγας), σε όλες εκτός από δύο περιφέρειες στην Πολωνία (Dolnośląskie και την περιφέρεια πρωτεύουσας του Mazowieckie), σε όλες εκτός από μία περιφέρειες στη Ρουμανία (η περιφέρεια της πρωτεύουσας του Bucureşti - Ilfov) και σε δύο περιφέρειες στη Σλοβακία (Stredné Slovensko και Východné Slovensko)· η παραγωγικότητα της εργασίας ήταν επίσης χαμηλότερη από το ήμισυ του μέσου όρου της ΕΕ-28 σε δύο από τα τρία κράτη μέλη της Βαλτικής (Λετονία και Λιθουανία).

Πηγές και διαθεσιμότητα στοιχείων

ESA 2010

Το Ευρωπαϊκό σύστημα εθνικών και περιφερειακών λογαριασμών (ΕΣΛ) παρέχει τη μεθοδολογία των εθνικών λογαριασμών στην ΕΕ. Η τρέχουσα έκδοση, ESA 2010, εγκρίθηκε στα τέλη Μαΐου 2013 και τέθηκε σε εφαρμογή από τον Σεπτέμβριο του 2014. Ως εκ τούτου, αυτή είναι η πρώτη έκδοση της περιφερειακής επετηρίδας της Eurostat που έχει χρησιμοποιήσει το ΕΣΛ 2010. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η μετάβαση στο ΕΣΛ 2010 αποτελούσε μέρος μιας ευρύτερης παγκόσμιας πρωτοβουλίας, καθώς το ΕΣΛ 2010 είναι αντίστοιχο και πλήρως συμβατό με το σύστημα εθνικών λογαριασμών 2008 των Ηνωμένων Εθνών (2008 SNA).

Το ΕΣΛ 2010 παρέχει εναρμονισμένη μεθοδολογία που πρέπει να χρησιμοποιείται για την κατάρτιση εθνικών και περιφερειακών λογαριασμών στην ΕΕ. Εξασφαλίζει ότι οι οικονομικές στατιστικές σχετικά με τις οικονομίες των κρατών μελών της ΕΕ καταρτίζονται με τρόπο συνεπή, συγκρίσιμο, αξιόπιστο και επικαιροποιημένο. Η νομική βάση για τις εν λόγω στατιστικές είναι ένας κανονισμός του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για το Ευρωπαϊκό σύστημα εθνικών και περιφερειακών λογαριασμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Αριθ 549/2013).

Το ΕΣΛ 2010 αναθεωρήθηκε προκειμένου να ληφθούν υπόψη ορισμένες μεταβολές που έχουν επίπτωση στις οικονομικές εξελίξεις τα τελευταία χρόνια και ιδίως: ο αυξανόμενος ρόλος των τεχνολογιών των πληροφοριών και των επικοινωνιών· η αυξανόμενη σημασία των άυλων περιουσιακών στοιχείων, προϊόντων και υπηρεσιών διανοητικής ιδιοκτησίας, και η οικονομική παγκοσμιοποίηση. Μεταξύ άλλων, η νέα μεθοδολογία λαμβάνει επίσης υπόψη τις δαπάνες για οπλικά συστήματα (υπολογίζονται ως επένδυση) και έχει μια πιο λεπτομερή ανάλυση των συνταξιοδοτικών συστημάτων. Σε πολλές περιπτώσεις, η πιο σημαντική μεθοδολογική αλλαγή όσον αφορά τις επιπτώσεις της στο ονομαστικό ΑΕΠ είναι η κεφαλαιοποίηση των δαπανών για έρευνα και ανάπτυξη (Ε & Α).

Σε περιφερειακό επίπεδο, μπορούν να διακριθούν δύο ειδών επιδράσεις:

• Ο αντίκτυπος των αλλαγών σε εθνικό επίπεδο, οι οποίες δεν έχουν συγκεκριμένη περιφερειακή διακύμανση, για παράδειγμα, η συμπερίληψη των δαπανών οπλικών συστημάτων είχε ως αποτέλεσμα αλλαγές στο περιφερειακό ΑΕΠ που επηρέασε όλες τις περιφέρειες εξίσου.
• Ο αντίκτυπος των αλλαγών που έχουν περιφερειακή διακύμανση, για παράδειγμα, η αντιμετώπιση των δαπανών Ε & Α ως επενδύσεων, που είναι πιθανόν να αυξήσει τις περιφερειακές ανισότητες ως προς το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, καθώς οι περιφέρειες με υψηλά επίπεδα δαπανών Ε & Α τείνουν να είναι σχετικά ‘πλούσιες’.

Σημειώνεται ότι οι αλλαγές που σχετίζονται με την εφαρμογή του ΕΣΛ 2010 δεν είχαν επιπτώσεις στην κατανομή των πόρων των διαρθρωτικών ταμείων στο πλαίσιο του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου για την περίοδο 2014-20· οι χορηγήσεις αυτές αρχικώς αποφασίστηκαν το 2012 με βάση τα περιφερειακά στοιχεία για το ΑΕΠ για τα έτη αναφοράς 2007-09.

Περαιτέρω πληροφορίες σχετικά με τη μετάβαση από το ΕΣΛ 95 στο ΕΣΛ 2010 παρουσιάζονται στη διεύθυνση Eurostat’s website.

Κάλυψη

Οι στατιστικές από περιφερειακούς οικονομικούς λογαριασμούς εμφανίζονται σε μεγάλο βαθμό για περιφέρειες NUTS επιπέδου 2. Τα στοιχεία για τη Γερμανία είναι διαθέσιμα μόνο για περιφέρειες NUTS επιπέδου 1, ενώ εκείνα για την Ελβετία είναι διαθέσιμα μόνο σε εθνικό επίπεδο. Τα τελευταία διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία για τις περιφέρειες της Νορβηγίας αφορούν το 2012.

Σημειώνεται ότι δεν υπάρχουν διαθέσιμες πλήρεις χρονικές σειρές για όλες τις περιφέρειες: ιδιαίτερη μέριμνα θα πρέπει επομένως να ληφθεί κατά την ανάλυση χαρτών που δείχνουν εξέλιξη στην πάροδο του χρόνου. Παρέχονται υποσημειώσεις που διευκρινίζουν κάθε απόκλιση από την κανονική κάλυψη.

Ορισμοί των δεικτών

Ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ)

Το ΑΕΠ είναι ένα βασικό μέτρο της γενικής κατάστασης της υγείας της οικονομίας μιας χώρας. Είναι ένας συγκεντρωτικός δείκτης μέτρησης της παραγωγής, ο οποίος ισούται με το άθροισμα της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας όλων των εγχωρίων θεσμικών μονάδων που ασχολούνται με την παραγωγή, συν τυχόν φόρους μείον τυχόν επιδοτήσεις, για τα προϊόντα που δεν συμπεριλαμβάνονται στην αξία των εκροών τους. Η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία είναι η διαφορά μεταξύ παραγωγής και ενδιάμεσης κατανάλωσης.

Το ΑΕΠ ανά απασχολούμενο έχει στόχο να δώσει μια συνολική εικόνα της ανταγωνιστικότητας και της παραγωγικότητας της εθνικής  / περιφερειακής οικονομίας. Εξαρτάται, σε κάποιο βαθμό, από τη δομή της συνολικής απασχόλησης και μπορεί, για παράδειγμα, να περιοριστεί με μια μετάβαση από εργασία πλήρους απασχόλησης σε εργασία μερικής απασχόλησης.

Ακαθάριστη προστιθέμενη αξία

Η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία σε βασικές τιμές είναι το εξισωτικό μέγεθος του λογαριασμού παραγωγής των εθνικών λογαριασμών, που ορίζεται ως παραγωγή σε βασικές τιμές μείον την ενδιάμεση ανάλωση σε τιμές αγοραστή. Η βασική τιμή αποτελεί το ποσό που εισπράττει ο παραγωγός από τον αγοραστή για μια μονάδα προϊόντος αφαιρουμένου κάθε φόρου επί του προϊόντος και με την προσθήκη τυχόν επιδοτήσεων που αφορούν το προϊόν.

Η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία μπορεί να κατανεμηθεί κατά δραστηριότητα: το ποσό της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας σε βασικές τιμές όλων των δραστηριοτήτων συν φόροι επί προϊόντων μείον επιδοτήσεις προϊόντων παρέχει το ΑΕΠ. Στο πλέον συγκεντρωτικό επίπεδο ανάλυσης 10 NACE Rev. 2 οι τίτλοι είναι ταυτοποιημένοι, αν και, για τους σκοπούς του παρόντος άρθρου, συνοψίστηκαν κατά κάποιον τρόπο στους ακόλουθους τίτλους:

• γεωργία, θήρα, δασοκομία και αλιεία (NACE τμήμα Α)·
• βιομηχανία (NACE: τομείς Β-Ε)·
• κατασκευές (NACE τμήμα ΣΤ)·
• διανεμητικό εμπόριο, μεταφορές, υπηρεσίες στέγασης και εστίασης· υπηρεσίες ενημέρωσης και επικοινωνίας· χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές υπηρεσίες· δραστηριότητες ακίνητης περιουσίας· επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες, διοικητικές υπηρεσίες και υπηρεσίες υποστήριξης (Κεφάλαια ΝΑCE Ζ-ΙΔ), που αναφέρονται στο παρόν άρθρο ως υπηρεσίες· αγοράς
• δημόσια διοίκηση, άμυνα, εκπαίδευση, ανθρώπινη υγεία και κοινωνική μέριμνα· τέχνες, διασκέδαση, ψυχαγωγία, άλλες υπηρεσίες και δραστηριότητες των εγχώριων και των εξωχώριων οργανισμών και φορέων (Κεφάλαια ΝΑCE ΙΕ-ΚΑ), που αναφέρονται στο παρόν άρθρο ως δημόσια διοίκηση και άλλες υπηρεσίες.

Πλαίσιο

Μέτρηση της οικονομικής ανάπτυξης

Η οικονομική ανάπτυξη εκφράζεται συνήθως σε όρους ΑΕΠ, το οποίο σε περιφερειακό επίπεδο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη μέτρηση της μακροοικονομικής δραστηριότητας και ανάπτυξης, καθώς και για την παροχή της βάσης για συγκρίσεις μεταξύ των περιφερειών. Το ΑΕΠ είναι επίσης σημαντικός δείκτης από τη σκοπιά της πολιτικής, επειδή είναι καίριας σημασίας για τον προσδιορισμό του βαθμού στον οποίο κάθε κράτος μέλος θα πρέπει να συμβάλει στον προϋπολογισμό της ΕΕ και χρησιμοποιούνται μέσοι όροι του ΑΕΠ τριετίας για να αποφασισθεί ποιες περιφέρειες θα είναι επιλέξιμες για χρηματοδότηση από τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ.

Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ συχνά θεωρείται ως αντιπροσωπευτικός δείκτης του συνολικού βιοτικού επιπέδου. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να αποτελέσει την αφετηρία συζητήσεων χάραξης πολιτικής ως μόνη πηγή πληροφοριών, δεδομένου ότι δεν λαμβάνει υπόψη εξωτερικούς παράγοντες όπως η περιβαλλοντική αειφορία ή η κοινωνική ένταξη, που θεωρούνται ολοένα και περισσότερο σημαντικές κινητήριες δυνάμεις για την ποιότητα ζωής.

Ορισμένες διεθνείς πρωτοβουλίες επικεντρώθηκαν στο ζήτημα αυτό και τον Αύγουτου 2009, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε ανακοίνωση με τίτλο ΑΕΠ και πέρα από αυτό: η μέτρηση της προόδου σε έναν μεταβαλλόμενο κόσμο (COM(2009) 433 final), που παρουσιάζει μια σειρά δράσεων για τη βελτίωση και συμπλήρωση των μέτρων ΑΕΠ. Εκεί επισημαίνονταν ότι υπάρχει προφανής ανάγκη για τη συμπλήρωση του ΑΕΠ με στατιστικές που καλύπτουν άλλες οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές παραμέτρους, από τις οποίες εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό η ευημερία των ατόμων. Πρόσφατες εξελίξεις αυτών των συμπληρωματικών δεικτών περιγράφονται λεπτομερώς στο έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής με τίτλο Progress on ‘GDP and beyond’ actions (SWD(2013) 303 final), στο οποίο επιβεβαιώνεται το δημόσιο ενδιαφέρον για ευρύτερα μέτρα του ΑΕΠ, μεταξύ άλλων σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την ποιότητα ζωής, βλ το παρόν άρθρο (στα αγγλικά).

Οικονομικές πολιτικές

Οι περιφερειακές ανισότητες μπορεί να οφείλονται σε πολλούς παράγοντες, όπως: γεωγραφική απομόνωση ή χαμηλή πληθυσμιακή πυκνότητα, κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές ή κληρονομιά των προγενέστερων οικονομικών συστημάτων. Οι ανισότητες αυτές μπορούν να εκδηλωθούν, μεταξύ άλλων, υπό τη μορφή κοινωνικής στέρησης, χαμηλής ποιότητας εκπαίδευσης ή υγειονομικής περίθαλψης, υψηλότερων επιπέδων ανεργίας ή ανεπαρκών υποδομών.

Η περιφερειακή πολιτική της ΕΕ έχει ως στόχο να στηρίξει την ευρύτερη Europe 2020 ατζέντα. Είναι σχεδιασμένη για την προαγωγή της αλληλεγγύης και της συνοχής, έτσι ώστε κάθε περιφέρεια να δύναται να αναπτύξει πλήρως τις δυνατότητές της, για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της απασχόλησης και για την ανύψωση του βιοτικού επιπέδου στις «φτωχότερες περιφέρειες» μέχρι τον μέσο όρο της ΕΕ το συντομότερο δυνατό.

Η πολιτική συνοχής

Περισσότερο από το ένα τρίτο του προϋπολογισμού της ΕΕ διατίθεται για την πολιτική για τη συνοχή, η οποία αποσκοπεί στην άρση των οικονομικών, κοινωνικών και εδαφικών ανισοτήτων σε ολόκληρη την ΕΕ, για παράδειγμα, διευκολύνοντας την αναδιάρθρωση παρακμαζουσών βιομηχανικών περιοχών ή τη διαφοροποίηση αγροτικών περιοχών. Στο πλαίσιο αυτό, η περιφερειακή πολιτική της ΕΕ έχει ως στόχο να καταστήσει τις περιφέρειες πιο ανταγωνιστικές, να προωθήσει την οικονομική ανάπτυξη και να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας. Η περιφερειακή πολιτική της ΕΕ είναι μια επενδυτική πολιτική που στηρίζει τη δημιουργία θέσεων εργασίας, την ανταγωνιστικότητα, την οικονομική ανάπτυξη, τη βελτίωση της ποιότητας ζωής και τη βιώσιμη ανάπτυξη.

Για την περίοδο 2014-20, η EU’s πολιτική για τη συνοχή έχει αναπροσανατολιστεί με στόχο τον μέγιστο δυνατό αντίκτυπο στην ανάπτυξη και την απασχόληση. Κατά την περίοδο αυτή, συνολικά 351 δισ. ευρώ θα επενδυθούν στις περιφέρειες της ΕΕ. Οι επενδύσεις θα συνεχιστούν σε όλες τις περιφέρειες, αλλά εγκρίθηκαν πολιτικές μεταρρυθμίσεις για την αλλαγή των επιπέδων στήριξης σύμφωνα με την ακόλουθη ταξινόμηση:

• λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες (ΑΕΠ < 75 % του μέσου όρου της ΕΕ-27)·
• περιφέρειες μετάβασης (ΑΕΠ 75 % – 90 % του μέσου όρου της ΕΕ-27)· και,
• περισσότερο αναπτυγμένες περιφέρειες (ΑΕΠ > 90 % του μέσου όρου της ΕΕ-27).

Η περιφερειακή πολιτική της ΕΕ έχει ως στόχο να βοηθήσει κάθε περιφέρεια να πετύχει το μέγιστο των δυνατοτήτων της, μέσω της βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας και της βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου των φτωχότερων περιφερειών προς το μέσο όρο της ΕΕ (σύγκλιση). Η περιφερειακή οικονομική πολιτική έχει ως στόχο να τονώσει τις επενδύσεις στις περιφέρειες μέσω της βελτίωσης της προσβασιμότητας, της παροχής ποιοτικών υπηρεσιών και της διατήρησης του περιβάλλοντος, ενθαρρύνοντας την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα και τη δημιουργία θέσεων εργασίας, με παράλληλη αντιμετώπιση των ανισοτήτων που μπορεί να έχουν την μορφή κοινωνικής εξαθλίωσης, κακών συνθηκών στέγασης, εκπαίδευσης και υγειονομικής περίθαλψης, υψηλής ανεργίας ή ανεπαρκών προβλέψεων υποδομών.

Τόνωση της απασχόλησης, της ανάπτυξης και των επενδύσεων

Το 2014 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όρισε ως πρώτη προτεραιότητά της την «προώθηση της απασχόλησης, της ανάπτυξης και των επενδύσεων». Πρόκειται για μια σημαντική νέα πρωτοβουλία που θα απελευθερώσει δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις για έργα υποδομών, όπως το ευρυζωνικό διαδίκτυο, δίκτυα ενέργειας και μεταφορών. Στην ανακοίνωσή της με τίτλο ‘ένα επενδυτικό σχέδιο για την Ευρώπη’ (COM(2014) 0903 final) η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τόνισε τον ρόλο που θα πρέπει να αναλάβουν τα κράτη μέλη και οι περιφερειακές αρχές, ώστε να αντλήσουν τον μέγιστο δυνατό αντίκτυπο από τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ, με την αξιοποίηση ποικιλίας χρηματοδοτικών μέσων, με τη μορφή δανείων, εισφορών κεφαλαίου και εγγυήσεων.

Βλέπε επίσης

• Εθνικοί λογαριασμοί και ΑΕΠ
• Economy and finance statistics introduced (στα αγγλικά)
• European sector accounts - background (γενικό άρθρο πληροφόρησης) (στα αγγλικά)
• European system of national and regional accounts - ESA 2010 (γενικό άρθρο πληροφόρησης) (στα αγγλικά)
• GDP per capita, consumption per capita and price level indices (στα αγγλικά)

Περισσότερες πληροφορίες από τη Eurostat

Απεικόνιση δεδομένων

• Eurostat Statistical Atlas (Chapter 6)
• Regional Statistics Illustrated

Εκδόσεις

• Περιφερειακή επετηρίδα Eurostat 2014 — Κεφάλαιο 5 (στα αγγλικά)
• Περιφερειακή επετηρίδα Eurostat 2013 — Κεφάλαιο 1 (στα αγγλικά)
• Περιφερειακή επετηρίδα Eurostat 2012 — Κεφάλαιο 1 (στα αγγλικά)
• Περιφερειακή επετηρίδα Eurostat 2011 — Κεφάλαιο 7 (στα αγγλικά)

Βάση δεδομένων

• Περιφερειακές στατιστικές (reg) (στα αγγλικά), βλέπε:

Περιφερειακοί οικονομικοί λογαριασμοί — ΕΣΛ 2010 (reg_eco10)

Ειδική ενότητα

• Εθνικοί λογαριασμοί (στα αγγλικά)
• Περιφέρειες (στα αγγλικά)

Μεθοδολογία/Μεταδεδομένα

• Ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) σε τρέχουσες τιμές αγοράς κατά περιφέρειες NUTS 2 (φάκελος μεταδεδομένων ESMS — nama_r_e2gdp_esms) (στα αγγλικά)

Πηγή δεδομένων για τα σχήματα και τους χάρτες (MS Excel)

• Η οικονομία σε περιφερειακό επίπεδο (στα αγγλικά)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ευρωπαϊκή Επιτροπή — Περιφερειακή πολιτική και πολιτική αστικής ανάπτυξης — Δεδομένα Πολιτικής για τη συνοχή (στα αγγλικά)