Στατιστικές μεταφορών επιβατών

Στοιχεία Μαΐου 2018.

Προγραμματισμένη επικαιροποίηση άρθρου: Οκτώβριος 2019.

Ενδιαφέροντα σημεία

Το επιβατικό αυτοκίνητο ήταν μακράν το σημαντικότερο μέσο για τη μεταφορά επιβατών σε όλα τα κράτη μέλη.

Ο αερολιμένας Heathrow του Λονδίνου ήταν ο πλέον πολυσύχναστος στην ΕΕ όσον αφορά τους αριθμούς επιβατών το 2016.

Air passenger transport, 2016 (passengers per inhabitant)

Αυτό το άρθρο παρέχει λεπτομέρειες σχετικά με την παρούσα κατάσταση και τις πρόσφατες εξελίξεις για τις στατιστικές μεταφορών επιβατών εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), με βάση τα πλέον πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία. Παρουσιάζει πληροφορίες για τις μεταφορές επιβατών με μια ποικιλία τρόπων μεταφορών, όπως οι οδικές, οι σιδηροδρομικές, οι αεροπορικές και οι θαλάσσιες μεταφορές. Μεταξύ αυτών, ο κυριότερος τρόπος μεταφορών επιβατών είναι το επιβατικό αυτοκίνητο, προτίμηση που βασίζεται στην επιθυμία για μεγαλύτερη κινητικότητα και ευελιξία. Ωστόσο, ο υψηλός βαθμός εξάρτησης από το επιβατικό αυτοκίνητο ως μέσο μεταφοράς σε όλη την ΕΕ έχει συμβάλει στην αύξηση της συμφόρησης και της ρύπανσης σε πολλές αστικές περιοχές και σε πολλές κύριες οδικές αρτηρίες.

Πλήρες άρθρο

Κατανομή των τρόπων μεταφοράς

Τα επιβατικά αυτοκίνητα αντιστοιχούσαν στο 83,1 % των εσωτερικών μεταφορών επιβατών στην ΕΕ-28 το 2015, με τα υπεραστικά λεωφορεία, τα αστικά λεωφορεία και τα τρόλεϊ (9,2 %) και τις επιβατικές αμαξοστοιχίες (7,7 %) να αντιστοιχούν αμφότερα σε λιγότερο από το ένα δέκατο όλης της κυκλοφορίας (όπως μετρήθηκε από τον αριθμό των εσωτερικώνεπιβατοχιλιομέτρων (pkm) που διανύθηκαν με κάθε τρόπο μεταφοράς) — βλ. Σχήμα 1.

Σχήμα 1: Κατανομή τρόπων μεταφοράς των εσωτερικών μεταφορών επιβατών, 2015
(% των συνολικών εσωτερικών επιβατοχιλιομέτρων)
Πηγή: Eurostat (tran_hv_psmod)

Το επιβατικό αυτοκίνητο ήταν μακράν το σημαντικότερο μέσο για τη μεταφορά επιβατών σε όλα τα κράτη μέλη. Στην Πορτογαλία και τη Λιθουανία τα επιβατικά αυτοκίνητα αντιστοιχούσαν περίπου στο 90 % όλων των μεταφορών επιβατών το 2015. Η Τσεχική Δημοκρατία και η Ουγγαρία ήταν τα μόνα κράτη μέλη στα οποία το μερίδιο των επιβατικών αυτοκινήτων ήταν χαμηλότερο από τα τρία τέταρτα. Για την Ουγγαρία, αυτό μεταφράζεται στο υψηλότερο ποσοστό υπεραστικών λεωφορείων και αστικών λεωφορείων μεταξύ των κρατών μελών, καθώς και υψηλό ποσοστό και για σιδηροδρομικές μεταφορές επιβατών. Τα κράτη μέλη με το υψηλότερο ποσοστό σιδηροδρομικών μεταφορών επιβατών ήταν η Αυστρία (12,0 %) και οι Κάτω Χώρες (10,8 %). Ωστόσο, αυτό το ποσοστό ήταν πολύ χαμηλότερο από εκείνο της χώρας της ΕΖΕΣ Ελβετία, όπου τα τρένα πραγματοποίησαν το 19,1 % όλων των μεταφορών επιβατών το 2015.

Σχετική ανάπτυξη των μεταφορών επιβατών και της οικονομίας

Συνολικά, μεταξύ 2005 και 2015, οι εσωτερικές μεταφορές επιβατών στην ΕΕ-28 αναπτύχθηκαν με ρυθμό 4,0 % βραδύτερο από το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) σε σταθερές τιμές. Θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι ο δείκτης αυτός, που παρουσιάζει τη σχέση των εσωτερικών μεταφορών επιβατών προς το ΑΕΠ σε σταθερές τιμές, αναφέρεται μόνο στις εσωτερικές μεταφορές με αυτοκίνητο, υπεραστικό λεωφορείο, αστικό λεωφορείο και τρόλεϊ, ή τρένο. Μεγάλο ποσοστό της διεθνούς διακίνησης ταξιδιωτών γίνεται με θαλάσσιες και αεροπορικές υπηρεσίες μεταφοράς επιβατών. Σε ορισμένες χώρες οι εθνικές (εσωτερικές) υπηρεσίες θαλάσσιων και αεροπορικών μεταφορών επιβατών μπορεί επίσης να είναι αξιοσημείωτες. Ωστόσο, οι θαλάσσιες και αεροπορικές μεταφορές επιβατών δεν λαμβάνονται υπόψη σ’ αυτόν τον δείκτη.

Σχήμα 2: Μεταβολή του δείκτη των εσωτερικών μεταφορών επιβατών σε σχέση με το ΑΕΠ, 2005–2015
(%)
Πηγή: Eurostat (tran_hv_pstra)

Σε μια μικρή πλειονότητα των κρατών μελών της ΕΕ, η μεταβολή του ΑΕΠ σε σταθερές τιμές ήταν υψηλότερη από τη μεταβολή των εσωτερικών μεταφορών επιβατών μεταξύ 2005 και 2015. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα μια πτώση στην αναλογία μεταξύ των μεταφορών επιβατών και του ΑΕΠ σε σταθερές τιμές — βλ. Σχήμα 2. Η μεγαλύτερη πτώση καταγράφηκε στη Λιθουανία (43,5 %) και τη Σλοβακία (31,5 %). Αντιθέτως, το αντίστροφο παρατηρήθηκε σε 13 κράτη μέλη, και κυρίως στην Ελλάδα και την Κύπρο και, σε μικρότερο βαθμό, στη Βουλγαρία και την Κροατία, γεγονός που αντικατοπτρίζει σημαντική αύξηση των μεταφορών επιβατών και/ή ασθενή οικονομική ανάπτυξη. Μεταξύ των τρίτων χωρών που περιλαμβάνονται στο Σχήμα 2, ο δείκτης των εσωτερικών μεταφορών επιβατών σε σχέση με το ΑΕΠ αυξήθηκε στη διάρκεια της περιόδου στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, στη Νορβηγία και την Ισλανδία, ενώ μειώθηκε στην Ελβετία.

Επιβάτες οδικών μεταφορών

Μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ, η σχετική σημασία των επιβατικών αυτοκινήτων ήταν στο υψηλότερο σημείο της στην Πορτογαλία το 2015, όπου τα αυτοκίνητα αντιπροσώπευαν το 89,4 % των μεταφορών επιβατών, και τη Λιθουανία (89,2 %). Στα περισσότερα κράτη μέλη, το ποσοστό των επιβατικών αυτοκινήτων ήταν μεταξύ 80,0 % και 90,0 %, παρόλο που υπήρχαν επτά κράτη μέλη όπου το ποσοστό ήταν χαμηλότερο, κυρίως στην Ουγγαρία (68,2 %)· στην Τουρκία, το ποσοστό ήταν ακόμα χαμηλότερο (67,6 %). — βλ. Σχήμα 1. Η σχετική σημασία των υπεραστικών λεωφορείων, των αστικών λεωφορείων και των τρόλεϊ ξεπέρασε το ένα πέμπτο των εσωτερικών μεταφορών επιβατών στην Ουγγαρία (22,3 %), το υψηλότερο ποσοστό μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ το 2015, παρότι αναφέρθηκε ακόμα υψηλότερο ποσοστό για την Τουρκία (30,7 %). Αυτό το ποσοστό ήταν μεταξύ 10,0 % και 20,0 % σε 18 άλλα κράτη μέλη. Το χαμηλότερο ποσοστό για τα υπεραστικά λεωφορεία, τα αστικά λεωφορεία και τα τρόλεϊ σημειώθηκε στις Κάτω Χώρες (3,0 %). — βλ. Σχήμα 1.

Επιβάτες σιδηροδρομικών μεταφορών

Το 2015 τα τρένα αντιπροσώπευαν περισσότερο από το ένα δέκατο του συνόλου των εσωτερικών μεταφορών επιβατών στην Αυστρία και τις Κάτω Χώρες, καθώς και στην Ελβετία. Ταυτόχρονα, το ποσοστό τους έπεσε κάτω από το 2,0 % στην Εσθονία, την Ελλάδα και τη Λιθουανία, καθώς και στην Τουρκία. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να σημειωθεί ότι δεν υπάρχουν σιδηρόδρομοι στην Κύπρο, τη Μάλτα και την Ισλανδία — βλέπε Σχήμα 1.

Με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία (κατά κανόνα για το 2016), διανύθηκαν 401 δισ. επιβατοχιλιόμετρα στα εθνικά σιδηροδρομικά δίκτυα στην ΕΕ (συμπεριλαμβανομένων των στοιχείων του 2015 για τη Δανία και των στοιχείων του 2014 για την Ουγγαρία· δεν περιλαμβάνονται το Βέλγιο και οι Κάτω Χώρες). Ο αριθμός αυτός ήταν σημαντικά υψηλότερος από τα 22 δισ. επιβατοχιλιόμετρα που διανύθηκαν σε διεθνή ταξίδια (με βάση την ίδια διαθεσιμότητα στοιχείων) — βλέπε Πίνακα 1.

Πίνακας 1: Σιδηροδρομικές μεταφορές επιβατών, 2014-2016
Πηγή: Eurostat (rail_pa_typepkm) και (demo_gind)

Περίπου τα τρία τέταρτα (72 %) του συνόλου των σιδηροδρομικών ταξιδιών (εθνικών και διεθνών) στην ΕΕ (εκτός από το Βέλγιο και τις Κάτω Χώρες) έλαβαν χώρα σε ένα από τα τέσσερα μεγαλύτερα κράτη μέλη της ΕΕ· Γερμανία, Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο και Ιταλία. Η Γαλλία και η Γερμανία αντιπροσώπευσαν από κοινού το 43 % των εθνικών σιδηροδρομικών ταξιδιών εντός της ΕΕ και το 71 % των διεθνών σιδηροδρομικών ταξιδιών. Ο αριθμός των διεθνών επιβατοχιλιομέτρων που διένυσαν επιβάτες στη Γαλλία το 2016 ήταν υπερδιπλάσιος του αριθμού για τη Γερμανία. Ωστόσο, η Γερμανία με τη σειρά της κατέγραψε ποσοστό που ήταν υπερδιπλάσιο εκείνου για το Ηνωμένο Βασίλειο.

Προκειμένου να συγκριθεί η σχετική σημασία των σιδηροδρομικών μεταφορών μεταξύ των χωρών, τα στοιχεία μπορούν να κανονικοποιηθούν εκφράζοντας την κίνηση επιβατών σε σχέση με τον πληθυσμό (όπως απεικονίζεται στη δεξιά πλευρά του Πίνακα 1 και στο Σχήμα 3). Τα ταξίδια στο εθνικό σιδηροδρομικό δίκτυο στην Αυστρία, τη Σουηδία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, τη Δανία (στοιχεία του 2015) και το Ηνωμένο Βασίλειο ήταν κατά μέσο όρο πάνω από 1 000 επιβατοχιλιόμετρα ανά κάτοικο το 2016· αυτό ήταν πολύ κάτω από το επίπεδο που καταγράφηκε στην Ελβετία (2 231 επιβατοχιλιόμετρα ανά κάτοικο). Αντιθέτως, μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ οι χαμηλότερες μέσες αποστάσεις που διανύθηκαν στα εθνικά σιδηροδρομικά δίκτυα το 2016 καταγράφηκαν στην Ελλάδα (110 επιβατοχιλιόμετρα ανά κάτοικο) και τη Λιθουανία (93 επιβατοχιλιόμετρα ανά κάτοικο), ενώ τα επίπεδα στην Τουρκία (54 επιβατοχιλιόμετρα ανά κάτοικο) και στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (40 επιβατοχιλιόμετρα ανά κάτοικο) ήταν ακόμη χαμηλότερα.

Σχήμα 3: Σιδηροδρομικές μεταφορές επιβατών, 2016
(επιβατοχιλιόμετρα ανά κάτοικο)
Πηγή: Eurostat (rail_pa_typepkm) και (demo_gind)

Όσον αφορά τα διεθνή σιδηροδρομικά ταξίδια, τα μόνα κράτη μέλη της ΕΕ που ανέφεραν επίπεδα άνω των 100 επιβατοχιλιομέτρων ανά κάτοικο το 2016 ήταν το Λουξεμβούργο (215 επιβατοχιλιόμετρα ανά κάτοικο), η Γαλλία (162 επιβατοχιλιόμετρα ανά κάτοικο) και η Τσεχική Δημοκρατία (116 επιβατοχιλιόμετρα ανά κάτοικο)· αυτό το επίπεδο ξεπεράστηκε επίσης και στην Ελβετία (110 επιβατοχιλιόμετρα ανά κάτοικο). Τα στοιχεία αυτά μπορεί να απεικονίζουν, μεταξύ άλλων, την εγγύτητα των διεθνών συνόρων, τη σημασία των διασυνοριακών μετακινήσεων εργαζομένων εντός του εργατικού δυναμικού, την πρόσβαση σε σιδηροδρομικές συνδέσεις υψηλής ταχύτητας και το κατά πόσον οι διεθνείς διάδρομοι μεταφορών διέρχονται από συγκεκριμένη χώρα.

Επιβάτες αεροπορικών μεταφορών

Ο αερολιμένας Heathrow του Λονδίνου ήταν ο πλέον πολυσύχναστος στην ΕΕ-28 όσον αφορά τους αριθμούς επιβατών το 2016, με 76 εκατομμύρια αφίξεις και αναχωρήσεις επιβατών. Το Heathrow παραμένει σταθερά ο πλέον πολυσύχναστος αερολιμένας στην ΕΕ από την έναρξη των χρονολογικών σειρών το 1993. Ακολούθησαν —σε κάποια απόσταση— ο αερολιμένας Charles de Gaulle του Παρισιού (66 εκατομμύρια), ο αερολιμένας Schiphol του Άμστερνταμ (64 εκατομμύρια) και ο αερολιμένας της Φρανκφούρτης (61 εκατομμύρια) — βλ. Σχήμα 4. Οι εν λόγω αερολιμένες είναι οι τέσσερις μεγαλύτεροι στην ΕΕ από το 2011, όταν ο αερολιμένας Schiphol του Άμστερνταμ μετακινήθηκε από την πέμπτη στην τέταρτη θέση.

Η συντριπτική πλειονότητα των επιβατών που διακινήθηκαν μέσω αυτών των τεσσάρων πιο πολυσύχναστων αερολιμένων ήταν σε διεθνείς πτήσεις· μεταξύ αυτών, το χαμηλότερο ποσοστό καταγράφηκε για τον αερολιμένα της Φρανκφούρτης (88,6 % διεθνείς), ποσοστό που ανέρχεται σε 100,0 % για το Schiphol του Άμστερνταμ. Αντιθέτως, οι εθνικές (εσωτερικές) πτήσεις αντιστοιχούσαν στο 28,7 % των 49 εκατομμυρίων επιβατών που διακινήθηκαν μέσω του πέμπτου πιο πολυσύχναστου αερολιμένα της ΕΕ το 2016, του Adolfo Suárez Madrid-Barajas. Επίσης, σημειώθηκαν σχετικά υψηλά ποσοστά επιβατών σε εθνικές πτήσεις από και προς τον αερολιμένα Orly του Παρισιού (45,3 % εσωτερικές), τον αερολιμένα Fiumicino της Ρώμης (30,0 %) και τον αερολιμένα της Βαρκελώνης (26,9 %).

Σχήμα 4: Κορυφαία 15 αεροδρόμια στην ΕΕ-28, 2016
(εκατομμύρια επιβάτες που ταξίδεψαν, επιβιβάστηκαν και αποβιβάστηκαν)
Πηγή: Eurostat (avia_paoa)

Για την ΕΕ-28 συνολικά, μεταφέρθηκαν 1,9 επιβάτες αεροπορικών μεταφορών ανά κάτοικο το 2016. Το Ηνωμένο Βασίλειο, το κράτος μέλος με τον μεγαλύτερο αριθμό επιβατών αεροπορικών μεταφορών, ανέφερε 3,8 επιβάτες ανά κάτοικο. Αναλογικά με το μέγεθος του πληθυσμού, η σημασία των αεροπορικών μετακινήσεων ήταν ιδιαίτερα υψηλή για τα νησιά της Μάλτας και της Κύπρου (διακινήθηκαν 11,2 και 10,5 επιβάτες ανά κάτοικο) το 2016, καθώς και την Ισλανδία (20,3 επιβάτες/κάτοικο) και τη Νορβηγία (7,2 επιβάτες/κάτοικο). Τα χαμηλότερα ποσοστά καταγράφηκαν για δέκα κράτη μέλη από την Ανατολική Ευρώπη και τη Βαλτική, καθένα από τα οποία ανέφερε μέσο όρο χαμηλότερο από 2,0 επιβάτες αεροπορικών μεταφορών διακινηθέντες ανά κάτοικο το 2016.

Σχήμα 5: Αεροπορικές μεταφορές επιβατών, 2006 και 2016
(επιβάτες ανά κάτοικο)
Πηγή: Eurostat (avia_paoc) και (demo_gind)

Επιβάτες θαλάσσιων μεταφορών

Με μετρήσεις ανά κάτοικο, ο αριθμός των επιβατών θαλάσσιων μεταφορών που ταξίδεψαν στους λιμένες της ΕΕ-28 ήταν σχεδόν αμετάβλητος το 2016 σε σύγκριση με το 2006. Το 2016 καταγράφηκαν συνολικά για την ΕΕ-28 0,8 επιβάτες θαλάσσιων μεταφορών ανά κάτοικο, ενώ το 2006 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 0,9 επιβάτες ανά κάτοικο.

Σχήμα 6: Θαλάσσιες μεταφορές επιβατών, 2006 και 2016
(επιβάτες ανά κάτοικο)
Πηγή: Eurostat (mar_pa_aa) και (demo_gind)

Σε σχέση με τον εθνικό πληθυσμό, το 2016 η σπουδαιότητα των θαλάσσιων μεταφορών επιβατών ήταν ιδιαίτερα υψηλή στη Μάλτα (23,5 επιβάτες ανά κάτοικο), ενώ ακολούθησαν με μεγάλη απόσταση η Εσθονία (10,9 επιβάτες ανά κάτοικο), η Δανία (7,3 επιβάτες ανά κάτοικο), η Κροατία (7,1 επιβάτες ανά κάτοικο) και η Ελλάδα (6,1 επιβάτες ανά κάτοικο)· με εξαίρεση τη Φινλανδία, τη Σουηδία και την Ιταλία, ο αριθμός των επιβατών θαλάσσιων μεταφορών ανά κάτοικο το 2016 ήταν κατά μέσο όρο μικρότερος από 0,6 σε καθένα από τα υπόλοιπα κράτη μέλη της ΕΕ. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Τσεχική Δημοκρατία, το Λουξεμβούργο, η Ουγγαρία, η Αυστρία και η Σλοβακία είναι περίκλειστες χώρες και, ως εκ τούτου, εξ ορισμού δεν διαθέτουν καθόλου θαλάσσιες μεταφορές.

Πηγή στοιχείων για τους πίνακες και τα γραφήματα

Στατιστικές επιβατικών μεταφορών: πίνακες και σχήματα

Πηγές στοιχείων

Η πλειονότητα των στατιστικών των εσωτερικών μεταφορών επιβατών βασίζονται σε μετακινήσεις οχημάτων σε καθεμία από τις χώρες που υποβάλλουν στοιχεία, ανεξάρτητα από την εθνικότητα του οχήματος ή του σκάφους που εμπλέκεται («αρχή της εδαφικότητας»). Για τον λόγο αυτό, η μονάδα των επιβατοχιλιομέτρων (pkm, που αντιστοιχεί σε έναν επιβάτη που διανύει απόσταση ενός χιλιομέτρου) θεωρείται κατά κανόνα πιο αξιόπιστη μονάδα μέτρησης, καθώς ο αριθμός των επιβατών συνεπάγεται μεγαλύτερο κίνδυνο διπλού υπολογισμού, ιδίως για τις διεθνείς μεταφορές. Η μεθοδολογία που χρησιμοποιείται σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ δεν είναι εναρμονισμένη για τις οδικές μεταφορές επιβατών.

Η κατανομή των τρόπων μεταφοράς των εσωτερικών μεταφορών επιβατών προσδιορίζει τις μεταφορές ανά επιβατικό αυτοκίνητο, υπεραστικό λεωφορείο, αστικό λεωφορείο και τρόλεϊ, και τρένο· αφορά γενικά τις μετακινήσεις εντός της εθνικής επικράτειας, ανεξάρτητα από την εθνικότητα του οχήματος. Η κατανομή των τρόπων μεταφοράς των μεταφορών επιβατών ορίζεται ως το μερίδιο κάθε τρόπου μεταφοράς (σε ποσοστό) και βασίζεται σε στοιχεία εκφραζόμενα σε επιβατοχιλιόμετρα. Για τους σκοπούς του παρόντος άρθρου, το γενικό σύνολο για τις εσωτερικές μεταφορές επιβατών δεν περιλαμβάνει τις εσωτερικές αεροπορικές και υδάτινες μεταφορές (εσωτερική αεροπορία και θαλάσσιες μεταφορές).

Το επίπεδο των εσωτερικών μεταφορών επιβατών (σε επιβατοχιλιόμετρα) μπορεί επίσης να εκφραστεί σε σχέση με το ΑΕΠ· στο πλαίσιο αυτού του άρθρου, ο δείκτης παρουσιάζεται με βάση το ΑΕΠ σε σταθερές τιμές για το έτος αναφοράς 2005. Ο δείκτης αυτός δίνει πληροφορίες για τη σχέση μεταξύ της επιβατικής ζήτησης και του μεγέθους της οικονομίας και επιτρέπει την παρακολούθηση της εξέλιξης της ζήτησης μεταφορών επιβατών σε σχέση με την οικονομική ανάπτυξη.

Επιβάτες σιδηροδρομικών μεταφορών

Επιβάτης σιδηροδρόμου είναι κάθε άτομο, εκτός από τα μέλη του πληρώματος, που ταξιδεύει με σιδηροδρομικό όχημα. Τα στοιχεία σιδηροδρομικών μεταφορών επιβατών δεν αφορούν τη Μάλτα και την Κύπρο (ή την Ισλανδία), διότι οι εν λόγω χώρες δεν διαθέτουν σιδηροδρόμους. Οι ετήσιες στατιστικές επιβατών για τις εθνικές και διεθνείς σιδηροδρομικές μεταφορές εν γένει καλύπτουν μόνο τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις σιδηροδρομικών μεταφορών, μολονότι ορισμένες χώρες χρησιμοποιούν λεπτομερείς εκθέσεις για όλους τους σιδηροδρομικούς φορείς.

Επιβάτες αεροπορικών μεταφορών

Οι στατιστικές για τις αεροπορικές μεταφορές αφορούν εθνικές και διεθνείς μεταφορές, όπως μετρούνται με βάση τον αριθμό των διακινούμενων επιβατών· συλλέγονται πληροφορίες για τις αφίξεις και τις αναχωρήσεις. Ως επιβάτες αεροπορικών μεταφορών νοούνται όλοι οι επιβάτες μίας συγκεκριμένης πτήσης που υπολογίζονται μόνο μία φορά και όχι κατ’ επανάληψη σε κάθε επιμέρους σκέλος αυτής της πτήσης. Οι επιβάτες των αεροπορικών μεταφορών περιλαμβάνουν τόσο τους επιβάτες που αποφέρουν όσο και εκείνους που δεν αποφέρουν έσοδα των οποίων τα ταξίδια έχουν ως αφετηρία ή προορισμό τον αερολιμένα αναφοράς, καθώς και τους επιβάτες που ταξιδεύουν με ανταπόκριση και επιβιβάζονται ή αποβιβάζονται στον αερολιμένα αναφοράς· εξαιρούνται οι άμεσα διερχόμενοι επιβάτες. Οι στατιστικές αεροπορικών μεταφορών συλλέγονται σε μηνιαία, τριμηνιαία και ετήσια βάση, παρά το γεγονός ότι μόνο η τελευταία παρουσιάζεται στο παρόν άρθρο. Τα στατιστικά στοιχεία των αεροπορικών μεταφορών επιβατών περιλαμβάνουν επίσης τον αριθμό εμπορικών επιβατικών πτήσεων, καθώς και πληροφορίες που αφορούν μεμονωμένα δρομολόγια και τον αριθμό των διαθέσιμων θέσεων. Ετήσια στοιχεία είναι διαθέσιμα για τα περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ από το 2003 και εξής.

Επιβάτες θαλάσσιων μεταφορών

Τα στοιχεία των θαλάσσιων μεταφορών είναι σε γενικές γραμμές διαθέσιμα από το 2001 και εξής, παρόλο που ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ παρέχουν στοιχεία από το 1997. Δεν έχουν διαβιβαστεί στατιστικές θαλάσσιων μεταφορών από την Τσεχική Δημοκρατία, το Λουξεμβούργο, την Ουγγαρία, την Αυστρία ή τη Σλοβακία, δεδομένου ότι πρόκειται για περίκλειστες χώρες χωρίς θαλάσσια κυκλοφορία· το ίδιο ισχύει για το Λιχτενστάιν και την Ελβετία.

Ως επιβάτης θαλάσσιων μεταφορών νοείται κάθε πρόσωπο που πραγματοποιεί θαλάσσιο ταξίδι σε εμπορικό πλοίο· δεν θεωρούνται επιβάτες το προσωπικό των υπηρεσιών ούτε τα μέλη του πληρώματος που ταξιδεύουν χωρίς να πληρώνουν εισιτήριο ενώ δεν βρίσκονται σε υπηρεσία. Εξαιρούνται επίσης τα βρέφη που δεν ταξιδεύουν σε δική τους θέση. Όταν υποβάλλουν στοιχεία τόσο ο λιμένας επιβίβασης όσο και ο λιμένας αποβίβασης, ενδέχεται να προκύψει διπλός υπολογισμός· αυτό είναι αρκετά συνηθισμένο για τις θαλάσσιες μεταφορές επιβατών, που κατά κανόνα συνιστούν δραστηριότητα σχετικά μικρής απόστασης.

Πλαίσιο

Η πολιτική μεταφορών της ΕΕ έχει ως στόχο να διασφαλίσει ότι οι επιβάτες επωφελούνται από τα ίδια βασικά πρότυπα μεταχείρισης, οπουδήποτε και αν ταξιδεύουν στο εσωτερικό της ΕΕ. Οι επιβάτες διαθέτουν ήδη ευρύ φάσμα δικαιωμάτων που καλύπτουν διάφορους τομείς, όπως: πληροφορίες σχετικά με το ταξίδι τους· κρατήσεις και τιμές εισιτηρίων· ζημίες των αποσκευών τους· καθυστερήσεις και ματαιώσεις· ή δυσκολίες που προκύπτουν σε οργανωμένα ταξίδια. Με αυτό το πνεύμα, η ΕΕ νομοθετεί για την προστασία των δικαιωμάτων των επιβατών στους διάφορους τρόπους μεταφοράς:

Κανονισμός 261/2004 για τη θέσπιση κοινών κανόνων αποζημίωσης των επιβατών αεροπορικών μεταφορών και παροχής βοήθειας σε αυτούς σε περίπτωση άρνησης επιβίβασης και ματαίωσης ή μεγάλης καθυστέρησης της πτήσης· τον Μάρτιο του 2013 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε μια αναθεώρηση του εν λόγω κανονισμού [COM(2013) 130 final], με σκοπό να αποσαφηνιστούν οι γκρίζες περιοχές, να οριστούν νέα δικαιώματα (για παράδειγμα, όσον αφορά τον επαναπρογραμματισμό), να ενισχυθεί η εποπτεία των αερομεταφορέων και να επέλθει εξισορρόπηση των οικονομικών βαρών·
Κανονισμός 1371/2007 σχετικά με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των επιβατών σιδηροδρομικών γραμμών·
Κανονισμός 181/2011 για τα δικαιώματα των επιβατών αστικών λεωφορείων και πούλμαν ·
Κανονισμός 1177/2010 για τα δικαιώματα των επιβατών στις θαλάσσιες και εσωτερικές πλωτές μεταφορές.

Συγκεκριμένες διατάξεις έχουν επίσης αναπτυχθεί προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι επιβάτες με μειωμένη κινητικότητα λαμβάνουν τις απαραίτητες διευκολύνσεις και δεν τους απαγορεύεται η επιβίβαση άδικα.

Τον Δεκέμβριο του 2011 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε «Ευρωπαϊκό όραμα για τους επιβάτες: ανακοίνωση για τα δικαιώματα των επιβατών σε όλους τους τρόπους μεταφοράς» [COM(2011) 898 τελικό]. Με αυτή την ανακοίνωση αναγνωρίστηκε το έργο που έχει επιτελεστεί για τη θέσπιση μέτρων προστασίας των επιβατών σε όλους τους τρόπους μεταφοράς, αλλά σημειώθηκε ότι δεν έχει ακόμα υλοποιηθεί πλήρως ολόκληρη η δέσμη των δικαιωμάτων. Η ανακοίνωση έχει ως στόχο να ενοποιήσει τις υπάρχουσες εργασίες και να οδηγήσει σε πιο συνεκτική, αποτελεσματική και εναρμονισμένη εφαρμογή των δικαιωμάτων παράλληλα με την καλύτερη κατανόηση από πλευράς επιβατών.

Τον Μάρτιο του 2011 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υιοθέτησε λευκή βίβλο, με τίτλο «Χάρτης πορείας για έναν Ενιαίο Ευρωπαϊκό Χώρο Μεταφορών – Για ένα ανταγωνιστικό και ενεργειακά αποδοτικό σύστημα μεταφορών» (COM(2011) 144 τελικό). Η εν λόγω συνολική στρατηγική περιλαμβάνει έναν χάρτη πορείας με 40 συγκεκριμένες πρωτοβουλίες με σκοπό τη δημιουργία ενός ανταγωνιστικού συστήματος μεταφορών κατά τη διάρκεια περιόδου 10 ετών που στοχεύει στην αύξηση της κινητικότητας, την άρση των σημαντικών εμποδίων σε βασικούς τομείς και την ώθηση της ανάπτυξης και της απασχόλησης.

Περισσότερες λεπτομέρειες όσον αφορά τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις πρωτοβουλίες της πολιτικής μεταφορών παρέχονται σε εισαγωγικό άρθρο για τις μεταφορές στην ΕΕ.

Άμεση πρόσβαση σε

Άλλα άρθρα

Πίνακες

Βάση δεδομένων

Θεματική ενότητα

Δημοσιεύσεις

Μεθοδολογία

Νομοθεσία

Απεικονίσεις

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Air transport statistics (στα αγγλικά)
Freight transport statistics (στα αγγλικά)
Freight transport statistics - modal split (στα αγγλικά)

Δείκτες για την ενέργεια, τις μεταφορές και το περιβάλλον — Έκδοση 2017

Μεταφορές, βλέπε:

Μεταφορές, όγκος και κατανομή των τρόπων μεταφοράς (t_tran_hv)

Όγκος μεταφορών επιβατών σε σχέση με το ΑΕΠ (tsdtr240)

Κατανομή των τρόπων μεταφοράς επιβατών (tsdtr210)

Σιδηροδρομικές μεταφορές (t_rail)

Σιδηροδρομικές μεταφορές επιβατών (ttr00015)

Αεροπορικές μεταφορές (t_avia)

Αεροπορικές μεταφορές επιβατών (ttr00012)

Μεταφορές, βλέπε:

Στοιχεία για τις πολυτροπικές μεταφορές (tran)

Μεταφορές, όγκος και κατανομή των τρόπων μεταφοράς (tran_hv)

Όγκος μεταφορών επιβατών σε σχέση με το ΑΕΠ (tran_hv_pstra)

Κατανομή των τρόπων μεταφοράς επιβατών (tran_hv_psmod)

Σιδηροδρομικές μεταφορές (rail)

Μέτρηση σιδηροδρομικών μεταφορών - επιβάτες (rail_pa)

Οδικές μεταφορές (road)

Μέτρηση οδικών μεταφορών - επιβάτες (road_pa)

Θαλάσσιες μεταφορές (mar)

Θαλάσσιες μεταφορές — επιβάτες — αναλυτικά ετήσια και τριμηνιαία αποτελέσματα (mar_pa)

Αεροπορικές μεταφορές (avia)

Μέτρηση αεροπορικών μεταφορών - επιβάτες (avia_pa)

Μεταφορές

‘Εγχειρίδια αναφοράς'

Εγχειρίδιο αναφοράς για τις στατιστικές σιδηροδρομικών μεταφορών, έκδοση 10 — Νοέμβριος 2017
Εγχειρίδιο αναφοράς για τις στατιστικές αεροπορικών μεταφορών, έκδοση 14 — Σεπτέμβριος 2017
Εγχειρίδιο αναφοράς για τις στατιστικές θαλάσσιων μεταφορών, έκδοση 4.0 — Νοέμβριος 2017
Γλωσσάριο με εικόνες για τις στατιστικές των μεταφορών, 4η έκδοση, 2010

Μεθοδολογικές σημειώσεις

Μεθοδολογικές σημειώσεις σχετικά με τις στατιστικές θαλάσσιων μεταφορών

Αρχεία μεταδεδομένων ESMS

Θαλάσσιες μεταφορές (αρχείο μεταδεδομένων ESMS — mar_esms)
Κατανομή των τρόπων μεταφοράς επιβατών (αρχείο μεταδεδομένων ESMS — tran_hv_psmod_esms)
Αεροπορικές μεταφορές επιβατών και εμπορευμάτων / Στοιχεία κίνησης / Αεροπορικές μεταφορές σε περιφερειακό επίπεδο (αρχείο μεταδεδομένων ESMS — avia_pa_esms)
Μέτρηση σιδηροδρομικών μεταφορών (αρχείο μεταδεδομένων ESMS — rail_pa_esms)
Στατιστικές περιφερειακών μεταφορών (αρχείο μεταδεδομένων ESMS — reg_tran_esms)
Όγκος μεταφορών επιβατών σε σχέση με το ΑΕΠ (αρχείο μεταδεδομένων ESMS — tran_hv_pstra_esms)

Κανονισμός 261/2004 για τη θέσπιση κοινών κανόνων αποζημίωσης των επιβατών αεροπορικών μεταφορών και παροχής βοήθειας σε αυτούς σε περίπτωση άρνησης επιβίβασης και ματαίωσης ή μεγάλης καθυστέρησης της πτήσης· τον Μάρτιο του 2013 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε μια αναθεώρηση του εν λόγω κανονισμού [COM(2013) 130 final], με σκοπό να αποσαφηνιστούν οι γκρίζες περιοχές, να οριστούν νέα δικαιώματα (για παράδειγμα, όσον αφορά τον επαναπρογραμματισμό), να ενισχυθεί η εποπτεία των αερομεταφορέων και να επέλθει εξισορρόπηση των οικονομικών βαρών·
Κανονισμός 1371/2007 σχετικά με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των επιβατών σιδηροδρομικών γραμμών·
Κανονισμός 181/2011 για τα δικαιώματα των επιβατών αστικών λεωφορείων και πούλμαν ·
Κανονισμός 1177/2010 για τα δικαιώματα των επιβατών στις θαλάσσιες και εσωτερικές πλωτές μεταφορές.