Archive:Dane statystyczne dotyczące cen gazu ziemnego

Dane pobrano z bazy w listopadzie 2019 r.

Planowana aktualizacja artykułu: styczeń 2021 r.

Highlights

W pierwszej połowie 2019 r. ceny gazu w UE dla gospodarstw domowych były najwyższe w Szwecji (0,12 EUR/kWh), a najniższe na Węgrzech (0,03 EUR/kWh).

W pierwszej połowie 2019 r. ceny gazu w UE dla odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi były najwyższe w Finlandii (0,06 EUR/kWh) i najniższe w Belgii (0,03 EUR/kWh).

Ceny gazu ziemnego (z uwzględnieniem podatków) dla gospodarstw domowych, pierwsza połowa 2019 r.

W niniejszym artykule przeanalizowano zmiany cen gazu ziemnego zarówno dla gospodarstw domowych, jak i dla odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi w Unii Europejskiej (UE). Zawarto w nim również dane dotyczące cen w Liechtensteinie, Macedonii Północnej, Serbii, Turcji, Bośni i Hercegowinie, Mołdawii, na Ukrainie i w Gruzji.

Cena energii w UE zależy od różnych uwarunkowań podażowo-popytowych, w tym sytuacji geopolitycznej, krajowego koszyka energetycznego, dywersyfikacji importu, kosztów sieci, kosztów ochrony środowiska, ciężkich warunków pogodowych bądź poziomu akcyzy i opodatkowania. Należy pamiętać, że ceny przedstawione w niniejszym artykule obejmują podatki, opłaty i VAT płacone przez gospodarstwa domowe, jednak nie obejmują podlegających zwrotowi podatków i opłat oraz VAT w przypadku odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi.

Full article

Ceny gazu ziemnego dla gospodarstw domowych

Najwyższe były ceny gazu w Szwecji, Niderlandach oraz Danii

W tablicy 1 przedstawiono przegląd średnich cen gazu ziemnego w euro za kilowatogodzinę (EUR/kWh) za ostatnie trzy lata (uwzględniono pierwszą połowę każdego roku, aby uniknąć efektu sezonowości).

Tablica 1: Ceny gazu ziemnego w pierwszej połowie roku, lata 2017–2019 (EUR/kWh)
Źródło: Eurostat (nrg_pc_202) oraz (nrg_pc_203)

W przypadku gospodarstw domowych (zdefiniowanych na potrzeby niniejszego artykułu jako średniej wielkości konsumenci o rocznym zużyciu w przedziale 20 gigadżuli (GJ) < zużycie < 200 GJ) wśród państw członkowskich UE w pierwszej połowie 2019 r. najwyższe ceny gazu ziemnego były w Szwecji, Niderlandach i Danii (zob. wykres 1), zaś najniższe – na Węgrzech, w Rumunii i w Chorwacji. Cena gazu ziemnego dla gospodarstw domowych w Szwecji (0,1183 EUR/kWh) była ponad trzykrotnie wyższa od ceny na Węgrzech (0,0346 EUR/kWh).

Wykres 1: Ceny gazu ziemnego dla gospodarstw domowych w pierwszej połowie 2019 r.(EUR/kWh)
(EUR/kWh)
Źródło: Eurostat (nrg_pc_202)

Cena średnia w EU-28 — średnia ważona uwzględniająca najbardziej aktualne dane (z 2017 r.) dotyczące zużycia w gospodarstwach domowych — wyniosła 0,0632 EUR/kWh.

Na wykresie 2 przedstawiono zmiany cen gazu ziemnego dla gospodarstw domowych w UE-28 od pierwszej połowy 2008 r. Ogólnie rzecz biorąc, ceny te są wyższe w drugim półroczu każdego roku. Wynika to z efektu sezonowości. Ogólny trend cen gazu ziemnego w UE-28 był wzrostowy, z dolnego poziomu 0,052 EUR/kWh w pierwszej połowie 2010 r. do wartości maksymalnej 0,072 EUR/kWh w drugiej połowie 2014 r. Od tego czasu cena stale malała, najnowsze dane wskazują jednak na niewielki wzrost, począwszy od pierwszej połowy 2018 r. Wzrosło obciążenie podatkami mającymi zastosowanie do cen gazu ziemnego: z poziomu 21 % w 2008 r. do 27 % w 2019 r.

Wykres 2: Zmiany cen gazu ziemnego dla gospodarstw domowych w UE-28 i strefie euro w latach 2008-2019 (EUR/kWh)
Źródło: Eurostat (nrg_pc_202)

Obciążenie podatkami i opłatami różni się znacznie w poszczególnych państwach członkowskich

Na wykresie 3 przedstawiono udział podatków i opłat w całkowitej cenie detalicznej gazu ziemnego dla gospodarstw domowych. Względny udział podatków w cenie w pierwszej połowie 2019 r. był najniższy w Zjednoczonym Królestwie (8,5 %), gdzie do ceny bazowej naliczano niską stawkę podatku VAT. Najwyższe podatki pobierano w Danii, gdzie podatki i opłaty stanowiły 56,4 % ostatecznej ceny; udział ten przekroczył połowę również w Niderlandach (55,8 %).

Wykres 3: Odsetek podatków i opłat płaconych przez gospodarstwa domowe za gaz ziemny w pierwszej połowie 2019 r. (%)
Źródło: Eurostat (nrg_pc_202)

Największy wzrost cen gazu dla gospodarstw domowych nastąpił w Bułgarii, na Łotwie i w Estonii.

Na wykresie 4 przedstawiono zmianę cen gazu ziemnego dla gospodarstw domowych; ceny te obejmują wszystkie podatki, opłaty i VAT, w walutach krajowych w okresie od pierwszej połowy 2018 r. do pierwszej połowy 2019 r. Ceny spadły w analizowanym okresie w 3 z 25 państw członkowskich UE, dla których dostępne są dane, przy czym gospodarstwa domowe na Cyprze, Malcie i Finlandii nie używają gazu ziemnego, a Grecja traktuje swoje dane jako poufne. Największe spadki cen zaobserwowano w Danii (-1,7 %), na Węgrzech (-1,6 %) i w Austrii (-1,3 %). W 22 państwach członkowskich ceny gazu ziemnego dla gospodarstw domowych wzrosły w okresie od pierwszej połowy 2018 r. do pierwszej połowy 2019 r., przy czym największy wzrost nastąpił w Bułgarii (18,3 %), na Łotwie (15,8 %) i w Estonii (14,2 %).

Wykres 4: Zmiana cen gazu ziemnego dla gospodarstw domowych w porównaniu z poprzednim rokiem, tym samym półroczem – pierwsza połowa 2019 r.
Źródło: Eurostat (nrg_pc_202)

Ceny gazu ziemnego dla odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi

Ceny gazu dla odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi były najwyższe w Finlandii i Szwecji

W przypadku odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi (zdefiniowanych na potrzeby niniejszego artykułu jako średniej wielkości konsumenci o rocznym zużyciu w przedziale 10 000 GJ < zużycie < 100 000 GJ) wśród państw członkowskich UE w pierwszej połowie 2019 r. najwyższe ceny gazu ziemnego były w Finlandii (0,0627 EUR/kWh), Szwecji (0,0397 EUR/kWh) i w Niderlandach (0,0387 EUR/kWh), a najniższe w Belgii (0,0239 EUR/kWh) (zob. wykres 5).

Cena średnia w UE-28 — średnia ważona uwzględniająca najbardziej aktualne dane (z 2017 r.) dotyczące zużycia przez odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi — wyniosła 0,0327 EUR/kWh.

Wykres 5: Ceny gazu ziemnego dla odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi w pierwszej połowie 2019 r. (EUR/kWh)
Źródło: Eurostat (nrg_pc_203)

Na wykresie 6 przedstawiono zmiany cen gazu ziemnego dla odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi w UE-28 od pierwszej połowy 2008 r. Ceny te nie wykazują tych samych śródrocznych zmian, które odnotowano w przypadku gospodarstw domowych (zob. wykres 2). Cena gazu dla odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi, po spadku do 0,030 EUR/kWh w drugiej połowie 2009 r., rosła we wszystkich półroczach i osiągnęła najwyższy poziom, tj. 0,041 EUR/kWh, w pierwszej połowie 2013 r. Następnie spadała ona we wszystkich półroczach i osiągnęła poziom 0,028 EUR/kWh w drugiej połowie 2017 r. Najnowsze dane wskazują na znaczny jej wzrost, który rozpoczął się w pierwszej połowie 2018 r. Obciążenie podatkowe wzrosło z poziomu 6 % w 2008 r. do poziomu ok. 13 % w 2019 r.

Wykres 6: Zmiany cen gazu ziemnego dla odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi w UE-28 i strefie euro w latach 2008-2019 (EUR/kWh)
Źródło: Eurostat (nrg_pc_203)

Na wykresie 7 przedstawiono udział podatków i opłat, których odbiorcy niebędący gospodarstwami domowymi nie mogą odzyskać, w całkowitej cenie gazu ziemnego. W przypadku odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi względny udział podatków w cenie w pierwszej połowie 2019 r. był najniższy w Luksemburgu (1,2 %), Hiszpanii (1,9 %) oraz Chorwacji (2,0 %). Najwyższy udział podatków odnotowano w Niderlandach (42,4 %), Finlandii (29,7 %) oraz Danii (27,9 %).

Wykres 7: Udział podatków i opłat płaconych przez odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi za gaz ziemny w pierwszej połowie 2019 r. (%)
Źródło: Eurostat (nrg_pc_203)

Zmiany cen gazu ziemnego dla odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi

Na wykresie 8 przedstawiono zmianę cen gazu ziemnego dla odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi, z uwzględnieniem wszystkich niepodlegających zwrotowi podatków i opłat, w walutach krajowych w okresie od pierwszej połowy 2018 r. do pierwszej połowy 2019 r. Ceny te spadły w Szwecji i Danii, przy czym Cypr i Malta nie przekazują informacji o cenach gazu ziemnego dla odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi. W Irlandii cena ta utrzymywała się na stabilnym poziomie. Najmniejszy wzrost cen odnotowano na Litwie i w Niemczech (w obu przypadkach na poziomie 0,3 %). Ceny gazu ziemnego dla odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi wzrosły natomiast znacznie w Rumunii (24,8 %), na Węgrzech (20,6 %) i w Bułgarii (20,2 %).

Wykres 8: Zmiana cen gazu ziemnego dla odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi w porównaniu z poprzednim rokiem, tym samym półroczem – pierwsza połowa 2019 r.
Źródło: Eurostat (nrg_pc_203)

Dane źródłowe tablic i wykresów (MS Excel)

Natural gas price statistics tables and graphs (w jęz. angielskim)

Źródła danych

Zdefiniowanie gospodarstw domowych

W całym niniejszym artykule odniesienia do gospodarstw domowych dotyczą średniego standardowego zakresu zużycia przez gospodarstwa domowe o rocznym zużyciu gazu ziemnego (uwzględniono jedynie gaz dostarczany gazociągami) w przedziale od 5 555 kWh do 55 555 kWh (od 20 gigadżuli (GJ) do 200 GJ). Wszystkie dane liczbowe są cenami konsumpcyjnymi, które obejmują podatki, opłaty i VAT. Cypr i Malta nie zgłaszają cen gazu ziemnego, a Finlandia nie zgłasza cen gazu ziemnego dla gospodarstw domowych. Grecja uznaje swoje dane za poufne.

Należy zauważyć, że porównanie cen między 2019 r. a 2018 r. odbywa się według cen w walutach krajowych w celu wykluczenia wpływu wahań kursów wymiany walut krajowych na euro w przypadku tych państw członkowskich UE i państw trzecich, które nie wprowadziły euro.

Zdefiniowanie innych odbiorców niż gospodarstwa domowe

W całym niniejszym artykule odniesienia do odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi dotyczą średniego standardowego zakresu zużycia przez odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi o rocznym zużyciu gazu ziemnego w przedziale od 2 778 do 27 778 GWh (od 10 000 GJ do 100 000 GJ). Ceny podano według ceny bazowej gazu ziemnego obejmującej wszystkie niepodlegające zwrotowi podatki i opłaty.

Cypr i Malta nie przekazują informacji o cenach gazu ziemnego dla odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi. Z przedmiotowych danych wyłączono ilości gazu ziemnego zużywane w procesach chemicznych bądź do produkcji energii elektrycznej lub kogeneracji.

Kontekst

Cena i niezawodność dostaw energii są kluczowymi elementami krajowej strategii dostaw energii. Ceny gazu mają szczególne znaczenie dla międzynarodowej konkurencyjności, ponieważ gaz może stanowić znaczną część całkowitych kosztów energii dla przedsiębiorstw przemysłowych i usługowych. W przeciwieństwie do ceny innych paliw kopalnych, które są zwykle przedmiotem obrotu na rynkach światowych po stosunkowo jednolitych cenach, w państwach członkowskich UE istnieje szeroki przedział cen gazu ziemnego.

Kwestie te zostały poruszone w komunikacie Komisji Europejskiej „Jak przeciwdziałać negatywnym skutkom wyższych cen ropy naftowej?” (COM(2008) 384), w którym wezwano UE do bardziej efektywnego wykorzystania energii i mniejszego uzależnienia od paliw kopalnych, w szczególności poprzez zastosowanie podejścia przedstawionego w pakiecie w zakresie zmian klimatycznych i energii odnawialnej.

UE działa na rzecz liberalizacji rynków energii elektrycznej i gazu od drugiej połowy lat 90. Na mocy dyrektyw przyjętych w 2003 r. ustanowiono wspólne przepisy dotyczące rynków wewnętrznych energii elektrycznej i gazu ziemnego. Ustalono terminy otwarcia rynków i umożliwienia klientom wyboru dostawcy: począwszy od dnia 1 lipca 2004 r. dla odbiorców gospodarczych oraz od dnia 1 lipca 2007 r. dla wszystkich odbiorców (w tym gospodarstw domowych). Niektóre państwa członkowskie UE uprzedziły proces liberalizacji, podczas gdy inne przyjmowały niezbędne środki znacznie wolniej. W istocie na wielu rynkach energii elektrycznej i gazu ziemnego nadal utrzymują się znaczne bariery wejścia na rynek, co widać po liczbie rynków, które nadal są zdominowane przez (prawie) monopolistycznych dostawców. W lipcu 2009 r. Parlament Europejski i Rada przyjęły trzeci pakiet wniosków ustawodawczych mający na celu zapewnienie rzeczywistego i skutecznego wyboru dostawców, a także zapewnienie korzyści dla klientów. Uważa się, że zwiększona przejrzystość cen gazu i energii elektrycznej powinna przyczyniać się do promowania uczciwej konkurencji poprzez zachęcanie konsumentów do wyboru między różnymi źródłami energii (ropą naftową, węglem, gazem ziemnym oraz odnawialnymi źródłami energii) oraz różnymi dostawcami. Możliwe jest zwiększenie przejrzystości cen energii poprzez jak najszersze publikowanie i rozpowszechnianie cen i polityk cenowych.

Direct access to

Inne artykuły

Dane statystyczne dotyczące cen energii elektrycznej
Energy price statistics — background (w jęz. angielskim)
Produkcja i import energii

Główne tabele

(t_nrg), zob.:

Energy Statistics - prices (t_nrg_price) (w jęz. angielskim)

Gas prices by type of user (ten00118) (w jęz. angielskim)

Baza danych

(nrg), zob.

Energy Statistics - prices of natural gas and electricity (nrg_price) (w jęz. angielskim)

Energy Statistics - natural gas and electricity prices (from 2007 onwards) (nrg_pc) (w jęz. angielskim)

Energy Statistics - natural gas and electricity prices (until 2007) (nrg_pc_h) (w jęz. angielskim)

Sekcja specjalna

Energy (w jęz. angielskim)

Metodyka

Ze względu na zmianę metodyki począwszy od 2007 r. nastąpiła przerwa w szeregu czasowym, stąd dostępny jest jedynie stosunkowo krótki szereg czasowy. Jednak nawet w tych krótkich ramach czasowych ceny gazu ziemnego ulegały znacznym wahaniom.

W 2016 r. weszło w życie rozporządzenie (UE) 2016/1952, w którym określono obowiązek gromadzenia i rozpowszechniania cen gazu ziemnego dla gospodarstw domowych i odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi. Do stycznia 2017 r. organy sprawozdawcze dobrowolnie przedstawiły dane dotyczące cen w sektorze gospodarstw domowych. Do 2016 r. domena odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi definiowana była jako konsumenci przemysłowi, ale organy sprawozdawcze miały możliwość włączenia innych odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi. Wraz z wprowadzeniem rozporządzenia (UE) 2016/1952 definicja została zmieniona z odbiorców przemysłowych na odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi, co miało na celu stworzenie jednej metodyki dla wszystkich państw składających sprawozdania.

Taryfy gazu ziemnego czy też systemy ustalania cen różnią się w zależności od dostawcy. Mogą one wynikać z wynegocjowanych umów, szczególnie w przypadku dużych odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi. W przypadku mniejszych odbiorców są one zazwyczaj ustalane w zależności od ilości zużywanego gazu przy uwzględnieniu kilku innych czynników. Większość taryf obejmuje również pewną formę opłaty stałej. Dlatego też nie ma jednej ceny gazu ziemnego. W celu porównania cen w czasie i między państwami członkowskimi UE w niniejszym artykule przedstawiono informacje dotyczące zakresów zużycia dla gospodarstw domowych oraz dla odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi. ‎Łącznie wyróżnia się trzy różne rodzaje gospodarstw domowych, dla których ceny gazu ziemnego są gromadzone według różnych rocznych zakresów zużycia. Wśród odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi ceny gazu ziemnego są gromadzone w sumie dla sześciu różnych rodzajów użytkowników.

Gromadzone ceny obejmują ceny średnie w okresie sześciu miesięcy (półrocza lub semestru) od stycznia do czerwca (pierwsze półrocze lub semestr 1) oraz od lipca do grudnia (drugie półrocze lub semestr 2) każdego roku. Ceny obejmują cenę bazową za gaz ziemny, opłaty za przesył i dystrybucję, wynajem mierników i inne usługi. Ceny gazu ziemnego dla gospodarstw domowych przedstawiono z uwzględnieniem podatków, opłat, opłat niebędących podatkami, należności i podatku od wartości dodanej (VAT), ponieważ takie ujęcie odzwierciedla cenę końcową płaconą przez gospodarstwa domowe. Ponieważ odbiorcy niebędący gospodarstwami domowymi zazwyczaj mogą odzyskać podatek VAT i niektóre inne podatki, ceny dla przedsiębiorstw są podawane bez VAT i innych podlegających zwrotowi podatków/opłat/należności. Jednostką cen gazu ziemnego jest euro za kilowatogodzinę (EUR/kWh).

Energy statistics — Gas prices for domestic and industrial consumers (ESMS metadata file — nrg_pc_202_esms) (w jęz. angielskim)

Visualisation energy prices (w jęz. angielskim)

Linki zewnętrzne

Eurogas — Statistics (w jęz. angielskim)
Europe's Energy Portal (w jęz. angielskim)
Komisja Europejska — Energia

Weekly oil bulletin (weekly pump prices) (w jęz. angielskim)
Single market progress report for gas and electricity (w jęz. angielskim)

International Energy Agency (IEA) — Prices and taxes statistics (w jęz. angielskim)